Η αποστολή BepiColombo, του ευρωπαϊκού ΕΟΔ και της ιαπωνικής JAXA, εκτοξεύτηκε επιτυχώς το Σάββατο από το ευρωπαϊκό διαστημοδρόμιο Κουρού με πύραυλο Ariane 5, αρχίζοντας την αποστολή του για την εξερεύνηση των μυστηρίων του ενδότερου πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος.
Τα σήματα από το διαστημόπλοιο, που λαμβάνονται από το κέντρο ελέγχου στο Ντάρμσταντ της Γερμανίας, επιβεβαιώνουν πως το σκάφος εκτοξεύτηκε και ταξιδεύει με επιτυχία. Πρόκειται για μια κοινή αποστολή του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος και της ιαπωνικής διαστημικής υπηρεσίας και αποτελεί την πρώτη ευρωπαϊκή αποστολή στον Ερμή, ο οποίος είναι ο μικρότερο και λιγότερο εξερευνηθείς πλανήτης του εσώτερου ηλιακού συστήματος. Επίσης, είναι η πρώτη αποστολή που περιλαμβάνει την αποστολή δύο σκαφών για συμπληρωματικές παρατηρήσεις του πλανήτη και του δυναμικού του περιβάλλοντος.
«Η εκτόξευση του BepiColombo είναι ένα τεράστιο ορόσημο για τον ΕΟΔ και τη JAXA, και θα ακολουθήσουν πολλές μεγάλες επιτυχίες» είπε ο Γιαν Βέρνερ, γενικός διευθυντής του ΕΟΔ. «Πέρα από την ολοκλήρωση του προκλητικού ταξιδιού, η αποστολή θα φέρει έναν τεράστιο όγκο επιστημονικών δεδομένων. Είναι χάρη στη διεθνή συνεργασία και τις δεκαετίες προσπαθειών και εξειδίκευσης όλων όσων συμμετείχαν στον σχεδιασμό και την κατασκευή αυτού του απίστευτου σκάφους, που είμαστε τώρα καθ'οδόν για να διερευνήσουμε τα μυστήρια του Ερμή».
Το BepiColombo αποτελείται από δύο επιστημονικά σκάφη και ένα σκάφος μεταφοράς. Τα δύο πρώτα είναι το MPO (Mercury Planetary Orbiter) του ΕΟΔ και το MMO (Mercury Magnetospheric Orbiter) της JAXA. Τα δύο σκάφη μεταφέρονται από το MTM (Mercury Transfer Module) του ΕΟΔ, που τα πηγαίνει στον Ερμή χρησιμοποιώντας έναν συνδυασμό ηλιακής ηλεκτρικής προώθησης και ελιγμών επιτάχυνσης μέσω βαρύτητας, με ένα πέρασμα από τη Γη, δύο από την Αφροδίτη και έξι από τον Ερμή, πριν τεθεί σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη στα τέλη του 2025.
Τα δύο σκάφη θα είναι επίσης σε θέση να χρησιμοποιήσουν κάποια από τα όργανά τους και κατά το ταξίδι, παρέχοντας τη δυνατότητα συλλογής πολύτιμων επιστημονικών δεδομένων από την Αφροδίτη. «Το BepiColombo είναι μια από τις πολύπλοκες διαπλανητικές αποστολές που πετάξαμε ποτέ» λέει ο Αντρέα Ατσομάζο, διευθυντής πτήσης του ΕΟΔ για το BepiColombo. «Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις είναι η τεράστια βαρύτητα του Ήλιου, που καθιστά δύσκολο να τεθεί ένα διαστημόπλοιο εσ τροχιά γύρω από τον Ερμή. Πρέπει να φρενάρουμε συνεχώς για να διασφαλίσουμε μια ελεγχόμενη πτώση προς τον Ήλιο, με τους προωθητήρες ιόντων να παρέχουν τη χαμηλή ώθηση που απαιτείται για τη μακρά διάρκεια του ταξιδιού».
Άλλες προκλήσεις συμπεριλαμβάνουν τις ακραίες συνθήκες θερμοκρασίας που θα πρέπει να αντιμετωπίσει το διαστημόπλοιο, που θα κυμαίνονται από -180 μέχρι -450 βαθμούς Κελσίου. Γενικότερα, ο συνολικός σχεδιασμός των τριπλού (τριών τμημάτων) σκάφους αντικατοπτρίζει τις δύσκολες συνθήκες που θα αντιμετωπίσει: Οι μεγάλοι ηλιακοί συλλέκτες θα πρέπει να είναι στη σωστή γωνία για να αποφεύγουν τη ζημιά από την ακτινοβολία, ενώ παράλληλα παρέχουν επαρκή ενέργεια στο σκάφος. Στο ΜΡΟ, ειδικό σύστημα θα εξασφαλίζει την αποδοτική ψύξη των υποσυστημάτων, επιτρέποντας παράλληλα την πτήση πάνω από τον πλανήτη σε χαμηλότερα ύψη από ποτέ άλλοτε στο παρελθόν. Το ΜΜΟ επίσης θα περιστρέφεται 15 φορές το λεπτό για την ίση κατανομή της θερμότητας του Ήλιου στους ηλιακούς συλλέκτες, έτσι ώστε να μην υπερθερμαίνονται.
Τα δύο σκάφη θα απελευθερωθούν από το όχημα μεταφοράς μερικούς μήνες πριν την άφιξη στον Ερμή, και θα συνεχίσουν να πετούν, συνδεδεμένα ακόμα μεταξύ τους, μέχρι να «αιχμαλωτιστούν» από τη βαρύτητά του. Το υψόμετρό τους θα καθοριστεί με τους κινητήρες του ΜΡΟ, μέχρι το ΜΜΟ να βρεθεί στην επιθυμητή ελλειπτική τροχιά. Τότε το ΜΡΟ θα αποχωριστεί και θα κατεβεί χαμηλότερα. Μαζί, τα δύο σκάφη θα κάνουν μετρήσεις που θα αποκαλύψουν πολύτιμα στοιχεία για την εσωτερική δομή του πλανήτη, τη φύση της επιφάνειας και την εξέλιξη των γεωολογικών χαρακτηριστικών του- καθώς και την αλληλεπίδραση μεταξύ του πλανήτη και του ηλιακού ανέμου.
Μέχρι τώρα μόνο δύο αποστολές της NASA έχουν επισκεφτεί τον Ερμή: Το Mariner 10 τη δεκαετία του 1970 και το Messenger, που ήταν σε τροχιά από το 2011 και μετά, μέχρι που τελείωσαν τα καύσιμά του τον Απρίλιο του 2015, με τελικό αποτέλεσμα τη συντριβή του στον πλανήτη στα τέλη του μήνα.
Τα σήματα από το διαστημόπλοιο, που λαμβάνονται από το κέντρο ελέγχου στο Ντάρμσταντ της Γερμανίας, επιβεβαιώνουν πως το σκάφος εκτοξεύτηκε και ταξιδεύει με επιτυχία. Πρόκειται για μια κοινή αποστολή του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος και της ιαπωνικής διαστημικής υπηρεσίας και αποτελεί την πρώτη ευρωπαϊκή αποστολή στον Ερμή, ο οποίος είναι ο μικρότερο και λιγότερο εξερευνηθείς πλανήτης του εσώτερου ηλιακού συστήματος. Επίσης, είναι η πρώτη αποστολή που περιλαμβάνει την αποστολή δύο σκαφών για συμπληρωματικές παρατηρήσεις του πλανήτη και του δυναμικού του περιβάλλοντος.
«Η εκτόξευση του BepiColombo είναι ένα τεράστιο ορόσημο για τον ΕΟΔ και τη JAXA, και θα ακολουθήσουν πολλές μεγάλες επιτυχίες» είπε ο Γιαν Βέρνερ, γενικός διευθυντής του ΕΟΔ. «Πέρα από την ολοκλήρωση του προκλητικού ταξιδιού, η αποστολή θα φέρει έναν τεράστιο όγκο επιστημονικών δεδομένων. Είναι χάρη στη διεθνή συνεργασία και τις δεκαετίες προσπαθειών και εξειδίκευσης όλων όσων συμμετείχαν στον σχεδιασμό και την κατασκευή αυτού του απίστευτου σκάφους, που είμαστε τώρα καθ'οδόν για να διερευνήσουμε τα μυστήρια του Ερμή».
Το BepiColombo αποτελείται από δύο επιστημονικά σκάφη και ένα σκάφος μεταφοράς. Τα δύο πρώτα είναι το MPO (Mercury Planetary Orbiter) του ΕΟΔ και το MMO (Mercury Magnetospheric Orbiter) της JAXA. Τα δύο σκάφη μεταφέρονται από το MTM (Mercury Transfer Module) του ΕΟΔ, που τα πηγαίνει στον Ερμή χρησιμοποιώντας έναν συνδυασμό ηλιακής ηλεκτρικής προώθησης και ελιγμών επιτάχυνσης μέσω βαρύτητας, με ένα πέρασμα από τη Γη, δύο από την Αφροδίτη και έξι από τον Ερμή, πριν τεθεί σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη στα τέλη του 2025.
Τα δύο σκάφη θα είναι επίσης σε θέση να χρησιμοποιήσουν κάποια από τα όργανά τους και κατά το ταξίδι, παρέχοντας τη δυνατότητα συλλογής πολύτιμων επιστημονικών δεδομένων από την Αφροδίτη. «Το BepiColombo είναι μια από τις πολύπλοκες διαπλανητικές αποστολές που πετάξαμε ποτέ» λέει ο Αντρέα Ατσομάζο, διευθυντής πτήσης του ΕΟΔ για το BepiColombo. «Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις είναι η τεράστια βαρύτητα του Ήλιου, που καθιστά δύσκολο να τεθεί ένα διαστημόπλοιο εσ τροχιά γύρω από τον Ερμή. Πρέπει να φρενάρουμε συνεχώς για να διασφαλίσουμε μια ελεγχόμενη πτώση προς τον Ήλιο, με τους προωθητήρες ιόντων να παρέχουν τη χαμηλή ώθηση που απαιτείται για τη μακρά διάρκεια του ταξιδιού».
Άλλες προκλήσεις συμπεριλαμβάνουν τις ακραίες συνθήκες θερμοκρασίας που θα πρέπει να αντιμετωπίσει το διαστημόπλοιο, που θα κυμαίνονται από -180 μέχρι -450 βαθμούς Κελσίου. Γενικότερα, ο συνολικός σχεδιασμός των τριπλού (τριών τμημάτων) σκάφους αντικατοπτρίζει τις δύσκολες συνθήκες που θα αντιμετωπίσει: Οι μεγάλοι ηλιακοί συλλέκτες θα πρέπει να είναι στη σωστή γωνία για να αποφεύγουν τη ζημιά από την ακτινοβολία, ενώ παράλληλα παρέχουν επαρκή ενέργεια στο σκάφος. Στο ΜΡΟ, ειδικό σύστημα θα εξασφαλίζει την αποδοτική ψύξη των υποσυστημάτων, επιτρέποντας παράλληλα την πτήση πάνω από τον πλανήτη σε χαμηλότερα ύψη από ποτέ άλλοτε στο παρελθόν. Το ΜΜΟ επίσης θα περιστρέφεται 15 φορές το λεπτό για την ίση κατανομή της θερμότητας του Ήλιου στους ηλιακούς συλλέκτες, έτσι ώστε να μην υπερθερμαίνονται.
Τα δύο σκάφη θα απελευθερωθούν από το όχημα μεταφοράς μερικούς μήνες πριν την άφιξη στον Ερμή, και θα συνεχίσουν να πετούν, συνδεδεμένα ακόμα μεταξύ τους, μέχρι να «αιχμαλωτιστούν» από τη βαρύτητά του. Το υψόμετρό τους θα καθοριστεί με τους κινητήρες του ΜΡΟ, μέχρι το ΜΜΟ να βρεθεί στην επιθυμητή ελλειπτική τροχιά. Τότε το ΜΡΟ θα αποχωριστεί και θα κατεβεί χαμηλότερα. Μαζί, τα δύο σκάφη θα κάνουν μετρήσεις που θα αποκαλύψουν πολύτιμα στοιχεία για την εσωτερική δομή του πλανήτη, τη φύση της επιφάνειας και την εξέλιξη των γεωολογικών χαρακτηριστικών του- καθώς και την αλληλεπίδραση μεταξύ του πλανήτη και του ηλιακού ανέμου.
Μέχρι τώρα μόνο δύο αποστολές της NASA έχουν επισκεφτεί τον Ερμή: Το Mariner 10 τη δεκαετία του 1970 και το Messenger, που ήταν σε τροχιά από το 2011 και μετά, μέχρι που τελείωσαν τα καύσιμά του τον Απρίλιο του 2015, με τελικό αποτέλεσμα τη συντριβή του στον πλανήτη στα τέλη του μήνα.
