Εντυπωσιακή στροφή των νέων σε μεταπτυχιακά - διδακτορικά

«Έκρηξη» παρουσιάζουν οι μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές στη χώρα μας, με τους νέους να επενδύουν σε αυτές προκειμένου να «θωρακιστούν» απέναντι στην οικονομική κρίση.



Περισσότεροι από 60.000 είναι σήμερα οι μεταπτυχιακοί φοιτητές και διδάκτορες, αριθμός υπερδιπλάσιος σε σχέση με μια δεκαετία πριν. Τη «μερίδα του λέοντος» κερδίζουν οι Ιατρικές Σχολές, ενώ ακολουθούν οι Νομικές και τμήματα των ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών με χαμηλή ζήτηση στην αγορά εργασίας, όπως είναι για παράδειγμα τα Παιδαγωγικά και τα τμήματα Φιλοσοφίας, οι πτυχιούχοι των οποίων επιχειρούν με τη βοήθεια ενός εξειδικευμένου μεταπτυχιακού τίτλου να κάνουν «στροφή» σε έναν διαφορετικό επαγγελματικό κλάδο.

Ειδικότερα, σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), κατά το ακαδημαϊκό έτος 2014-2015 στα μεταπτυχιακά προγράμματα των ελληνικών ΑΕΙ φοιτούσαν συνολικά 60.454 φοιτητές (εκ των οποίων 37.298 μεταπτυχιακοί και 23.156 υποψήφιοι διδάκτορες) όταν το 2004-2005 ο αντίστοιχος αριθμός ήταν 38.562 (21.990 μεταπτυχιακοί και 16.572 διδάκτορες). Μέσα σε μία δεκαετία, δηλαδή, ο αριθμός των μεταπτυχιακών φοιτητών αυξήθηκε κατά 57%, χωρίς μάλιστα σε αυτόν να συμπεριλαμβάνονται οι Έλληνες, οι οποίοι παρακολουθούν μεταπτυχιακά προγράμματα σε πανεπιστήμια του εξωτερικού, προσβλέποντας και στην προοπτική να βρουν εργασία στην ίδια χώρα. Ενδεικτικά, οι τρεις στους τέσσερις Έλληνες επιστήμονες που μετανάστευσαν στο εξωτερικό για εξεύρεση δουλειάς έχουν μεταπτυχιακό τίτλο είτε από ΑΕΙ της Ελλάδας είτε του εξωτερικού. Από το 2009, όταν άρχισε η οικονομική κρίση, μεταπτυχιακό τίτλο από ξένο πανεπιστήμιο πήραν περίπου 15.000 Έλληνες.
Εντυπωσιακή στροφή των νέων σε μεταπτυχιακά - διδακτορικά

Όσον αφορά τις σχολές στις οποίες φοιτητές εκπονούν μεταπτυχιακά και διδακτορικά, την πρώτη θέση κατέχουν οι Ιατρικές. Συνολικά, οι μεταπτυχιακοί και διδακτορικοί φοιτητές των Ιατρικών σχολών στην Ελλάδα ανέρχονται σε 6.884, αποτελώντας το 12,81% του συνολικού αριθμού των μεταπτυχιακών φοιτητών. Ακολουθούν οι Νομικές σχολές στις οποίες φοιτούν 2.790 μεταπτυχιακοί φοιτητές και διδάκτορες, καθώς και τα Παιδαγωγικά (2.182), τα τμήματα Φιλοσοφίας (2.177), Φιλολογίας (2.040) και Θεολογίας (2.001).

Για το 2014-2015 χρηματοδοτήθηκαν από το υπουργείο Παιδείας συνολικά 230 μεταπτυχιακά στα ελληνικά πανεπιστήμια. Τα περισσότερα από αυτά (47) οργανώθηκαν στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ακολουθούν το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκής (ΑΠΘ) με 42, το Πανεπιστήμιο Κρήτης με 34 και το Πανεπιστήμιο Πατρών με 29. Κάποια από τα μεταπτυχιακά προγράμματα είναι δωρεάν, ενώ πολλά προσφέρονται με δίδακτρα τα οποία φθάνουν έως τα 9.000 ευρώ ετησίως.
Εντυπωσιακή στροφή των νέων σε μεταπτυχιακά - διδακτορικά

Αύξηση 20% από το 2012
Η τάση για απόκτηση όλο και περισσότερων πτυχίων είναι διεθνής. Είναι ενδεικτικό ότι από το 2012 έως σήμερα, έχει αυξηθεί κατά 20% ο αριθμός των κατόχων διδακτορικών τίτλων.

Στην Ελλάδα, τα πανεπιστήμια άρχισαν να γεμίζουν με μεταπτυχιακούς φοιτητές στην αρχή της δεκαετίας του 2000, ενώ η... μανία των μεταπτυχιακών σπουδών «εξαπλώθηκε» τα τελευταία χρόνια με τους καθηγητές να οργανώνουν νέα προγράμματα με δίδακτρα, προκειμένου να αντισταθμίσουν τις οικονομικές τους απώλειες σε επίπεδο μισθολογικών απολαβών, αλλά και κρατικής χρηματοδότησης του ιδρύματός τους. Όσο για την ποιότητα των μεταπτυχιακών προγραμμάτων, θα πρέπει κανείς να δει με προσοχή το πρόγραμμα των μαθημάτων που παρέχουν, τους διδάσκοντές του, τη φήμη του στην αγορά εργασίας, αλλά και την απορροφητικότητα των αποφοίτων του, αφού -όπως παραδέχονται πανεπιστημιακοί- η σωρηδόν ίδρυση μεταπτυχιακών δεν απαντά συχνά σε ακαδημαϊκές ανάγκες.

Εχουν εκπονηθεί 31 χιλ. διδακτορικές διατριβές

Αριθμό διδακτόρων διόλου ευκαταφρόνητο για τον πληθυσμό της διαθέτει η Ελλάδα. Με βάση στοιχεία από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, από το 1985 έχουν εκπονηθεί σε ελληνικά ή ξένα πανεπιστήμια 31.017 διδακτορικές διατριβές. Μάλιστα, πολλοί πανεπιστημιακοί, ερευνητές, αλλά και στελέχη επιχειρήσεων επισκέπτονται τον διαδικτυακό τόπο didaktorika.gr και αναζητούν διδακτορικές διατριβές σε αντικείμενα που τους ενδιαφέρουν. Οι περισσότερες διδακτορικές διατριβές έχουν γίνει σε αντικείμενα των Επιστημών Υγείας (12.149), στις Φυσικές Επιστήμες (5.828) και τους τομείς της Μηχανικής και Τεχνολογίας (4.793).

Βέβαια, η μεγάλη «έκρηξη» έγινε την τελευταία δεκαπενταετία, στη διάρκεια της οποίας έχουν εκπονηθεί οι δύο στις τρεις διδακτορικές διατριβές. Συγκεκριμένα, από το 2000 έως και το 2013 δόθηκαν 20.957 διδακτορικά (το 67,5% των συνολικά 31.017 διδακτορικών), ενώ την πενταετία 2009-2013 δόθηκαν 9.014 διδακτορικά (το 29%).

Συνήθως, διδακτορικά επιλέγουν να εκπονήσουν όσοι πτυχιούχοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στοχεύουν σε ακαδημαϊκή καριέρα. Καθώς, ωστόσο, είναι ελάχιστες πλέον οι προσφερόμενες θέσεις στα ελληνικά πανεπιστήμια, εκατοντάδες νέων με προσόντα παραμένουν επαγγελματικά ανενεργοί ή επιδιώκουν να εργασθούν και σε ερευνητικά κέντρα ή τμήματα έρευνας εταιρειών στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Η εικόνα αυτή δεν καταγράφεται μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε πολλές άλλες χώρες της Ευρώπης. Είναι ενδεικτικό ότι μόνο το 23% των κατόχων διδακτορικών τίτλων στη Μεγάλη Βρετανία βρίσκει δουλειά σε πανεπιστημιακό ίδρυμα την πρώτη χρονιά μετά την αποφοίτησή του. Οι υπόλοιποι παραμένουν εκτός πανεπιστημιακής «αγοράς»