FINANCIAL TIMES Ολη η αλήθεια για το Προσφυγικό

Η ιδέα της αποπομπής της Ελλάδας από τη Σένγκεν δεν έχει εξαφανιστεί. Υπουργοί τόσο από την Αυστρία όσο και από τη Σουηδία, έχουν εκ νέου εγείρει την πιθανότητα, με τον υπουργό Εσωτερικών της Αυστρίας να είναι ο πιο κατηγορηματικός.



Από πολλές απόψεις, είναι μια απειλή που πιο πολύ γαβγίζει παρά δαγκώνει. Αν και η Ελλάδα έχει αποτελέσει μέλος της Σένγκεν από το 2000, βρίσκεται στη σχεδόν μοναδική κατάσταση κατά την οποία δεν μοιράζεται χερσαία σύνορα με κάποιο άλλο μέλος της ζώνης ελεύθερης διέλευσης (ούτε η Ισλανδία έχει).

Γι' αυτό τον λόγο, η αποβολή της Ελλάδας από τη Σένγκεν πιθανώς δεν θα είχε κανένα άμεσο αντίκτυπο στην αμείωτη εισροή προσφύγων από τις ακτές της Τουρκίας στη Γερμανία και τον Βορρά. Αν και έχει αυξηθεί τις τελευταίες μέρες η φασαρία που περιβάλλει μια τέτοια αποβολή, μόνο εκείνοι που πετούν από την Αθήνα προς την υπόλοιπη Ευρώπη θα δουν τα ταξίδια τους να αναταράσσονται και δεν υπάρχουν πολλοί μετανάστες που στοιβάζονται στο γκισέ εισιτηρίων της Αegean Αirlines για να κλείσουν μια θέση για Μόναχο.

Γι' αυτό τον λόγο η αποκαλυφθείσα είδηση για ευρωπαϊκή βοήθεια προς την ΠΓΔΜ προκειμένου να μπορέσει να ενισχύσει τις άμυνές της στα σύνορα με την Ελλάδα έχει εξελιχθεί ξαφνικά σε καυτό θέμα για πολλούς υπουργούς Εσωτερικών και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Θα κατάφερνε αυτό που οι κυβερνήσεις στο βορρά περιμένουν εδώ και καιρό (να κρατήσουν τους πρόσφυγες μέσα στην Ελλάδα, όπου τα αιτήματά τους μπορούν να τύχουν επεξεργασίας και, αν πληρούν τις προϋποθέσεις, να μετεγκατασταθούν σε όλη την Ευρώπη) χωρίς να θιγεί το πολιτικά «τοξικό» θέμα της απομάκρυνσης από τη Σένγκεν.

Σε μια επιστολή που έστειλε χθες, ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έδωσε την πλήρη υποστήριξή του στο σχέδιο για την ΠΓΔΜ: «Χαιρετίζω την πρότασή σας», έγραψε ο κ. Γιούνκερ στον Μίρο Τσεράρ, το Σλοβένο πρωθυπουργό που προωθεί την ιδέα. Αν και νομικά, οι ίδιες οι Βρυξέλλες δεν μπορούν αυτή τη στιγμή να στείλουν τέτοιου είδους βοήθεια σε ένα κράτος που δεν είναι μέλος της Ε.Ε., ο κ. Γιούνκερ ανέφερε πως μεμονωμένα κράτη-μέλη θα έπρεπε να «στηρίξουν τους ελέγχους στα σύνορα με την Ελλάδα μέσω της απόσπασης υπαλλήλων αστυνομικών ή στρατιωτικών δυνάμεων και της παροχής εξοπλισμού».

Η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει αντιδράσει καλά στην ιδέα. Ο Αλέξης Τσίπρας, ο πρωθυπουργός, ανησυχεί από καιρό για την πιθανότητα η χώρα του να γίνει «μαύρο κουτί» για μετανάστες, εγκλωβισμένους μεταξύ του Αιγαίου που μόλις διέσχισαν και των βόρειων συνόρων που πλέον δεν μπορούν να διασχίσουν. Σε συνέντευξή του, ο Ιωάννης Μουζάλας, ο Έλληνας υπουργός Μετανάστευσης που απολαμβάνει τον σεβασμό των ιατρικών κύκλων για την προηγούμενη καριέρα του ως γιατρός στον ανεπτυγμένο κόσμο, προειδοποίησε πως μια τέτοια πολιτική μόνο θα «επιδείνωνε το τραύμα» αντί να το επιλύσει. «Δεν είναι εύκολο να παγιδεύσουμε (του αιτούντες ασύλου) και δεν έχουμε την πρόθεση να γίνουμε νεκροταφείο ψυχών», υπογράμμισε ο κ. Μουζάλας.

Η ιδέα της αποπομπής της Ελλάδας από τη Σένγκεν δεν έχει εξαφανιστεί, ωστόσο. Υπουργοί τόσο από την Αυστρία όσο και από τη Σουηδία, έχουν εκ νέου εγείρει την πιθανότητα, με τον υπουργό Εσωτερικών της Αυστρίας να είναι ο πιο κατηγορηματικός, υπαινισσόμενος πως τα εξωτερικά σύνορα της Σένγκεν «μετακινούνται προς την κεντρική Ευρώπη».

Παρά την κατακραυγή, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κλείνει πλέον τα αφτιά της στην ιδέα. «Ποτέ δεν έχουμε συζητήσει μια αποβολή από τη Σένγκεν ή τον αποκλεισμό ενός κράτους-μέλους από τη Σένγκεν», ανέφερε μια εκπρόσωπος της Κομισιόν. «Καμία από αυτές τις επιλογές δεν υπάρχει στο πλαίσιο των υπαρχόντων κανόνων». Αν και αυτό μπορεί να είναι σωστό από τεχνικής άποψης, οι κανονισμοί της Σένγκεν πράγματι επιτρέπουν στην Κομισιόν να καταστρώσει σχέδια για την επαναφορά συνοριακών ελέγχων σε οποιοδήποτε σημείο της ζώνης «στο οποίο εξαιρετικές συνθήκες θέτουν σε κίνδυνο τη συνολική λειτουργία της περιοχής χωρίς εσωτερικούς συνοριακούς ελέγχους».

Στη συνάντησή τους στο Άμστερνταμ χθες, οι Ευρωπαίοι υπουργοί Εσωτερικών επανέλαβαν το αίτημά τους προς την Επιτροπή για να εξετάσει το ζήτημα. Η διαδικασία είναι λαβυρινθώδης: μια σειρά αναφορών πρέπει να προετοιμαστούν από την Κομισιόν για να διαπιστωθεί το αν υπάρχουν ατέλειες, μετά πρέπει να δοθούν στην Ελλάδα τρεις μήνες για να τις διορθώσει. Μόνο τότε μπορεί να εφαρμοστεί το Άρθρο 26 -το σημείο του κανονισμού της Σένγκεν που επιτρέπει εν λευκώ συνοριακούς ελέγχους. Με πολλούς Ευρωπαίους ηγέτες να προειδοποιούν για περιθώριο μόνο έξι έως οκτώ εβδομάδων για να σωθεί η Σένγκεν, αυτό μπορεί πράγματι να είναι το επόμενο βήμα που η Ευρώπη θα αναγκαστεί να κάνει.

Σήμερα, το Κοινοβούλιο της Δανίας αναμένεται να περάσει ένα εξαιρετικά αμφιλεγόμενο νομοσχέδιο που θα επιτρέπει στις αρχές να παίρνουν από τους πρόσφυγες τα περισσότερα από τα υπάρχοντά τους ως πληρωμή για την παραμονή τους στη Δανία. Ενόψει της ψηφοφορίας, η υπουργός Μετανάστευσης της Δανίας, η Inger St' jberg, σύρθηκε ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για να εξηγήσει την απόφαση της κυβέρνησης να προτείνει το μέτρο, και μεγάλο μέρος της εγχώριας μιντιακής κάλυψης στη Δανία εστίασε στο πόσο αυτή η νομοθεσία καταστρέφει την εικόνα της χώρας στο εξωτερικό.

Η καθημερινή εφημερίδα της Δανίας Politken βοήθησε επαναφέροντας τη μελιστάλακτη αγγλική φράση «international shitstorm» για να περιγράψει την αντίδραση. Ο πολιτικός συντάκτης της εφημερίδας επιχειρηματολογεί πως η κυβέρνηση ίσως αιφνιδιάστηκε από την οργή των Βρυξελλών, αλλά δεν θα έπρεπε να εκπλήσσεται: οι εγχώριοι επικριτές εκφράζουν το ίδιο επιχείρημα εδώ και μήνες, τονίζει.

Για μήνες, το πλέον επίμαχο θέμα που συζητείται στους κυρίαρχους κύκλους τόσο στις Βρυξέλλες όσο και στο Βερολίνο, είναι το αν η Γερμανίδα καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ μπορεί να επιβιώσει από τη συνεχιζόμενη προσφυγική κρίση, καθώς οι αντιδράσεις από τους κόλπους του ίδιου του κεντροδεξιού κόμματός της αυξάνονται σχεδόν καθημερινά. Το Der Spiegel δημοσίευσε ένα επιδραστικό κομμάτι, που εξετάζει όχι μόνο το πώς οικοδομήθηκαν οι «εξεγέρσεις» αλλά και επίσης το γιατί η κ. Μέρκελ επέλεξε να ξοδέψει χρόνια συσσωρευμένου πολιτικού κεφαλαίου σε αυτόν τον αγώνα. Έχει γραφτεί ένα «προσχέδιο της πτώσης της κ. Μέρκελ», ρωτά το κομμάτι;