Βλέπουμε το δέντρο και χάνουμε το δάσος. Μιλάμε για ισοδύναμα, για εκατομμύρια που ψάχνουμε εδώ και εκεί για να κλείσουμε «τρύπες» και προαπαιτούμενα, αναλωνόμαστε σε συζητήσεις για το ποιος ΦΠΑ είναι ο καλύτερος και εν τω μεταξύ, μέχρι να αποφασίσουμε για όλα αυτά, η Ελλάδα στερεύει από ανθρώπινο κεφάλαιο, καθώς όλο και περισσότεροι νέοι βλέπουν ως μόνη διέξοδο τη φυγή από τον τόπο τους.
Το μεταναστευτικό κύμα της πιο δυναμικής ομάδας πληθυσμού, των νέων με γνώσεις και δεξιότητες, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για μια χώρα με υπογεννητικότητα, υψηλό ποσοστό χρέους, με μεγάλα διαρθωτικά προβλήματα. Το ανθρώπινο κεφάλαιο μιας χώρας αποτελεί ζωτικό προσδιοριστικό παράγοντα οικονομικής ανάπτυξης, ενισχύοντας τα πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα άλλων σημαντικών παραγόντων όπως η επένδυση και η τεχνολογία και αυξάνοντας την παραγωγικότητα των παραδοσιακών παραγωγικών συντελεστών. Δεν είναι τυχαίο ότι η διεθνής βιβλιογραφία συνδέει άρρηκτα τη διαθεσιμότητα μορφωμένου εργατικού δυναμικού με την ανάπτυξη καινοτομιών και επομένως υψηλότερη ανάπτυξη.
Ο κίνδυνος που ελοχεύει εδώ είναι ύπουλος: στην πιο δύσκολη φάση της οικονομικής της ιστορίας μετά τη Μεταπολίτευση, η Ελλάδα κινδυνεύει να παγιδευτεί σε ένα τέλμα χαμηλών προσόντων εργατικού δυναμικού και άρα χαμηλής προστιθέμενης αξίας παραγωγή, ή διαφορετικά, σε παγίδα χαμηλής ταχύτητας που, με δεδομένα τα συσσωρευμένα προβλήματα λόγω της εξαετούς κρίσης, είναι ανίκανη να δώσει ώθηση στον παραγωγικό ιστό της χώρας. Στοιχεία του 2014 καταγράφουν πάνω από 200.000 Έλληνες με υψηλά προσόντα κάτω των 35 ετών οι οποίοι έχουν ήδη αναζητήσει την τύχη τους στο εξωτερικό, κυρίως σε άλλες χώρες της Ε.Ε., από την αρχή της κρίσης.
Τα νούμερα εμφανίζονται να είναι τριπλάσια ήδη κατά το 2013 από την προ κρίσης περίοδο. Σύμφωνα με διαδικτυακή έρευνα στις χώρες του Νότου το 2014 για ηλικίες κάτω των 40 ετών, δηλώνουν ότι σε ποσοστό 85,3% οι Έλληνες επιλέγουν τη μετανάστευση λόγω της υψηλής ανεργίας, της ανυπαρξίας θέσεων απασχόλησης στο αντικείμενό τους, την ανασφάλεια και την έλλειψη προοπττικής. Το τραγικό είναι πως στην πλειοψηφία τους δηλώνουν πως δεν σκοπεύουν να επιστρέψουν παρόλο που θα το ήθελαν.
Ο κίνδυνος λοιπόν για την Ελλάδα είναι πολύ μεγαλύτερος απ’ ό,τι κουβεντιάζουμε καθημερινά. Το περίφημο αναπτυξιακό μοντέλο της Ελλάδας δεν μπορεί να μην περιλαμβάνει την πηγή της ανάπτυξης, τους νέους μας, τους νέους μας με όραμα, με γνώσεις, με σθένος, με διεξιότητες. Το μέλλον της Ελλάδας δεν μπορεί να βασίζεται σε επιχειρηματικότητα χαμηλής προστιθέμενης αξίας ? το 2012 το 90% της νέας επιχειρηματικότητας στη χώρα μας επικεντρώθηκε σε καταναλωτικές υπηρεσίες χαμηλής προστιθέμενης αξίας, όπως εστιατόρτια, καφετέριες και εμπόριο ένδυσης.
Η φυγή όλων αυτών των νέων ανθρώπων με τα πτυχία, τα μεταπτυχιακά, τα διδακτορικά, των εξαιρετικών επιστημόνων μας, των σπινθήρων της αναπτυξιακής μας μηχανής, μου φέρνει στον νου την αοιδό να τραγουδά «να πεθαίνεις για την Ελλάδα είναι άλλο, και άλλο η Ελλάδα να σε πεθαίνει»...