Βραδυφλεγή "εκρηκτικό" μηχανισμό στον προϋπολογισμό των ταμείων αλλά και του κράτους "κρύβει" η σχεδιαζόμενη νέα ρύθμιση των 120 δόσεων για ασφαλιστικά χρέη.
Και αυτό γιατί, έμμεσα, θα τα επιβαρύνει με νέες έκτακτες δαπάνες πάνω από μισό δισ. ευρώ για την καταβολή συντάξεων σε έως 100.000 οφειλέτες ενταχθούν σ΄αυτή. Ο λόγος για τους οφειλέτες, οι οποίοι έχουν ήδη θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα ή θα θεμελιώσουν φέτος και θα μπορούν να εξοφλήσουν τα χρέη τους σε έως 120 δόσεις μέσω αντίστοιχων παρακρατήσεων στη σύνταξη τους, την οποία έτσι θα μπορούν να πάρουν.
Έτσι μπορεί η εν λόγω ρύθμιση να διευκολύνει τους εν λόγω ασφαλισμένους που δεν μπορούν να βγουν στη σύνταξη λόγω δυσβάσταχτων χρεών στα ταμεία, αν και έχουν θεμελιώσει σχετικό δικαίωμα, αλλά θα φορτώσει το ασφαλιστικό με νέα έξοδα, εξαιτίας των νέων συντάξεων που θα δώσουν.
Και αυτό την ώρα που οι ήδη υπάρχουσες ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις των φορέων κοινωνικής ασφάλισης ανέρχονται στα 900 εκατ. ευρώ, ενώ εκκρεμεί η υπόθεση της αναδρομικών από τις περικοπές του 2011-12, το κόστος της οποίας ανέρχεται τουλάχιστον σε 2,5 δισ. ευρώ.
Δεδομένου, πως το πλεόνασμα του ΕΦΚΑ προβλέπεται φέτος, μόλις σε 245 εκατ. ευρώ για τον ΕΦΚΑ και του επικουρικού κλάδου του ΕΤΕΑΠ μόλις σε 16 εκατ. ευρώ (λόγω της ακύρωσης των περικοπών στις συντάξεις την 1η/1/2019), είναι εντελώς αμφίβολο αν τα ταμεία θα μπορέσουν να σηκώσουν -χωρίς να δημιουργήσουν νέα ελλείμματα- όλα αυτά τα βάρη, είτε αυτά είναι βεβαιωμένα (από τις ήδη εκκρεμούσες συντάξεις), είτε αυτά είναι πιθανά (αναδρομικά, συντάξεις μέσω ρύθμισης).
Εξάλλου, τα έκτακτα (δηλ. τις δόσεις) και τακτικά έσοδα από τρέχουσες εισφορές, τα οποία προσδοκά η κυβέρνηση από τη σχεδιαζόμενη ρύθμιση των 120 δόσεων είναι αμφίβολα και σίγουρα ασταθή στο μέλλον, ενώ οι έκτακτες δαπάνες για νέες "ρυθμισμένες" συντάξεις θα είναι βέβαιες και σταθερές. .
Βέβαιες δαπάνες, αμφίβολα έσοδα
Πιο αναλυτικά, οι προβλέψεις για το ετήσιο δημοσιονομικό κόστος για την καταβολή 100.000 νέων συντάξεων μέσω της ρύθμισης των 120 δόσεων εκτιμάται ακόμα και στα 600 -650 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με αρμόδια στελέχη των ταμείων.
Φυσικά, όπως τονίζουν οι ίδιες πηγές, ο ΕΦΚΑ δεν θα έχει μόνο έκτακτα έξοδα για τις νέες συντάξεις, αλλά και έκτακτα έσοδα από τη ρύθμιση των οφειλών των οικονομικά ενεργών αυταπασχολούμενων.
Ωστόσο, στην πολύ καλύτερη, αλλά εντελώς μη ρεαλιστική, περίπτωση οι ετήσιες εισπράξεις από τη ρύθμιση θα μπορούσαν φτάσουν τα 500 -550 εκατ. ευρώ ετησίως, όπως τονίζουν οι ίδιες πηγές στο ''Κ'' και έτσι θα μπορούσαν να αντισταθμισθούν αποφασιστικά οι αυξημένες συνταξιοδοτικές δαπάνες.
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, όμως, για να εισπραχθεί πάνω από μισό δισ. ευρώ κάθε χρόνο από τη σχεδιαζόμενη ρύθμιση, θα πρέπει να εκπληρωθούν δύο ακραίες προϋποθέσεις.
· Κατά πρώτον, θα πρέπει να ενταχθούν και οι 900.000 αυταπασχολούμενοι στη ρύθμιση των 120 δόσεων. Θα πρέπει, όμως, να θεωρηθεί ως πρακτικά ανέφικτο ένα τέτοιο σενάριο, καθώς τουλάχιστον το 1/3 εκ των οφειλετών είτε βρίσκεται σε πλήρη οικονομική παράλυση (πχ έχει κλείσει τις επαγγελματικές δραστηριότητες του),είτε έχει αποβιώσει κλπ.
Έτσι τουλάχιστον 300.000 οφειλέτες δεν θα μπορέσουν να ενταχθούν στη ρύθμιση. Αυτό σημαίνει πως το πολύ 300 εκατ. ευρώ από μάξιμουμ 350.000 -450.000 οφειλέτες θα μπορούσαν να αναμένονται ετησίως από τη νέα ρύθμιση. Άλλα έως 600 εκατ. ευρώ θα μπορούσαν να εισπραχθούν παράλληλα, από την καταβολή τρεχουσών εισφορών, δεδομένου ότι χωρίς αυτές δεν μπορεί ένας οικονομικά ενεργός μη μισθωτός να έχει ασφαλιστική ικανότητα –ενημερότητα.
· Κατά δεύτερον, θα πρέπει όσοι ενταχθούν στη ρύθμιση να πληρώνουν αδιαλείπτως κάθε μήνα τις δόσεις τους και παράλληλα τις τρέχουσες εισφορές τους, οι οποίες ειδικά για τους αυταπασχολούμενους μηχανικούς, γιατρούς και δικηγόρους θα είναι αυξημένες φέτος (λόγω της κατάργησης της έκπτωσης 15%, των νέων εισφορών επικουρικού -εφάπαξ κλπ.).
Κάτι τέτοιο, όπως έχει δείξει η έως τώρα εμπειρία των ρυθμίσεων, είναι εξαιρετικά δύσκολο να συμβεί, ειδικά καθώς η νέα ρύθμιση θα δίνει περιθώριο έως ...10 ετών για την εξόφληση των οφειλών. Έτσι το πραγματικό στοίχημα για την επιτυχία της ρύθμισης δεν αφορά μόνο την είσπραξη των δόσεων της, αλλά και την είσπραξη των τρεχουσών εισφορών, ειδικά από εκείνους που έως τώρα δεν κατέβαλλαν τις τελευταίες, καθώς δεν άντεχαν οικονομικά να εξοφλήσουν τα χρέη τους σε 12 δόσεις (''πάγια ρύθμιση''), μένοντας έτσι χωρίς ασφαλιστική ικανότητα και ενημερότητα...
Παράδειγμα
Η μέση οφειλή στον τέως ΟΑΕΕ ανέρχεται, βάσει των στοιχείων του ΚΕΑΟ, γύρω στα 25.000 ευρώ.
Η νέα ρύθμιση φέρνει μέση μείωση της οφειλής κατά 70%, μέσω του επανϋπολογισμού των εισφορών προ του 2017 με βάση το σύστημα Κατρούγκαλου και τη διαγραφή του συντριπτικά μεγαλύτερου μέρους των προσαυξήσεων στην παλιά κύρια οφειλή. Έτσι η νέα μέση οφειλή θα πέσει στα 7500 ευρώ.
* Έστω ένας αυταπασχολούμενους οφειλέτης του τέως ΟΑΕΕ, έχει θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα και μπορεί να βγει στη σύνταξη.
Η σύνταξη την οποία θα λάβει θα ανέλθει γύρω στα 600 ευρώ/μήνα (σύμφωνα με τα στοιχεία του συστήματος "Ήλιος”).
Αφού ενταχθεί στη σχεδιαζόμενη νέα ρύθμιση, θα μπορεί να εξοφλήσει την νέα οφειλή του (7500 ευρώ) σε 120 δόσεις. Έτσι θα πρέπει να καταβάλλει 62,5 ευρώ κάθε μήνα μέσω αντίστοιχης παρακράτησης στη σύνταξη του. Μ΄άλλα λόγια, η σύνταξη του θα πέσει στα 537,5 ευρώ/μήνα για τα επόμενα δέκα χρόνια. Σε ετήσια βάση το κόστος σε βάρος των ταμείων για τη σύνταξη του συνταξιούχου του παραδείγματος μας θα ανέλθει στα 6450 ευρώ (537,5 Χ12). Τα δε ''έσοδα'' ύψους 750 ευρώ (62,5 ευρώ Χ 12) των ταμείων από τις παρακρατήσεις στη σύνταξη του εν λόγω συνταξιούχου είναι "λογιστικά” καθώς προέρχονται από παρακρατήσεις στη συνταξιοδοτική δαπάνη την οποία τα ίδια εκτελούν.
* Κατά 5700 ευρώ λιγότερα θα είναι τα ετήσια έσοδα των ταμείων από τη ρύθμιση οφειλών των οικονομικά ενεργών αυταπασχολούμενων. Συγκεκριμένα, ρυθμίζοντας ένας οικονομικά ενεργός επαγγελματίας οφειλή ύψους 7500 ευρώ σε 120 δόσεις, θα καταβάλλει στα ταμεία κάθε μήνα το ποσό των 64,5 ευρώ και 750 ευρώ σε ετήσια βάση (έναντι 6450 ευρώ που θα καταβάλλουν τα ταμεία για τη σύνταξη όποιου συνταξιούχου ενταχθεί στη ρύθμιση).
Και αυτό γιατί, έμμεσα, θα τα επιβαρύνει με νέες έκτακτες δαπάνες πάνω από μισό δισ. ευρώ για την καταβολή συντάξεων σε έως 100.000 οφειλέτες ενταχθούν σ΄αυτή. Ο λόγος για τους οφειλέτες, οι οποίοι έχουν ήδη θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα ή θα θεμελιώσουν φέτος και θα μπορούν να εξοφλήσουν τα χρέη τους σε έως 120 δόσεις μέσω αντίστοιχων παρακρατήσεων στη σύνταξη τους, την οποία έτσι θα μπορούν να πάρουν.
Έτσι μπορεί η εν λόγω ρύθμιση να διευκολύνει τους εν λόγω ασφαλισμένους που δεν μπορούν να βγουν στη σύνταξη λόγω δυσβάσταχτων χρεών στα ταμεία, αν και έχουν θεμελιώσει σχετικό δικαίωμα, αλλά θα φορτώσει το ασφαλιστικό με νέα έξοδα, εξαιτίας των νέων συντάξεων που θα δώσουν.
Και αυτό την ώρα που οι ήδη υπάρχουσες ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις των φορέων κοινωνικής ασφάλισης ανέρχονται στα 900 εκατ. ευρώ, ενώ εκκρεμεί η υπόθεση της αναδρομικών από τις περικοπές του 2011-12, το κόστος της οποίας ανέρχεται τουλάχιστον σε 2,5 δισ. ευρώ.
Δεδομένου, πως το πλεόνασμα του ΕΦΚΑ προβλέπεται φέτος, μόλις σε 245 εκατ. ευρώ για τον ΕΦΚΑ και του επικουρικού κλάδου του ΕΤΕΑΠ μόλις σε 16 εκατ. ευρώ (λόγω της ακύρωσης των περικοπών στις συντάξεις την 1η/1/2019), είναι εντελώς αμφίβολο αν τα ταμεία θα μπορέσουν να σηκώσουν -χωρίς να δημιουργήσουν νέα ελλείμματα- όλα αυτά τα βάρη, είτε αυτά είναι βεβαιωμένα (από τις ήδη εκκρεμούσες συντάξεις), είτε αυτά είναι πιθανά (αναδρομικά, συντάξεις μέσω ρύθμισης).
Εξάλλου, τα έκτακτα (δηλ. τις δόσεις) και τακτικά έσοδα από τρέχουσες εισφορές, τα οποία προσδοκά η κυβέρνηση από τη σχεδιαζόμενη ρύθμιση των 120 δόσεων είναι αμφίβολα και σίγουρα ασταθή στο μέλλον, ενώ οι έκτακτες δαπάνες για νέες "ρυθμισμένες" συντάξεις θα είναι βέβαιες και σταθερές. .
Βέβαιες δαπάνες, αμφίβολα έσοδα
Πιο αναλυτικά, οι προβλέψεις για το ετήσιο δημοσιονομικό κόστος για την καταβολή 100.000 νέων συντάξεων μέσω της ρύθμισης των 120 δόσεων εκτιμάται ακόμα και στα 600 -650 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με αρμόδια στελέχη των ταμείων.
Φυσικά, όπως τονίζουν οι ίδιες πηγές, ο ΕΦΚΑ δεν θα έχει μόνο έκτακτα έξοδα για τις νέες συντάξεις, αλλά και έκτακτα έσοδα από τη ρύθμιση των οφειλών των οικονομικά ενεργών αυταπασχολούμενων.
Ωστόσο, στην πολύ καλύτερη, αλλά εντελώς μη ρεαλιστική, περίπτωση οι ετήσιες εισπράξεις από τη ρύθμιση θα μπορούσαν φτάσουν τα 500 -550 εκατ. ευρώ ετησίως, όπως τονίζουν οι ίδιες πηγές στο ''Κ'' και έτσι θα μπορούσαν να αντισταθμισθούν αποφασιστικά οι αυξημένες συνταξιοδοτικές δαπάνες.
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, όμως, για να εισπραχθεί πάνω από μισό δισ. ευρώ κάθε χρόνο από τη σχεδιαζόμενη ρύθμιση, θα πρέπει να εκπληρωθούν δύο ακραίες προϋποθέσεις.
· Κατά πρώτον, θα πρέπει να ενταχθούν και οι 900.000 αυταπασχολούμενοι στη ρύθμιση των 120 δόσεων. Θα πρέπει, όμως, να θεωρηθεί ως πρακτικά ανέφικτο ένα τέτοιο σενάριο, καθώς τουλάχιστον το 1/3 εκ των οφειλετών είτε βρίσκεται σε πλήρη οικονομική παράλυση (πχ έχει κλείσει τις επαγγελματικές δραστηριότητες του),είτε έχει αποβιώσει κλπ.
Έτσι τουλάχιστον 300.000 οφειλέτες δεν θα μπορέσουν να ενταχθούν στη ρύθμιση. Αυτό σημαίνει πως το πολύ 300 εκατ. ευρώ από μάξιμουμ 350.000 -450.000 οφειλέτες θα μπορούσαν να αναμένονται ετησίως από τη νέα ρύθμιση. Άλλα έως 600 εκατ. ευρώ θα μπορούσαν να εισπραχθούν παράλληλα, από την καταβολή τρεχουσών εισφορών, δεδομένου ότι χωρίς αυτές δεν μπορεί ένας οικονομικά ενεργός μη μισθωτός να έχει ασφαλιστική ικανότητα –ενημερότητα.
· Κατά δεύτερον, θα πρέπει όσοι ενταχθούν στη ρύθμιση να πληρώνουν αδιαλείπτως κάθε μήνα τις δόσεις τους και παράλληλα τις τρέχουσες εισφορές τους, οι οποίες ειδικά για τους αυταπασχολούμενους μηχανικούς, γιατρούς και δικηγόρους θα είναι αυξημένες φέτος (λόγω της κατάργησης της έκπτωσης 15%, των νέων εισφορών επικουρικού -εφάπαξ κλπ.).
Κάτι τέτοιο, όπως έχει δείξει η έως τώρα εμπειρία των ρυθμίσεων, είναι εξαιρετικά δύσκολο να συμβεί, ειδικά καθώς η νέα ρύθμιση θα δίνει περιθώριο έως ...10 ετών για την εξόφληση των οφειλών. Έτσι το πραγματικό στοίχημα για την επιτυχία της ρύθμισης δεν αφορά μόνο την είσπραξη των δόσεων της, αλλά και την είσπραξη των τρεχουσών εισφορών, ειδικά από εκείνους που έως τώρα δεν κατέβαλλαν τις τελευταίες, καθώς δεν άντεχαν οικονομικά να εξοφλήσουν τα χρέη τους σε 12 δόσεις (''πάγια ρύθμιση''), μένοντας έτσι χωρίς ασφαλιστική ικανότητα και ενημερότητα...
Παράδειγμα
Η μέση οφειλή στον τέως ΟΑΕΕ ανέρχεται, βάσει των στοιχείων του ΚΕΑΟ, γύρω στα 25.000 ευρώ.
Η νέα ρύθμιση φέρνει μέση μείωση της οφειλής κατά 70%, μέσω του επανϋπολογισμού των εισφορών προ του 2017 με βάση το σύστημα Κατρούγκαλου και τη διαγραφή του συντριπτικά μεγαλύτερου μέρους των προσαυξήσεων στην παλιά κύρια οφειλή. Έτσι η νέα μέση οφειλή θα πέσει στα 7500 ευρώ.
* Έστω ένας αυταπασχολούμενους οφειλέτης του τέως ΟΑΕΕ, έχει θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα και μπορεί να βγει στη σύνταξη.
Η σύνταξη την οποία θα λάβει θα ανέλθει γύρω στα 600 ευρώ/μήνα (σύμφωνα με τα στοιχεία του συστήματος "Ήλιος”).
Αφού ενταχθεί στη σχεδιαζόμενη νέα ρύθμιση, θα μπορεί να εξοφλήσει την νέα οφειλή του (7500 ευρώ) σε 120 δόσεις. Έτσι θα πρέπει να καταβάλλει 62,5 ευρώ κάθε μήνα μέσω αντίστοιχης παρακράτησης στη σύνταξη του. Μ΄άλλα λόγια, η σύνταξη του θα πέσει στα 537,5 ευρώ/μήνα για τα επόμενα δέκα χρόνια. Σε ετήσια βάση το κόστος σε βάρος των ταμείων για τη σύνταξη του συνταξιούχου του παραδείγματος μας θα ανέλθει στα 6450 ευρώ (537,5 Χ12). Τα δε ''έσοδα'' ύψους 750 ευρώ (62,5 ευρώ Χ 12) των ταμείων από τις παρακρατήσεις στη σύνταξη του εν λόγω συνταξιούχου είναι "λογιστικά” καθώς προέρχονται από παρακρατήσεις στη συνταξιοδοτική δαπάνη την οποία τα ίδια εκτελούν.
* Κατά 5700 ευρώ λιγότερα θα είναι τα ετήσια έσοδα των ταμείων από τη ρύθμιση οφειλών των οικονομικά ενεργών αυταπασχολούμενων. Συγκεκριμένα, ρυθμίζοντας ένας οικονομικά ενεργός επαγγελματίας οφειλή ύψους 7500 ευρώ σε 120 δόσεις, θα καταβάλλει στα ταμεία κάθε μήνα το ποσό των 64,5 ευρώ και 750 ευρώ σε ετήσια βάση (έναντι 6450 ευρώ που θα καταβάλλουν τα ταμεία για τη σύνταξη όποιου συνταξιούχου ενταχθεί στη ρύθμιση).
