«Αυτορρύθμιση» στο ίντερνετ με κώδικα δεοντολογίας

Στην εποχή που οι ψηφιακές συσκευές κυριαρχούν στην καθημερινότητά μας και το Internet είναι ένα μέσο που χρησιμοποιεί το 70% των Ελλήνων, δεν προκαλεί έκπληξη ότι το Διαδίκτυο χρησιμοποιείται σε μεγάλο βαθμό και για την ενημέρωση των πολιτών.



Η ταχύτητα απόκρισης στην είδηση σε συνδυασμό με πλεονεκτήματα όπως η άμεση προβολή φωτογραφιών και video είναι ορισμένοι από τους λόγους της αυξημένης δημοτικότητας του Internet όσον αφορά την ενημέρωση των Ελλήνων για όλες τις εξελίξεις εντός και εκτός χώρας.

Όμως, αυτή η αυξημένη δημοτικότητα δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και πολλά ζητήματα, όπως η δημοσίευση ειδήσεων χωρίς έλεγχο των πηγών, η λογοκλοπή, οι παραπλανητικοί τίτλοι με στόχο τα... κλικ, διάφοροι τρόποι «ενίσχυσης» της επισκεψιμότητας κ.ά.

Ζητήματα που απασχολούν εδώ και αρκετό καιρό και τα ίδια τα ψηφιακά μέσα ενημέρωσης, τα οποία, όμως, αποφάσισαν να αντιδράσουν. Τη σχετική πρωτοβουλία πήρε η Ένωση Εκδοτών Διαδικτύου (ΕΝΕΔ), στα μέλη της οποίας περιλαμβάνονται σχεδόν όλοι οι μεγάλοι όμιλοι ενημέρωσης του ελληνικού κυβερνοχώρου, τα sites των οποίων διαχειρίζονται πάνω από το 80% της κίνησης προς ενημερωτικά sites στην Ελλάδα.

Η επιλογή της ΕΝΕΔ ήταν να προχωρήσει στη θέσπιση ενός Κώδικα Δεοντολογίας των Ελληνικών Ψηφιακών Μέσων Ενημέρωσης, ο οποίος και παρουσιάστηκε στα μέσα της περασμένης εβδομάδας κατά τη διάρκεια ειδικής ημερίδας.

Ο συγκεκριμένος κώδικας δεοντολογίας υλοποιήθηκε και παραδόθηκε στην ΕΝΕΔ, από Συνέργεια Φορέων υπό την επιστημονική επίβλεψη του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Επικοινωνίας (ECI - European Communication Institute) του Ερευνητικού Κέντρου «Αθηνά» (Γενική Γραμματεία Έρευνας Τεχνολογίας του Υπουργείου Παιδείας), και του Κέντρου Διεθνούς Δημοσιογραφίας του • Πανεπιστημίου «Donau University Krems» της Αυστρίας.

Πλαίσιο λειτουργίας
Το χρονικό διάστημα που απαιτήθηκε για την έρευνα και τη σύνταξη του κώδικα έφθασε στους 15 μήνες. Όπως αναφέρει στην «Η» ο Βασίλης Βασιλόπουλος, επικεφαλής της έρευνας που οδήγησε στη σύνταξη του κώδικα δεοντολογίας και διευθυντής περιεχομένου νέων μέσων στην ΕΡΤ, «ο στόχος ήταν να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο λειτουργίας με κάποιες βασικές δεοντολογικές αρχές».

Η ομάδα μελέτησε τους κώδικες δεοντολογίας των ψηφιακών μέσων στις δύο πλευρές του Ατλαντικού όπου διαπίστωσε ότι η κουλτούρα κάθε χώρας επηρεάζει και τη διαμόρφωση του κάθε κώδικα, αν και σε γενικές γραμμές η προσέγγιση είναι αρκετά κοινή. Στη συνέχεια, επεδίωξε να εντοπίσει τις βέλτιστες πρακτικές και να τις προσαρμόσει στα ελληνικά δεδομένα, επιδιώκοντας παράλληλα να είναι και συμβατές με τον υφιστάμενο κώδικα δημοσιογραφικής δεοντολογίας των τοπικών ενώσεων συντακτών.

Σύμφωνα με τον κ. Βασιλόπουλο, υπάρχουν τέσσερα βασικά σημεία, στα οποία έχει δοθεί μεγαλύτερη έμφαση και είναι αυτά που θα πρέπει να προσέχουν περισσότερο απ’ οτιδήποτε άλλο οι δημοσιογράφοι που εργάζονται σε ψηφιακά μέσα ενημέρωσης.

• Η διαχείριση της πηγής

• Η τεκμηρίωση της αλήθειας

• Η αποφυγή της λογοκλοπής και

• Η προσεκτική διαχείριση του περιεχομένου που παράγεται από τους καταναλωτές και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (social media)

O κώδικας, βέβαια, δεν περιορίζεται μόνο σε αυτά τα σημεία καθώς ουσιαστικά αποτελεί μία προσπάθεια του κλάδου να αυτορρυθμιστεί με τα μέλη της ΕΝΕΔ να είναι τα πρώτα που δεσμεύονται να συμμορφώνονται με τον συγκεκριμένο κώδικα δεοντολογίας, εκτιμώντας ότι και τα ψηφιακά μέσα που δεν είναι μέλη της ένωσης, επίσης, θα επιδιώξουν τελικώς να ακολουθήσουν τις αρχές του. «Ο στόχος δεν είναι άλλος από τη βελτίωση της ποιότητας της δημοσιογραφίας στο ελληνικό Διαδίκτυο» επισημαίνει ο κ. Βασιλόπουλος. Άποψη που εκφράζουν και όλα τα μέλη της ΕΝΕΔ.

Ο πρόεδρος της ΕΝΕΔ, κ. Δημήτρης Μάρης, ανάφερε στον χαιρετισμό του: «Σήμερα η Ένωση Εκδοτών Διαδικτύου παρουσιάζει ένα Καταστατικό Σύνταξης με κοινούς κανόνες για τα μέλη της. Πρόκειται για ένα σχέδιο αυτορρύθμισης, που περιλαμβάνει εκδοτικές και δημοσιογραφικές βέλτιστες πρακτικές για τα Ελληνικά ψηφιακά μέσα ενημέρωσης.

Ο κώδικας είναι διαθέσιμος ψηφιακά μέσα από την ιστοσελίδα της ΕΝΕΔ (www.ened.gr/i-enosi/kodikas-deodologias/) και αυτό που πρέπει να επισημανθεί είναι ότι πρακτικά έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα αναφορικά με το πώς πρέπει να κινείται ένας δημοσιογράφος στο Διαδίκτυο. Για παράδειγμα, θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός στη χρήση πηγών και δημοσιεύσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλά και να ζητά την άδεια των παραγωγών περιεχομένου για να αξιοποιήσει αυτά που έχουν παράγει.

Η εφαρμογή του κώδικα εκτιμάται ότι μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στη βελτίωση της ποιότητας της ενημέρωσης μέσω των ψηφιακών μέσων στην Ελλάδα. Το επόμενο βήμα, πάντως, αναμένεται να είναι η δημιουργία ενός συστήματος διασφάλισης της ποιότητας για τα μέλη της ΕΝΕΔ από την TUV Hellas Nord. Στόχος είναι να πιστοποιηθούν με ISO 9001 τα μέλη της ΕΝΕΔ. Παράλληλα, στα πλάνα είναι η ανάπτυξη εργαλείων και υπηρεσιών που θα βοηθούν τους δημοσιογράφους που εργάζονται σε ψηφιακά μέσα να ελέγχουν γεγονότα και στοιχεία αλλά και τις πηγές τους, να ελέγχουν τις λογοκλοπές και γενικότερα να διαθέτουν εργαλεία εποπτείας και βοήθειας ώστε να είναι εφικτή η βελτίωση της ποιότητας του παραγόμενου περιεχομένου από τις ελληνικές ενημερωτικές ιστοσελίδες όσο το δυνατόν πιο γρήγορα.