Πρωταθλήτρια η Ελλάδα στην παιδική φτώχεια λόγω κρίσης - Παγκοσμίως 76,5 εκατ. παιδιά ζουν σε συνθήκες φτώχειας

Νέα έκθεση – σοκ της UNICEF δείχνει ότι 2,6 εκατομμύρια παιδιά έχουν βυθιστεί κάτω από το όριο της φτώχειας στις πλουσιότερες χώρες του κόσμου από το 2008, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό των παιδιών στον αναπτυγμένο κόσμο που ζουν σε συνθήκες φτώχειας σε περίπου 76,5 εκατομμύρια.




Η Έκθεση του Ερευνητικού Κέντρου της UNICEF Innocenti «Τα παιδιά της ύφεσης: Οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στην παιδική ευημερία στις πλούσιες χώρες», κατατάσσει 41 χώρες του ΟΟΣΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ανάλογα με το αν τα επίπεδα της παιδικής φτώχειας έχουν αυξηθεί ή μειωθεί από το 2008. Παρακολουθεί επίσης το ποσοστό των ατόμων ηλικίας 15-24 ετών που βρίσκονται εκτός εκπαίδευσης, απασχόλησης ή κατάρτισης. Η έκθεση συμπεριλαμβάνει στοιχεία του Ινστιτούτου Gallup (Gallup World Poll Data) σχετικά με τις αντιλήψεις των ανθρώπων για την οικονομική τους κατάσταση και τις ελπίδες για το μέλλον από τότε που ξεκίνησε η ύφεση.

Η μεγαλύτερη αύξηση της παιδικής φτώχειας έχει παρατηρηθεί στις νοτιοευρωπαϊκές χώρες-Ελλάδα, Ιταλία και Ισπανία - καθώς και στην Κροατία, στα τρία Βαλτικά κράτη και σε τρία άλλα κράτη που έχουν «χτυπηθεί» άσχημα από την ύφεση:

την Ισλανδία, την Ιρλανδία και το Λουξεμβούργο. Στις πέντε χώρες στο τέλος του πίνακα, η παιδική φτώχεια αυξήθηκε από 10 σε 20 μονάδες, μία αύξηση της τάξης άνω του 50%.

Η ελληνική κρίση μέσα από τα μάτια ενός παιδιού

Οι δείκτες της παρούσας Έκθεσης δεν αποτυπώνουν πλήρως τις αλλαγές στον τρόπο ζωής των παιδιών. Επιδιώκοντας μια πιο διεισδυτική γνώση των προοπτικών για τα παιδιά, αναθέσαμε έγκαιρα την ανάλυση της πολύ πρόσφατης έρευνας (2014) για την Υγειονομική Συμπεριφορά των Παιδιών Σχολικής ηλικίας (HBSC) με θέμα τη συμπεριφορά μαθητών ηλικίας 11, 13 και 15 ετών καταγόμενων από την Ελλάδα, χώρα η οποία συγκαταλέγεται μεταξύ αυτών που επλήγησαν περισσότερο από την κρίση. Τα αποτελέσματα είναι διδακτικά.

Παρά τις έντονες προσπάθειες των οικογενειών να προστατεύσουν το παιδί τους από τις χειρότερες συνέπειες της κρίσης, οι Έλληνες μαθητές αποκάλυψαν πως έχουν βαθιά επίγνωση των προβλημάτων που επηρεάζουν το άμεσο περίγυρο τους. Ο αριθμός των ατόμων που δηλώνει πως η οικογένειά του δε βρίσκεται σε καλή οικονομική κατάσταση διπλασιάστηκε από το 7,2% το 2006 στο 14,5% το 2014. Μια αυξανόμενη μερίδα τους ανέφερε πως η οικονομική κατάσταση της περιοχής όπου ζούσε είχε χειροτερέψει (από 22,2% σε 29,5% την ίδια περίοδο). Το 2014, περισσότερα από ένα παιδιά είχαν μείνει άνεργα, 5% δήλωσαν πως η οικογένειά τους αδυνατούσε να εξασφαλίσει τροφή και σχεδόν 30% δήλωσαν πως η οικογένειά τους είχαν πάψει να κάνουν ταξίδια διακοπών (βλέπε

Περίπου 1 στους 10 μαθητές αναγκάστηκαν να διακόψουν τα ιδιαίτερα μαθήματα που παρακολουθούσαν, είτε υποχρεωτικά μετακινήθηκαν σε άλλη περιοχή ή σε σπίτι συγγενή ενώ ένα 3% εγκατέλειψε το ιδιωτικό σχολείο και πήγεσε δημόσιο. Τα παιδιά που ερωτήθηκαν είχαν πλήρη άποψη και άλλων συνεπειών της ύφεσης, όπως το αυξημένο άγχος των γονέων λόγω περικοπών στο εισόδημα τους ή λόγω της απώλειας της θέσης εργασίας τους. Τα γεγονότα αυτά επηρεάζουν τις οικογενειακές σχέσεις, όπως φαίνεται από τη μερίδα εκείνων οι οποίοι δηλώνουν ένταση και καβγάδες εντός της οικογένειάς τους σε ποσοστό 27%. Το ποσοστό των παιδιών που δήλωσαν πολύ ικανοποιημένα από τις ενδοοικογενειακές σχέσεις μειώθηκε κατά 3% μεταξύ 2006 και 2014. Σχετικά με το πόσο ικανοποιημένα είναι από τη ζωή τους γενικότερα, το μέρος των παιδιών που απολάμβαναν μια πολύ καλή ποιότητα ζωής μειώθηκε κατά 10% κατά την ίδια περίοδο.

Οι επιπτώσεις της κρίσης στην Ελλάδα σύμφωνα με δηλώσεις παιδιών των οποίων τουλάχιστον ο ένας γονέας έχασε τη δουλειά του (21,3%), δεν έχουν τη δυνατότητα να αγοράσουν φαγητό (5,4%), όχι διακοπές/ταξίδια (27,9%), σταμάτησαν ιδι αίτερα μαθήματα (10,5%), άλλαξαν σχολείο (3%), μετακόμισαν σε άλλη περιοχή (8,2%) ή βιώνουν εντάσεις στην οικογένεια (27,3%).

Άλλες ομάδες παιδιών που υφίστανται βαρύτερο το φορτίο της ύφεσης περιλαμβάνουν αυτές που ανήκουν σε μονογονεϊκές ή πολυμ ελείς οικογένειες και σε νοικοκυριά με χαμηλή ένταση εργασίας. Ανάμεσα σε 30 ευρωπαϊκές χώρες, η Ελλάδα παρουσιάζει τα υψηλότερα επίπεδα ανισότητας ως επίπτωση της ύφεσης στα παιδιά. Η τάση είναι παρόμοια και για τα παιδιά εκείνα τα οποία ζουν σε νοικοκυριά που πλήττονται από την ανεργία ή είναι μέλη μονογονεϊκών οικογενειών. Εντούτοις, για τις χώρες εκείνες οι οποίες βρίσκονται στο υψηλότερο σημείο του

φάσματος της παιδικής φτώχειας, η φτώχεια μειώθηκε στα παιδιά-μέλη ευάλωτων οικογενειών, όπως στην περίπτωση της μονογονεϊκής οικογένειας στην Κύπρο και στην Τσεχία και των ανέργων οικογενειών στο Βέλγιο και στο Ηνωμένο Βασίλειο καθώς και των πολύτεκνων οικογενειών στη Λιθουανία και στην Ισπανία.

76,5 εκατ. παιδιά

Ο αριθμός των παιδιών που εισήλθαν σε κατάσταση Φτώχειας κατά τη διάρκεια της ύφεσης είναι 2,6 εκατομμύρια περισσότερα από τον αριθμό που μπόρεσαν να το αποφύγουν από το 2008 (6,6 εκατομμύρια έναντι 4 εκατομμυρίων).Περίπου 76,5 εκατομμύρια παιδιά ζουν στη φτώχεια σε 41 αρκετά εύπορες χώρες.

Σε έναν εκπληκτικά υψηλό αριθμό περιπτώσεων, ο μέρος όρος συγκρίσεων αποκρύπτει την έκταση της κατάστασης. Στις περισσότερες από τις μισές χώρες, πάνω από το 20% των παιδιών ζει στη φτώχεια. Η παιδική φτώχεια στην Ελλάδα, τη Λετονία και την Ισπανία είναι πάνω από 36%.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η παιδική φτώχεια είναι 32% και στην Ιταλία είναι 30%.

Αν και έγκαιρα προγράμματα τόνωσης σε ορισμένες χώρες υπήρξαν αποτελεσματικά στην προστασία των παιδιών, από το 2010 η πλειοψηφία των χωρών στράφηκαν απότομα από ενισχύσεις στους προϋπολογισμούς σε περικοπές στους προϋπολογισμούς, με αρνητικό αντίκτυπο στα παιδιά, ιδιαίτερα στην περιοχή της Μεσογείου.

«Πολλές εύπορες χώρες έχουν υποστεί ένα “μεγάλο άλμα προς τα πίσω” όσον αφορά τα εισοδήματα των νοικοκυριών και οι επιπτώσεις για τα παιδιά θα είναι μακροχρόνιες για αυτά και τις κοινότητές τους», δήλωσε ο Jeffrey O'Malley, επικεφαλής Παγκόσμιας Πολιτικής και Στρατηγικής της UNICEF.

«Μελέτες της UNICEF δείχνουν ότι η ισχύς των πολιτικών κοινωνικής προστασίας υπήρξε ένας αποφασιστικός παράγοντας για την πρόληψη της φτώχειας. Όλες οι χώρες χρειάζονται ισχυρά δίκτυα κοινωνικής ασφάλειας για την προστασία των παιδιών και στις κακές στιγμές και στις καλές - και οι πλούσιες χώρες πρέπει να δίνουν πρώτες το παράδειγμα, δεσμευόμενες ρητά για την εξάλειψη της παιδικής φτώχειας, την ανάπτυξη πολιτικών για την αντιστάθμιση της οικονομικής ύφεσης και να κάνουν την παιδική ευημερία κορυφαία προτεραιότητα» είπε ο Jeffrey O'Malley.

Άλλα σημαντικά ευρήματα της έκθεσης της UNICEF, που δημοσιεύεται σήμερα σε εκδήλωση που συνδιοργανώνουν η Ιταλική Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Πολιτικής, περιλαμβάνουν:

Σε 23 από τις 41 χώρες που εξετάστηκαν, η παιδική φτώχεια έχει αυξηθεί από το 2008. Στην Ιρλανδία, την Κροατία, τη Λετονία, την Ελλάδα και την Ισλανδία, τα ποσοστά αυξήθηκαν κατά περισσότερο από 50%.

Στην Ελλάδα, το 2012 το μέσο οικογενειακό εισόδημα των νοικοκυριών με παιδιά βυθίστηκε στα επίπεδα του 1998 - το ισοδύναμο της απώλειας 14 χρόνων εισοδηματικής προόδου. Ομοίως, η Ιρλανδία, το Λουξεμβούργο και η Ισπανία έχασαν μια δεκαετία, η Ισλανδία έχασε 9 χρόνια και η Ιταλία, η Ουγγαρία και η Πορτογαλία έχασαν 8.

Η ύφεση έχει χτυπήσει ιδιαίτερα σκληρά τους νέους, με τον αριθμό τον ατόμων ηλικίας 15-24 ετών που βρίσκονται εκτός εκπαίδευσης, απασχόλησης ή κατάρτισης να αυξάνεται δραματικά σε πολλές χώρες, φθάνοντας το 2013 τα 7,5 εκατομμύρια νέους στην Ευρωπαϊκή Ένωση (σχεδόν ο πληθυσμός της Ελβετίας).

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου η ακραία παιδική φτώχεια έχει αυξηθεί περισσότερο σε αυτή τη συγκυρία σε σύγκριση με την περίοδο της ύφεσης του 1982, τα μέτρα για το δίχτυ κοινωνικής προστασίας παρείχαν σημαντική στήριξη σε φτωχές εργαζόμενες οικογένειες, αλλά ήταν λιγότερο αποτελεσματικά για τους ακραία φτωχούς χωρίς εργασία. Η παιδική φτώχεια έχει αυξηθεί σε 34 από τις 50 πολιτείες από την έναρξη της κρίσης. Το 2012, 24,2 εκατομμύρια παιδιά ζούσαν σε συνθήκες φτώχειας, μια αύξηση κατά 1,7 εκατομμύρια από το 2008.

Σε 18 χώρες η παιδική φτώχεια στην πραγματικότητα μειώθηκε, μερικές φορές σημαντικά. Αυστραλία, Χιλή, Φινλανδία, Νορβηγία, Πολωνία και Σλοβακία μείωσαν τα επίπεδα κατά περίπου 30%.

«Αξιοσημείωτα, η έκθεση διαπίστωσε ότι οι ανταπόκριση της κοινωνικής πολιτικής χωρών που βρίσκονται κάτω από παρόμοιες οικονομικές συνθήκες, ποικίλλει σημαντικά με διαφορετικές επιπτώσεις για τα παιδιά,» είπε ο Jeffrey O'Malley.

Περισσότερα στοιχεία για τη θέση της Ελλάδας στην κατάταξη των χωρών

Η έκθεση κατατάσσει τις χώρες με βάση τη μεταβολή στην παιδική φτώχεια με έτος βάσης το 2008 και η Ελλάδα καταλαμβάνει την 40η θέση παρουσιάζοντας επιδείνωση κατά 17,5 ποσοστιαίες μονάδες (από 23% το 2008 σε 40,5% το 2012) καλύτερη μόνο από την Ισλανδία (επιδείνωση κατά 20,4%).

Στην κατάταξη με βάση το ποσοστό νέων ηλικίας 15-24 ετών οι οποίοι δεν σπουδάζουν, δεν εργάζονται και δε συμμετέχουν σε κανένα πρόγραμμα κατάρτισης η Ελλάδα καταλαμβάνει και πάλι την 40η θέση παρουσιάζοντας επιδείνωση κατά 8,9 ποσοστιαίες μονάδες (από 11,7% το 2008 σε 20,6% το 2012) μαζί με την Κύπρο (επιδείνωση κατά 9%).

Ένας επιπλέον τρόπος που χρησιμοποιήθηκε για την έκθεση ώστε να φανεί η επίδραση της οικονομικής κρίσης, ήταν μια παγκόσμια δημοσκόπηση του Ινστιτούτου Gallup με βάση τέσσερα ερωτήματα:

1. Υπήρξαν φορές το τελευταίο έτος που δεν είχατε χρήματα για τη διατροφή σας ή της οικογένειάς σας;

2. Βιώνετε πιέσεις (στρες) σήμερα;

3. Ποια είναι η συνολική ικανοποίηση από τη ζωή σας; - και

4. Έχουν τα περισσότερα παιδιά την ευκαιρία να μαθαίνουν και να εξελίσσονται καθημερινά ή όχι;

Σε 29 από τις 41 χώρες, η έρευνα δείχνει αύξηση στο ποσοστό των ερωτηθέντων, οι οποίοι ανέφεραν ότι δεν έχουν αρκετά χρήματα να αγοράσουν φαγητό για τους ίδιους και τις οικογένειές τους.

Η Ελλάδα βρίσκεται στη θέση 39. Επίσης, και πάλι σε 29 χώρες, ο δείκτης στρες αυξήθηκε με την Ελλάδα να καταλαμβάνει ξανά τη θέση 39 της κατάταξης. Σε περίπου μισές από τις χώρες, η συνολική ικανοποίηση από τη ζωή μειώθηκε και τέλος, σε 21 από τις 41 χώρες, λιγότερα άτομα διαπιστώνουν ότι τα παιδιά έχουν την ευκαιρία να μαθαίνουν και να εξελίσσονται στη χώρα τους. Η Ελλάδα καταλαμβάνει την τελευταία 41η θέση στην κατάταξη και στα δύο τελευταία ερωτήματα. Επιπλέον είναι μεταξύ των χωρών που παρουσιάζουν επιδείνωση όσον αφορά και τους 4 παράγοντες μεταξύ 2007- 2013 μαζί με Κύπρο, Τουρκία, Ιρλανδία, Ισπανία, Πορτογαλία, Η.Π.Α. και Φινλανδία. Τις τρεις καλύτερες θέσεις της κατάταξης καταλαμβάνουν οι Γερμανία, Ελβετία και Ισραήλ.