Τα 6 «κλειδιά» του νέου Ασφαλιστικού

Με το «χαρτί» της ισότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης θα επιχειρήσει η κυβέρνηση να «απασφαλίσει» τη «βόμβα» του Ασφαλιστικού χωρίς να... καεί πολιτικά!



Η μεταρρύθμιση του Ασφαλιστικού -που έχει αποφασιστεί να παρουσιαστεί μετά την... 24ωρη γενική πανελλαδική απεργία των συνδικάτων- θα προβλέπει «ενιαίους κανόνες για όλους» και «περικοπές συντάξεων, αλλά, με... κοινωνικά κριτήρια», υπογραμμίζουν στην «Ημερησία» κορυφαία στελέχη του υπουργείου Εργασίας. Τα ίδια στελέχη παραδέχονται, ωστόσο, ότι «άμεση εξοικονόμηση δαπάνης» φέρνουν μόνο οι μειώσεις, ενώ δεν αποκλείουν να προβλεφθεί διετής μεταβατική περίοδος για την ολοκλήρωση της ενοποίησης των Ταμείων.

Τα έξι «κλειδιά» του νέου Ασφαλιστικού και των πολιτικών αποφάσεων που θα ληφθούν σε συνάρτηση με τις ταμειακές ανάγκες και τις δεσμεύσεις έναντι των δανειστών έχουν ως εξής:

1 Το ποσοστό αναπλήρωσης του μισθού: Αποτελεί το μεγάλο «διακύβευμα» της μεταρρύθμισης, καθώς από αυτό θα «κριθεί» όχι μόνο η μεσομακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης (σταδιακή «απορρόφηση» του πραγματικού ελλείμματος των 7,2 δισ. ευρώ ή 4% του ΑΕΠ μέσω της χορήγησης χαμηλότερων ποσών σε όλους) αλλά και ο βαθμός... αποδοχής από την κοινωνία. Οσο υψηλότερο, τόσο κοντύτερα στον μισθό θα είναι η τελική σύνταξη και δεδομένου ότι οι αριθμοί δεν... βγαίνουν, η ηγεσία του υπουργείου θα προσμετρήσει στο τελικό ποσοστό και το ποσό της επικουρικής σύνταξης, ακόμη κι αν αυτή παραμείνει αυτοτελής, δηλαδή δεν συγχωνευτεί η επικουρική στην κύρια ασφάλιση.

Κοινή βάση θα αποτελεί η (αυξομειούμενη, ανάλογα με το ΑΕΠ και το κατώφλι της φτώχειας) εθνική σύνταξη που έχει αποφασιστεί να δίνεται χωρίς εισοδηματικά κριτήρια και θα συμπληρώνεται με την αναλογική, με βάση τα χρόνια ασφάλισης και το ύψος των αποδοχών. Ενστάσεις έχουν υποβληθεί, σε τεχνικό επίπεδο, στην πρόταση του υπουργείου να δίνεται υψηλότερο ποσοστό αναπλήρωσης στους χαμηλόμισθους σε σχέση με τους υψηλόμισθους.

2 Οι περικοπές στις καταβαλλόμενες συντάξεις: Πρόκειται για το μόνο μέτρο το οποίο, όπως παραδέχονται τα στελέχη του υπουργείου, μπορεί να αποδώσει άμεσα και να φέρει την εξοικονόμηση των 750 εκατ. ευρώ που έχει «υποσχεθεί» η κυβέρνηση με τη μεταρρύθμιση και υπολείπονται προκειμένου να «πιαστεί» ο στόχος για μείωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης κατά 1% του ΑΕΠ (1,8 δισ. ευρώ) το 2016. Ήδη, με τα μέτρα που έχουν ληφθεί («μπλόκο» στις πρόωρες, εφαρμογή του 3863/10 στις νέες συντάξεις, αύξηση εισφορών ασθενείας των συνταξιούχων κ.ά.) «καλύπτεται» άνω του 60% του στόχου.

Το ύψος των περικοπών οι οποίες θα γίνουν στο όνομα της κοινωνικής δικαιοσύνης και με... κοινωνικά κριτήρια (μεγαλύτερο «ψαλίδι» σε όσες υπολογίστηκαν με ποσοστά αναπλήρωσης πάνω από 70% και απονέμονται σε ηλικίες κάτω των 60 ετών) και ενδεχομένως στα αρχικά ποσά (σε αντικατάσταση των μνημονιακών μειώσεων), θα εξαρτηθεί και από την απόφαση που θα λάβει η κυβέρνηση για το συνυπολογισμό ή μη των επικουρικών συντάξεων στο συνολικό μηνιαίο εισόδημα των συνταξιούχων που θα «διασφαλιστεί». Οι ήδη καταβαλλόμενες επικουρικές συντάξεις που ξεπερνούν τα 100 ευρώ δεν θα γλιτώσουν, πάντως, τη μείωση, ακόμη κι αν διατηρηθεί η διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης, σύμφωνα με το Plan Β που έχει υποβληθεί στην ηγεσία του υπουργείου.

3 Η ενοποίηση των Ταμείων: Η απόφαση για την ενοποίηση των ταμείων κύριας ασφάλισης στο ΙΚΑ και τη διατήρηση, για μη συνταξιοδοτικές πράξεις, μόνο του ΟΓΑ και του ΝΑΤ, έχει «κλειδώσει». Οχι όμως και το τελικό χρονοδιάγραμμα για την ολοκλήρωση της σχετικής διαδικασίας, με δεδομένες τις μεγάλες οργανωτικές, διοικητικές, λειτουργικές δυσκολίες. Σύμφωνα με στελέχη των Ταμείων το εγχείρημα θα χρειαστεί ένα ή και δύο χρόνια. Και ίσως αυτός είναι ο λόγος που η ηγεσία του υπουργείου εξακολουθεί να... διορίζει νέους διοικητές.

4 Η μεταβατική περίοδος: Δεν έχει, ακόμη, καθοριστεί η μεταβατική περίοδος που θα προβλεφθεί για τη μετάβαση των ήδη ασφαλισμένων από το σημερινό καθεστώς στο νέο. Εχουν, ωστόσο, εξεταστεί εναλλακτικά σενάρια ανάλογα με την ηλικία των ασφαλισμένων (όπως για τους κάτω των 50 - 55 ετών) και τον χρόνο «εξόδου» που απομένει μέχρι τη συνταξιοδότησή τους, σε συνάρτηση με τα νέα ηλικιακά όρια που έχουν τεθεί σε ισχύ. Για όσους δεν ενταχθούν, σύμφωνα με το επικρατέστερο σενάριο, θα ισχύει ο ν. 3863/10 (χορήγηση βασικής + αναλογικής σύνταξης για το χρόνο ασφάλισης από την 1/1/2011 και μετά).

5 Η καθιέρωση ενιαίων εισφορών: Η σταδιακή -εντός τριετίας προβλέπει το 3ο Μνημόνιο- επιβολή ενιαίας εισφοράς για την κύρια σύνταξη στα επίπεδα του 20% που είναι στο ΙΚΑ (6,67% για τον ασφαλισμένο και 13,33% για τον εργοδότη) έχει ενταχθεί στο σχέδιο της μεταρρύθμισης του Ασφαλιστικού. Με βάση την αρχή «ενιαίες εισφορές - ενιαίες παροχές», το ίδιο ποσοστό θα ισχύσει, με αναγωγή, σε συνάρτηση με το εισόδημα και την πρόβλεψη τουλάχιστον δύο υποχρεωτικών κλιμακίων ασφαλίστρων για τους αυτοαπασχολούμενους, ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες (ειδικά για τους τελευταίους θα προβλεφθούν κλίμακες που να αντιστοιχούν και σε πολύ χαμηλά εισοδήματα).

6 Οι νέοι πόροι: Η εξασφάλιση πρόσθετων πόρων για το νέο Ασφαλιστικό αποτελεί το μεγαλύτερο «πονοκέφαλο» για την ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Οι προτάσεις για την επιβολή «φόρου πλούτου» για τις συντάξεις (σε υψηλόμισθους, όσους έχουν μεγάλη περιουσία, ή αλλού) και αύξησης των εισφορών που έχουν υποβληθεί, προσκρούουν στην άρνηση των δανειστών αλλά και σε όσους, θεσμικούς και άλλους φορείς, υποστηρίζουν ότι η φοροδοτική ικανότητα και οι πηγές αναζήτησης «ισοδυνάμων» έχουν «εξαντληθεί». Εχουν, πάντως, υποβληθεί εισηγήσεις για «άντληση» εσόδων από «νέου τύπου» πρόστιμα για την ανασφάλιστη εργασία, την ενιαία αξιοποίηση της περιουσίας των Ταμείων κ.ά.