Κανένα «δίχτυ» προστασίας έως τα... 67

Εχουμε πολλές φορές αναφερθεί στις νέες αδικίες που δημιουργούν οι ασφαλιστικές ρυθμίσεις οι οποίες ψηφίστηκαν Ιούλιο και Αύγουστο και τέθηκαν ήδη σε εφαρμογή μετά και την έκδοση των προβλεπόμενων υπουργικών αποφάσεων.



Πρόκειται για τους νόμους 4334 και 4336 του 2015. Ακραίες ανατροπές στις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης και θεσμοθέτηση ηλικιακών ορίων, τα οποία δημιουργούν νέες συνθήκες στην αγορά εργασίας.

Μπορούμε να φανταστούμε εύκολα πιο θα είναι το τοπίο, όταν σε 3-4 χρόνια ελάχιστοι θα μπορούν πλέον να συνταξιοδοτηθούν σε ηλικία μικρότερη των 67 ετών, εάν θέλουν να πάρουν μια αξιοπρεπή σύνταξη και όχι βοήθημα.

Πόσοι θα είναι εκείνοι που θα καταφέρουν να συμπληρώσουν 40 έτη ασφάλισης για να πάρουν πλήρη σύνταξη σε ηλικία 62 ετών;

Προφανώς θα είναι πολύ λίγοι στις συνθήκες υψηλής ανεργίας, η οποία δυστυχώς θα διατηρηθεί και τα επόμενα χρόνια. Από την άλλη πλευρά, είναι δυνατόν να αντιμετωπίζεται το πρόβλημα της ανεργίας, από μια ηλικία και μετά, με καθεστώς πρόωρης συνταξιοδότησης;

Η απάντηση είναι σαφώς όχι, γιατί τα Ασφαλιστικά Ταμεία δεν αντέχουν την αντίστοιχη οικονομική επιβάρυνση. Οι παρεμβάσεις που έχουν γίνει στο ασφαλιστικό τα τελευταία χρόνια και ιδιαίτερα αυτές της τελευταίας περιόδου, δημιουργούν νέα δεδομένα και προβλήματα τα οποία θα πρέπει να αναλυθούν και να αναζητηθούν λύσεις.

Είναι δεδομένο ότι η ανεργία στις ηλικίες άνω των 50 ετών θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο. Πολλές είναι οι επιχειρήσεις που δεν απέλυαν εργαζόμενους, όταν αυτοί επρόκειτο να συμπληρώσουν σε λίγα χρόνια προϋποθέσεις συνταξιοδότησης. Είναι όμως επίσης πολλές οι επιχειρήσεις που εφαρμόζουν την τακτική ανανέωσης, για να προσλάβουν νεότερους εργαζόμενους με χαμηλότερες αποδοχές. Το φαινόμενο αυτό θα ενταθεί άμεσα, αφού τα ηλικιακά όρια συνταξιοδότησης απομακρύνονται . Επομένως η ανεργία αναμένεται να πάρει ακόμη πιο δραματικές διαστάσεις για την ηλικιακή ομάδα των 50 ετών και άνω.

Το άλλο πολύ αρνητικό δεδομένο, είναι το ιδιαίτερα χαμηλό επίπεδο προστασίας των ανέργων στη χώρα μας. Γιατί βεβαίως έχουν θεσμοθετηθεί αυστηρά ηλικιακά όρια και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, με την Ελλάδα πλέον να βρίσκεται στις πρώτες θέσεις, αλλά στις χώρες αυτές, όπως είναι η Σουηδία, η Δανία, η Φιλανδία και η Γερμανία, υπάρχει ένα πλήρες δίχτυ προστασίας των ανέργων και των οικογενειών τους. Κανένας πολίτης στις χώρες αυτές δεν μένει χωρίς ένα εισόδημα και υγειονομική περίθαλψη.

Στην Ελλάδα ο άνεργος των 55 ετών που θα συνταξιοδοτηθεί πλέον μετά από 12 χρόνια, δηλαδή στο 67ο έτος, θα πάρει επίδομα για ένα χρόνο από τον ΟΑΕΔ και για ένα επιπλέον χρόνο το μισό περίπου επίδομα ανεργίας, ενώ η περίθαλψή του από ένα σημείο και μετά θα καλυφθεί εν μέρει με το καθεστώς της Πρόνοιας.

Ακόμη και αν έρθει η πολυπόθητη ανάπτυξη, ακόμη και αν έρθουν επενδύσεις που επί του παρόντος δεν τις βλέπουμε, πόσες πιθανότητες έχει να επανενταχθεί στην αγορά εργασίας ένας άνεργος στον τομέα των πωλήσεων, της παροχής υπηρεσιών, της βιοτεχνίας, της μεταποίησης κ.λπ. Δυστυχώς ελάχιστες. Μόνο μέσα από μια συνολική επανεκκίνηση της οικονομίας, με σχέδιο και συγκεκριμένο πρόγραμμα μπορούν να υπάρξουν λύσεις, αλλά και αυτές σε βάθος χρόνου.

Επομένως, πέρα από τα σχέδια που αφορούν το μέλλον και είναι απολύτως αναγκαία, σήμερα επιβάλλεται περισσότερο από κάθε άλλη φορά να υπάρξει δέσμη μέτρων και δράσεων στήριξης των ατόμων, όσων έχουν ή κινδυνεύουν να περιέλθουν σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας και περιθωριοποίησης. Ακόμη όμως και για όσους κινδυνεύουν να παραμείνουν άνεργοι για πολλά χρόνια, νέους και μεγαλύτερης ηλικίας.

Τα μέχρι σήμερα μέτρα είναι εντελώς ανεπαρκή. Ακόμη και η θεσμοθέτηση πριν από περίπου δύο χρόνια του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος που θα μπορούσε να αποτελέσει ένα μέτρο ανακούφισης δεν έχει εφαρμοστεί ούτε στην πιλοτική του μορφή. Και αυτό, όμως, δεν είναι αρκετό.

Η κυβέρνηση θα μπορούσε, παράλληλα, να αναζητήσει και νέους πόρους από τα κοινοτικά ταμεία όχι μόνο για την αντιμετώπιση του νέου κύματος φτώχειας, αλλά και για ένα μεγάλο πρόγραμμα κατάρτισης και επανακατάρτισης ανέργων, νέων και μεγαλύτερης ηλικίας.

Κάτι τέτοιο θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο και είναι εφικτό, εφόσον συνδεθεί με ένα νέο παραγωγικό μοντέλο και τις ανάγκες του σε επαγγελματικές ειδικότητες και δεξιότητες.