Μιχ. Σάλλας: Ρεαλιστικό σχέδιο για μείωση του χρέους κάτω από 100% του ΑΕΠ

Ρεαλιστικό σχέδιο που κινείται σε τρεις άξονες ώστε το χρέος της χώρας να πέσει κάτω από 100% το 2020 παρουσίασε ο πρόεδρος της Τράπεζας Πειραιώς Μιχάλης Σάλλας, μιλώντας στο συνέδριο του ΣΕΒ, με θέμα τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων.




Και πρόσθεσε ότι η διαμόρφωση με τον ένα ή τον άλλο τρόπο συνθηκών βιωσιμότητας του χρέους και αναβάθμισης του αξιόχρεου της χώρας, θα οδηγήσουν στην αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας και την αποκατάσταση αξιοπιστίας των ελληνικών τραπεζών, ανοίγοντας το δρόμο για την εξασφάλιση ρευστότητας και με πιο ανταγωνιστικούς όρους, τόνισε

Ένα ρεαλιστικό σενάριο στην κατεύθυνση του να καταστεί το δημόσιο χρέος βιώσιμο με τρόπο πειστικό για τις αγορές - περιοριζόμενο μέχρι το 2020 κάτω του 100% του ΑΕΠ - προϋποθέτει, όπως ανέφερε ο κ. Σάλλας:

- τη μείωση του επιτοκίου δανεισμού κατά 50% στο «κρατικό χρέος» (των 210 δισ. ευρώ) καθώς και την εξασφάλιση σταθερών επιτοκίων μέχρι το 2020,

- τη μετακύλησα των 17,5 δισ. ευρώ, που αφορούν την ΕΚΤ και άλλες κεντρικές τράπεζες από τα 41 δις. ευρώ χρέους που λήγουν το 2014 και 2015 για τουλάχιστον 15 έτη, και

- τη μεταφορά στον ESM (European Stability Mechanism) χρέους 25 δισ. ευρώ, ποσό με το οποίο το ΤΧΣ χρηματοδότησε τα κεφάλαια των 4 συστημικών τραπεζών. Άλλωστε, η αξία των μετοχών, που ουσιαστικά θα κατέχει, αντισταθμίζει ήδη τον κίνδυνο για το ESM, αλλά θα μπορούσε να προβλεφθεί και κάποιου ειδικού τύπου “margin call”. Ακόμα και στην περίπτωση που το επιτόκιο δανεισμού δεν αλλάξει, το χρέος περιορίζεται στο 110% του ΑΕΠ.

Στο βαθμό που η πολιτεία εφαρμόζει τη μεταρρυθμιστική πολιτική και τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει έναντι των δανειστών, η βιωσιμότητα του χρέους θα μπορούσε να διασφαλιστεί εντός του 2014, στο πλαίσιο των δεσμεύσεων των εταίρων μας για ελάφρυνση του χρέους, με πιθανότερη εκδοχή την επέκταση της διάρκειας και μια περαιτέρω μείωση του επιτοκίου των δανείων.

Ο πρόεδρος της Τράπεζας Πειραιώς εκτίμησε πως είναι κατάλληλη η στιγμή να ενισχυθεί ο ιδιωτικός χαρακτήρας των τραπεζών, καθώς το τελευταίο διάστημα έχει εκδηλωθεί μεγάλο ενδιαφέρον από ξένα κεφάλαια να επενδύσουν στις ελληνικές τράπεζες. Διευκρίνισε πως δεν εννοεί την απλή συμμετοχή τους μέσω του Χρηματιστηρίου, που μπορεί να είναι συγκυριακού χαρακτήρα, αλλά κεφάλαια μονιμότερου χαρακτήρα που επιθυμούν να συμμετάσχουν στα κεφάλαια των τραπεζών και να αναλάβουν επιχειρηματικούς κινδύνους.

Το ενδιαφέρον αυτό, αν αξιοποιηθεί εγκαίρως, πέρα από το άμεσο οικονομικό όφελος θα έχει πολύ ευρύτερες θετικές συνέπειες, γιατί θα πείσει Έλληνες και ξένους, επενδυτές ή καταθέτες, για τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας. Θα επιταχύνει τις διεργασίες αναβάθμισης του τραπεζικού συστήματος και εξασφάλισης ευκολότερου και φθηνότερου funding προς όφελος όλης της οικονομίας.


Παρά τις προσδοκίες για βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων ως προς το κόστος κεφαλαίου το 2014, ο κ. Σάλλας εκτίμησε πως αυτό δεν φτάνει. "Οι επενδύσεις που έχει ανάγκη η ανάπτυξη χρειάζονται ένα ευρύτερο ανταγωνιστικό περιβάλλον", εξήγησε. "Χρειάζονται κατ' αρχήν έναν σταθερό αξιόπιστο φορολογικό νόμο που να δίνει τη βεβαιότητα στον επενδυτή για τα επόμενα 15 τουλάχιστον χρόνια ότι το πλαίσιο μέσα στο οποίο κινείται δεν είναι αβέβαιο. Δύσκολα, σοβαρός επενδυτής θα επένδυε σε καθεστώς αβεβαιότητας.

Ωστόσο, θα πρέπει να γίνει άμεσα ένα μεγάλο βήμα. Να προηγηθεί οριστική φορολογική περαίωση περιουσίας, για εταιρείες και ιδιώτες, έναντι καταβολής ενός περιορισμένου ποσού. Αυτό δημιουργεί την κατάλληλη ηρεμία που απαιτείται για το επενδυτικό περιβάλλον και επιπλέον οδηγεί στην άνετη κάλυψη του όποιου δημοσιονομικού κενού της επόμενης διετίας.

Θα πρέπει επίσης να διατυπώσουμε τις μεγάλες επενδυτικές προτεραιότητες, τους μεγάλους τομείς που μπορούν να δημιουργήσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην Ελλάδα και εκεί να στραφούν τα έργα υποδομής και τα προγράμματα στήριξης για την προετοιμασία της υλοποίησης αυτών των προτεραιοτήτων. Θα βοηθούσε πολύ ένας αναπτυξιακού χαρακτήρα φορολογικός νόμος με χαμηλούς συντελεστές φόρου. Γνωρίζω ότι κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει άμεσα, θα μπορούσε όμως να νομοθετηθεί άμεσα η δυνατότητα απόσβεσης από την πρώτη κερδοφορία της επιχείρησης, μετά την επένδυση, για το σύνολο των νέων παραγωγικών επενδύσεων".


Ο κ. Σάλλας αναφέρθηκε σε κλάδους, όπως η ακτοπλοΐα, η κλωστοϋφαντουργία, οι ιχθυοκαλλιέργειες αλλά και άλλοι που χρόνια τώρα έχουν αρνητικά αποτελέσματα. Όπως είπε "οι κλάδοι αυτοί χρειάζονται επειγόντως αναδιάρθρωση και οι επιχειρήσεις διοικητική, διαχειριστική ή επιχειρησιακή ανασυγκρότηση και, ασφαλώς, φρέσκα κεφάλαια. Αυτό, όμως, λόγω της έκτασης και του βάθους του προβλήματος δεν μπορεί να γίνει διαφορετικά παρά με το να δοθεί η δυνατότητα σε εξειδικευμένους φορείς και στις τράπεζες, ανάλογα με την κατάσταση της επιχείρησης και τις προοπτικές του κλάδου, να δώσουν λύσεις. Τέτοιες λύσεις μπορεί να είναι η κεφαλαιακή ενίσχυση, η μετοχοποίηση μέρους του δανεισμού, η συγχώνευση ή εξαγορά μεταξύ εταιρειών του κλάδου που θα έδινε συνέργειες ικανές να αποκαταστήσουν τους δείκτες, η αναζήτηση άμεσης χρηματοδότησης από επενδυτικά σχήματα που εξειδικεύονται σε τέτοιου είδους συμμετοχές, κ.λ.π.

Είμαστε λοιπόν μπροστά σε ένα πολύ σοβαρό ζήτημα, το οποίο αφορά μεγάλο αριθμό κλάδων με χιλιάδες επιχειρήσεις και αποτελεί εντέλει τροχοπέδη στην πορεία εξυγίανσης και ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Η αντιμετώπιση του δεν μπορεί να περιμένει. Όμως, το θεσμικό πλαίσιο δεν είναι επαρκές για να δοθούν λύσεις σε επιχειρήσεις που μπορούν και πρέπει να επιβιώσουν. Απαιτείται συνεπώς να δρομολογήσουμε άμεσα την κάλυψη αυτού του θεσμικού ελλείμματος". Και ανέφερε ορισμένα παραδείγματα.


(i) Να θεσμοθετήσουμε σύγχρονες διαδικασίες και μεθόδους αναδιάρθρωσης/εξυγίανσης μεγάλων και μεσαίων κυρίως επιχειρήσεων με πρωτοβουλία των τραπεζών σε περίπτωση ληξιπρόθεσμων οφειλών μακράς περιόδου. Αν δοθεί η δυνατότητα στις τράπεζες, υπό προϋποθέσεις βέβαια, να προχωρούν σε αποκατάσταση ή και αναδιαρθρώσεις/εξυγιάνσεις αυτών των επιχειρήσεων μπορεί και οι επιχειρήσεις να αναζωογονηθούν, ώστε και να διασωθούν δραστηριότητες και θέσεις απασχόλησης, αλλά και οι τράπεζες να βελτιώσουν τους δείκτες τους και την ποιότητα του ενεργητικού τους.

(ii) Να βελτιώσουμε το φορολογικό καθεστώς που διέπει τη συγκέντρωση κεφαλαίου των επιχειρήσεων, όπως στην περίπτωση εξαγορών, συγχωνεύσεων, απόσχισης κλάδων κλπ, ώστε να γίνουν ιδιαίτερα ελκυστικές και να βοηθήσουν την ενεργητική διαχείριση επιχειρήσεων που αντιμετωπίζουν προβλήματα.

(iii) Να θεσπίσουμε ένα ειδικό φορολογικό καθεστώς για εταιρείες χαρτοφυλακίου εισηγμένες σε οργανωμένες αγορές που χρηματοδοτούν μεσομακροπρόθεσμα ή εξυγιαίνουν με κεφάλαιά τους επιχειρήσεις. Μια τέτοια ρύθμιση, που υπάρχει σε όλες τις σύγχρονες οικονομίες, θα διευκόλυνε την άντληση κεφαλαίων για άμεση χρηματοδότηση επιχειρήσεων που τους λείπει ρευστότητα και που θα πρέπει να προκύψει αυτή όχι μέσω νέου δανεισμού, αλλά από μετοχικό κεφάλαιο.


Σύμφωνα με τον κ. Σάλλα, "οδηγούμαστε βαθμιαία σε αναδιάρθρωση μεταξύ μακροχρόνιας και βραχυχρόνιας πίστης και στην αναζήτηση άλλων εναλλακτικών εργαλείων στήριξης της μακροχρόνιας χρηματοδότησης.

Από την άποψη αυτή ένα παραδοσιακό εργαλείο μακρόχρονης πίστης, που θα προτιμούσαν ενδεχομένως και οι επενδυτές, είναι τα εταιρικά ομόλογα που αναμένεται να χρησιμοποιηθούν το 2014 ως εναλλακτικό μέσο χρηματοδότησης.

Επιπλέον, θα πρέπει να αναζητήσουμε και νέα εργαλεία για τη διευκόλυνση της μακροχρόνιας χρηματοδότησης μεσαίων κυρίως επιχειρήσεων με φθηνότερους όρους. Μία ιδέα θα ήταν η δημιουργία Εναλλακτικής Αγοράς Σταθερού Εισοδήματος, όπως αυτή που δημιουργήθηκε πρόσφατα στην Ισπανία. Στην αγορά αυτή η οποία είναι ανεπίσημη (unofficial) και, συνεπώς, οι απαιτήσεις εισόδου είναι πιο ευέλικτες και οι διαδικασίες ταχύτερες, διαπραγματεύονται εταιρικά ομόλογα μικρομεσαίων επιχειρήσεων, οι οποίες παρουσιάζουν καλές προοπτικές ανάπτυξης και ανάλογη διαβάθμιση της πιστοληπτικής τους ικανότητας. Βέβαια, η Ισπανία δεν είναι σε πρόγραμμα διάσωσης, γεγονός που διευκολύνει το ενδιαφέρον φορέων και επενδυτών για τέτοιου είδους προϊόντα. Όμως πιστεύω ότι αξίζει να θεσπίσουμε μία ανάλογη αγορά, καθώς θα εμπλουτίσουμε τα χρηματοδοτικά εργαλεία για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες παράλληλα θα επιδιώξουν να βελτιώσουν τα θεμελιώδη μεγέθη και τους ισολογισμούς τους, για να τύχουν επενδύσιμης διαβάθμισης από τους οίκους αξιολόγησης. Στην Ισπανία η Εναλλακτική Αγορά Σταθερού Εισοδήματος έλαβε €3 δις πιστωτική διευκόλυνση από κρατικό πιστωτικό φορέα για να αρχίσει το δανεισμό, την αγορά δηλαδή εταιρικών εκδόσεων. Εμείς μπορεί να αρχίσουμε με πολύ λιγότερα με τη συμβολή ευρωπαϊκών Ταμείων και των ελληνικών τραπεζών".