Eurobank: Το τέλος της κρίσης αργεί...

Οι βασικοί άξονες της κυβερνητικής πολιτικής περιλαμβάνουν την επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων με έμφαση στην ενίσχυση του ανταγωνισμού και στη διατηρησιμότητα των πρωτογενών πλεονασμάτων, αναφέρει η Eurobank στο "7 ημέρες οικονομία"




Διανύουμε ήδη την τελευταία εβδομάδα του Ιανουαρίου 2014 χωρίς να έχει διαφανεί στον ορίζοντα συμφωνία για τα ανοιχτά θέματα της τρέχουσας αξιολόγησης που θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί ήδη από τον Δεκέμβρη 2013 σύμφωνα με το 2ο Πρόγραμμα Σταθεροποίησης της Ελληνικής Οικονομίας (2ΠΣΕΟ).

Η επόμενη κρίσιμη ημερομηνία για την ολοκλήρωση της τρέχουσας αξιολόγησης είναι η 17η Φεβρουαρίου 2014 (Eurogroup).

Η δυστοκία στην επίτευξη συμφωνίας (ή ακόμη και στην προοπτική συμφωνίας) για το δημοσιονομικό κενό του 2014, η μη-ολοκλήρωση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που συμπεριλαμβάνονταν στα προαπαιτούμενα για την αξιολόγηση του Δεκεμβρίου 2013 και η ολοένα εντεινόμενη εκλογολογία των τελευταίων εβδομάδων αυξάνουν την αβεβαιότητα για τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές της ελληνικής οικονομίας. Η αύξηση της αβεβαιότητας αντικατοπτρίζεται τόσο στην αύξηση του κινδύνου της ελληνικής οικονομίας όπως αυτός μετράται από το περιθώριο (spread) μεταξύ των ελληνικών δεκαετών ομολόγων και των αντίστοιχων γερμανικών τίτλων όσο και στην πτώση του Γενικού Δείκτη του Χρηματιστηρίου Αξιών Αθηνών.

Την 28η Ιανουαρίου 2014 το περιθώριο των ομολόγων ήταν στις 685,6 μβ αυξημένο κατά 106 μβ σε σχέση με το ελάχιστο σημείο του περιθωρίου στις 9 Ιανουαρίου 2014 και 58,0 μβ σε εβδομαδιαία βάση. Επισημαίνουμε εδώ ότι στο πρώτο τεύχος του 2014 θεωρούσαμε ότι με δεδομένη την υπευθυνότητα των εμπλεκόμενων στη διαπραγμάτευση θα εξακολουθήσει να μειώνεται ο κίνδυνος της ελληνικής οικονομίας. Τότε σημειώσαμε ότι η ελληνική οικονομία βρισκόταν «στην αρχή του τέλους της κρίσης».

Αντίθετα, ο διάλογος των τελευταίων ημερών δείχνει πως μεγάλο μέρος των συμμετεχόντων νομίζει ότι βρίσκεται στο τέλος της κρίσης. Το τέλος της κρίσης απέχει πολλά χρόνια ακόμη. Με δεδομένη την επαλήθευση των προβλέψεων για θετικό ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας το 2014 θα χρειαστούν τουλάχιστον 8 χρόνια από την έναρξη της κρίσης ώστε να ανακτηθεί το κατά κεφαλήν εισόδημα που απωλέσθηκε την περίοδο 2008-2013.

Για να γίνει όμως αυτό απαιτείται η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας και συνεπώς η πλήρης εφαρμογή του προγράμματος διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, αναφέρει η Eurobank.

Παραβλέπουμε λοιπόν την εκλογολογία των τελευταίων ημερών, τις συζητήσεις περί επαχθούς και απεχθούς χρέους κτλ και καταγράφουμε τους βασικούς άξονες της κυβερνητικής πολιτικής για την επόμενη περίοδο:

1. Η προώθηση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Δε θα σταθούμε ιδιαίτερα σε θέματα όπως το νέο κύμα της διαθεσιμότητας, την απελευθέρωση των εμπορικών μισθώσεων, τις ιδιωτικοποιήσεις και την ελαστικοποίηση του ορίου των απολύσεων. Το ενδιαφέρον μας στην παρούσα φάση θα επικεντρωθεί στην προώθηση του Υπουργείου Ανάπτυξης που θα εξαλείφει σειρά από περιορισμούς στον ανταγωνισμό σύμφωνα με την πρόσφατη σχετική έκθεση του ΟΟΣΑ.

Το όφελος από τις παρεμβάσεις είναι εκεί. Η καθυστέρηση υλοποίησης τους οφείλεται κυρίως στο αναμενόμενο κόστος πραγματοποίησης τους (οικονομικό και πολιτικό) εξαιτίας της απώλειας εισοδήματος σε συγκεκριμένες επαγγελματικές ομάδες. Η ενίσχυση του ανταγωνισμού εξασφαλίζει την δημιουργία χώρου για την είσοδο νέων επιχειρήσεων στην αγορά και την αύξηση τη απασχόλησης .

2. Η συμφωνία για το δημοσιονομικό κενό του 2014. H κυβέρνηση με βάση την πορεία των εσόδων του 2013 (βλέπε παρακάτω) και τις προβλέψεις για το 2014 θεωρεί πως το πρόβλημα του δημοσιονομικού κενού του 2014 είναι αντιμετωπίσιμο. Παρ' όλ' αυτά, η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας να κρίνει αντισυνταγματικές τις αναδρομικές περικοπές στους μισθούς και τις συντάξεις του προσωπικού των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας επιβαρύνει με τουλάχιστον €0,5 δισ. το δημοσιονομικό κενό που θα πρέπει να καλυφθεί μέσα στο 2014 ώστε να επιτευχθεί ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 1,5% του ΑΕΠ στο τέλος της χρονιάς ενώ η κυβέρνηση σύμφωνα με τη σχετική νομοθετική ρύθμιση του τέλους του 2012 σκοπεύει να χρησιμοποιήσει το 70% του πλεονάσματος του 2013 για την ενίσχυση του εισοδήματος κοινωνικών ομάδων με χαμηλό εισόδημα. Η παραπάνω εξέλιξη όμως μπορεί να ακυρωθεί στην πράξη αν η κυβέρνηση αναγκαστεί να καταφύγει σε ισοδύναμα φορολογικά μέτρα για να καλύψει το κενό του 2014. Τα τελευταία με τη σειρά τους θα ασκήσουν πίεση στο διαθέσιμο εισόδημα και στην κατανάλωση και συνεπώς και στις αναπτυξιακές προοπτικές για τη συγκεκριμένη χρονιά .

3. Η διατηρησιμότητα του πρωτογενούς πλεονάσματος για τα επόμενα χρόνια. Η αναμενόμενη επίτευξη του πρωτογενούς πλεονάσματος για το 2013 – ένα χρόνο νωρίτερα από ότι προέβλεπε αρχικά το πρόγραμμα – είναι σημαντική επιτυχία. Δεν αρκεί όμως. Απαιτείται η διατηρησιμότητα των πλεονασμάτων και για τα επόμενα χρόνια. Ακόμη και αν μειωθούν οι στόχοι για το πρωτογενές πλεόνασμα ως αποτέλεσμα μιας νέας διαπραγμάτευσης η ανάγκη για εξορθολογισμό της δημόσιας δαπάνης θα εξακολουθήσει να είναι πρωταρχικής σημασίας. Απαιτούνται συνεπώς δράσεις προς αυτή την κατεύθυνση. Παράλληλα, η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής και η περαιτέρω βελτίωση του συστήματος είσπραξης των εσόδων της Κεντρικής και της Γενικής Κυβέρνησης και ελέγχου και καταγραφής των σχετικών δαπανών θα παραμείνουν στο κέντρο του ενδιαφέροντος και για τα επόμενα χρόνια.

4. Η εξασφάλιση μιας βιώσιμης λύσης για το χρέος. Έχουμε γράψει και στο παρελθόν ότι θεωρούμε ως πιο πιθανή μια λύσης που θα περιλαμβάνει έμμεσο κούρεμα του χρέους (μείωση επιτοκίων και επέκταση περιόδου αποπληρωμής) και όχι άμεσο, αναφέρει η Eurobank.

Σύμφωνα με την μέχρι τώρα πληροφόρηση μια οριστική συμφωνία για το ζήτημα αναμένεται για μετά τις ευρωεκλογές ενώ ένα προσχέδιο είναι πιθανό να γίνει γνωστό νωρίτερα, τονίζει η Eurobank.

Την τελευταία εβδομάδα όμως έχει αρχίσει να συγκεντρώνει σημαντικές πιθανότητες το ενδεχόμενο της λύσης του χρέους να μην περιοριστεί μόνο στην ελάφρυνση αλλά να περιλαμβάνει και νέα δανειακή βοήθεια στα πλαίσια ενός 3ου Προγράμματος Σταθεροποίησης της Ελληνικής Οικονομίας ή ενός παρεμφερούς σχεδίου. Με δεδομένες τις καθυστερήσεις στην εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων δε θεωρούμε ένα τέτοιο ενδεχόμενο ως αρνητικό. Ακόμη όμως και να μην συμβεί κάτι τέτοιο επισημαίνουμε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ευρωζώνη του 2014 είναι πολύ διαφορετική από εκείνη του 2009. Παρά τα προβλήματα έχει ήδη δημιουργηθεί μια σειρά από μηχανισμούς δημοσιονομικής και οικονομικής επιτήρησης που δε θα επιτρέψουν παρεκκλίσεις από την εφαρμογή των Μεσοπρόθεσμων Προγραμμάτων Δημοσιονομικής Στρατηγικής .

Το κρίσιμο στοιχείο όμως όσον αφορά το θέμα της διαπραγμάτευσης για την ελάφρυνση του χρέους είναι για άλλη μια φορά ο χρόνος. Παράταση των διαπραγματεύσεων αυξάνει την αβεβαιότητα (υπάρχει και ο κίνδυνος εκλογών το 2015 με αφορμή την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας) και επιβαρύνει τις αναπτυξιακές προοπτικές για το τρέχον έτος.

5. Ο προσδιορισμός του χρηματοδοτικού κενού για την περίοδο 2014-16. Η ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης για το δημοσιονομικό κενό του 2014 θα επιτρέψει τον καλύτερο προσδιορισμό του χρηματοδοτικού κενού της συγκεκριμένης χρονιάς και επίσης και τον προσδιορισμό των αντίστοιχων κενών για το 2015 και το 2016.

Παράλληλα, θα επιτρέψει την κατάρτιση και ψήφιση του Μεσοπρόθεσμου προγράμματος Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2014-17 . Στο τελευταίο δεν αναμένουμε να προσδιοριστεί επακριβώς ο τρόπος κάλυψης του χρηματοδοτικού κενού της περιόδου 2015-16. Επίσης θεωρούμε ότι μια έξοδος στις αγορές (το 2ο εξάμηνο του 2014 σύμφωνα με την κυβέρνηση) μπορεί να καλύψει μέρος μόνο του χρηματοδοτικού κενού μόνο με δεδομένο ότι θα έχουν ολοκληρωθεί οι διαπραγματεύσεις για την ελάφρυνση του χρέους και την επιτάχυνση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Βασικός σκοπός μιας τέτοιας κίνησης θα είναι να τονώσει την εμπιστοσύνη της αγοράς στην ελληνική προσπάθεια υπέρβασης της κρίσης. Μια συνολική λύση αναμένουμε μετά τον προσδιορισμό των μέτρων ελάφρυνσης του χρέους.

To θέμα των φορολογικών εσόδων

Σύμφωνα με τα τελικά στοιχεία της Κεντρικής Κυβέρνησης για την περίοδο Ιανουαρίου – Δεκεμβρίου 2013 , το ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού σε τροποποιημένη ταμειακή βάση ήταν ελλειμματικό κατά €5,4 δισ. αλλά βελτιωμένο κατά -65,3% σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Η βελτίωση σε σχέση με τον αντίστοιχο στόχο του ΜΠΔΣ2013-16 ήταν -10,6%.

Το πρωτογενές ισοζύγιο της Κεντρικής Κυβέρνησης για την περίοδο Ιανουαρίου – Δεκεμβρίου 2013 ήταν θετικό (πρωτογενές πλεόνασμα) και διαμορφώθηκε στα €0,6 δισ. Συνεχίζεται η βελτίωση του πρωτογενούς ισοζυγίου της Κεντρικής Κυβέρνησης τόσο σε ετήσια βάση όσο και σε σχέση με τον αντίστοιχο στόχο του Προϋπολογισμού 2014.
Για την αντίστοιχη περίοδο του 2012 το πρωτογενές ισοζύγιο ήταν αρνητικό στα €3,5 δισ. ενώ ο αντίστοιχος στόχος του Προϋπολογισμού 2014 ήταν για πρωτογενές πλεόνασμα των του €15 εκατ. Παρατηρείστε όμως ότι το πρωτογενές πλεόνασμα είναι μειωμένο κατά €0,09 δισ. σε σχέση με τα προκαταρκτικά στοιχεία εκτέλεσης του Προϋπολογισμού της Κεντρικής Κυβέρνησης που δημοσιεύθηκαν το πρώτο 15ήμερο του Ιανουαρίου 2014 κυρίως εξαιτίας της καλύτερης αποτύπωσης των πρωτογενών δαπανών, αναφέρει η Eurobank.

Η βελτίωση του πρωτογενούς ισοζυγίου της Κεντρικής Κυβέρνησης για την περίοδο Ιανουαρίου – Δεκεμβρίου 2013 είναι αδιαμφισβήτητα σημαντική. Σηματοδοτεί την επίτευξη του στόχου για το πρωτογενές πλεόνασμα για το σύνολο του 2013. Επισημαίνουμε ότι η παραπάνω εξέλιξη – το πρωτογενές πλεόνασμα σε τροποποιημένη ταμειακή βάση – αποτελεί μόνο ένδειξη για την επίτευξη του ετήσιου πλεονάσματος σε δημοσιονομική βάση. Μόνο η ικανοποιητική πορεία των εσόδων και η αποφυγή θετικών εκπλήξεων στις δαπάνες τους δύο πρώτους μήνες του 2014 θα εξασφαλίσουν την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος 0,4% του ΑΕΠ για το σύνολο του 2013. ,

Αν λάβουμε υπόψη μας ότι σύμφωνα με την Εισηγητική Έκθεση του Προϋπολογισμού 2014 τα Τακτικά Έσοδα του Προϋπολογισμού του 2013 ανέρχονται σε €46,9 δισ. εύκολα προκύπτει ότι απομένουν περίπου €0,5 δισ. για να επιτευχθεί ο στόχος των φορολογικών εσόδων για το 2013 που με τη σειρά του – και με δεδομένο ότι δε θα υπάρξει κάποια αρνητική έκπληξη από την πλευρά των δαπανών – την πραγματοποίηση του στόχου για το πρωτογενές πλεόνασμα για το σύνολο του 2013.