«Εξαϋλώθηκαν» 30 δισ. σε 5 χρόνια από το εισόδημα των νοικοκυριών

Μια βίαιη, άνευ προηγουμένου δημοσιονομική προσαρμογή «χτύπησε» την μεσαία τάξη της χώρας την τελευταία πενταετία, στα χρόνια των Μνημονίων. Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους και αποκαλύπτουν τη «διάλυση» των μεσαίων εισοδημάτων από τις πολιτικές λιτότητας που επιβλήθηκαν στη χώρα.



Το 2010 που μπήκαμε στο Μνημόνιο τα ελληνικά νοικοκυριά δήλωναν στην εφορία εισοδήματα 103,7 δισ. ευρώ. Φέτος δήλωσαν περίπου 73,10 δισ. ευρώ. Δηλαδή μέσα σε μια πενταετία χάθηκαν εισοδήματα ύψους 30,6 δισ. ευρώ. Και ενώ τα εισοδήματα συρρικνώνονται υπό το βάρος των μειώσεων σε μισθούς, συντάξεις και επιδόματα, στη σκιά της διογκούμενης ανεργίας και των «λουκέτων» στην αγορά, οι φόροι πολλαπλασιάζονται δίνοντας τη χαριστική βολή.

Στο ίδιο διάστημα οι φόροι που πλήρωσαν οι ιδιοκτήτες ακινήτων, οι «καλύτεροι πελάτες» της εφορίας αυξήθηκαν κατά... 621%, αφού το 2010 οι φόροι στην περιουσία ήταν μόλις 487 εκατ. ευρώ και φέτος προβλέπεται να καταβληθούν φόροι συνολικού ύψους 3,5 δισ. ευρώ (σ.σ. το μεγαλύτερο μέρος 2,65 δισ. ευρώ αφορά τον ΕΝΦΙΑ του 2015).
«Εξαϋλώθηκαν» 30 δισ. σε 5 χρόνια από το εισόδημα των νοικοκυριών

Μεγάλο πλήγμα όμως δέχθηκαν και τα «ψαλιδισμένα» εισοδήματα από τις απανωτές αυξήσεις φόρων και την επιβολή νέων φόρων και «έκτακτων» εισφορών που τελικά αποδείχθηκαν μόνιμου χαρακτήρα, όπως της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, η οποία όχι μόνο δεν καταργήθηκα αλλά αυξήθηκε με το τρίτο Μνημόνιο για τους έχοντες εισοδήματα άνω των 30.000 ευρώ.

Το φορολογικό Αρμαγεδδώνα της τελευταίας πενταετίας συμπληρώνουν οι αλλεπάλληλες αυξήσεις των έμμεσων φόρων (ΦΠΑ, ειδικοί φόροι κατανάλωσης σε καύσιμα, πετρέλαιο θέρμανσης τσιγάρα, ποτά) που «γονάτισαν» κυριολεκτικά τους πολίτες.
«Εξαϋλώθηκαν» 30 δισ. σε 5 χρόνια από το εισόδημα των νοικοκυριών

Οι φορολογούμενοι βρίσκονται για ακόμη μια φορά αντιμέτωποι με μια ισχυρή φορο-καταιγίδα, καθώς σταδιακά θα εφαρμόζονται τα δύσκολα μέτρα του τρίτου Μνημονίου. Τους επόμενους μήνες οι φορολογικές επιβαρύνσεις είναι μεγάλες αλλά προδιαγεγραμμένες: Ο ΕΝΦΙΑ που ήδη «χτυπήσε την πόρτα» των ιδιοκτητών ακινήτων, η τρίτη δόση του φόρου εισοδήματος, οι αυξημένες προκαταβολές φόρου για επιχειρήσεις, αγρότες και υπόχρεους σε φόρο πολυτελούς διαβίωσης, τα τέλη κυκλοφορίας και ό,τι έχει μείνει απλήρωτο τους προηγούμενους μήνες.

Ανατροπές με μεγάλες επιβαρύνσεις για πολλούς, αναμένονται επιπλέον με τις νέες φορολογικές ρυθμίσεις που σχεδιάζονται και θα φέρουν τα πάνω κάτω από το επόμενο έτος. Όλα δείχνουν ότι τα μεσαία εισοδήματα θα σηκώσουν την αύξηση των φορολογικών επιβαρύνσεων για να βγει ο λογαριασμός του Μνημονίου και να προκύψουν κάποιες ελαφρύνσεις στα πολύ χαμηλά εισοδηματικά κλιμάκια.

Οι φόροι έγιναν... ληξιπρόθεσμα χρέη

Σε κάθε περίπτωση οι Έλληνες δεν αντέχουν νέους φόρους. Κάτι που άλλωστε αποτυπώνεται στην «έκρηξη» των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το Δημόσιο τα οποία αγγίζουν πλέον τα 82 δισ. ευρώ, ενώ μόνο τον Σεπτέμβριο έμειναν απλήρωτοι φόροι 1,5 δισ. ευρώ. Περισσότερα από 2 εκατ. φυσικά πρόσωπα εξακολουθούν να έχουν οφειλές προς το Δημόσιο, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες επιχειρήσεις βρίσκονται σε οικονομικό αδιέξοδο αδυνατώντας να ανταποκριθούν στις φορολογικές τους υποχρεώσεις.

Οι αλλεπάλληλες αυξήσεις των φόρων στα χρόνια των Μνημονίων σε συνδυασμό με τις χρόνιες παθογένειες του εισπρακτικού μηχανισμού του υπουργείου Οικονομικών φαίνεται να αποτελούν τις δύο βασικές αιτίες για τη διόγκωση κατά περίπου 10 δισ. ευρώ κάθε χρόνο των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το Δημόσιο από το 2010 και μετά.

Τα χρέη που μένουν απλήρωτα από 33,5 δισ. ευρώ που ήταν στο τέλος του 2009 άρχισαν να αυξάνονται κατακόρυφα μετά την έλευση του Μνημονίου φθάνοντας στα 52,5 δισ. ευρώ στα τέλη του 2012 , στα 62,55 δισ. ευρώ στα τέλη του 2013 και στα 82 δισ. ευρώ σήμερα. Δηλαδή μέσα σε πέντε χρόνια «φούσκωσαν» κατά 48,50 δισ. ευρώ ή κατά 145%.

Eξι στις δέκα οικογένειες δηλώνουν εισόδημα έως 12.000 ευρώ

Έξι στις δέκα οικογένειες δήλωσαν φέτος στην εφορία εισόδημα χαμηλότερο των 12.000 ευρώ, ενώ δραστική είναι η συρρίκνωση των δηλωθέντων εισοδημάτων και στα ανώτατα εισοδηματικά κλιμάκια. Φέτος, στα 5,9 εκατομμύρια φορολογικών δηλώσεων, εισόδημα χαμηλότερο των 12.000 ευρώ δήλωσαν 3,7 εκατομμύρια φορολογούμενοι (σε οικογενειακό επίπεδο, καθώς οι δηλώσεις συζύγων υποβάλλονται από κοινού) ενώ περισσότερα από 100.000 ευρώ δήλωσαν 25.000 φορολογούμενοι (από 38.549 το 2010).

Ανάλογη είναι η εικόνα και στο εισοδηματικό κλιμάκιο από 12.000 έως 20.000 ευρώ. Το 2010, ήταν 1,260 εκατ. οι φορολογούμενοι στο συγκεκριμένο κλιμάκιο, φέτος 1,1 εκατ.

Η μετατόπιση των φορολογουμένων στα χαμηλά της κλίμακας φορολογίας εισοδήματος συνοδεύεται και από δραστική συρρίκνωση των δηλωθέντων εισοδημάτων. Συνολικά το 2010, τα εισοδήματα των φυσικών προσώπων στη βάση των οποίων επιβλήθηκε φόρος ήταν 103,7 δισ. ευρώ, φέτος στα 73,1 δισ. ευρώ . Οι μεγαλύτερες απώλειες καταγράφονται στο κλιμάκιο εισοδήματος μεταξύ 30.000-50.000 ευρώ (από 23 δισ. ευρώ το 2010 στα 14 δισ. ευρώ φέτος). Από τα 15,85 δισ. ευρώ στα 7,1 δισ. ευρώ υποχώρησε και το δηλωθέν εισόδημα στο κλιμάκιο 50.000 έως 100.000 ευρώ ενώ στα «χαμηλά» το 2010, το αθροιστικό εισόδημα όσων δήλωναν έως 12.000 ευρώ ήταν 20,69 δισ. ευρώ, φέτος μόλις 16 δισ. ευρώ.

Η φορολογική λαίλαπα συνεχίζεται και το 2015

Οι φόροι εξανεμίζουν το εισόδημα, όπως αποτυπώνεται και στα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2015, το διαθέσιμο εισόδημα του τομέα των νοικοκυριών και των μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων που εξυπηρετούν νοικοκυριά (ΜΚΙΕΝ) μειώθηκε κατά 1,6% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του προηγούμενου έτους, από 29,9 δισ. ευρώ σε 29,5 δισ. ευρώ.

Η μείωση αυτή οφείλεται κυρίως στην αύξηση των πληρωμών τρεχόντων φόρων εισοδήματος, πλούτου κ.λπ. κατά 7,6% και στη μείωση των εισπράξεων των λοιπών τρεχουσών μεταβιβάσεων κατά 53,3%.

Την ίδια στιγμή πάντως, η τελική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών και των μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων που εξυπηρετούν νοικοκυριά αυξήθηκε κατά 1,3% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του προηγούμενου έτους, από 32,7 δισ. ευρώ σε 33,1 δισ. ευρώ.

Το ποσοστό αποταμίευσης των νοικοκυριών, που ορίζεται ως η ακαθάριστη αποταμίευση προς το ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα, ήταν -12,2% κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2015, σε σύγκριση με -9% το δεύτερο τρίμηνο του 2014.