Οι BRICS υποχωρούν και «λαβώνουν» την προοπτική της παγκόσμιας οικονομίας

Ιλιγγο στις αγορές προκαλεί το οικονομικό «φρενάρισμα» των BRICS. Οι αναιμικές επιδόσεις των πέντε κορυφαίων αναδυόμενων χωρών και ιδιαίτερα της Κίνας προκαλούν «πονοκεφάλους» στους ειδικούς, εκ των οποίων πολλοί διαβλέπουν είσοδο της διεθνούς οικονομίας σε νέα αχαρτογράφητα ύδατα.





Ενδεικτικό είναι το «καμπανάκι» που χτύπησε προ ολίγων ημερών η Citigroup, προειδοποιώντας σε ανάλυσή της ότι υπάρχει πιθανότητα 55% να υπάρξει κάποιας μορφής παγκόσμια ύφεση στα επόμενα χρόνια, ενδεχομένως ήπια σε διάρκεια και βάθος.

Ο οίκος αξιολόγησης Standard & Poor’s «ψαλίδισε» την ίδια ώρα στην κατηγορία «σκουπίδια» το αξιόχρεο της Βραζιλίας, επιφέροντας ένα σημαντικό πλήγμα στην κυβέρνηση της προέδρου Ντίλμα Ρούσεφ, μετά από επτά χρόνια προσπαθειών της Μπραζίλια να διατηρήσει το πιστοληπτικό στάτους της χώρας.

Σύμφωνα με τον επικεφαλής οικονομολόγο της Citigroup, Βίλεμ Μπούιτερ, σε αντίθεση με την επιβράδυνση που παρατηρείται διεθνώς και για την οποία ευθύνονται οι ΗΠΑ στη διάρκεια των δύο τελευταίων δεκαετιών, η νέα κρίση θα μπορούσε να προκύψει από τη μείωση της ζήτησης από τις αναδυόμενες αγορές, ιδιαίτερα την Κίνα, η οποία έχει διογκωθεί και έχει γίνει η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία παγκοσμίως. Ο ίδιος εκτιμά επίσης ότι στην πραγματικότητα η Κίνα βρίσκεται πιο κοντά σε ανάπτυξη 4% παρά στον κυβερνητικό στόχο του 7% για φέτος. Υποστηρίζει μάλιστα ότι μια ύφεση είναι πιθανό να συμβεί εάν η ανάπτυξη επιβραδυνθεί στο 2,5% στα μέσα του επομένου έτους και παραμείνει εκεί.

Οι ενδείξεις είναι αποθαρρυντικές. Η Κίνα παρότι προσέλκυε επί μακρόν κεφάλαια απ' όλο τον κόσμο βλέπει πλέον το χρήμα να γίνεται... καπνός. Ο σύνθετος δείκτης του χρηματιστηρίου της Σαγκάης έχει κάνει βουτιά 41% από τα υψηλά του Ιουνίου με αποτέλεσμα να έχει χαθεί χρηματιστηριακή αξία 5 τρισ. δολαρίων. Αναλυτές εκτιμούν ότι αν συνεχιστεί η αποδυνάμωση του γουάν υπάρχει κίνδυνος εκροών ύψους 21 τρισ. δολαρίων σε καταθέσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Επιπλέον, τον Αύγουστο τα συναλλαγματικά αποθέματα της Κίνας σημείωσαν πτώση-ρεκόρ κατά 94 δισ. δολάρια στα 3,56 τρισ., με τους ειδικούς να τονίζουν ότι όσο μεγαλύτερη είναι η παρέμβαση του Πεκίνου για την ενίσχυση της συναλλαγματικής ισοτιμίας του γουάν τόσο βαθύτερη θα είναι η πτώση.

Αλλά και οι υπόλοιπες χώρες της ομάδας (BRICS) αντιμετωπίζουν προβλήματα, καθώς οι τιμές των εμπορευμάτων και του πληθωρισμού παραμένουν υποτονικές και τα εταιρικά κέρδη επιβραδύνονται.

Το αξιόχρεο της μεγαλύτερης οικονομίας της Νότιας Αμερικής, της Βραζιλίας, μειώθηκε σε BB+ από BBB- και μάλιστα με αρνητική προοπτική, που σημαίνει πως υπάρχει κίνδυνος νέας υποβάθμισης μέσα στους επόμενους μήνες. Η κίνηση της S&P αιφνιδίασε τους επενδυτές, οι οποίοι περίμεναν την οποία αλλαγή στην αξιολόγηση στις αρχές του 2016, ή και αργότερα. Η ιδιαίτερα γρήγορη υποβάθμιση αντανακλά ωστόσο την κατρακύλα της βραζιλιάνικης οικονομίας το τελευταίο διάστημα, με το ΑΕΠ να συρρικνώνεται κατά 1,9% το δεύτερο τρίμηνο και την S&P να προβλέπει ύφεση 2,5% για ολόκληρο το 2015.

Στην ανακοίνωσή του, ο οίκος αξιολόγησης απέδωσε την υποβάθμιση στην αδυναμία της κυβέρνησης Ρούσεφ να τηρήσει τις δεσμεύσεις της για δημοσιονομική πειθαρχία, αλλά και σε ενδοκυβερνητικές διαιρέσεις αναφορικά με τη δημοσιονομική πολιτική. Το οικονομικό επιτελείο της κ. Ρούσεφ έχει ήδη αναθεωρήσει δύο φορές επί τα χείρω τις προβλέψεις του για πρωτογενές πλεόνασμα φέτος. Την ίδια στιγμή, ο προϋπολογισμός που έχει κατατεθεί στη Βουλή περιλαμβάνει έλλειμμα περίπου 10 δισ. δολαρίων, γεγονός που σημαίνει πως η κυβέρνηση πετά στο Κοινοβούλιο το «μπαλάκι» για την εύρεση περικοπών.

ΜΕ ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
Υποβάθμιση - σοκ για τη Βραζιλία

Το αξιόχρεο της μεγαλύτερης οικονομίας της Νότιας Αμερικής, της Βραζιλίας, μειώθηκε σε BB+ από BBB- και μάλιστα με αρνητική προοπτική, που σημαίνει πως υπάρχει κίνδυνος νέας υποβάθμισης μέσα στους επόμενους μήνες. Η κίνηση της S&P αιφνιδίασε τους επενδυτές, οι οποίοι περίμεναν την οποία αλλαγή στην αξιολόγηση στις αρχές του 2016, ή και αργότερα. Η ιδιαίτερα γρήγορη υποβάθμιση αντανακλά ωστόσο την κατρακύλα της βραζιλιάνικης οικονομίας το τελευταίο διάστημα, με το ΑΕΠ να συρρικνώνεται κατά 1,9% το δεύτερο τρίμηνο και την S&P να προβλέπει ύφεση 2,5% για ολόκληρο το 2015.

Στην ανακοίνωσή του, ο οίκος αξιολόγησης απέδωσε την υποβάθμιση στην αδυναμία της κυβέρνησης Ρούσεφ να τηρήσει τις δεσμεύσεις της για δημοσιονομική πειθαρχία, αλλά και σε ενδοκυβερνητικές διαιρέσεις αναφορικά με τη δημοσιονομική πολιτική. Το οικονομικό επιτελείο της κ. Ρούσεφ έχει ήδη αναθεωρήσει δύο φορές επί τα χείρω τις προβλέψεις του για πρωτογενές πλεόνασμα φέτος. Την ίδια στιγμή, ο προϋπολογισμός που έχει κατατεθεί στη Βουλή περιλαμβάνει έλλειμμα περίπου 10 δισ. δολαρίων, γεγονός που σημαίνει πως η κυβέρνηση πετά στο Κοινοβούλιο το «μπαλάκι» για την εύρεση περικοπών.

ΤΗΝ ΕΠΛΗΞΕ ΤΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ
Στην «εντατική» η οικονομία της Ρωσίας

Την ίδια στιγμή η ρωσική οικονομία βρίσκεται στην «εντατική» έχοντας λαβωθεί από την κάθετη πτώση στις τιμές του πετρελαίου. Με βάση έρευνα της Citigroup, η πτώση της τιμής του πετρελαίου κατά 10 δολάρια οδηγεί σε υποχώρηση 0,8% του ΑΕΠ. Στη Ρωσία, ο κρατικός προϋπολογισμός έχει καταρτιστεί βάσει τιμής του βαρελιού διπλάσια της τρέχουσας. Δεν πρέπει εξάλλου να παραβλεφθεί η επίδραση των κυρώσεων από τη Δύση που έχουν ανακόψει την εισροή διεθνών κεφαλαίων. Έτσι η ύφεση αναμένεται να συνεχιστεί μέχρι το 2016. Για την ώρα πάντως η κυβέρνηση διαθέτει τους πόρους για να αντιμετωπίσει την υποχώρηση των κρατικών εσόδων. Το χρέος της Ρωσίας είναι χαμηλό, ενώ το Κρεμλίνο διαθέτει ταμείο συναλλαγματικών αποθεμάτων με κεφάλαια 57 δισ. ευρώ που μπορεί να χρησιμεύσουν για τη χρηματοδότηση δημοσιονομικών ελλειμμάτων και την αποπεράτωση επενδύσεων. Ανησυχητικά σημάδια εκπέμπει εξάλλου το εμπόριο ανάμεσα στις BRICS και τις επτά πλουσιότερες χώρες του πλανήτη (G7), η αύξηση του οποίου είναι αναγκαία ώστε να διατηρηθεί η παγκόσμια ανάπτυξη.

Ειδικότερα στο β' εξάμηνο του 2015 οι εξαγωγές και εισαγωγές μεταξύ των δύο πλευρών συρρικνώθηκαν κατά 0,9% και 1,2% αντίστοιχα. Στην Ινδία παραμένουν καθηλωμένες στα χαμηλότερα επίπεδα από το 2011, ενώ στη Νότιο Αφρική οι εισαγωγές μειώθηκαν κατά 8,5%. Οι βραζιλιάνικες εξαγωγές υποχώρησαν κατά 1,2% και οι εισαγωγές έπεσαν κατά 14,4%. Αρνητικά τα πρόσημα και στη Ρωσία (-3,6% και -9,7% αντίστοιχα).

Ακόμη πιο ανησυχητική η εικόνα για την Κίνα δεδομένου ότι αντιπροσωπεύει το 14,3% του παγκόσμιου εμπορίου.

Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί ότι και η γενική διευθύντρια του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, επισήμανε πρόσφατα ότι η παγκόσμια οικονομία απειλείται από δύο δυνάμεις: την ασθενέστερη από την αναμενόμενη ανάκαμψη στις προηγμένες οικονομίες και την περαιτέρω επιβράδυνση στις αναδυόμενες οικονομίες, τις BRICS και ιδίως στη Βραζιλία.