ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟ ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΟ ΑΔΙΕΞΟΔΟ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΟΑΡΙΣΤΕΡΑΣ

Σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης, ελεύθερης κίνησης των κεφαλαίων και αναζήτησης φθηνού εργατικού κόστους, χωρίς πλέον τα τείχη του προστατευτισμού, η κλασική συνταγή του Κέινς συν το μεταπολεμικό κράτος πρόνοιας έμοιαζαν να μην αποτελούν πλέον συνταγή κυβερνητικής διαχείρισης για τη Σοσιαλδημοκρατία -Κεντροαριστερά.



Η περίοδος Μορουά και η περίοδος Ζοσπέν 1997-2002 ήταν τα υστερόγραφα ενός κεφαλαίου της ιστορίας της Σοσιαλδημοκρατίας που έχει κλείσει. Το μοντέλο Μπλερ απεδείχθη ότι πέραν της Βρετανίας δεν μπορεί να ανθήσει. Η δημοσκοπική κατάρρευση του Ολάντ στη Γαλλία και η κοινωνική αλλά και εσωκομματική αμφισβήτηση που αντιμετωπίζει ο Ρέντσι στην Ιταλία συν η άνευρη και με θολό στίγμα προεκλογική εκστρατεία του ηγέτη των Εργατικών Μίλιμπαντ στη Βρετανία, αλλά και η δυσδιάκριτη διαφοροποίηση του SPD του Γκάμπριελ από την CDU-CSU της Μέρκελ, με την οποία συγκυβερνούν τη Γερμανία, συνθέτουν μια συνολική εικόνα κρίσης για τη Σοσιαλδημοκρατία. Πώς τα άλλοτε πανίσχυρα κόμματα της Ευρώπης ακυρώνουν το ραντεβού με την Ιστορία

Όταν στα τέλη της δεκαετίας του ’80 κατέρρευσαν τα καθεστώτα του υπαρκτού Σοσιαλισμού και δύο χρόνια αργότερα στα τέλη του 1991 διαλύθηκε η ΕΣΣΔ, ο θρίαμβος της Σοσιαλδημοκρατίας, η πλήρης εκδίκηση της Δεύτερης Διεθνούς επί της Τρίτης ήταν μια ψευδαίσθηση που διαλύθηκε σύντομα.

Μπορεί το ένα μετά το άλλο από τα ΚΚ, αρχής γενομένης από το ΙΚΚ στην Ιταλία, να δήλωναν Σοσιαλδημοκράτες, χωρίς όμως να μπορούν να αποκρύψουν τη σκληρή πραγματικότητα ότι σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης, ελεύθερης κίνησης των κεφαλαίων και αναζήτησης φθηνού εργατικού κόστους, χωρίς πλέον τα τείχη του προστατευτισμού, η κλασική συνταγή του Κέινς συν το μεταπολεμικό κράτος πρόνοιας έμοιαζαν να μην αποτελούν πλέον συνταγή κυβερνητικής διαχείρισης για τη Σοσιαλδημοκρατία-Κεντροαριστερά.
Η χαμένη ταυτότητα της Σοσιαλδημοκρατίας

Γαλλικό πείραμα - υστερόγραφο
Το πρώτο πείραμα εναλλακτικής διαχείρισης με δυναμική ρήξης με τον καπιταλισμό όπως διακήρυττε τότε ο Μιτεράν έγινε στη Γαλλία στην περίοδο 1981-1984 με την κυβέρνηση Πιερ Μορουά όπου συμμετείχαν Σοσιαλιστές, Κομμουνιστές και Ριζοσπάστες της Αριστεράς: Εθνικοποιήσεις στρατηγικών τομέων παραγωγής, κρατικοποίηση του τραπεζικού συστήματος και γενναίες μισθολογικές αυξήσεις, χωρίς τη δυνατότητα επηρεασμού ενός παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος και κυρίως χωρίς τη δυνατότητα εθνικού προστατευτισμού οδήγησαν γρήγορα σε αδιέξοδο.
Η χαμένη ταυτότητα της Σοσιαλδημοκρατίας

Η περίοδος Μορουά και στη συνέχεια η περίοδος Ζοσπέν 1997-2002 ήταν τα υστερόγραφα ενός κεφαλαίου της ιστορίας της Σοσιαλδημοκρατίας που έχει κλείσει, του βαρύνοντος παρεμβατικού αναδιανεμητικού και εξισορροπητικού ρόλου του κράτους στο πλαίσιο της οικονομίας της Αγοράς.

Αυτό ήταν το πρώτο μεγάλο χαμένο ραντεβού λίγο πριν και αμέσως μετά την Πτώση του Τείχους. Η παγκοσμιοποίηση και η προσαρμογή της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης στην απελευθέρωση και απορρύθμιση των Αγορών με την Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη ακύρωσε τη Σοσιαλδημοκρατία, την ώρα που κατέρρεε ο Κομμουνισμός.

Σε αναζήτηση στίγματος
Από τότε μέχρι και σήμερα, από τη Σουηδία μέχρι και την Ιταλία, οι σοσιαλδημοκράτες αναζητούν διακριτό στίγμα που να νομιμοποιεί την ύπαρξή τους ως διακριτής πολιτικής δύναμης. Το μοντέλο Μπλερ απεδείχθη ότι πέραν της Βρετανίας δεν μπορεί να ανθήσει.

Η δημοσκοπική κατάρρευση του Ολάντ στη Γαλλία και η κοινωνική αλλά και εσωκομματική αμφισβήτηση που αντιμετωπίζει ο Ρέντσι στην Ιταλία συν η άνευρη και με θολό στίγμα προεκλογική εκστρατεία του ηγέτη των Εργατικών Μίλιμπαντ στη Βρετανία, αλλά και η δυσδιάκριτη διαφοροποίηση του SPD του Γκάμπριελ από την CDU-CSU της Μέρκελ με την οποία συγκυβερνούν τη Γερμανία, συνθέτουν μια συνολική εικόνα κρίσης για τη Σοσιαλδημοκρατία.

Σήματα κινδύνου
Την προηγούμενη εβδομάδα καταγράφονται μηνύματα ακραίας ριζοσπαστικοποίησης των κοινωνιών που κινδυνεύουν να παρακάμψουν ή και να ακυρώσουν ό,τι έχει απομείνει από την αξιοπιστία της Σοσιαλδημοκρατίας - Κεντροαριστεράς, μια διαδήλωση-εξέγερση στο Μιλάνο και μια δημοσκόπηση στη Γαλλία.

Ο Ρέντσι πήρε το μήνυμα ότι δεν απειλείται τόσο από τους αντάρτες της παλαιάς φρουράς του Δημοκρατικού Κόμματος, αλλά από μια εξέγερση της κοινωνίας και κυρίως των νέων, που απορρίπτουν την απορύθμιση της εργασίας και τη συρρίκνωση του Κράτους Πρόνοιας.

Στόχος της εξέγερσης στο Μιλάνο ήταν η Expo ως πρόκληση σε εποχή σκληρής λιτότητας, αλλά και οι εξευτελιστικοί όροι εργασίας στη διοργάνωση, στη σκιά της απειλής του εθελοντισμού.

ΧΩΡΙΣ ΣΤΙΓΜΑ
Από την παντοδυναμία στην ακύρωση

Το πρόσφατο σχετικά παρελθόν του χώρου της Σοσιαλδημοκρατίας απέχει έτη φωτός από τη σημερινή σκληρή πραγματικότητα. Δεκαπέντε χρόνια πριν, στο γύρισμα του αιώνα, η Σοσιαλδημοκρατία -Κεντροαριστερά που κυβερνούσε στη συντριπτική πλειοψηφία των χωρών-μελών της τότε Ε.Ε. των «15» έμοιαζε να έχει μια δεύτερη ευκαιρία: Από τη χαμένη στη δυναμική της παγκοσμιοποίησης μάχη οπισθοφυλακής του Κεϊνσιανού Μοντέλου και του Κράτους Πρόνοιας, περνούσε στην αντεπίθεση ευαγγελιζόμενη δικαιότερη αναδιανομή και κοινωνική δικαιοσύνη στο πλαίσιο μιας ανοιχτής και απορυθμισμένης παγκόσμιας αγοράς.

Σε λίγα χρόνια οι ψηφοφόροι διαμήνυαν ότι δεν διακρίνουν το στίγμα της Σοσιαλδημοκρατίας: Η «Πλουραλιστική Αριστερά» του Ζοσπέν στη Γαλλία ηττήθηκε ταπεινωτικά την άνοιξη του 2002, ενώ στη Γερμανία η συγκρότηση του πρώτου μεγάλου Συνασπισμού μετά την οριακή επικράτηση των Χριστιανοδημοκρατών στις εκλογές του 2005, έδειξε στην πράξη ότι οι διαχωριστικές γραμμές μετά δυσκολίας μπορούσαν να συντηρηθούν σε επικοινωνιακό επίπεδο.

Η ώρα της αλήθειας για τη... γερμανική Ευρωζώνη
Γαλλικό αδιέξοδο Ολάντ - Βαλς σε καθοδική πορεία

Η δημοσκόπηση στη Γαλλία που καταγράφει το 80% των ερωτηθέντων να μην επιθυμούν υποψηφιότητα του Ολάντ για την προεδρική εκλογή του 2017, αλλά και το 81% που αποτιμά τα πεπραγμένα του αρνητικά, φωτίζει

την επερχόμενη ώρα της αλήθειας για τη γερμανική Ευρωζώνη.

Η «Μάχη της Γαλλίας» την άνοιξη του 2017 ή και νωρίτερα, αν οι Ολάντ-Βαλς δεν αντέξουν στη διαχείριση της δημοσιονομικής λιτότητας, που δεν θα γίνει ανεκτή από τη γαλλική κοινωνία και θα καταγραφεί ως ανεπαρκής στις Βρυξέλλες και το Βερολίνο. Στην επόμενη διετία θα φανεί αν η αναπαλαίωση και η σκλήρυνση της Δεξιάς του Σαρκοζί είναι ικανή να στερήσει την πρωτιά από τη Λαϊκιστική Ακροδεξιά του Εθνικού Μετώπου της Λεπέν, ένα στοίχημα δύσκολο.

Ο Σαρκοζί
Ο Σαρκοζί σφυροκοπά τους Ολάντ-Βαλς για μεταρρυθμιστική αδράνεια και ευαγγελίζεται μια θεραπεία-σοκ, που υποτίθεται ότι θα συρρικνώσει τις παθογένειες του κρατικού παρεμβατισμού. Ενα σκηνικό δηλαδή εντελώς διαφορετικό από αυτό του 2007, όπου διεμβόλισε την εκλογική βάση του τότε ηγέτη του Εθνικού Μετώπου Ζαν Μαρί Λεπέν με πλειοδοσία στην κατασταλτική προσέγγιση της παραβατικότητας στα προάστια.

Ο Ολάντ απαξιώνεται γιατί δεν υλοποίησε την ανατροπή της ευθυγράμμισης Σαρκοζί με τη Μέρκελ από τον Ιούνιο του 2012 και μετά.

Πέραν της εμπλοκής του σε σειρά σκανδάλων που μπορούν να τον οδηγήσουν σε δικαστικές περιπέτειες ανά πάσα στιγμή, ο Σαρκοζί είναι εγκλωβισμένος στη γραμμή της με κάθε κόστος εδώ και τώρα προσαρμογής στους κανόνες του παιχνιδιού της γερμανικής Ευρωζώνης, καθώς σε αντίθετη περίπτωση θα έπρεπε να ακυρώσει τις δικές του στο πρόσφατο παρελθόν επιλογές.

Η αναχαίτιση της Λεπέν απαιτεί εγκατάλειψη της σημερινής γραμμής πλεύσης στην Ευρωζώνη, ένα κόστος που στην Καγκελαρία προβάλλει εξίσου απαγορευτικό με τον θρίαμβο της Ακροδεξιάς στη Γαλλία.

Γενικόλογη ρητορική - καμία λύση
Η δεύτερη ευκαιρία ή το δεύτερο χαμένο ραντεβού με την Ιστορία;

Η Κρίση στην Ευρωζώνη μετά το 2010 πρόβαλε σαν μια πρόκληση να ξαναβρεί η Σοσιαλδημοκρατία-Κεντροαριστερά διακριτό στίγμα και ταυτότητα.

Ενα στοίχημα που διαδοχικά διαψεύσθηκε πρώτα στη Γερμανία, όπου το 2008-2009 οι Σοσιαλδημοκράτες με τον Στάινμπουρκ υπουργό Οικονομικών, συνδιαμόρφωσαν μαζί με τη Μέρκελ την πολιτική που εφαρμόζει από το 2009 και μετά ο Σόιμπλε, στη συνέχεια στη Γαλλία, όπου ο Ολάντ νίκησε τον Σαρκοζί με μετωπική σύγκρουση απέναντι στη δημοσιονομική λιτότητα την οποία συνεχίζει και επαυξάνει και τέλος στην Ιταλία με τον Ρέντσι, που ευαγγελίσθηκε τον συνδυασμό των μεταρρυθμίσεων και της λελογισμένης λιτότητας με την ανάπτυξη.

Χωρίς προσέγγιση της κρίσης
Ακόμη χειρότερο, η Σοσιαλδημοκρατία-Κεντροαριστερά πέραν από μια γενικόλογη και αόριστη ρητορική δεν προτείνει προσέγγιση της Κρίσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο και έτσι ευνοεί την απορρόφηση της δυσαρέσκειας από κόμματα, κινήματα και μορφώματα εσωστρεφή, που προτείνουν την περιχαράκωση στο εθνικό πλαίσιο ως πανάκεια.

Η κατάρρευση του Ολάντ δεν είναι προσωπική του ήττα, ούτε ένα γαλλικό φαινόμενο, είναι προειδοποίηση για μια δυναμική πολιτικής και εκλογικής αποσάθρωσης που θα πλήξει την Σοσιαλδημοκρατία-Κεντροαριστερά στο σύνολο της Ευρωζώνης και της Ε.Ε. με καταλυτικές συνέπειες για τον δικομματισμό και την πολιτική σταθερότητα συνολικά.

Η αφωνία, η αδυναμία της Σοσιαλδημοκρατίας να προτείνει όχι μια ριζοσπαστική, αλλά μια πιο ρεαλιστική διαχείριση της Κρίσης στην Ευρωζώνη ήταν το δεύτερο χαμένο ραντεβού της με την Ιστορία.

Αν στο Συνέδριο του Μπαντ Γκόντεσμπεργκ, το 1958, οι Σοσιαλδημοκράτες της Δυτικής Γερμανίας εγκατέλειψαν κάθε αναφορά στον Μαρξισμό, για να μπορέσουν να προβάλουν ως αξιόπιστη και ρεαλιστική εναλλακτική κυβερνητική πρόταση διαχείρισης, σήμερα στην Ευρωζώνη το ασφυκτικό πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και του Δημοσιονομικού Συμφώνου δεν αφήνει κανένα περιθώριο ούτε καν διαχειριστικής απόκλισης.