Σημαντικά εμπόδια για τις επενδύσεις, την επιχειρηματικότητα και την καθημερινότητα αποτελούν τα προβλήματα του δικαστικού συστήματος στη χώρα μας όπως προκύπτει από τη νέα έρευνα της διαΝΕΟσις την οποία εκπόνησαν επτά δικαστικοί λειτουργοί που γνωρίζουν τα προβλήματα σε βάθος και εκ των έσω και αποτελεί μια λεπτομερή και αναλυτική πρόταση για τη ριζική αναμόρφωση του δικαστικού συστήματος στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας, η επίλυση μιας συγκεκριμένου τύπου δικαστικής διαφοράς για μια επιχείρηση στη χώρα μας χρειάζεται κατά μέσο όρο 1.580 ημέρες, δηλαδή σχεδόν τεσσεράμισι χρόνια. Όπως σχολιάζει η διαΝΕΟσις, δεν είναι πολλές οι επιχειρήσεις που θα έρχονταν να επενδύσουν ευχαρίστως σε μια χώρα όπου τυχόν δικαστικές απαιτήσεις από τρίτους θα μπορούσαν να καθυστερήσουν την επένδυσή τους μέχρι τους μεθεπόμενους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Το πρόβλημα αυτό είναι ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια για την ανάπτυξη στην Ελλάδα -αυτά τα μεγάλα, χρόνια και περίπλοκα προβλήματα που η διαΝΕΟσις αποκαλεί "δράκους". Όπως σημειώνει "έχουμε δει στη μελέτη και των υπόλοιπων "δράκων" (πολυνομία και κακονομία, ασφαλιστικό, φορολογικό, χρέος) δεν υπάρχει καμία περίπτωση να βγούμε από την αέναη κρίση και να δημιουργήσουμε ένα βιώσιμο παραγωγικό μοντέλο αν δεν λυθεί αποτελεσματικά και αυτό".
Προς αυτή την κατεύθυνση η διαΝΕΟσις δημοσιεύει μια νέα πρόταση για τη ριζική αναμόρφωση του δικαστικού συστήματος στην Ελλάδα, γραμμένη από τους: Κατερίνα Ν. Σακελλαροπούλου, Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, Μιχάλης Πικραμένος, Αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, Αν. Καθηγητής Νομικής Σχολής Α,Π.Θ., Ιωάννης Συμεωνίδης, Αντεπίτροπος στη Γενική Επιτροπεία της Επικρατείας των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων, Καθηγητής Νομικής Σχολής Α.Π.Θ., Βασίλειος Π. Ανδρουλάκης, Πάρεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, Θεοκτή Νικολαΐδου, Εφέτης, Λάμπρος Τσόγκας, Αντεισαγγελέας Εφετών, Πέτρος Αλικάκος, Πρόεδρος Πρωτοδικών -Δ.Ν.
Το πρόβλημα
Σύμφωνα με τα στοιχεία διεθνών οργανισμών η Ελλάδα:
• έχει μία από τις χειρότερες αναλογίες δικαστικών υπαλλήλων ανά δικαστή (1,5:1, το 2016 –μέσος όρος χωρών Συμβουλίου της Ευρώπης 3,9:1)
• έχει έναν από τους μεγαλύτερους αριθμούς δικαστηρίων κατά κεφαλήν στην Ε.Ε.
• το δικαστικό της σύστημα χρησιμοποιεί σε περιορισμένο βαθμό τεχνολογικές λύσεις για την αντιμετώπιση της γραφειοκρατίας
• δαπανά λιγότερα χρήματα για τη λειτουργία του δικαστικού της συστήματος (-33% οι δημόσιες δαπάνες για τη δικαιοσύνη το διάστημα 2014-2016)
"Η άσκηση του δικαστικού λειτουργήματος βασίζεται στη διανοητική εργασία. Ο δικαστής δεν πρέπει να είναι υπάλληλος που ενδιαφέρεται απλώς για τη διεκπεραίωση μιας δικογραφίας. Οφείλει να είναι ένας λειτουργός με ενδιαφέρον
για την ποιότητα του πνευματικού του πονήματος που είναι η δικαστική απόφαση".
Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί
Η πρόταση των ερευνητών περιλαμβάνει μεταρρυθμίσεις σε πέντε άξονες:
* Χωροταξία των δικαστηρίων
* Τεχνολογία
* Εκπαίδευση
* Εναλλακτικοί τρόποι επίλυσης διαφορών
* Δικαστικοί υπάλληλοι
Οι προτάσεις περιλαμβάνουν
* Μείωση του αριθμού των δικαστηρίων με τη συγχώνευση μικρών περιφερειακών δικαστηρίων.
* Δημιουργία δικαστικών καταστημάτων σε μικρότερες πόλεις και απομακρυσμένα μέρη που θα επιτρέπουν μια σειρά από διαδικασίες (ακροάσεις δικηγόρων, διαδίκων) μέσω τηλεσυνεδρίασης.
* Παρεμβάσεις για το κτιριακό πρόβλημα, το θέμα των υποδομών, και του δικαστικού μάνατζμεντ (διοίκηση, διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού, μέτρηση αποτελεσμάτων).
* Εφαρμογή της "ψηφιακής δικογραφίας”, ώστε ο φάκελος κάθε υπόθεσης να μπορεί να αποθηκεύεται και να εντοπίζεται ευκολότερα από τα ενδιαφερόμενα μέρη.
* Επιβολή επιπλέον τέλους στους διαδίκους που επιθυμούν να καταθέσουν έντυπα δικόγραφα, ως κίνητρο για την ηλεκτρονική υποβολή των πάντων.
* Ολοκλήρωση του έργου του "Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης Δικαστικών Υποθέσεων” (ΟΣΔΔΥ), το οποίο βρίσκεται ήδη σε φάση υλοποίησης.
* Εκσυγχρονισμό των προγραμμάτων σπουδών στην Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών (ΕΣΔΙ), με την υιοθέτηση καλών πρακτικών που ακολουθούνται από άλλες χώρες.
* Συνέχιση των νομοθετικών πρωτοβουλιών για την εισαγωγή του θεσμού της διαμεσολάβησης και σε νέες κατηγορίες διαφορών, όπως η ενδοοικογενειακή βία.
* Αναμόρφωση των κλάδων του νέου Κώδικα Δικαστικών Υπαλλήλων με την εισαγωγή νέων που προϋποθέτουν ειδικά τυπικά προσόντα ώστε να καλυφθούν οι σύγχρονες ανάγκες των δικαστηρίων όλων των δικαιοδοτικών κλάδων και των εισαγγελιών.
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας, η επίλυση μιας συγκεκριμένου τύπου δικαστικής διαφοράς για μια επιχείρηση στη χώρα μας χρειάζεται κατά μέσο όρο 1.580 ημέρες, δηλαδή σχεδόν τεσσεράμισι χρόνια. Όπως σχολιάζει η διαΝΕΟσις, δεν είναι πολλές οι επιχειρήσεις που θα έρχονταν να επενδύσουν ευχαρίστως σε μια χώρα όπου τυχόν δικαστικές απαιτήσεις από τρίτους θα μπορούσαν να καθυστερήσουν την επένδυσή τους μέχρι τους μεθεπόμενους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Το πρόβλημα αυτό είναι ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια για την ανάπτυξη στην Ελλάδα -αυτά τα μεγάλα, χρόνια και περίπλοκα προβλήματα που η διαΝΕΟσις αποκαλεί "δράκους". Όπως σημειώνει "έχουμε δει στη μελέτη και των υπόλοιπων "δράκων" (πολυνομία και κακονομία, ασφαλιστικό, φορολογικό, χρέος) δεν υπάρχει καμία περίπτωση να βγούμε από την αέναη κρίση και να δημιουργήσουμε ένα βιώσιμο παραγωγικό μοντέλο αν δεν λυθεί αποτελεσματικά και αυτό".
Προς αυτή την κατεύθυνση η διαΝΕΟσις δημοσιεύει μια νέα πρόταση για τη ριζική αναμόρφωση του δικαστικού συστήματος στην Ελλάδα, γραμμένη από τους: Κατερίνα Ν. Σακελλαροπούλου, Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, Μιχάλης Πικραμένος, Αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, Αν. Καθηγητής Νομικής Σχολής Α,Π.Θ., Ιωάννης Συμεωνίδης, Αντεπίτροπος στη Γενική Επιτροπεία της Επικρατείας των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων, Καθηγητής Νομικής Σχολής Α.Π.Θ., Βασίλειος Π. Ανδρουλάκης, Πάρεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, Θεοκτή Νικολαΐδου, Εφέτης, Λάμπρος Τσόγκας, Αντεισαγγελέας Εφετών, Πέτρος Αλικάκος, Πρόεδρος Πρωτοδικών -Δ.Ν.
Το πρόβλημα
Σύμφωνα με τα στοιχεία διεθνών οργανισμών η Ελλάδα:
• έχει μία από τις χειρότερες αναλογίες δικαστικών υπαλλήλων ανά δικαστή (1,5:1, το 2016 –μέσος όρος χωρών Συμβουλίου της Ευρώπης 3,9:1)
• έχει έναν από τους μεγαλύτερους αριθμούς δικαστηρίων κατά κεφαλήν στην Ε.Ε.
• το δικαστικό της σύστημα χρησιμοποιεί σε περιορισμένο βαθμό τεχνολογικές λύσεις για την αντιμετώπιση της γραφειοκρατίας
• δαπανά λιγότερα χρήματα για τη λειτουργία του δικαστικού της συστήματος (-33% οι δημόσιες δαπάνες για τη δικαιοσύνη το διάστημα 2014-2016)
"Η άσκηση του δικαστικού λειτουργήματος βασίζεται στη διανοητική εργασία. Ο δικαστής δεν πρέπει να είναι υπάλληλος που ενδιαφέρεται απλώς για τη διεκπεραίωση μιας δικογραφίας. Οφείλει να είναι ένας λειτουργός με ενδιαφέρον
για την ποιότητα του πνευματικού του πονήματος που είναι η δικαστική απόφαση".
Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί
Η πρόταση των ερευνητών περιλαμβάνει μεταρρυθμίσεις σε πέντε άξονες:
* Χωροταξία των δικαστηρίων
* Τεχνολογία
* Εκπαίδευση
* Εναλλακτικοί τρόποι επίλυσης διαφορών
* Δικαστικοί υπάλληλοι
Οι προτάσεις περιλαμβάνουν
* Μείωση του αριθμού των δικαστηρίων με τη συγχώνευση μικρών περιφερειακών δικαστηρίων.
* Δημιουργία δικαστικών καταστημάτων σε μικρότερες πόλεις και απομακρυσμένα μέρη που θα επιτρέπουν μια σειρά από διαδικασίες (ακροάσεις δικηγόρων, διαδίκων) μέσω τηλεσυνεδρίασης.
* Παρεμβάσεις για το κτιριακό πρόβλημα, το θέμα των υποδομών, και του δικαστικού μάνατζμεντ (διοίκηση, διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού, μέτρηση αποτελεσμάτων).
* Εφαρμογή της "ψηφιακής δικογραφίας”, ώστε ο φάκελος κάθε υπόθεσης να μπορεί να αποθηκεύεται και να εντοπίζεται ευκολότερα από τα ενδιαφερόμενα μέρη.
* Επιβολή επιπλέον τέλους στους διαδίκους που επιθυμούν να καταθέσουν έντυπα δικόγραφα, ως κίνητρο για την ηλεκτρονική υποβολή των πάντων.
* Ολοκλήρωση του έργου του "Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης Δικαστικών Υποθέσεων” (ΟΣΔΔΥ), το οποίο βρίσκεται ήδη σε φάση υλοποίησης.
* Εκσυγχρονισμό των προγραμμάτων σπουδών στην Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών (ΕΣΔΙ), με την υιοθέτηση καλών πρακτικών που ακολουθούνται από άλλες χώρες.
* Συνέχιση των νομοθετικών πρωτοβουλιών για την εισαγωγή του θεσμού της διαμεσολάβησης και σε νέες κατηγορίες διαφορών, όπως η ενδοοικογενειακή βία.
* Αναμόρφωση των κλάδων του νέου Κώδικα Δικαστικών Υπαλλήλων με την εισαγωγή νέων που προϋποθέτουν ειδικά τυπικά προσόντα ώστε να καλυφθούν οι σύγχρονες ανάγκες των δικαστηρίων όλων των δικαιοδοτικών κλάδων και των εισαγγελιών.
