Συμπληρωματικές οδηγίες για την εκκαθάριση ασφαλιστικών εισφορών μη μισθωτών παρέχει απόφαση του υφυπουργού Κοινωνικής Ασφάλισης, Τάσου Πετρόπουλου, η οποία αναρτήθηκε στη "Διαύγεια".
Συγκεκριμένα, με σχετική εγκύκλιο, δόθηκαν οδηγίες για τη διαδικασία εκκαθάρισης των ασφαλιστικών εισφορών των μη μισθωτών που καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) για κύρια ασφάλιση και υγειονομική περίθαλψη, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στα άρθρα 39, 40 και 41 παρ. 2 και 3 του ν. 4387/2016, όπως ισχύουν.
Σύμφωνα με τις διατάξεις, βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών από 1/1/2017 αποτελεί το καθαρό εισόδημα από την άσκηση της επαγγελματικής δραστηριότητας που δημιουργεί την υποχρέωση ασφάλισης στον ΕΦΚΑ (πρώην ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ, ΟΓΑ). Δεδομένου ότι, σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή, μετά τη διενέργεια της διαδικασίας της ετήσιας εκκαθάρισης των ασφαλιστικών εισφορών, είναι πιθανόν να προκύψουν μεταβολές στο εισόδημα ή στον χρόνο ασφάλισης ή στην ασφαλιστέα ιδιότητα, απαιτείται τροποποίηση της αρχικής εκκαθάρισης των ασφαλιστικών εισφορών, από την οποία μπορεί να προκύψει διαφορετικό από το αρχικό αποτέλεσμα (χρεωστικό ή πιστωτικό ή μηδενικό υπόλοιπο).
Για την αντιμετώπιση τέτοιων ζητημάτων, στην υπουργική απόφαση διευκρινίζονται τα εξής:
Χρεωστικό υπόλοιπο στη νέα εκκαθάριση
Μετά τη διενέργεια της νέας εκκαθαριστικής διαδικασίας, προκύπτει χρεωστικό υπόλοιπο:
Α. Εάν το αποτέλεσμα της αρχικής εκκαθάρισης ήταν χρεωστικό, μικρότερου, όμως, ποσού, το επιπλέον ποσό οφειλής κατανέμεται ισομερώς στις επόμενες δόσεις οφειλής, εφόσον υπάρχει σε εξέλιξη διαδικασία εξόφλησης σε δόσεις οφειλών από εκκαθάριση. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει σε εξέλιξη σχετική διαδικασία, το επιπλέον ποσό οφειλής καταβάλλεται εφάπαξ, μέχρι το τέλος του μήνα που διενεργήθηκε η νέα εκκαθάριση.
Εάν το αποτέλεσμα της αρχικής εκκαθάρισης ήταν χρεωστικό, μεγαλύτερου, όμως, ποσού, αναπροσαρμόζονται αντίστοιχα ισομερώς όλες οι δόσεις οφειλής, ανεξάρτητα εάν υπάρχει ή όχι σε εξέλιξη διαδικασία εξόφλησης σε δόσεις οφειλών από εκκαθάριση. Τυχόν επιπλέον ποσό που έχει καταβληθεί συμψηφίζεται με επόμενες δόσεις οφειλής -εάν υπάρχουν- ή με επόμενες ασφαλιστικές εισφορές.
Β. Εάν το αποτέλεσμα της αρχικής εκκαθάρισης ήταν μηδενικό, τότε το ποσό της οφειλής που προκύπτει, εφόσον υπάρχει σε εξέλιξη διαδικασία εξόφλησης σε δόσεις οφειλών από εκκαθάριση, καταβάλλεται σε τόσες δόσεις, όσες απομένουν, ισομερώς κατανεμημένο. Εάν δεν υπάρχει σε εξέλιξη διαδικασία εξόφλησης οφειλών, το ποσό της οφειλής καταβάλλεται εφάπαξ, μέχρι το τέλος του μήνα που διενεργήθηκε η νέα εκκαθάριση.
Γ. Εάν το αποτέλεσμα της αρχικής εκκαθάρισης ήταν πιστωτικό, τότε:
i) Εφόσον το αρχικό πιστωτικό υπόλοιπο δεν έχει επιστραφεί στον ασφαλισμένο ή δεν έχει συμψηφιστεί με επόμενες ασφαλιστικές εισφορές, τότε το αρχικό πιστωτικό υπόλοιπο διαγράφεται.
Το νέο χρεωστικό υπόλοιπο, εάν υπάρχει σε εξέλιξη διαδικασία εξόφλησης σε δόσεις οφειλών από εκκαθάριση, καταβάλλεται σε τόσες δόσεις, όσες απομένουν, ισομερώς κατανεμημένο. Εάν δεν υπάρχει σε εξέλιξη σχετική διαδικασία, το ποσό της οφειλής καταβάλλεται εφάπαξ, μέχρι το τέλος του μήνα που διενεργήθηκε η νέα εκκαθάριση.
ii) Εφόσον το αρχικό πιστωτικό υπόλοιπο έχει επιστραφεί και:
- Το νέο χρεωστικό υπόλοιπο είναι μικρότερο ή ίσο με το επιστραφέν αρχικό πιστωτικό υπόλοιπο, το νέο χρεωστικό υπόλοιπο αναζητείται εφάπαξ, μέχρι το τέλος του μήνα που διενεργήθηκε η νέα εκκαθάριση.
- Το νέο χρεωστικό υπόλοιπο είναι μεγαλύτερο του επιστραφέντος αρχικού πιστωτικού υπολοίπου, το νέο χρεωστικό υπόλοιπο, έως του ύψους του επιστραφέντος αρχικού πιστωτικού υπολοίπου, καταβάλλεται εφάπαξ, μέχρι το τέλος του μήνα που διενεργήθηκε η νέα εκκαθάριση και η διαφορά καταβάλλεται σε ισόποσες μηνιαίες δόσεις, σύμφωνα με τα ανωτέρω, εάν υπάρχει σε εξέλιξη διαδικασία εξόφλησης σε δόσεις οφειλών από εκκαθάριση ή εφάπαξ, μέχρι το τέλος του μήνα διενέργειας της νέας εκκαθάρισης, εάν δεν υπάρχει σε εξέλιξη σχετική διαδικασία.
iii) Εφόσον το αρχικό πιστωτικό υπόλοιπο έχει συμψηφιστεί με επόμενες ασφαλιστικές εισφορές, το νέο χρεωστικό υπόλοιπο καταβάλλεται σε ισόποσες μηνιαίες δόσεις, σύμφωνα με τα ανωτέρω, εάν υπάρχει σε εξέλιξη διαδικασία εξόφλησης σε δόσεις οφειλών από εκκαθάριση ή εφάπαξ, μέχρι το τέλος του μήνα διενέργειας της νέας εκκαθάρισης, εάν δεν υπάρχει σε εξέλιξη σχετική διαδικασία.
Σε περίπτωση που το αρχικό πιστωτικό υπόλοιπο έχει επιστραφεί ή συμψηφιστεί, λαμβάνεται υπόψη για τον προσδιορισμό του υπολοίπου από τη νέα εκκαθάριση.
Μηδενικό υπόλοιπο στη νέα εκκαθάριση
Μετά τη διενέργεια της νέας εκκαθαριστικής διαδικασίας, προκύπτει μηδενικό υπόλοιπο:
Α. Εάν το αποτέλεσμα της αρχικής εκκαθάρισης ήταν χρεωστικό, οι δόσεις οφειλής μηδενίζονται και τυχόν ποσά που έχουν ήδη καταβληθεί, μέσω των δόσεων, συμψηφίζονται με επόμενες ασφαλιστικές εισφορές.
Β. Εάν το αποτέλεσμα της αρχικής εκκαθάρισης ήταν πιστωτικό και δεν έχει επιστραφεί στον ασφαλισμένο ή δεν έχει συμψηφιστεί με επόμενες ασφαλιστικές εισφορές, τότε διαγράφεται.
Σε περίπτωση που το αρχικό πιστωτικό υπόλοιπο έχει επιστραφεί ή συμψηφιστεί, το σχετικό ποσό έχει ληφθεί υπόψη για τον προσδιορισμό τού νέου μηδενικού υπολοίπου και, συνεπώς, δεν υφίσταται πιστωτικό υπόλοιπο που πρέπει να αναζητηθεί.
Πιστωτικό υπόλοιπο στη νέα εκκαθάριση
Μετά τη διενέργεια της νέας εκκαθαριστικής διαδικασίας, προκύπτει πιστωτικό υπόλοιπο:
Α. Εάν το αποτέλεσμα της αρχικής εκκαθάρισης ήταν χρεωστικό, τυχόν δόσεις οφειλής μηδενίζονται και ποσά που έχουν ήδη καταβληθεί, μέσω δόσεων, καθώς και το νέο πιστωτικό υπόλοιπο, συμψηφίζονται με επόμενες ασφαλιστικές εισφορές.
Β. Εάν το αποτέλεσμα της αρχικής εκκαθάρισης ήταν μηδενικό, το νέο πιστωτικό υπόλοιπο συμψηφίζεται με επόμενες ασφαλιστικές εισφορές.
Γ. Εάν το αποτέλεσμα της αρχικής εκκαθάρισης ήταν πιστωτικό:
i) Εάν το αρχικό πιστωτικό υπόλοιπο δεν έχει επιστραφεί στον ασφαλισμένο ή δεν έχει συμψηφιστεί με επόμενες ασφαλιστικές εισφορές, τότε το αρχικό πιστωτικό υπόλοιπο διαγράφεται και επιστρέφεται στον ασφαλισμένο ή συμψηφίζεται με επόμενες ασφαλιστικές εισφορές το νέο πιστωτικό υπόλοιπο.
ii) Εάν το αρχικό πιστωτικό υπόλοιπο έχει επιστραφεί ή συμψηφιστεί, δεδομένου ότι έχει ληφθεί υπόψη για τον υπολογισμό του νέου πιστωτικού υπολοίπου, επιστρέφεται ή συμψηφίζεται το νέο πιστωτικό υπόλοιπο ανάλογα με την αρχική επιλογή του ασφαλισμένου.
