ΒΑΡΙΑ Η «ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ» ΤΟΥ 2015 ΣΤΗ ΝΕΑ ΧΡΟΝΙΑ

Grecovery ή εμπλοκή και στο βάθος Grexit;



Το ερώτημα αυτό, η «κληρονομιά» του δραματικού 2015, αναμένεται να παραμείνει στο προσκήνιο τους πρώτους μήνες του 2016. Μία χρονιά που ξεκινάει με έναν εξαιρετικά δύσκολο Γενάρη, υπό το βάρος της πρώτης αξιολόγησης, αλλά μπορεί να σηματοδοτήσει, υπό προϋποθέσεις, την έναρξη μιας ήπιας ανάκαμψης. Μπορεί όμως να αποτελέσει έτος υλοποίησης απευκταίων σεναρίων, για παρατεταμένη οικονομική στασιμότητα, κοινωνική και πολιτική αναταραχή, ή στην ακραία περίπτωση αναβίωση του εφιάλτη του Grexit.

Σε ένα ρευστό και γεμάτο εντάσεις διεθνές οικονομικό και γεωπολιτικό πεδίο με την Ευρώπη τραυματισμένη από την προσφυγική κρίση, την τρομοκρατία και την ισχυροποίηση ακραίων και λαϊκιστικών τάσεων σε αρκετές χώρες, η ελληνική κυβέρνηση καλείται να σταθεροποιήσει την οικονομία και να αδρανοποιήσει το... δράκο του Grexit. Ενδεχόμενο που φροντίζει, πάντα, να διατηρεί ανοικτό το Βερολίνο, λίγες μόλις μέρες πριν από την έναρξη της πρώτης αξιολόγησης.

Οι Γερμανοί «υπενθυμίζουν»
Δεν είναι τυχαία η τελευταία «υπενθύμιση» από την πλευρά των Γερμανών: Μετά τον Β. Σόιμπλε που έθεσε θέμα «συμμόρφωσης» της Ελλάδας, ενώ την επέκρινε και για το Προσφυγικό, τον επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος που άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο για έξοδο της Ελλάδας από τη ζώνη Σένγκεν, η οικονομική πτέρυγα του κόμματος της Άγκελα Μέρκελ, επικρίνει την Ελλάδα και την κατηγορεί για μεταρρυθμιστική κόπωση επαναφέροντας στο προσκήνιο το σχέδιο Σόιμπλε για περιορισμένου χρόνου έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ.

Την ίδια ώρα, αίσθηση προκάλεσε χθες η παραδοχή του Ευρωπαίου επιτρόπου Γκίντερ Έτινγκερ ότι φοβάται για μια αποσύνθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κυρίως υπό την πίεση των λαϊκιστών.

«Η Ε.Ε. έχει μάθει να ξεπερνά τις κρίσεις, αλλά αυξάνεται ο αριθμός των χωρών που αποκτούν κυβερνήσεις ασταθείς ή λαϊκιστικές. Αυτό με ανησυχεί και αντιλαμβάνομαι για πρώτη φορά έναν σοβαρό κίνδυνο αποσύνθεσης της Ε.Ε.», δήλωσε χαρακτηριστικά. Από την πλευρά της η κυβέρνηση, μετά τα δραματικά γεγονότα του 2015 και το ναυάγιο της... περήφανης διαπραγμάτευσης, εμφανίζεται αποφασισμένη να αποκτήσει πρωτοβουλία κινήσεων, εφαρμόζοντας εμπροσθοβαρή στρατηγική ώστε να τελειώνει γρήγορα με τα δύσκολα και αντιλαϊκά μέτρα της πρώτης αξιολόγησης. Εδώ, στην αξιολόγηση από τους Θεσμούς, που θα κάνουν... ποδαρικό στη χώρα με τους επικεφαλής να αναμένονται, εκτός απροόπτου στις 18 Ιανουαρίου, κυριαρχεί το Ασφαλιστικό, όπου μοιραία θα υπάρξουν περικοπές στις συντάξεις, οι αλλαγές στη φορολογία των αγροτών αλλά και τα νέα δημοσιονομικά μέτρα της περιόδου 2016 ? 2018. Εφόσον όμως τα επώδυνα μέτρα περάσουν και ο κάβος της πρώτης αξιολόγησης προσπεραστεί, τότε, υπό προϋποθέσεις ανοίγει ο δρόμος για να ξεκινήσει να υλοποιείται το καλό σενάριο για την οικονομία:

Παροχή φθηνότερης ρευστότητας από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προς τις ελληνικές τράπεζες (waiver) πιθανόν στις αρχές Φεβρουαρίου.
Εναρξη της διαπραγμάτευσης για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους πριν εκπνεύσει το πρώτο τρίμηνο του 2016.
Αρση της καραντίνας για τα ελληνικά ομόλογα με ένταξη τους στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ.

Αβεβαιοτητες και κινδυνοι
Όλα αυτά, υπό προϋποθέσεις και με λίγη βοήθεια από το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων μπορούν να οικοδομήσουν την πλατφόρμα για τη σταθεροποίηση της ελληνικής οικονομίας το 2016, εφόσον όμως ο μηχανισμός δουλέψει ρολόι. Η διαδικασία αυτή διέπεται από μεγάλες αβεβαιότητες και κινδύνους, καθώς η κυβερνητική πλειοψηφία παραμένει ισχνή, τα μέτρα που έρχονται είναι επώδυνα, ουδείς μπορεί να προδικάσει τις επιπτώσεις από τις εσωκομματικές αντιδράσεις και τις αντιδράσεις των σωματείων, κανείς δεν ξέρει ακριβώς το εύρος των πιέσεων που θα ασκήσουν οι πιστωτές ούτε και πώς θα εξελιχθεί η εσωτερική τους διένεξη σχετικά με την παραμονή ή όχι του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα.

«Αγκάθι» παραμένουν και οι όροι με τους οποίους θα συνοδευθεί η νέα αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, καθώς ο Σόιμπλε και οι περισσότεροι εταίροι δεν συζητούν μέτρα ελάφρυνσης χωρίς αυστηρό conditionality (όρους).

Παράλληλα, μεγάλο ερώτημα παραμένει το πώς θα αντιδράσουν οι αγορές στα τεκταινόμενα στην Ελλάδα και εάν μέσα στους πρώτους μήνες του έτους θα ξεκινήσει μια αναβάθμιση της οικονομίας, ώστε να ξεκινήσει σταδιακά να αποκλιμακώνεται το κόστος δανεισμού για την ελληνική οικονομία που είναι και το μεγάλο ζητούμενο ώστε να επιτευχθεί η έξοδος στις αγορές.

Ούτε αντοχή, ούτε ανοχή...
Εμπειρα στελέχη με γνώση των πολυετών διαπραγματεύσεων με την παλαιά τρόικα και τους νεότερους θεσμούς, δεν κρύβουν την ανησυχία τους για τις εξελίξεις. «Μπορεί να βγει. Μόνο αυτό πρέπει να βλέπουμε. Όποιοδήποτε άλλο σενάριο θα είναι καταστροφή», εκτιμούν, και προειδοποιούν πως οι πληγές του 2015 στη σχέση εμπιστοσύνης με τους εταίρους είναι μεγάλες. Δεν υπάρχει πλέον αντοχή και ανοχή για το ελληνικό ζήτημα, σε μια Ευρώπη που δοκιμάζεται σκληρά από άλλα, πολύ δύσκολα ζητήματα, και οι καρέκλες για πολλούς τρίζουν, εκτιμούν οι ίδιες πηγές. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι η Ελλάδα θα πρέπει να αποδείξει πως υλοποιεί τις δεσμεύσεις, απενεργοποιώντας τις φωνές, κυρίως συντηρητικών κύκλων στην Ευρώπη που την κατηγορούν πως εμπαίζει τους εταίρους και δανειστές της και να δημιουργήσει ένα μομέντουμ ευκαιρίας για σταθεροποίηση μέσα στους επόμενους δώδεκα μήνες. Σε αντίθετη περίπτωση, τα πράγματα θα μπορούσαν να πάρουν δύσκολο δρόμο, με απρόβλεπτες συνέπειες, που στην καλύτερη περίπτωση θα περιορίζονταν σε μια περίοδο παρατεταμένης στασιμότητας και υψηλής ανεργίας.