ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΤΩΝ «28» Η ΒΑΛΚΑΝΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ;

Εδώ και πέντε χρόνια από την έναρξη της Κρίσης στην Ευρωζώνη την άνοιξη του 2010 όλα τα σενάρια σύγκρουσης στην Ευρώπη ήθελαν τη Γερμανία και τον Βορρά της Ευρωζώνης απέναντι στον Νότο, που δεν μπορούσε να συγκλίνει στο αυστηρό δημοσιονομικό πλαίσιο του κοινού νομίσματος.



Εδώ και πέντε χρόνια η πρόσληψη της στρατηγικής της Γερμανίας στην Ευρωζώνη έχει ως σταθερά ένα υποθετικό ευρωπαϊκό σχέδιο Β του Βερολίνου, τον υποβιβασμό σε μια δεύτερη ταχύτητα του Νότου και την αναδίπλωση σε μια Γερμανική Ευρώπη του Βορρά και της Ανατολής.

Αψευδής μάρτυρας σύμφωνα με την παραπάνω προσέγγιση η προτίμηση της Γερμανίας οι διαβουλεύσεις να γίνονται στο επίπεδο της Ε.Ε. των «28» και όχι της Ευρωζώνης, ενώ πριν από τρία χρόνια σε τρισέλιδο αφιέρωμά της η Μοντ έθετε το ερώτημα αν ένας Αξονας Γερμανίας-Πολωνίας έχει πλέον υποκαταστήσει τον Γαλλογερμανικό άξονα!
Προσφυγική «βόμβα» στην ενότητα της Ευρώπης

Μια Βόρεια και Ανατολική Ευρώπη στα χνάρια της Χάνσα της Ενωσης των Γερμανικών Λιμανιών της Βαλτικής και της Βόρειας Θάλασσας ή μιά επανέκδοση της Μεσευρώπης (Mitelleuropa) ήταν το μεγάλο πλεονέκτημα του Βερολίνου που επέτρεπε μια σκληρή αντιμετώπιση της δημοσιονομικής χαλαρότητας του Νότου.
Η ίδια η Γερμανία, άλλωστε, ήθελε την πλήρη ένταξη των Χωρών της Βόρειας και Ανατολικής Ευρώπης εδώ και τώρα από την επόμενη μέρα της υπογραφής του Μάαστριχτ, προκαλώντας την καχυποψία και τη δυσαρέσκεια της Γαλλίας τη δεκαετία του ’90: Ποιος άλλωστε έχει ξεχάσει ότι την άνοιξη του 1998 οι Σιράκ - Ζοσπέν επέβαλαν εκβιαστικά στον Κολ τη συμμετοχή της Ιταλίας και κατ’ επέκτασιν της Ιβηρικής Χερσονήσου στην πρώτη Ομάδα Χωρών της ΟΝΕ, με την απειλή βέτο στην πλήρη ένταξη των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης;

Προσφυγική «βόμβα» στην ενότητα της Ευρώπης

Πρόθυμοι και δύστροποι στην Ανατολή
Το πρώτο μήνυμα ότι οι χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης δεν είναι πρόθυμοι να γίνουν από Δορυφόροι της Μόσχας, Δορυφόροι του Βερολίνου κατεγράφη την άνοιξη του 2003, λίγους μήνες μετά την πλήρη ένταξή τους, στη Σύνοδο Κορυφής της Κοπεγχάγης τον Δεκέμβριο του 2002 και ένα χρόνο πριν την προκαθορισμένη υλοποίηση της ένταξης την 1 Μαΐου 2004.

Δίπλα στη Βρετανία του Μπλερ, την Ισπανία του Αθνάρ και την Πορτογαλία του Μπαρόζο, οι χώρες που όφειλαν κυρίως στο Βερολίνο την πλήρη ένταξή τους στην Ευρωπαϊκή Ενωση τάχθηκαν στο πλευρό της Ουάσιγκτον και απέναντι στον Γαλλογερμανικό Άξονα ως προς την επικείμενη εισβολή των ΗΠΑ στο Ιράκ. Ηταν τότε που ο υπουργός Αμυνας των ΗΠΑ Ράμσφελντ μίλησε για τη «Νέα Ευρώπη».
Μια δεκαετία πέρασε και η Ανταρσία της Νέας Ευρώπης με ηγετικό πυρήνα τους τέσσερις του Βίζεγκραντ έδιναν την αίσθηση –σε διαφορετικό βαθμό ο καθένας– της ευρωπαϊκής κανονικότητας, με την κρίση της Άνοιξης του 2003 να καταγράφεται ως Κρίση προσαρμογής που ανήκε στο παρελθόν.

Η κανονικότητα ήταν απατηλή. Μετά τον Πόλεμο Ρωσίας-Γεωργίας τον Αύγουστο του 2008, αλλά και τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι την άνοιξη της ίδιας χρονιάς που πάγωσαν τη διεύρυνση της Ε.Ε. και της Ατλαντικής Συμμαχίας στην πρώην ΕΣΣΔ, η Πολωνία συνέλαβε και προώθησε τη φόρμουλα της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης, από την οποία γεννήθηκε η δραματική σύγκρουση στην Ουκρανία την άνοιξη του 2014. Βαρσοβία και Βαλτικές Χώρες με τη στήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών, στην κυριολεξία έσυραν τη Γερμανία σε ψυχροπολεμική αντιπαράθεση-εμπλοκή με τη Ρωσία του Πούτιν, μια επιλογή που ακολουθούν και σήμερα, καθώς ζητούν μόνιμες βάσεις του ΝΑΤΟ στα σύνορα με την πρώην ΕΣΣΔ.

Μόνον αν ανατρέξουμε στα παραπάνω, θα κατανοήσουμε τη νέα ανταρσία σήμερα κατά της πολιτικής Μέρκελ στο Προσφυγικό: Καμιά από τις τέσσερις χώρες του Βίζεγκραντ δεν είναι χώρα τελικού προορισμού των προσφυγικών ροών, ενώ οι ποσοστώσεις που τους επιμερίζει το αρχικό σχέδιο της καγκελαρίου δεν δικαιολογούν την υστερία που τους έχει καταλάβει.

Ανατολική Βρετανία
Συνειδητά οι τέσσερις του Βίζεγκραντ με αφορμή και πρόφαση το Προσφυγικό δηλώνουν ότι θέλουν μια Ευρωπαϊκή Ενωση α λα καρτ, ότι δεν επιθυμούν το παραμικρό περαιτέρω βήμα Πολιτικής Ενοποίησης. Η συμμετοχή τους στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση έχει την ίδια λογική με αυτήν του Λονδίνου, να είμαστε μέσα και να λειτουργούμε ως τροχοπέδη της εμβάθυνσής της. Δίχως υπερβολή, αποτελούν μια Ανατολική Βρετανία που επιτρέπει αναβίωση του Ευρωσκεπτικισμού στη Σουηδία και τη Δανία, που μετά τη Γερμανία είναι χώρες προτίμησης ως τελικός προορισμός για μεγάλο τμήμα των προσφυγικών ροών. Η μετωπική σύγκρουση της Ανατολικής Ευρώπης με τη στρατηγική Μέρκελ στο Προσφυγικό είναι θανάσιμη απειλή για τα ζωτικά συμφέροντα της Γερμανίας περισσότερο και από την κρίση στην Ευρωζώνη και από την απειλή του Brexit.

Το Προσφυγικό ακόμη και αν τερματισθεί ο πόλεμος στη Συρία θα ρίχνει τη βαριά σκιά του στην Ευρωπαϊκή Ενωση για τις επόμενες δεκαετίες: Η Λιβύη, η Αλγερία, το Μαρόκο και η Υποσαχάρια Αφρική είναι σημερινές και μελλοντικές εστίες ανάφλεξης και πέραν της Ελλάδας και της Ιταλίας, είναι βέβαιο ότι Γαλλία και Ισπανία θα είναι οι επόμενες χώρες πρώτης γραμμής.

Ευρωζώνη και Προσφυγικό
Αθροιστικά η Κρίση της Ευρωζώνης και οι παρενέργειές της στον Νότο, οι προσφυγικές ροές και η εξέγερση των τεσσάρων του Βιζεγκραντ, η δυναμική ποδηγέτησης στο άρμα τους, της Σλοβενίας, της Κροατίας της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας μαζί με το ενδεχόμενο Brexit και τη ραγδαία άνοδο της Ακροδεξιάς στη Γαλλία απειλούν όχι με βραχυκύκλωμα και στασιμότητα, αλλά με ασύντακτη διάλυση το ευρωπαϊκό οικοδόμημα.
Αν περάσουν τα κλειστά σύνορα των Σίντλο, Ορμπαν, Φίκο και Ζέμαν, τότε ο συνδυασμός λιτότητας - προσφυγικού οδηγεί σε πολλαπλές αναφλέξεις στον Νότο.

Αν ηττηθεί η Μέρκελ στο Προσφυγικό από τους τέσσερις, τότε η Γερμανία θα χάσει τον έλεγχο και την πρωτοβουλία κινήσεων στη σχέση της με την Ρωσία, τόσο σε διμερές όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο: μια Ευρώπη α λα καρτ για τον Κάμερον, είναι μια οριακή παραχώρηση και αν προστεθούν τα συρματοπλέγματα των Ανατολικών, τότε εκρήγνυται ο Νότος και υποθηκεύεται και το μέλλον της ήδη συμπιεσμένης Ευρωζώνης.

ΝΕΑ ΣΥΜΜΑΧΙΑ
Οι... πρόθυμοι του Eurogroup απέναντι στο Βερολίνο για το Προσφυγικό

Με την Πολωνία και την Τσεχία να μη συζητούν καν την ένταξή τους στην Ευρωζώνη και την Ουγγαρία να μη θέλει και να μην μπορεί, το μόνο μέχρι στιγμής ουσιαστικό κέρδος για τη Μέρκελ και επί της ουσίας για τον Σόιμπλε ήταν η σε επίπεδο Eurogroup αυτόματη στήριξή του από τις τρεις Βαλτικές, τη Σλοβενία και τη Σλοβακία.

Οι πρόθυμοι του Eurogroup, όμως, είναι απέναντι στο Βερολίνο στο Προσφυγικό.
Η συγκυρία και οι συσχετισμοί στην Ε.Ε. -Ευρωζώνη είναι άκρως δυσμενείς για τη Γερμανία που πρέπει να συνθέσει μια Ενιαία Στρατηγικής Πολιτικής και Οικονομικής Ενοποίηση.

Δεν μπορεί το Βερολίνο και σωστά να απαιτεί από τους «28» της Ε.Ε. αμοιβαιοποίηση κινδύνου στη διαχείριση των προσφυγικών ροών και να την συνδέει στην Ευρωζώνη των «19» με μόνιμη λιτότητα ,στην οποία δεν χωρούν ο Νότος και η Γαλλία.

Ελληνική Ιδιαιτερότητα
Η παραπάνω αντίφαση συμπυκνώνεται στην ακραία αντίστιξη της στάσης της Γερμανίας απέναντι στη Δημοσιονομική Κρίση της Αθήνας την άνοιξη του 2010 και στο προσφυγικό σήμερα.
Η Μέρκελ και στο πλευρό της ο Γιούνκερ δικαιώνουν για πρώτη φορά μετά την πλήρη ένταξη της χώρας μας στην Ε.Ε. το 1981 την προσδοκία πλήρους πολιτικής αλληλεγγύης που ήταν το κυρίαρχο κίνητρο της ευρωπαϊκής στρατηγικής της Αθήνας μετά το 1974.

Σήμερα όπου ορθά η Μέρκελ ταυτίζει το μέλλον της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης με μια ενιαία και αλληλέγγυα στάση των «28» της Ε.Ε., στο Προσφυγικό τα συμφέροντα του Βερολίνου και της Αθήνας συμπίπτουν.
Με τον ίδιο τρόπο που την άνοιξη του 2010 η Δημοσιονομική Κρίση της Αθήνας πίεζε τη Γερμανία να κάνει κινήσεις αμοιβαιοποίησης του κινδύνου στην Ευρωζώνη για τις οποίες δεν ήταν έτοιμη, με αποτέλεσμα την απόκλιση των συμφερόντων των δύο πλευρών.

Δίχως υπερβολή η Γερμανία υπό την πίεση του Προσφυγικού πρέπει να διαμορφώσει μια ισορροπημένη ευρωπαϊκή συνολική στρατηγική, να συσπειρώσει όλους όσοι θέλουν την εμβάθυνση της ολοκλήρωσης. Ούτως ή άλλως η σκληρή και αδιάλλακτη στάση των τεσσάρων και όχι μόνον, διαμηνύει στο Βερολίνο ότι μια ευκαιριακή ψήφος στο Eurogroup δεν μπορεί να έχει ως αντίτιμο την κατεδάφιση των κεκτημένων της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.