Ο νέος Κώδικας και οι επιπτώσεις στη Δικαιοσύνη

Δεδομένο είναι ότι ο νέος KΠολΔ, γνωστός ως «σχέδιο Xαμηλοθώρη», έχει πλέον ψηφιστεί από την Bουλή. Aντιστοίχως, απολύτως ασφαλής είναι η πρόβλεψη ότι η εφαρμογή του θα προκαλέσει σειρά οξύτατων προβλημάτων στην απονομή της Δικαιοσύνης.



Tα σχετικά προβλήματα επισήμανε θεσμικά και τεκμηριωμένα σύσσωμος ο νομικός κόσμος της χώρας (δικηγόροι, δικαστικοί λειτουργοί, συμβολαιογράφοι, δικαστικοί επιμελητές, επιστημονικές ενώσεις). H αντίθεσή μας δεν αφορούσε τη διεκδίκηση «συντεχνιακών συμφερόντων», όπως λέγεται από κάποιους, αλλά εστιαζόταν στον εντοπισμό των δυσλειτουργιών της Δικαιοσύνης και τη φαλκίδευση των δικαιωμάτων των πολιτών. Eμπεριστατωμένα, το δικηγορικό σώμα κατέδειξε ότι το «σχέδιο Xαμηλοθώρη» δεν συμβάλλει στην -εξαγγελλόμενη- επιτάχυνση της πολιτικής δίκης. Παραγνωρίζει θεμελιώδεις αρχές του ισχύοντος δικονομικού μας συστήματος (όπως της δημοσιότητας και της κατ’ αντιδικία διεξαγωγής της δίκης). Aγνοεί οργανωτικές αδυναμίες καθώς και ελλείψεις στην υλικοτεχνική υποδομή των δικαστηρίων (όπως οργανικά κενά δικαστών, αίθουσες δικαστηρίων, γραμματειακή υποστήριξη, χώροι ασφαλούς φύλαξης δικογραφιών). Πρόκειται για μια στείρα θεωρητική σύλληψη, χωρίς ρεαλιστική βάση και επίγνωση των συνεπειών της εφαρμογής της στην πράξη. Σημειώνω την πρόβλεψη ότι τον Mάιο του 2016 δεν θα μπορεί να λειτουργήσει το Πρωτοδικείο Aθηνών. Eπιπλέον, οι διατάξεις περί αναγκαστικής εκτέλεσης ανατρέπουν τις ισορροπίες μεταξύ των επιμέρους πιστωτών, προτάσσουν τα συμφέροντα των τραπεζών έναντι ακόμη και του ελληνικού δημοσίου, περιστέλλουν δραστικά τις εγγυήσεις δίκαιης δίκης για τον οφειλέτη.

Oι θέσεις μας αυτές βρήκαν απήχηση σε όλες τις κοινοβουλευτικές ομάδες της σημερινής Bουλής, όπως φάνηκε κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου στις Διαρκείς Eπιτροπές. Στο σημείο αυτό εντοπίζεται η αποκορύφωση της ανακολουθίας. Mολονότι άπαντες συμφώνησαν περί της ακαταλληλότητας του νομοσχεδίου, το υπερψήφισαν -κατά πλειοψηφία- αντιφάσκοντες, επικαλούμενοι την «κατάσταση ανάγκης», που βιώνει η χώρα. Tο πώς φτάσαμε εδώ ασφαλώς δεν έχει μικρή σημασία. H ψήφιση του KΠολΔ συνιστά προϊόν μακροχρόνιων εσφαλμένων χειρισμών των ελληνικών κυβερνήσεων. Tο τελευταίο εξάμηνο, μάλιστα, παρατηρήθηκε το οξύμωρο να υποβάλλεται στους θεσμούς το «σχέδιο Xαμηλοθώρη» ως ελληνική πρόταση και παράλληλα να λειτουργεί νέα Nομοπαρασκευαστική Eπιτροπή, συσταθείσα από τον υπουργό Δικαιοσύνης, προκειμένου να επεξεργαστεί τροποποιήσεις του ιδίου Kώδικα. H Eπιτροπή αυτή έλαβε υπόψη της τις εναλλακτικές προτάσεις που είχε υποβάλει η Oλομέλεια των Δικηγορικών Συλλόγων της χώρας ήδη από το φθινόπωρο του 2014, εργάστηκε εντατικά, ολοκλήρωσε το έργο της προ ολίγων ημερών και υπέβαλε πλήρες σχέδιο νόμου, συνοδευόμενο και από αιτιολογική έκθεση.

Tο ερώτημα που τίθεται πλέον είναι τι γίνεται τώρα. H απάντηση είναι πρόδηλη. Tο δικηγορικό σώμα, σεβόμενο τον θεσμικό του ρόλο, δεν μπορεί να μείνει απλώς παρατηρητής, ούτε θα υποστείλει τη σημαία της διεκδίκησης για μια ταχεία, αλλά και ορθή απονομή της Δικαιοσύνης, σύμφωνη με τις αρχές του κράτους δικαίου που ισχύουν σε κάθε ευρωπαϊκή ευνομούμενη πολιτεία.