Η πρόσφατη έρευνα της Grant Thornton για λογαριασμό του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου της Ελλάδας ουσιαστικά επαλήθευσε με νούμερα αυτό το οποίο ήταν ήδη γνωστό και εμφανές σε πολλές γειτονιές της Αθήνας και ειδικά του κέντρου: την κατακόρυφη αύξηση του αριθμού των παραδοσιακών ενοικιαστηρίων που έδωσαν τη θέση τους στις βραχυχρόνιες τουριστικές μισθώσεις ακινήτων.
Η μελέτη έκανε λόγο για ετήσια ποσοστιαία αύξηση κατά 25% στα μεγέθη της οικονομίας διαμοιρασμού, ανεβάζοντας τον αριθμό των καταχωρήσεων στις 126 χιλιάδες σε όλη την Ελλάδα (από 107 χιλ. το 2017 και 95 χιλ. το 2016) και τον αριθμό των διαμερισμάτων που διατίθενται στις πλατφόρμες, με πρώτη την Airbnb στα μερίδια, σε 76 χιλ. πέρσι (από 64 χιλ. το 2017 και 57 χιλ. το 2016). Υπολογίζεται δε πως πέρσι πραγματοποιήθηκαν 27 εκατ. διανυκτερεύσεις.
Εντούτοις, η πλατφόρμα στον ιστότοπο της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων για την καταχώρηση των ακινήτων που προσφέρονται σε επισκέπτες και τουρίστες στο ειδικό Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής μπήκε σε εφαρμογή μόλις στα τέλη του περσινού Αυγούστου (σύμφωνα με τελευταία ανακοίνωση οι ιδιοκτήτες ακινήτων βραχυχρόνιας μίσθωσης έχουν προθεσμία έως τις 28 Φεβρουαρίου προκειμένου να οριστικοποιήσουν τα στοιχεία για τα ακίνητα και τις μισθώσεις του 2018). Στο ηλεκτρονικό μητρώο της ΑΑΔΕ υπολογίζεται πως έχουν καταχωρηθεί 49 χιλιάδες ακίνητα.
Οι πληροφορίες θέλουν να παίρνουν τον δρόμο της άμεσης εφαρμογής και νέες παρεμβάσεις στην αγορά των ακινήτων που καταχωρούνται στις πλατφόρμες, τόσο όσον αφορά τις ημέρες ενοικίασης, δηλαδή να υπάρξει αυστηρό πλαφόν στις ημέρες ενοικίασης το χρόνο, όσο και υψηλότερες φορολογικές επιβαρύνσεις για τους ιδιοκτήτες. Ήδη το ΞΕΕ επεξεργάζεται μια δέσμη προτάσεων για την περαιτέρω ρύθμιση της δραστηριότητας τις οποίες αναμένεται να θέσει υπόψη της ηγεσίας του υπουργείου Τουρισμού μέσα στον μήνα.
Οι πληροφορίες θέλουν να παίρνουν τον δρόμο της άμεσης εφαρμογής και νέες παρεμβάσεις στην αγορά των ακινήτων που καταχωρούνται στις πλατφόρμες, τόσο όσον αφορά τις ημέρες ενοικίασης, δηλαδή να υπάρξει αυστηρό πλαφόν στις ημέρες ενοικίασης το χρόνο, όσο και υψηλότερες φορολογικές επιβαρύνσεις για τους ιδιοκτήτες. Ήδη το ΞΕΕ επεξεργάζεται μια δέσμη προτάσεων για την περαιτέρω ρύθμιση της δραστηριότητας τις οποίες αναμένεται να θέσει υπόψη της ηγεσίας του υπουργείου Τουρισμού μέσα στον μήνα.
Αλλά η απώλεια εσόδων από τα κρατικά ταμεία τα προηγούμενα χρόνια που δεν είχε εφαρμοστεί το μητρώο θεωρείται πως οδηγεί σε αυστηρότερα πλαίσια. Η μείωση των δημοσίων εσόδων, η καθαρή απώλεια δημοσίων εσόδων από την τριετία 2016-2018, εκτιμάται στα 300 εκατ. ευρώ περίπου.
Τι ισχύει σε Ευρώπη και Καναδά
Την ίδια ώρα, όπως φάνηκε από τη μελέτη της Grant Thornton, σε άλλες χώρες της Ευρώπης, αλλά και στον Καναδά, έχουν θεσπιστεί παρεμβάσεις για τον έλεγχο των μισθώσεων. Οι διαφορές εστιάζονται κυρίως στο όριο των διανυκτερεύσεων, αλλά και στις προδιαγραφές του ακινήτου.
Για παράδειγμα, όπως φαίνεται και στον πίνακα, στην Ολλανδία υπάρχει όριο στις 30 διανυκτερεύσεις και απαιτείται πιστοποιητικό πυρασφάλειας. Στην Ισπανία το όριο είναι στις 31 διανυκτερεύσεις, στη Γερμανία, όπως και στη Γαλλία υπάρχει διαφοροποίηση ανάμεσα σε κύρια και δευτερεύουσα κατοικία, ενώ 3 μήνες είναι το όριο σε Βέλγιο, Αγγλία και Ισλανδία. Περιορισμός 30 διανυκτερεύσεων ισχύει στον Καναδά, ενώ σε όλες τις χώρες που αναφέρονται πρέπει να υπάρχει πυρασφάλεια.
Στην ελληνική περίπτωση, σύμφωνα με την ΑΑΔΕ, βραχυχρόνιες νοούνται οι "μισθώσεις ακινήτων που συνάπτονται μέσω των ψηφιακών πλατφορμών για συγκεκριμένη χρονική διάρκεια, μικρότερη του έτους και όταν δεν παρέχονται άλλες υπηρεσίες πλην της διαμονής και της παροχής κλινοσκεπασμάτων”.
Δύο όψεις
Οι ξενοδόχοι ζητούν να υπάρχει μια ισορροπία ανάμεσα στη φορολόγηση στις δύο κατηγορίες διαμονής, αυτής στα ξενοδοχεία και στα ακίνητα βραχυχρόνιας μίσθωσης. Όπως αναφέρουν, τα ξενοδοχεία και τα ενοικιαζόμενα δωμάτια επιβαρύνονται από σειρά φόρων, με τελευταίο τον φόρο διανυκτέρευσης. Στον αντίποδα, η βραχυχρόνια μίσθωση αποτέλεσε διέξοδο στην ύφεση που καταγραφόταν τα προηγούμενα έτη στην αγορά ακινήτων, αλλά και ένα επιπλέον εισόδημα για τους ιδιοκτήτες απέναντι στο φόρο ακινήτων.
Η έκρηξη στα ακίνητα που προσφέρονται για βραχυχρόνια μίσθωση έχει συρρικνώσει τον αριθμό των διαμερισμάτων που είναι διαθέσιμα για "παραδοσιακή” μακροχρόνια ενοικίαση. Είναι γεγονός πως κάτοικοι σε περιοχές με μεγάλη ζήτηση για διαμονή από τουρίστες, πλησίον του κέντρου της Αθήνας, όπως για παράδειγμα στο Κουκάκι, στα Εξάρχεια, στα Πετράλωνα, στα Πατήσια, στην περιοχή του Χίλτον και την Καισαριανή, αναγκάστηκαν να αναζητήσουν αλλού κατοικία, καθώς οι ιδιοκτήτες ήθελαν να τα εκμεταλλευτούν.
Η αναζήτηση κατοικίας, ειδικά στο κέντρο, αλλά και σε περιοχές που εξυπηρετεί το μετρό, κάθε άλλο παρά εύκολη υπόθεση αποδεικνύεται. Πέραν της έλλειψης κατοικιών για βραχυχρόνια ενοικίαση, οι τιμές των ενοικίων έχουν επίσης πάρει την ανηφόρα. Ενδεικτικά, για τον δήμο Αθηναίων, η έρευνα για λογαριασμό του ΞΕΕ έδειξε πως κάθε ένα ακίνητο στην οικονομία διαμοιρασμού στερεί δύο ακίνητα στις μακροχρόνιες μισθώσεις και πως η αύξηση κατά 25% του μεγέθους της οικονομίας διαμοιρασμού του 2018, αύξησε τις τιμές των ενοικίων μακροχρόνιας μίσθωσης κατά 9,3%.
Οι ιδιοκτήτες των άλλοτε απαξιωμένων ακινήτων όμως είδαν στην άνοδο των τουριστικών μισθώσεων την ευκαιρία για την εκμετάλλευσή τους χωρίς υποχρεώσεις όπως γίνεται στις παραδοσιακές ενοικιάσεις, χωρίς το ρίσκο των φεσιών και των ζημιών, και κυρίως για ένα εξτρά εισόδημα, μέχρι πρότινος αφορολόγητο. Από την άνοδο των μισθώσεων επωφελούνται και άλλοι κλάδοι, κυρίως ο κατασκευαστικός λόγω των ανακαινίσεων που έγιναν, το εμπόριο λόγω των επιπλώσεων, αλλά και συνεργεία καθαρισμού κ.λπ. Τέλος, ενισχυμένες εμφανίζονται και οι τοπικές αγορές στις περιοχές με άνοδο των μισθώσεων.
