Το μάθημα του Τσόρτσιλ και η στρουθοκάμηλος

Ο μεγάλος Βρετανός πολιτικός Ουίνστον Τσόρτσιλ είχε πει κάποτε: «Δεν πρέπει να γυρνάς την πλάτη σου σε έναν επαπειλούμενο κίνδυνο και να προσπαθείς να ξεφύγεις απ’ αυτόν.



Αν το κάνεις, θα διπλασιάσεις τον κίνδυνο. Αλλά αν τον αντιμετωπίσεις εγκαίρως, θα τον μειώσεις στο μισό. Ποτέ μην τρέχεις να γλιτώσεις από κάτι. Ποτέ».

Είναι μια φράση που ταιριάζει γάντι στην ελληνική οικονομική τραγωδία από το 2008 μάλιστα και μετά. Η τότε κυβέρνηση Καραμανλή προτίμησε να ξεφύγει από τον κίνδυνο της οικονομικής χρεοκοπίας, να ρίξει την «καυτή πατάτα» στον επόμενο και να πάει σε... διακοπές.

Η κυβέρνηση Παπανδρέου ανέλαβε τη δύσκολη αποστολή του πρώτου Μνημονίου αλλά βλέποντας να έρχεται το τσουνάμι εγκατέλειψε την προσπάθεια στη μέση. Ηρθε η συγκυβέρνηση ΝΔ - ΠΑΣΟΚ, ξεκίνησε κι αυτή με ένα ακόμη Μνημόνιο, αλλά το πολιτικό κόστος την λύγισε στη μέση.

Σχεδόν 20 μήνες από τη νίκη της Αριστεράς στις εκλογές, το πολιτικό σύστημα βιώνει μια εκ νέου κρίση εξαιτίας της κόπωσης της κυβέρνησης σε ό,τι αφορά την εφαρμογή του δικού της Μνημονίου.

Όλα αυτά τα χρόνια της κρίσης και ο ελληνικός λαός έκανε αυτό που ο Τσόρτσιλ ζητούσε μετ’ επιτάσεως να αποφευχθεί. Προσπάθησε να ξεφύγει από τον κίνδυνο, έβαλε το κεφάλι στην άμμο, δεν αντιλήφθηκε το μέγεθος του προβλήματος και δεν συμβιβάστηκε ποτέ με την ανατροπή στη ζωή του. Τελικά, ο κίνδυνος διπλασιάστηκε και η χώρα οκτώ χρόνια μετά την έναρξη της κρίσης μοιάζει σαν να βρίσκεται στην εκκίνηση. Σα να μην έχει πραγματοποιήσει έναν επώδυνο μαραθώνιο με μεγάλες απώλειες, σημαντικές ήττες, πτώσεις, αλλά και ευκαιρίες επανεκκίνησης.

Λέξεις όπως «τέταρτο μνημόνιο», «Grexit», «αύξηση χρέους», «αδυναμία εξόδου στις αγορές» επανήλθαν στην καθημερινότητα. Λες και η μηχανή του χρόνου γύρισε στο 2009 ή καλύτερα στο 2012, αλλά και στους πρώτες μήνες του 2015. Με Βαρουφάκη, εκτύπωση χρήματος, επιστροφή στη δραχμή, Ρώσους, Κινέζους και λοιπούς σωτήρες.

Μια εγγενής αδυναμία του πολιτικού συστήματος κατά κύριο λόγο και των πολιτών κατά δεύτερο να αποδεχθούν τον κίνδυνο και να προχωρήσουν σε όλα όσα έπρεπε να γίνουν για να ξεφύγει η χώρα από μια «μέγγενη», που δεν αποκλείεται ακόμη και σήμερα να οδηγήσει σε «ξαφνικό θάνατο».

Ακόμη και σήμερα πολλοί δεν έχουν συνειδητοποιήσει το μέγεθος της τραγωδίας μιας εξόδου της χώρας από την Ε.Ε. και μιας επιστροφής στη δραχμή. Ας ρίξουν μόνο μια ματιά στο εμπορικό έλλειμμα της τελευταίας 15ετίας όπου είναι σχεδόν 340 δισ. ευρώ για να καταλάβουν ότι η Ελλάδα έμαθε να ζει εξαρτώμενη από τις ξένες αγορές. Παράγει ελάχιστα, εισάγει σχεδόν τα πάντα, καταναλώνει σαν μια χώρα που βρίσκεται σε απίστευτη ευημερία.

Το μοντέλο της οικονομικής ανάπτυξης με τα δανεικά, τις κρατικοδίαιτες επιχειρήσεις, τις μαζικές προσλήψεις και τις σπατάλες πάνω από τις δυνατότητες της χώρας, έχει χρεοκοπήσει.

Αν το είχαμε καταλάβει πολύ πριν, δεν θα ζούσαμε σήμερα μια παρατεταμένη κρίση με απρόβλεπτο μέλλον. Ποτέ δεν είναι αργά. Οι ευκαιρίες υπάρχουν, αλλά χρειάζεται μια εθνική στρατηγική εξόδου από το πολυετές μαρτύριο. Χρειάζεται όμως θέληση, και όχι αποφυγή των προκλήσεων. Ακόμη κι αν, όπως έλεγε ο Τσόρτσιλ, βρεθεί κάποιος και μας υποσχεθεί «ιδρώτα, δάκρυα, λύπη και αίμα». Ενας πόλεμος άλλωστε δεν είναι κι αυτός για την Ελλάδα;