Δεν "στέγνωσε" καλά –καλά το μελάνι από την Υπουργική Απόφαση έγκρισης του προϋπολογισμού των ασφαλιστικών φορέων για φέτος και όλα δείχνουν πως αυτός θα τροποποιηθεί και, μάλιστα, πολύ σύντομα.
Η επικείμενη αύξηση του κατώτατου μισθού από τον ερχόμενο μήνα, η εφαρμογή της νέας ρύθμισης των 120 δόσεων από τον μεθεπόμενο, αλλά και ενδεχόμενη αναδρομική επιστροφή –έστω και σε δόσεις – των περικοπών των συνταξιούχων πολύ πιθανόν από φέτος αναμένεται να αλλάξουν τις προβλέψεις τόσο για τα έσοδα, όσο και για τα έξοδα όχι μόνο του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ), αλλά και ολόκληρου του Κοινωνικού Προϋπολογισμού, στον οποίο υπάγονται και ο ΕΤΕΑΕΠ (επικουρικό –εφάπαξ), ο ΟΑΕΔ , ο ΕΟΠΥΥ και άλλα ταμεία.
Οι γενικές τάσεις αλλαγής του προϋπολογισμού των ταμείων, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις αρμοδίων στελεχών των ταμείων είναι οι εξής :
- Η επικείμενη αύξηση του κατώτατου μισθού θα αυξήσει σε έσοδα από τις εισφορές τόσο των μισθωτών, όσο και των μη μισθωτών, με την προϋπόθεση όμως ότι η εν λόγω αύξηση θα εφαρμοσθεί από τους εργοδότες "στην πράξη". Παράλληλα, όμως, θα αυξηθούν οι δαπάνες για τα επιδόματα ανεργίας. Ωστόσο, αν και πολύ δύσκολα, αναμένεται ότι θα σημειωθεί, λόγω του νέου κατώτατου, "καθαρή" αύξηση των ασφαλιστικών εσόδων.
- Η σχεδιαζόμενη νέα ρύθμιση των 120 δόσεων για τα ασφαλιστικά χρέη θα οδηγήσει σε αύξηση των εσόδων από ληξιπρόθεσμες αλλά και τρέχουσες εισφορές, αλλά και σε αύξηση των δαπανών για νέες συντάξεις. Ωστόσο, αναμένεται ότι τα έσοδα μπορεί να είναι περισσότερα από τα έξοδα.
- Ενδεχόμενη καταβολή αναδρομικών στους συνταξιούχους για τις περικοπές τις οποίες υπέστησαν το 2011-12 θα έχει δημοσιονομικό κόστος 4 φορές μεγαλύτερο από τα αναμενόμενα "καθαρά" ασφαλιστικά έσοδα από την ρύθμιση και την αύξηση του κατώτατου…
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με εκτιμήσεις αρμοδίων στελεχών των ταμείων με τα οποία ήλθε σε επαφή το Capital.gr:
1. Η αύξηση του κατώτατου μισθού θα οδηγήσει σε αύξηση των ασφαλιστικών εσόδων, εφόσον εφαρμοσθεί πλατιά, αλλά και σε αύξηση των δαπανών για επιδόματα ανεργίας
*Η αύξηση του κατώτατου μισθού για 600.000 έως 800.000 χαμηλόμισθους από 1η/2/2019 αναμένεται να φέρει ανάλογη αύξηση των εσόδων από ασφαλιστικές εισφορές μισθωτών –εργοδοτών (υπέρ ΕΦΚΑ-ΕΟΠΥΥ-ΟΑΕΔ).
Έτσι πχ αν αυξηθεί ο κατώτατος κατά 6,5% -8% (σύμφωνα με το πιθανότερο σενάριο), τότε οι εισφορές επί της μισθωτής απασχόλησης θα μπορούσαν να αυξηθούν κατά 200 εκατ. ευρώ.
Αυτό, όμως, υπό την προϋπόθεση πως η αύξηση την οποία θα αποφασίσει η κυβέρνηση, θα "περάσει" στην πράξη στους εργαζόμενους από όλους τους εργοδότες και δεν θα οδηγήσει μαζικά είτε σε υποβάθμιση των συμβάσεων (μέσω μετατροπής των συμβάσεων πλήρους απασχόλησης σε συμβάσεις μερικής απασχόλησης), είτε σε μείωση της απασχόλησης (μέσω απολύσεων ή μη προσλήψεων).
Επιπλέον 100 εκατ. ευρώ θα μπορούσαν να εισπραχθούν λόγω της αύξησης των ελαχίστων εισφορών των μη μισθωτών, καθώς αυτές υπολογίζονται ως ποσοστό του κατώτατου μισθού. Έτσι μία αύξηση του κατώτατου θα οδηγήσει σε αύξηση και των καταβλητέων ελαχίστων εισφορών. Συνολικά, δηλαδή η αύξηση του κατώτατου μισθού θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση έως 300 εκατ. ευρώ στα έσοδα από ασφαλιστικές εισφορές.
* Ωστόσο, την ίδια στιγμή, επειδή γύρω στα 24 επιδόματα (πχ ανεργίας) μαζί και οι αμοιβές των επιδοτούμενων, μέσων προγραμμάτων, ανέργων υπολογίζονται ως αναλογία του κατώτατου, θα αυξηθούν και αυτά, οδηγώντας σε μία επιβάρυνση 200 εκατ. ευρώ στον προϋπολογισμό κυρίως του ΟΑΕΔ.
Έτσι η "καθαρή" αύξηση των εσόδων εν γένει των ασφαλιστικών φορέων από την αύξηση του κατώτατου δεν θα μπορούσε να ξεπεράσει τα 100 εκατ. ευρώ…
2. Η νέα ρύθμιση θα φέρει νέα έσοδα από ληξιπρόθεσμες εισφορές και τρέχουσες εισφορές, αλλά και επιπλέον έξοδα για νέες "ρυθμισμένες" συντάξεις
- Μεγαλύτερα έσοδα αναμένονται από τη σχεδιαζόμενη ρύθμιση των 120 δόσεων, την οποία θα θεσπίσει η κυβέρνηση τον Φεβρουάριο και θα ισχύσει από τον ερχόμενο Μάρτιο.
Η ρύθμιση αυτή αφορά έως 900.000 οφειλέτες ελευθέρους επαγγελματίες και αγρότες με ληξιπρόθεσμες οφειλές στα ταμεία.
Στην τελείως υποθετική περίπτωση που όλοι παραπάνω οφειλέτες εντάσσονταν στην εν λόγω ρύθμιση, τα προσδοκώμενα ετήσια έσοδα δεν θα ξεπερνούσαν τα 600 εκατ. ευρώ.
Πιο ρεαλιστικό είναι το σενάριο, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, να ενταχθούν έως και οι μισοί και έτσι να εισπραχθούν από τη ρύθμιση σε ετήσια βάση έως 300 εκατ. ευρώ.
Διπλάσια, όμως, από τα έσοδα της ρύθμισης, ετησίως (δηλαδή έως 600 εκατ. ευρώ), θα μπορούσαν να είναι τα έσοδα από τις τρέχουσες εισφορές των οικονομικά ενεργών μη μισθωτών οι οποίοι θα ενταχθούν στην σχεδιαζόμενη ρύθμιση. Και αυτό γιατί όρος για την τήρηση της ρύθμισης δεν θα είναι μόνο η εμπρόθεσμη καταβολή των μηνιαίων δόσεων, αλλά και η καταβολή των μηνιαίων τρεχουσών εισφορών.
Έτσι μαζί με τα έσοδα από τις ρυθμίσεις θα συμπαρασυρθούν προς τα πάνω και τα έσοδα από τις τακτικές εισφορές των μη μισθωτών.
- Από την άλλη μεριά, όμως, η σχεδιαζόμενη ρύθμιση θα φέρει και αύξηση των δαπανών των ταμείων. Και αυτό δεδομένου ότι η ρύθμιση θα αφορά και εκείνους τους οφειλέτες που έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα, η ένταξη τους σε αυτήν θα οδηγήσει στην καταβολή της σύνταξης τους.
Έως τώρα εκτιμάται ότι είναι "εγκλωβισμένοι" περίπου 70.000 μη μισθωτοί, οι οποίοι λόγω υπέρογκων χρεών δεν μπορούν να βγουν στη σύνταξη. Επίσης φέτος αναμένεται να θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα, άλλοι 30.000-40.000 επαγγελματίες και αγρότες εκ των οποίων η μεγάλη πλειοψηφία είναι φορτωμένη με χρέη. Το ετήσιος κόστος για την καταβολή έως 100.000 νέων συντάξεων μέσω της νέας ρύθμισης ξεπερνά τα 500 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με τους πρώτους υπολογισμούς, αφαιρούμενων, μάλιστα, των "λογιστικών" εσόδων των ταμείων από τις παρακρατήσεις στη σύνταξη των οφειλετών μέσω των οποίων θα καταβάλλονται οι δόσεις της ρύθμισης.
Μ΄άλλα λόγια, η "καθαρή" αύξηση των εσόδων από τη ρύθμιση δεν αναμένεται να ξεπεράσει τα 400 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση. Και αυτό την ώρα, που οι ληξιπρόθεσμες οφειλές των ασφαλιστικών φορέων ανέρχονται σήμερα στα 900 εκατ. ευρώ.
3. Το ελάχιστο δημοσιονομικό κόστος από την επιστροφή των αναδρομικών είναι υπερτετραπλάσιο από τα προβλεπόμενα "καθαρά" νέα ασφαλιστικά έσοδα από νέο κατώτατο και ρύθμιση
Οι προβλέψεις για επιπλέον συνταξιοδοτικές δαπάνες ενόψει της καταβολής επιπλέον –σε σχέση με εκείνες που αναμενόταν φέτος- νέων συντάξεων έρχονται στον ίδιο χρόνο που εξετάζεται από την κυβέρνηση η επιστροφή των αναδρομικών στους συνταξιούχους που υπέστησαν περικοπές το 2011 -2012.
Σε περίπτωση που κριθεί από το Συμβούλιο της Επικρατείας συνταγματικός ο νόμος Κατρούγκαλου, το κόστος της επιστροφής θα ανέλθει μεταξύ 2,5 δισ. ευρώ-4,1 δισ. ευρώ, το οποίο αρμόδια στελέχη των ταμείων κρίνουν ως δημοσιονομικά "διαχειρίσιμο" εφόσον καταβληθεί σε 3-4 δόσεις, όπως εξετάζουν τα Υπουργεία Εργασίας και Οικονομικών, σύμφωνα με πρόσφατες κυβερνητικές διαρροές, οι οποίες επιβεβαιώνουν προηγούμενο ρεπορτάζ του Capital.gr .
Το ποσό αυτό, όμως, σε κάθε περίπτωση, ξεπερνά συντριπτικά κάθε πρόβλεψη για αύξηση εσόδων από την αύξηση του κατώτατου μισθού (έως 300 εκατ. ευρώ) μείον τις επιπλέον δαπάνες για επιδόματα ανεργίας (200 εκατ. ευρώ) και τη ρύθμιση (300 εκατ. ευρώ από τις δόσεις συν έως 600 εκατ. ευρώ από τις νέες τακτικές εισφορές) μείον τις δαπάνες για τις νέες "ρυθμισμένες" συντάξεις (500 εκατ. ευρώ).
Συνολικά, από τα παραπάνω μέτρα, η "καθαρή" αύξηση δεν θα μπορούσε να ξεπεράσει τα 600 εκατ. ευρώ, ενώ το δημοσιονομικό κόστος των αναδρομικών ανέρχεται σε τουλάχιστον 2,5 δις. ευρώ, δηλαδή είναι υπερτετραπλάσιο από τα εκτιμώμενα έσοδα από αύξηση κατώτατου και ρύθμιση. Εξάλλου, φέτος, για τον ΕΦΚΑ, λόγω της ακύρωσης των περικοπών στις συντάξεις την 1η/1/2019 μέσω του περιορισμού των αρνητικών "προσωπικών διαφορών" προβλέπεται πλεόνασμα μόλις 246 εκατ. ευρώ, γεγονός που σημαίνει πως δεν υπάρχει κανένα μεγάλο περιθώριο "ροκανίσματος" του έτσι ώστε να καλυφθούν.
Η επικείμενη αύξηση του κατώτατου μισθού από τον ερχόμενο μήνα, η εφαρμογή της νέας ρύθμισης των 120 δόσεων από τον μεθεπόμενο, αλλά και ενδεχόμενη αναδρομική επιστροφή –έστω και σε δόσεις – των περικοπών των συνταξιούχων πολύ πιθανόν από φέτος αναμένεται να αλλάξουν τις προβλέψεις τόσο για τα έσοδα, όσο και για τα έξοδα όχι μόνο του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ), αλλά και ολόκληρου του Κοινωνικού Προϋπολογισμού, στον οποίο υπάγονται και ο ΕΤΕΑΕΠ (επικουρικό –εφάπαξ), ο ΟΑΕΔ , ο ΕΟΠΥΥ και άλλα ταμεία.
Οι γενικές τάσεις αλλαγής του προϋπολογισμού των ταμείων, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις αρμοδίων στελεχών των ταμείων είναι οι εξής :
- Η επικείμενη αύξηση του κατώτατου μισθού θα αυξήσει σε έσοδα από τις εισφορές τόσο των μισθωτών, όσο και των μη μισθωτών, με την προϋπόθεση όμως ότι η εν λόγω αύξηση θα εφαρμοσθεί από τους εργοδότες "στην πράξη". Παράλληλα, όμως, θα αυξηθούν οι δαπάνες για τα επιδόματα ανεργίας. Ωστόσο, αν και πολύ δύσκολα, αναμένεται ότι θα σημειωθεί, λόγω του νέου κατώτατου, "καθαρή" αύξηση των ασφαλιστικών εσόδων.
- Η σχεδιαζόμενη νέα ρύθμιση των 120 δόσεων για τα ασφαλιστικά χρέη θα οδηγήσει σε αύξηση των εσόδων από ληξιπρόθεσμες αλλά και τρέχουσες εισφορές, αλλά και σε αύξηση των δαπανών για νέες συντάξεις. Ωστόσο, αναμένεται ότι τα έσοδα μπορεί να είναι περισσότερα από τα έξοδα.
- Ενδεχόμενη καταβολή αναδρομικών στους συνταξιούχους για τις περικοπές τις οποίες υπέστησαν το 2011-12 θα έχει δημοσιονομικό κόστος 4 φορές μεγαλύτερο από τα αναμενόμενα "καθαρά" ασφαλιστικά έσοδα από την ρύθμιση και την αύξηση του κατώτατου…
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με εκτιμήσεις αρμοδίων στελεχών των ταμείων με τα οποία ήλθε σε επαφή το Capital.gr:
1. Η αύξηση του κατώτατου μισθού θα οδηγήσει σε αύξηση των ασφαλιστικών εσόδων, εφόσον εφαρμοσθεί πλατιά, αλλά και σε αύξηση των δαπανών για επιδόματα ανεργίας
*Η αύξηση του κατώτατου μισθού για 600.000 έως 800.000 χαμηλόμισθους από 1η/2/2019 αναμένεται να φέρει ανάλογη αύξηση των εσόδων από ασφαλιστικές εισφορές μισθωτών –εργοδοτών (υπέρ ΕΦΚΑ-ΕΟΠΥΥ-ΟΑΕΔ).
Έτσι πχ αν αυξηθεί ο κατώτατος κατά 6,5% -8% (σύμφωνα με το πιθανότερο σενάριο), τότε οι εισφορές επί της μισθωτής απασχόλησης θα μπορούσαν να αυξηθούν κατά 200 εκατ. ευρώ.
Αυτό, όμως, υπό την προϋπόθεση πως η αύξηση την οποία θα αποφασίσει η κυβέρνηση, θα "περάσει" στην πράξη στους εργαζόμενους από όλους τους εργοδότες και δεν θα οδηγήσει μαζικά είτε σε υποβάθμιση των συμβάσεων (μέσω μετατροπής των συμβάσεων πλήρους απασχόλησης σε συμβάσεις μερικής απασχόλησης), είτε σε μείωση της απασχόλησης (μέσω απολύσεων ή μη προσλήψεων).
Επιπλέον 100 εκατ. ευρώ θα μπορούσαν να εισπραχθούν λόγω της αύξησης των ελαχίστων εισφορών των μη μισθωτών, καθώς αυτές υπολογίζονται ως ποσοστό του κατώτατου μισθού. Έτσι μία αύξηση του κατώτατου θα οδηγήσει σε αύξηση και των καταβλητέων ελαχίστων εισφορών. Συνολικά, δηλαδή η αύξηση του κατώτατου μισθού θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση έως 300 εκατ. ευρώ στα έσοδα από ασφαλιστικές εισφορές.
* Ωστόσο, την ίδια στιγμή, επειδή γύρω στα 24 επιδόματα (πχ ανεργίας) μαζί και οι αμοιβές των επιδοτούμενων, μέσων προγραμμάτων, ανέργων υπολογίζονται ως αναλογία του κατώτατου, θα αυξηθούν και αυτά, οδηγώντας σε μία επιβάρυνση 200 εκατ. ευρώ στον προϋπολογισμό κυρίως του ΟΑΕΔ.
Έτσι η "καθαρή" αύξηση των εσόδων εν γένει των ασφαλιστικών φορέων από την αύξηση του κατώτατου δεν θα μπορούσε να ξεπεράσει τα 100 εκατ. ευρώ…
2. Η νέα ρύθμιση θα φέρει νέα έσοδα από ληξιπρόθεσμες εισφορές και τρέχουσες εισφορές, αλλά και επιπλέον έξοδα για νέες "ρυθμισμένες" συντάξεις
- Μεγαλύτερα έσοδα αναμένονται από τη σχεδιαζόμενη ρύθμιση των 120 δόσεων, την οποία θα θεσπίσει η κυβέρνηση τον Φεβρουάριο και θα ισχύσει από τον ερχόμενο Μάρτιο.
Η ρύθμιση αυτή αφορά έως 900.000 οφειλέτες ελευθέρους επαγγελματίες και αγρότες με ληξιπρόθεσμες οφειλές στα ταμεία.
Στην τελείως υποθετική περίπτωση που όλοι παραπάνω οφειλέτες εντάσσονταν στην εν λόγω ρύθμιση, τα προσδοκώμενα ετήσια έσοδα δεν θα ξεπερνούσαν τα 600 εκατ. ευρώ.
Πιο ρεαλιστικό είναι το σενάριο, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, να ενταχθούν έως και οι μισοί και έτσι να εισπραχθούν από τη ρύθμιση σε ετήσια βάση έως 300 εκατ. ευρώ.
Διπλάσια, όμως, από τα έσοδα της ρύθμισης, ετησίως (δηλαδή έως 600 εκατ. ευρώ), θα μπορούσαν να είναι τα έσοδα από τις τρέχουσες εισφορές των οικονομικά ενεργών μη μισθωτών οι οποίοι θα ενταχθούν στην σχεδιαζόμενη ρύθμιση. Και αυτό γιατί όρος για την τήρηση της ρύθμισης δεν θα είναι μόνο η εμπρόθεσμη καταβολή των μηνιαίων δόσεων, αλλά και η καταβολή των μηνιαίων τρεχουσών εισφορών.
Έτσι μαζί με τα έσοδα από τις ρυθμίσεις θα συμπαρασυρθούν προς τα πάνω και τα έσοδα από τις τακτικές εισφορές των μη μισθωτών.
- Από την άλλη μεριά, όμως, η σχεδιαζόμενη ρύθμιση θα φέρει και αύξηση των δαπανών των ταμείων. Και αυτό δεδομένου ότι η ρύθμιση θα αφορά και εκείνους τους οφειλέτες που έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα, η ένταξη τους σε αυτήν θα οδηγήσει στην καταβολή της σύνταξης τους.
Έως τώρα εκτιμάται ότι είναι "εγκλωβισμένοι" περίπου 70.000 μη μισθωτοί, οι οποίοι λόγω υπέρογκων χρεών δεν μπορούν να βγουν στη σύνταξη. Επίσης φέτος αναμένεται να θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα, άλλοι 30.000-40.000 επαγγελματίες και αγρότες εκ των οποίων η μεγάλη πλειοψηφία είναι φορτωμένη με χρέη. Το ετήσιος κόστος για την καταβολή έως 100.000 νέων συντάξεων μέσω της νέας ρύθμισης ξεπερνά τα 500 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με τους πρώτους υπολογισμούς, αφαιρούμενων, μάλιστα, των "λογιστικών" εσόδων των ταμείων από τις παρακρατήσεις στη σύνταξη των οφειλετών μέσω των οποίων θα καταβάλλονται οι δόσεις της ρύθμισης.
Μ΄άλλα λόγια, η "καθαρή" αύξηση των εσόδων από τη ρύθμιση δεν αναμένεται να ξεπεράσει τα 400 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση. Και αυτό την ώρα, που οι ληξιπρόθεσμες οφειλές των ασφαλιστικών φορέων ανέρχονται σήμερα στα 900 εκατ. ευρώ.
3. Το ελάχιστο δημοσιονομικό κόστος από την επιστροφή των αναδρομικών είναι υπερτετραπλάσιο από τα προβλεπόμενα "καθαρά" νέα ασφαλιστικά έσοδα από νέο κατώτατο και ρύθμιση
Οι προβλέψεις για επιπλέον συνταξιοδοτικές δαπάνες ενόψει της καταβολής επιπλέον –σε σχέση με εκείνες που αναμενόταν φέτος- νέων συντάξεων έρχονται στον ίδιο χρόνο που εξετάζεται από την κυβέρνηση η επιστροφή των αναδρομικών στους συνταξιούχους που υπέστησαν περικοπές το 2011 -2012.
Σε περίπτωση που κριθεί από το Συμβούλιο της Επικρατείας συνταγματικός ο νόμος Κατρούγκαλου, το κόστος της επιστροφής θα ανέλθει μεταξύ 2,5 δισ. ευρώ-4,1 δισ. ευρώ, το οποίο αρμόδια στελέχη των ταμείων κρίνουν ως δημοσιονομικά "διαχειρίσιμο" εφόσον καταβληθεί σε 3-4 δόσεις, όπως εξετάζουν τα Υπουργεία Εργασίας και Οικονομικών, σύμφωνα με πρόσφατες κυβερνητικές διαρροές, οι οποίες επιβεβαιώνουν προηγούμενο ρεπορτάζ του Capital.gr .
Το ποσό αυτό, όμως, σε κάθε περίπτωση, ξεπερνά συντριπτικά κάθε πρόβλεψη για αύξηση εσόδων από την αύξηση του κατώτατου μισθού (έως 300 εκατ. ευρώ) μείον τις επιπλέον δαπάνες για επιδόματα ανεργίας (200 εκατ. ευρώ) και τη ρύθμιση (300 εκατ. ευρώ από τις δόσεις συν έως 600 εκατ. ευρώ από τις νέες τακτικές εισφορές) μείον τις δαπάνες για τις νέες "ρυθμισμένες" συντάξεις (500 εκατ. ευρώ).
Συνολικά, από τα παραπάνω μέτρα, η "καθαρή" αύξηση δεν θα μπορούσε να ξεπεράσει τα 600 εκατ. ευρώ, ενώ το δημοσιονομικό κόστος των αναδρομικών ανέρχεται σε τουλάχιστον 2,5 δις. ευρώ, δηλαδή είναι υπερτετραπλάσιο από τα εκτιμώμενα έσοδα από αύξηση κατώτατου και ρύθμιση. Εξάλλου, φέτος, για τον ΕΦΚΑ, λόγω της ακύρωσης των περικοπών στις συντάξεις την 1η/1/2019 μέσω του περιορισμού των αρνητικών "προσωπικών διαφορών" προβλέπεται πλεόνασμα μόλις 246 εκατ. ευρώ, γεγονός που σημαίνει πως δεν υπάρχει κανένα μεγάλο περιθώριο "ροκανίσματος" του έτσι ώστε να καλυφθούν.
