Η άνοδος της ανοιχτής τραπεζικής

Επί χρόνια διατυπωνόταν η άποψη ότι οι μεσαίου μεγέθους τράπεζες μάλλον όδευαν προς την εξαφάνιση, με τη λογική ότι όποιος ανήκει στη μεσαία κλίμακα θα αντιμετωπίσει σημαντικές προκλήσεις εξαιτίας του ολοένα πιο δυσχερούς επιχειρηματικού περιβάλλοντος, με αποτέλεσμα να επιβιώσουν μόνο είτε οι πολύ μεγάλοι είτε οι πολύ εξειδικευμένοι όμιλοι.



Πράγματι το μέλλον προδιαγράφεται δύσκολο, αν συνυπολογίσουμε το αυξημένο κόστος της κανονιστικής συμμόρφωσης, την πίεση στις χρεώσεις λόγω του περιβάλλοντος χαμηλών επιτοκίων και της παρατεταμένης μακροοικονομικής αβεβαιότητας και τον αυξανόμενο ανταγωνισμό από καινοτόμες και ευέλικτες εταιρείες χρηματοοικονομικής τεχνολογίας (FinTech).

Ωστόσο, οι τεχνολογικές εξελίξεις καθιστούν δυνατή την υιοθέτηση νέων πελατοκεντρικών επιχειρηματικών μοντέλων που θα επιτρέψουν στις μεσαίου μεγέθους τράπεζες να ανέβουν κατηγορία. Το γεγονός αυτό σηματοδοτεί μια νέα εποχή ανοιχτής τραπεζικής, όπου μεσαίου μεγέθους τράπεζες μπορούν να ικανοποιούν υψηλότερες απαιτήσεις των πελατών τους, παρέχοντας ευρύτερη γκάμα δυνατοτήτων και υπηρεσιών μέσω της τεχνολογίας API (διασύνδεση προγράμματος εφαρμογής). Αυτή η νέα εποχή θα δώσει την ευκαιρία στις τράπεζες μεσαίου μεγέθους όχι απλώς να επιβιώσουν, αλλά να μεγαλουργήσουν.

Η αξιοποίηση αυτής της ευκαιρίας απαιτεί τη ριζική αλλαγή των τραπεζικών μοντέλων. Στη Saxo Bank πιστεύουμε ότι ο συνδυασμός των κοινωνικοοικονομικών μεταβολών και των οικονομικών πιέσεων θα ωθήσει τις τράπεζες να κάνουν το μεγάλο βήμα. Η ψηφιακή επανάσταση έχει αλλάξει τις προσδοκίες των πελατών. Οι άνθρωποι έχουν πλέον συνηθίσει την ταχύτητα, την άνεση και τις εξατομικευμένες υπηρεσίες που απολαμβάνουν μέσω των εφαρμογών που «κατεβάζουν» στα smartphones τους. Όπως έχει ήδη γίνει φανερό σε πολλούς κλάδους, βιώνουμε τη μετάβαση από την οικονομία των υπηρεσιών - στην οποία οι εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων των τραπεζών, ανέπτυσσαν τις σχέσεις και τα έσοδά τους αυξάνοντας τον αριθμό των υπηρεσιών που προσέφεραν σε βάθος χρόνου- σε μια οικονομία όπου ακρογωνιαίος λίθος είναι η εμπειρία χρήστη.

Στο πλαίσιο αυτό, οι τράπεζες οφείλουν να επαναπροσδιορίσουν τις προτεραιότητές τους.

Καταρχήν, πρέπει να επανεκτιμήσουν την πρόταση αξίας τους (value proposition) και τις βασικές τους ικανότητες σύμφωνα με έναν μοναδικό συνδυασμό παραγόντων, όπως η πελατειακή και η γεωγραφική βάση τους, η εξειδίκευση σε προϊόντα, τα επίπεδα εξυπηρέτησης πελατών, κ.ά. Αυτή η «ταυτότητα» είναι ζωτικής σημασίας για την αντίληψη των πελατών σε έναν κόσμο αυξανόμενης ψηφιακής διαμεσολάβησης, και πρέπει να ενισχυθεί καθώς οι τράπεζες μεταφέρουν τις υπηρεσίες τους σε πανκαναλικές πλατφόρμες, προκειμένου να προσεγγίσουν τους πελάτες μέσω της συσκευής που οι ίδιοι προτιμούν.

Αλλά για να καλλιεργήσουν ισχυρές, σταθερές πελατειακές σχέσεις που θα οδηγήσουν στην ανάπτυξη των εσόδων από ψηφιακά μέσα σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, οι τράπεζες πρέπει να αφιερώσουν μεγαλύτερο μέρος των πόρων τους στη δημιουργία ενός περιβάλλοντος με υψηλό επίπεδο εξατομίκευσης και απόκρισης -αυξάνοντας, έτσι, τα επίπεδα ικανοποίησης και αλληλεπίδρασης- ενώ παράλληλα θα εξετάσουν συνολικά τις τυποποιημένες διαδικασίες που είναι μεν απαραίτητες αλλά χωρίς φανερή αξία για τον πελάτη.

Ιστορικά, οι τράπεζες δεν φημίζονται για την ευελιξία τους και το υψηλό επίπεδο ανταπόκρισης στις απαιτήσεις των πελατών. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι αποτελούν χρηματοπιστωτικά ιδρύματα υπό υψηλή εποπτεία, με υποχρεώσεις θεματοφυλακής απέναντι στους πελάτες τους και δεσμεύσεις προστασίας του καταναλωτή μεταξύ άλλων. Επιπλέον, οι υπηρεσίες τους παρέχονται στο πλαίσιο ενός σύνθετου και ακριβού συμπλέγματος παρωχημένων συστημάτων που δεν επιτρέπουν εύκολα την αλλαγή. Ενας επιπλέον επιβαρυντικός παράγοντας είναι ότι οι τράπεζες προτιμούν να ελέγχουν πλήρως όλες τις πλευρές των διαδικασιών παραγωγής και διανομής όποτε εισάγουν μια νέα υπηρεσία στην αγορά, ανεξάρτητα από τους παράγοντες κόστους και χρόνου.

Φανταστείτε ότι μια τράπεζα εθνικής ή τοπικής εμβέλειας επιθυμεί να προσφέρει πρόσβαση στις παγκόσμιες αγορές τίτλων σε μια ανάλογης εμβέλειας βάση ιδιωτών πελατών. Θα μπορούσε να έρθει σε συμφωνία με μια άλλη τράπεζα και ουσιαστικά να αγοράσει μια υπηρεσία ιδιωτικής επωνυμίας (white label), προσαρμοσμένη στις ιδιαίτερες ανάγκες των πελατών της. Η πλέον συνήθης επιλογή, ωστόσο, θα ήταν να επιλέξει να συνθέσει από μόνη της όλες της ψηφίδες της υπηρεσίας, όπως τη σύνδεση με τα μεγάλα χρηματιστήρια και τις δομές συμψηφισμού και εκκαθάρισης, τη διαχείριση κινδύνου, την επεξεργασία των συναλλαγών και τις λειτουργίες εξυπηρέτησης πελατών, συν τις συνεπακόλουθες νομικές και φορολογικές διαδικασίες, καθώς και τις διαδικασίες συμμόρφωσης και διαχείρισης προσωπικού.

Η επιλογή αυτή, εκτός από χρονοβόρα, είναι και πολυδάπανη, ενώ ενέχει και σημαντικούς κινδύνους. Αν η υπηρεσία παραδοθεί υπερβολικά σύντομα ενδέχεται να παρουσιάζει ελλείψεις - είτε λειτουργικές είτε, ακόμα χειρότερο, από πλευράς ρυθμιστικού πλαισίου. Αν η υπηρεσία παραδοθεί υπερβολικά αργά, η συγκεκριμένη ανάγκη ενδέχεται να έχει ήδη καλυφθεί. Είτε έτσι είτε αλλιώς, μια τεράστια δαπάνη θα έχει οδηγήσει στη δημιουργία μικρής προστιθέμενης αξίας για τον πελάτη.

Είναι λοιπόν αναγκαία μια ευρύτερη αλλαγή τρόπου σκέψης ώστε οι τράπεζες να υιοθετήσουν επιχειρηματικά μοντέλα με μεγαλύτερη εφαρμογή στην τεχνολογία API. Με τον τρόπο αυτό, θα διευρύνουν την πρόσβαση σε λύσεις και δυνατότητες που ενσωματώνονται πιο αποτελεσματικά σε πλατφόρμες που εστιάζουν στην εμπειρία χρήστη, σε σχέση με προηγούμενα μοντέλα συνεργασίας.

Το μοντέλο API δίνει στην τράπεζα τη δυνατότητα να επιδιώξει νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες, και άρα νέες πηγές εσόδων, με λιγότερες απαιτήσεις κεφαλαίου. Για να επιστρέψουμε στο παράδειγμα με τις διεθνείς μετοχές, αντί να επιλέξει να επενδύσει εκ προοιμίου σε όλες τις υποδομές και τις απαιτήσεις συνδεσιμότητας, η τράπεζα θα μπορούσε πρώτα να κάνει μια δοκιμή, προσφέροντας το νέο «προϊόν» στους πελάτες της μέσω μιας υπηρεσίας μέσω API σε συνεργασία με έναν εξωτερικό συνεργάτη. Ανάλογα με την ανταπόκριση των πελατών, η τράπεζα θα μπορούσε να συνεχίσει στο πλαίσιο της ίδιας συνεργασίας ή να αυξήσει σημαντικά τη σχετική επένδυση εφόσον διακρίνει ότι υπάρχουν ευκαιρίες να εμβαθύνει τη βασική πρόταση αξίας της.

Παράλληλα με το γεγονός ότι η υιοθέτηση του ανοιχτού προτύπου API ανταποκρίνεται άμεσα στην ανάγκη των επικεφαλής κάθε εταιρείας για αποδοτική ανάπτυξη των εσόδων από ψηφιακά μέσα, η μετάβαση σε ένα τραπεζικό μοντέλο που εστιάζει στην εμπειρία χρήστη μπορεί να βοηθήσει και σε άλλες προτεραιότητες, όπως την προσέλκυση και την ανάπτυξη των μελλοντικών ηγετικών στελεχών. Οι τράπεζες που κάνουν φανερό ότι κατανοούν τον τρόπο με τον οποίο η ψηφιακή τεχνολογική καινοτομία αναμορφώνει τη ζωή των ανθρώπων έχουν περισσότερες πιθανότητες να προσλάβουν τα νέα ταλέντα που θα βοηθήσουν τον κλάδο να αναπτυχθεί με το βλέμμα στο μέλλον.

Με τις αρχές της να έχουν δοκιμαστεί με επιτυχία σε άλλους κλάδους, η ανοιχτή τραπεζική αποκτά έρεισμα. Υπάρχουν πολλοί τρόποι - αν και λίγες εναλλακτικές- να επωφεληθεί κανείς από αυτό το νέο μοντέλο, ειδικά όσον αφορά τις τράπεζες μεσαίου μεγέθους.

Δεν μπορούμε να προβλέψουμε το μέλλον - αλλά μπορούμε να προετοιμαστούμε γι' αυτό. Μια ανοιχτή, ευέλικτη αρχιτεκτονική αποτελεί προϋπόθεση αν θέλουμε να ανταποκρινόμαστε γρήγορα στις μεταβαλλόμενες συνθήκες της αγοράς και τις νέες προτιμήσεις των πελατών. Η τεχνολογία μάς παρέχει τα εργαλεία ώστε να συνεργαζόμαστε με νέους τρόπους με τρίτα μέρη - αλλά και νέους τρόπους για να αυξάνουμε την ικανοποίηση και τα επίπεδα πιστότητας των πελατών. Για να μεγιστοποιήσουν το δεύτερο, οι τράπεζες πρέπει καταρχήν να αξιοποιήσουν το πρώτο.