Δύο σημαντικά ζητήματα και ένα κενό έθεσαν στην σύσκεψη με την κυβέρνηση οι τραπεζίτες σε ό,τι αφορά το θεσμικό πλαίσιο για τους αδύναμους δανειολήπτες.
Το πλαίσιο αναμένεται να σφραγίσει ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, o οποίος και είναι έτοιμος να παρέμβει σε κάποια ζητήματα, εάν αυτό απαιτείται.
Ο νέος νόμος θα διαδεχθεί τον νόμο Κατσέλη από τις 28 Φεβρουαρίου και η ισχύς του θα είναι για έναν χρόνο. Έτσι, έπειτα από έναν χρόνο λειτουργίας θα υπάρχει η δυνατότητα βελτιώσεων ή και αναθεωρήσεων, αναλόγως της κατάστασης της οικονομίας και των δανειοληπτών.
Η διάρκεια του νόμου ήταν μια εκ των πρώτων απαιτήσεων που έθεσαν οι θεσμοί διαβάζοντας το προσχέδιο του πλαισίου. Το θεσμικό πλαίσιο με τις συμπληρώσεις θα σταλεί μέσα στο Σαββατοκύριακο στους θεσμούς για παρατηρήσεις και στόχος είναι να έχει κατατεθεί στη Βουλή προς ψήφιση την προσεχή Τρίτη 26 Φεβρουαρίου.
Έπειτα από πολλές διαβουλεύσεις, τα ανοιχτά ακόμη θέματα που χρήζουν απάντησης είναι δύο:
* Η εκτίμηση της αξίας της πρώτης κατοικίας και
* Η κατάχρηση του θεσμικού πλαισίου με στόχο τη ματαίωση των πλειστηριασμών.
Επίσης θα πρέπει να υπάρξει πρόβλεψη για το πώς θα ασκείται η προστασία των δανειοληπτών στο διάστημα κατά το οποίο δεν θα λειτουργεί η πλατφόρμα. Το ζήτημα αυτό παραμένει ένα από τα κενά του νέου θεσμικού πλαισίου.
Κατάχρηση
Σε ό,τι αφορά την κατάχρηση του θεσμικού πλαισίου, οι τράπεζες θέλουν να υπάρχει ρητή πρόβλεψη στον νόμο πως δεν θα είναι δυνατή η υποβολή αίτησης για προστασία παραμονές εκτέλεσης ενός πλειστηριασμού. Αυτό το στοιχείο θα αποτελέσει ακόμη μια δικλίδα ασφαλείας έναντι των στρατηγικών κακοπληρωτών.
Εκτίμηση αξίας
Σε ό,τι αφορά την εκτίμηση της αξίας της πρώτης κατοικίας, είναι πάρα πολλές οι φορές που οι υπερήμεροι δανειολήπτες προσκομίζουν δικαστικές αποφάσεις στις τράπεζες με εκτίμηση για την αξία της κατοικίας τους, αποφάσεις οι οποίες έχουν στηριχθεί σε μαρτυρίες μη ειδικών, δυσκολεύοντας την εξεύρεση αγοραστών στον πλειστηριασμό, αφού η τιμή αυξάνει υπέρμετρα.
Οι τραπεζίτες ζητούν οι όποιες εκτιμήσεις να λαμβάνουν χώρα από ειδικούς και μόνον (μηχανικούς, πιστοποιημένους μεσίτες κ.λπ.).
Προστασία
Σε ό,τι αφορά το κενό, αυτό προκύπτει από το γεγονός πως η πλατφόρμα που θα επιλέγει τους υπερήμερους προς προστασία δανειολήπτες θα λειτουργήσει πιλοτικά τον Απρίλιο και πραγματικά κατά τον Ιούνιο. Αυτές είναι τουλάχιστον οι πρώτες εκτιμήσεις. Έως τότε, λοιπόν, η προστασία των υπερήμερων δανειοληπτών θα λειτουργεί ατύπως.
Σύμφωνα με όσα σημειώνουν τραπεζικές πηγές, εφόσον οι υπερήμεροι δανειολήπτες κρίνονται επιλέξιμοι, οι τράπεζες δεν θα προχωρούν σε ενέργειες έως ότου είναι εφικτό το data entry στην πλατφόρμα, δηλαδή έως ότου η πλατφόρμα λειτουργήσει κανονικά.
Το παλιό καθεστώς
Στην προχθεσινή σύσκεψη τέθηκε μετ’ επιτάσεως από τις τράπεζες το θέμα των 160.000 δανειοληπτών που είναι σε προσωρινή προστασία βάσει του νόμου Κατσέλη και που τα πιστωτικά ιδρύματα πίεσαν τελικώς να εισέλθουν στο νέο καθεστώς. Η κυβέρνηση επέμεινε πως οι εκκρεμείς αιτήσεις δεν μπορούν παρά να αξιολογηθούν με το προηγούμενο καθεστώς.
Οι νέες αιτήσεις
Για όσους υποβάλλουν στο εξής αίτηση για την προστασία της πρώτης κατοικίας θα πρέπει να δηλώσουν όλα τα οικονομικά και περιουσιακά τους δεδομένα. Δεν έχει γίνει ακόμη γνωστό τι μέριμνα θα υπάρξει σε ό,τι αφορά την περιουσία των δανειοληπτών, στοιχείο άλλωστε που θέτουν μετ’ επιτάσεως και οι θεσμοί.
Εάν η πλατφόρμα κρίνει επιλέξιμους τους δανειολήπτες, τότε οι τράπεζες θα περάσουν σε «κούρεμα» της οφειλής. Το νέο ποσό οφειλής που θα προκύψει θα ρυθμίζεται με επιμήκυνση έως 25 έτη και επιτόκιο euribor τριμήνου συν περιθώριο 2%. Στις δόσεις που θα προκύπτουν, ο δανειολήπτης, αναλόγως συνολικής εισοδηματικής και περιουσιακής κατάστασης, θα μπορεί να λάβει επιδότηση από το κράτος.
Η οδός των δικαστηρίων παραμένει ανοιχτή για τους δανειολήπτες που δεν θα έλθουν σε συμφωνία με τις τράπεζες.
Ζημιές και κέρδη
Η κυβέρνηση κατάφερε, όπως δείχνουν τα πράγματα, να διατηρήσει το ανώτατο όριο αντικειμενικής αξίας στις 250 χιλ. ευρώ, αλλά και την ενίσχυση των εισοδηματικών κριτηρίων που τελικώς διαμορφώνονται κατά το πλαφόν σε ετήσια βάση στα 40.800 ευρώ από 36.000 ευρώ που είχε οριστεί.
Από την άλλη πλευρά, οι τράπεζες πέτυχαν πολύ αυστηρή εξέταση των κριτηρίων εισόδου στον νέο νόμο.
Οι θεσμοί, σύμφωνα με ένα πρώτο κλίμα, διατηρούν ένα είδος καχυποψίας για το νομοθέτημα και είναι πιθανόν να διατυπώσουν παρατηρήσεις. Πλην όμως η κυβέρνηση δηλώνει αισιοδοξία και θεωρεί πως το θέμα με τους θεσμούς είναι διαχειρίσιμο, ενώ είναι έτοιμος να παρέμβει ο ίδιος ο πρωθυπουργός.
Το πλαίσιο αναμένεται να σφραγίσει ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, o οποίος και είναι έτοιμος να παρέμβει σε κάποια ζητήματα, εάν αυτό απαιτείται.
Ο νέος νόμος θα διαδεχθεί τον νόμο Κατσέλη από τις 28 Φεβρουαρίου και η ισχύς του θα είναι για έναν χρόνο. Έτσι, έπειτα από έναν χρόνο λειτουργίας θα υπάρχει η δυνατότητα βελτιώσεων ή και αναθεωρήσεων, αναλόγως της κατάστασης της οικονομίας και των δανειοληπτών.
Η διάρκεια του νόμου ήταν μια εκ των πρώτων απαιτήσεων που έθεσαν οι θεσμοί διαβάζοντας το προσχέδιο του πλαισίου. Το θεσμικό πλαίσιο με τις συμπληρώσεις θα σταλεί μέσα στο Σαββατοκύριακο στους θεσμούς για παρατηρήσεις και στόχος είναι να έχει κατατεθεί στη Βουλή προς ψήφιση την προσεχή Τρίτη 26 Φεβρουαρίου.
Έπειτα από πολλές διαβουλεύσεις, τα ανοιχτά ακόμη θέματα που χρήζουν απάντησης είναι δύο:
* Η εκτίμηση της αξίας της πρώτης κατοικίας και
* Η κατάχρηση του θεσμικού πλαισίου με στόχο τη ματαίωση των πλειστηριασμών.
Επίσης θα πρέπει να υπάρξει πρόβλεψη για το πώς θα ασκείται η προστασία των δανειοληπτών στο διάστημα κατά το οποίο δεν θα λειτουργεί η πλατφόρμα. Το ζήτημα αυτό παραμένει ένα από τα κενά του νέου θεσμικού πλαισίου.
Κατάχρηση
Σε ό,τι αφορά την κατάχρηση του θεσμικού πλαισίου, οι τράπεζες θέλουν να υπάρχει ρητή πρόβλεψη στον νόμο πως δεν θα είναι δυνατή η υποβολή αίτησης για προστασία παραμονές εκτέλεσης ενός πλειστηριασμού. Αυτό το στοιχείο θα αποτελέσει ακόμη μια δικλίδα ασφαλείας έναντι των στρατηγικών κακοπληρωτών.
Εκτίμηση αξίας
Σε ό,τι αφορά την εκτίμηση της αξίας της πρώτης κατοικίας, είναι πάρα πολλές οι φορές που οι υπερήμεροι δανειολήπτες προσκομίζουν δικαστικές αποφάσεις στις τράπεζες με εκτίμηση για την αξία της κατοικίας τους, αποφάσεις οι οποίες έχουν στηριχθεί σε μαρτυρίες μη ειδικών, δυσκολεύοντας την εξεύρεση αγοραστών στον πλειστηριασμό, αφού η τιμή αυξάνει υπέρμετρα.
Οι τραπεζίτες ζητούν οι όποιες εκτιμήσεις να λαμβάνουν χώρα από ειδικούς και μόνον (μηχανικούς, πιστοποιημένους μεσίτες κ.λπ.).
Προστασία
Σε ό,τι αφορά το κενό, αυτό προκύπτει από το γεγονός πως η πλατφόρμα που θα επιλέγει τους υπερήμερους προς προστασία δανειολήπτες θα λειτουργήσει πιλοτικά τον Απρίλιο και πραγματικά κατά τον Ιούνιο. Αυτές είναι τουλάχιστον οι πρώτες εκτιμήσεις. Έως τότε, λοιπόν, η προστασία των υπερήμερων δανειοληπτών θα λειτουργεί ατύπως.
Σύμφωνα με όσα σημειώνουν τραπεζικές πηγές, εφόσον οι υπερήμεροι δανειολήπτες κρίνονται επιλέξιμοι, οι τράπεζες δεν θα προχωρούν σε ενέργειες έως ότου είναι εφικτό το data entry στην πλατφόρμα, δηλαδή έως ότου η πλατφόρμα λειτουργήσει κανονικά.
Το παλιό καθεστώς
Στην προχθεσινή σύσκεψη τέθηκε μετ’ επιτάσεως από τις τράπεζες το θέμα των 160.000 δανειοληπτών που είναι σε προσωρινή προστασία βάσει του νόμου Κατσέλη και που τα πιστωτικά ιδρύματα πίεσαν τελικώς να εισέλθουν στο νέο καθεστώς. Η κυβέρνηση επέμεινε πως οι εκκρεμείς αιτήσεις δεν μπορούν παρά να αξιολογηθούν με το προηγούμενο καθεστώς.
Οι νέες αιτήσεις
Για όσους υποβάλλουν στο εξής αίτηση για την προστασία της πρώτης κατοικίας θα πρέπει να δηλώσουν όλα τα οικονομικά και περιουσιακά τους δεδομένα. Δεν έχει γίνει ακόμη γνωστό τι μέριμνα θα υπάρξει σε ό,τι αφορά την περιουσία των δανειοληπτών, στοιχείο άλλωστε που θέτουν μετ’ επιτάσεως και οι θεσμοί.
Εάν η πλατφόρμα κρίνει επιλέξιμους τους δανειολήπτες, τότε οι τράπεζες θα περάσουν σε «κούρεμα» της οφειλής. Το νέο ποσό οφειλής που θα προκύψει θα ρυθμίζεται με επιμήκυνση έως 25 έτη και επιτόκιο euribor τριμήνου συν περιθώριο 2%. Στις δόσεις που θα προκύπτουν, ο δανειολήπτης, αναλόγως συνολικής εισοδηματικής και περιουσιακής κατάστασης, θα μπορεί να λάβει επιδότηση από το κράτος.
Η οδός των δικαστηρίων παραμένει ανοιχτή για τους δανειολήπτες που δεν θα έλθουν σε συμφωνία με τις τράπεζες.
Ζημιές και κέρδη
Η κυβέρνηση κατάφερε, όπως δείχνουν τα πράγματα, να διατηρήσει το ανώτατο όριο αντικειμενικής αξίας στις 250 χιλ. ευρώ, αλλά και την ενίσχυση των εισοδηματικών κριτηρίων που τελικώς διαμορφώνονται κατά το πλαφόν σε ετήσια βάση στα 40.800 ευρώ από 36.000 ευρώ που είχε οριστεί.
Από την άλλη πλευρά, οι τράπεζες πέτυχαν πολύ αυστηρή εξέταση των κριτηρίων εισόδου στον νέο νόμο.
Οι θεσμοί, σύμφωνα με ένα πρώτο κλίμα, διατηρούν ένα είδος καχυποψίας για το νομοθέτημα και είναι πιθανόν να διατυπώσουν παρατηρήσεις. Πλην όμως η κυβέρνηση δηλώνει αισιοδοξία και θεωρεί πως το θέμα με τους θεσμούς είναι διαχειρίσιμο, ενώ είναι έτοιμος να παρέμβει ο ίδιος ο πρωθυπουργός.
