Η... Οδύσσεια των 360.000 απλήρωτων «νέων» συνταξιούχων

Σε μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα έχει εξελιχθεί η συνεχώς αυξανόμενη καθυστέρηση για την απονομή των συντάξεων.



Είναι ένας από τους βασικούς λόγους για τους οποίους πολλοί εργαζόμενοι δεν τολμούν να εγκαταλείψουν τη δουλεία τους και να μπουν στην περιπέτεια της αναμονής για τη συνταξιοδότηση, παρά το γεγονός ότι έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα.

Ο άλλος βασικός λόγος βέβαια, είναι το ποσό της σύνταξης που πρόκειται να πάρει ο νέος συνταξιούχος, αλλά και η αβεβαιότητα που έχει δημιουργηθεί σε σχέση με το μέλλον των συντάξεων.

Πάνω από 360.000 υποθέσεις εκκρεμούν στα Ταμεία που αφορούν στο μεγαλύτερο μέρος τους κύριες συντάξεις, 195.000 περίπου επικουρικές αλλά και εφάπαξ βοηθήματα.

Αυτό σημαίνει ότι κάποιες εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι ζουν, όπως μπορεί να ζήσει ένας άνθρωπος και μια οικογένεια για ένα, δύο, τρία ακόμη και τέσσερα χρόνια χωρίς εισόδημα ή με ένα μικρό εισόδημα, εάν είναι από τους λίγους τυχερούς που έχουν λάβει τουλάχιστον την προσωρινή σύνταξη.

Δραματική είναι η κατάσταση για πολλούς υποψήφιους συνταξιούχους που είναι άτομα με αναπηρία που ταλαιπωρούνται αφάνταστα, αλλά και μέλη οικογενειών που περιμένουν πάνω από ένα χρόνο, ακόμη και για μεταβίβαση σύνταξης λόγω θανάτου του συνταξιούχου.

Τα Ταμεία, όπως είναι γνωστό, ποτέ δεν προσέφεραν τις καλύτερες ποιοτικά τουλάχιστον υπηρεσίες στους ασφαλισμένους τους. Υπήρχαν καθυστερήσεις, ουρές, ταλαιπωρία. Όμως τα τελευταία χρόνια έχει παραγίνει το κακό, αφού έχει υπερδιπλασιαστεί ο χρόνος αναμονής για την έκδοση συνταξιοδοτικών αποφάσεων, επομένως και η έναρξη πληρωμής της πρώτης σύνταξης.

Ποιες όμως είναι οι αιτίες για το απαράδεκτο αυτό φαινόμενο, που υποχρεώνει πολλούς υποψήφιους συνταξιούχους να ζουν με δανεικά;

Ένας βασικός λόγος είναι, οπωσδήποτε, το γεγονός ότι τα Ταμεία δυστυχώς δεν έχουν αποκτήσει ένα ολοκληρωμένο σύστημα μηχανοργάνωσης, παρά τα βήματα που έχουν γίνει.

Ο δεύτερος λόγος είναι οι μεγάλες ελλείψεις σε προσωπικό, σε συνδυασμό με τη σημαντική αύξηση του αριθμού των αιτήσεων για συνταξιοδότηση τα τελευταία 5-6 χρόνια.

Ο τρίτος λόγος είναι ότι όλη αυτή η κατάσταση φαίνεται να βολεύει την κυβέρνηση και τους σχεδιασμούς της.

Γιατί εάν βελτιωνόταν η κατάσταση, έτσι ώστε να μειωθεί ο χρόνος αναμονής έστω κατά ένα έτος, θα έπρεπε να βρεθούν 1,8 δισ. ευρώ, προκειμένου να καταβληθούν συντάξεις και αναδρομικά σε νέους συνταξιούχους και αυτά τα χρήματα δεν υπάρχουν στα ταμεία.

Παράλληλα ένα γεγονός που βιώνουν όσοι από τους νέους συνταξιούχους φθάνουν στην πληρωμή των αναδρομικών, είναι η παρακράτηση από το ποσό 20% για φόρο, ανεξαρτήτως ποσού και φορολογικής κλίμακας, τα οποία θα επιστραφούν στην καλύτερη περίπτωση μετά από ένα χρόνο από την εφορία.

Δηλαδή ένας συνταξιούχος των 700 ευρώ, ο οποίος παίρνει δύο χρόνια μετά την υποβολή της αίτησης τη σύνταξή του έχει να λαμβάνει 16.800 ευρώ αναδρομικά. Στην περίπτωση που έπαιρνε κανονικά τη σύνταξή του δεν θα πλήρωνε φόρο αφού είναι στα επίπεδα του αφορολόγητου.

Όμως στα 16.800 αναδρομικά που θα πάρει θα παρακρατηθεί φόρος 3. 360 ευρώ για να επιστραφεί, όποτε γίνει η εκκαθάριση. Είναι λοιπόν και αυτό που βολεύει το Δημόσιο.

Δεν μπορεί βέβαια κάποιος να ισχυριστεί, αυτό που ακούγεται ότι υπάρχει κατεύθυνση στα Ταμεία για καθυστέρηση στην απονομή των συντάξεων και των άλλων παροχών.

Εκείνο όμως που βάσιμα μπορούμε να ισχυριστούμε είναι ότι η κυβερνητική πρακτική στον συγκεκριμένο τομέα φαίνεται να είναι συνειδητή επιλογή και τα προβλήματα δεν οφείλονται στις υπάρχουσες αδυναμίες.

Γιατί εάν δεν ήταν συνειδητή επιλογή θα μπορούσε να υπάρξει λύση, έστω πρόσκαιρη, με την επέκταση του μέτρου της προσωρινής σύνταξης και τη διευκόλυνση των υπηρεσιών για την απονομή της.

Όμως με τον τελευταίο νόμο 4387/2016, αντί να γίνουν βήματα στην κατεύθυνση βελτίωσης ενός μέτρου που θεσμοθετήθηκε το 2011 και αφού είχαν εντοπιστεί οι αναγκαίες μεταβολές που έπρεπε να γίνουν στην κατεύθυνση αυτή, έγινε το ακριβώς αντίθετο.

Με τις νέες διατάξεις δεν είναι μόνο μικρότερο το ποσό της προσωρινής σύνταξης που θα δίνεται πλέον, αλλά, με τις νέες προϋποθέσεις που προβλέπονται, όπως για παράδειγμα να έχει προηγηθεί η αναγνώριση πλασματικών ετών, καθίσταται ακόμη δυσκολότερη η έκδοση προσωρινής σύνταξης.

Τη στιγμή λοιπόν που φαινόταν να αυξάνεται ο αριθμός εκείνων που έπαιρναν προσωρινή σύνταξη, έρχεται η νέα νομοθετική ρύθμιση να βάλει νέα εμπόδια και να καταστήσει ένα μέτρο ανακούφισης, ανενεργό επί της ουσίας.

Την ίδια ώρα, όπως πολύ καλά γνωρίζουν οι υποψήφιοι συνταξιούχοι, για να καταμετρηθεί ο χρόνος ασφάλισής τους στο ΙΚΑ χρειάζονται δύο χρόνια. Όταν υπάρχει ασφάλιση σε δύο ή περισσότερα ταμεία ο χρόνος αναμονής μόνο για την καταμέτρηση του χρόνου ασφάλισης, μπορεί να ξεπερνάει και τα τρία χρόνια.

Με αυτά τα δεδομένα οι περιορισμοί που προβλέπει ο νέος ασφαλιστικός νόμος για την καταβολή προσωρινής σύνταξης, είναι βέβαιο ότι δημιουργεί ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα με δραματικές συνέπειες για ανθρώπους που δούλεψαν μια ζωή, που θα πάρουν χαμηλότερες συντάξεις, που χρειάστηκε να περιμένουν κάποια χρόνια για να συμπληρώσουν τα νέα αυξημένα όρια ηλικίας και έφθασαν στην πηγή, χωρίς να μπορούν να πιουν νερό.