Αυξάνονται οι κίνδυνοι από τα μηδενικά επιτόκια

Ξεκίνησαν να συγκεντρώνονται στην Ουάσιγκτον τεχνοκράτες, πολιτικοί και δημοσιογράφοι, για τη φθινοπωρινή Σύνοδο του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας.




Σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε ο επικεφαλής του Ταμείου επί χρηματοοικονομικών θεμάτων, Χοσέ Βινιάλς, προειδοποίησε για τις αρνητικές συνέπειες που θα μπορούσαν να προκύψουν από τη διατήρηση των επιτοκίων σε μηδενικά επίπεδα. Στον κίνδυνο αυτό εστιάζει και η εξαμηνιαία Έκθεση Παγκόσμιας Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας, υποστηρίζοντας ότι τα εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια ενθαρρύνουν την ανάληψη υπερβολικού ρίσκου από τους επενδυτές αλλά και ότι το τραπεζικό σύστημα δεν έχει ακόμα ενισχυθεί στον βαθμό που θα χρειαζόταν για να στηρίξει την ανάκαμψη και κυρίως την αύξηση της απασχόλησης.

Στην έκθεσή του το ΔΝΤ παραθέτει στοιχεία από έρευνα σε περισσότερες από 300 τράπεζες, από τα οποία προκύπτει ότι το 25% δεν διαθέτει επαρκή κεφάλαια ή κερδοφορία για να χρηματοδοτήσουν αύξηση του δανεισμού κατά 5% ετησίως. Οι περισσότερες από τις τράπεζες αυτές βρίσκονταν μάλιστα στην Ευρωζώνη, όπου το μερίδιο των τραπεζών που αδυνατούν να υποστηρίξουν την ανάκαμψη φτάνει το 46%. Τα μέτρα ενίσχυσης των τραπεζών που έλαβαν κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες την τελευταία πενταετία, πέτυχαν οι τράπεζες σήμερα «να ζουν μια φυσιολογική ζωή αλλά όχι να είναι οι αθλητές που θα στηρίξουν την ανάκαμψη», δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Βινιάλς.

Για τον λόγο αυτό υποστήριξε ότι οι τράπεζες θα πρέπει να υιοθετήσουν ένα νέο επιχειρηματικό μοντέλο, στο πλαίσιο του οποίου θα προχωρήσουν σε περικοπές, συγχωνεύσεις, αναδιάρθρωση χαρτοφυλακίων αλλά και επανεκτίμηση πιστωτικών γραμμών και αύξηση επιτοκίων χορηγήσεων. Χαρακτήρισε, δε, ως καλή ευκαιρία να συμβούν αυτά, τη δημοσιοποίηση των ελέγχων από την ΕΚΤ, στα τέλη του μήνα. Ο κ. Βινιάλς επισήμανε μια βασική ανισορροπία που προκύπτει από τα μηδενικά επιτόκια: Οι τράπεζες δεν αναλαμβάνουν ρίσκο σε περιπτώσεις που θα βοηθούσαν την ανάπτυξη και την απασχόληση, ενώ οι επενδυτές αναλαμβάνουν υπερβολικό ρίσκο στις αγορές, δημιουργώντας τις συνθήκες ανάπτυξης «φούσκας». Κάλεσε τις κυβερνήσεις να μην «τα περιμένουν όλα από τη νομισματική πολιτική» και ζήτησε διαρθρωτικές παρεμβάσεις και «έξυπνα δημοσιονομικά μέτρα».

Στα περιθώρια στήριξης της απασχόλησης από τη δημοσιονομική πολιτική εστιάζει και η εξαμηνιαία έκθεση περί των δημοσιονομικών (fiscal monitor) που παρουσίασε επίσης χθες το ΔΝΤ. Η επιβράδυνση του ρυθμού μείωσης των ελλειμμάτων στις αναπτυγμένες οικονομίες θεωρείται κίνηση στη σωστή κατεύθυνση, προκειμένου να υποστηριχθεί η ανάκαμψη. Οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν ακόμα και να υιοθετήσουν πρόσθετα μέτρα δημοσιονομικής στήριξης, εφόσον έτσι κερδίζουν χρόνο για να αποδώσουν οι διαρθρωτικές αλλαγές.

Τα μέτρα αυτά φαίνεται ότι είναι περισσότερο αναγκαία στην Ευρωζώνη, η οποία κινδυνεύει άμεσα με επιστροφή στην ύφεση. Μετά το ΔΝΤ και ο ΟΟΣΑ ανακοίνωσε χθες ότι έχουν αυξηθεί σημαντικά οι πιθανότητες ύφεσης το προσεχές εξάμηνο στην Ευρωζώνη, ενώ για τις υπόλοιπες αναπτυγμένες οικονομίες αναμένεται σταθεροποίηση της ανάπτυξης στα τρέχοντα επίπεδα.

Οι πρόδρομοι δείκτες (leading indicators) του ΟΟΣΑ έχουν σχεδιαστεί για να παρέχουν πρόωρες ενδείξεις μεταστροφής μεταξύ διεύρυνσης και επιβράδυνσης της οικονομικής δραστηριότητας, και βασίζονται σε μια ευρεία σειρά στοιχείων που έχουν παράδοση στο να σηματοδοτούν αλλαγές στην οικονομική δραστηριότητα. Σύμφωνα με αυτούς, το β' εξάμηνο του 2014 δεν αναμένεται στην Ευρωζώνη πολύ καλύτερο από το α' εξάμηνο και είναι πιθανό οι οικονομίες να επιστρέψουν στην ύφεση.