«Βόμβα» στο ασφαλιστικό και παραγωγικό μοντέλο της χώρας

Το νέο τοπίο που διαμορφώνεται στο Ασφαλιστικό, εφόσον εφαρμοστεί το σχέδιο της κυβέρνησης, είναι εντελώς διαφορετικό από αυτό που ίσχυε μέχρι σήμερα.



Η ανάλυσή του σε σχέση με τις συνέπειες που θα έχει στο βιοτικό επίπεδο των πολιτών, την αμέσως επόμενη περίοδο αλλά και σε βάθος χρόνου, είναι κάτι που θα χρειαστεί πολλές σελίδες για να περιγραφεί. Με τα μέχρι σήμερα όμως δεδομένα, μπορούμε να σταθούμε σε τρία βασικά σημεία του σχεδίου τα οποία αποτελούν ουσιαστικά και τα μεγάλα «αγκάθια» στο όλο εγχείρημα.

Το πρώτο σημείο έχει να κάνει με το επίπεδο των μελλοντικών συντάξεων. Η κυβέρνηση είναι προφανές ότι έχει υιοθετήσει, μέσα από το σχέδιό της, ένα μοντέλο που οδηγεί σε μεγάλη συμπίεση των συντάξεων προς ένα χαμηλό επίπεδο. Μεγαλύτερες απώλειες σε σχέση με το προηγούμενο καθεστώς όπως το προέβλεπε ο νόμος 3863/2010, αλλά και τις καταβαλλόμενες σήμερα συντάξεις, έχουν όσοι από τους εργαζόμενους έχουν πολλά χρόνια ασφάλισης και ειδικότερα όσοι έχουν συμπληρώσει άνω των 35 ετών. Οι μειώσεις που θα υποστούν αυτοί οι εργαζόμενοι θα είναι άνω του 20%. Βασική συνέπεια αυτής της παρέμβασης που γίνεται με τη μείωση των συντελεστών αναπλήρωσης, αλλά και την άμεση διεύρυνση της βάσης υπολογισμού στο σύνολο του ασφαλιστικού βίου, είναι ότι αδυνατίζει σημαντικά το κίνητρο ασφάλισης. Υπάρχει λοιπόν ο κίνδυνος να στραφεί μεγάλο μέρος εργαζομένων σε μια πρακτική συμπλήρωσης των ελάχιστων προϋποθέσεων και μόνο για συνταξιοδότηση που σημαίνει 15 χρόνια ασφάλισης.

Το δεύτερο μεγάλο θέμα είναι η ακραία αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών για ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες. Η σύνδεση των εισφορών με το εισόδημα θα είχε μια λογική κάτω από δύο βασικές προϋποθέσεις: Να υπάρχει μια κλιμάκωση από τα χαμηλότερα προς τα υψηλότερα εισοδήματα που θα διασφαλίζει μια αναλογικότητα, χωρίς να οδηγεί σε τριπλάσιες ή και τετραπλάσιες εισφορές που είναι έξω από κάθε λογική ούτε από την άλλη πλευρά να οδηγεί σε κατάρρευση όχι μόνο τις εισφορές, αλλά και τα φορολογικά έσοδα. Η δεύτερη προϋπόθεση που συνδέεται και με την πρώτη, είναι να γίνουμε μια κανονική χώρα έτσι ώστε να μη δηλώνει ο καθένας το εισόδημα που θέλει, αλλά το εισόδημα που πραγματικά αποκτά από την επαγγελματική του δραστηριότητα.

Τα δύο αυτά προαπαιτούμενα δεν ικανοποιούνται σήμερα, ούτε με το σχέδιο που παρουσιάστηκε ούτε βέβαια με την πραγματική κατάσταση της χώρας σε ότι αφορά τον έλεγχο της φοροδιαφυγής.

Το τρίτο ιδιαίτερα προβληματικό σημείο του σχεδίου είναι η ενοποίηση όλων σε ένα Ταμείο. Και δεν είναι εδώ μόνο το λειτουργικό χάος που θα δημιουργηθεί με τις οριζόντιες ενοποιήσεις υπηρεσιών, χωρίς να διατηρούνται ούτε με τη μορφή αυτοτελών κλάδων τα ενοποιούμενα ταμεία. Δεν είναι μόνο ότι δεν πρόκειται να εξοικονομηθεί ούτε ένα ευρώ, αφού ήδη οι λειτουργικές δαπάνες έχουν μειωθεί κατά 60% τα τελευταία έξι χρόνια Είναι και το γεγονός ότι δεν υπάρχει καμιά ασφαλιστική λογική σε μια τέτοια ενοποίηση. Ο μισθωτός μαζί με τον ελεύθερο επαγγελματία και τον αγρότη στο ίδιο ταμείο και μάλιστα σε μια χώρα που δεν έχουν αναπτυχθεί συμπληρωματικά κλαδικά και επαγγελματικά συστήματα, όπως συμβαίνει σε όλες σχεδόν τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, μόνο σε ασφαλιστικό σύστημα δεν οδηγεί.

Είναι λοιπόν προφανές ότι η εφαρμογή ενός σχεδίου με τα ανωτέρω χαρακτηριστικά δεν οδηγεί σε μια νέα μεταρρύθμιση ή έστω επαναρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος της χώρας αλλά σε πλήρη απορύθμιση.

Δεν είναι όμως μόνο αυτό...

Δεν είναι μόνο η απορύθμιση του ασφαλιστικού με τις αρνητικές συνέπειες στο βιοτικό επίπεδο των Eλληνίδων και των Eλλήνων. Είναι και η απορύθμιση της οικονομίας που επέρχεται με τη μεγάλη αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών.

Όταν θα πρέπει να γίνουν προσπάθειες για παραμονή των επιχειρήσεων στη χώρα, είναι τραγικό να αναπτύσσεται ένα κλίμα, όπου αναζητούν όλο και περισσότεροι λύσεις με τη μεταφορά της έδρας τους.

Είναι τραγικό σε μια χώρα που γνωρίζεις πλέον ότι ο αγροτικός τομέας μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο σε ένα νέο παραγωγικό μοντέλο, να εξοντώνεις τους αγρότες.

Και είναι επίσης τραγικό, γενικότερα, να στρεφόμαστε εναντίον όποιου παράγει, επιχειρεί ή καταφέρνει μέσα από τον αγώνα του και τη δουλειά του να εξασφαλίσει ένα καλύτερο εισόδημα για τον ίδιο και την οικογένειά του.

Επειδή είναι ίσως η πρώτη φορά που το ασφαλιστικό δημιουργεί τόσο μεγάλες παρενέργειες όχι μόνο στο συνταξιοδοτικό, αλλά, και στο παραγωγικό μοντέλο της χώρας, θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο, η κυβέρνηση να επανεξετάσει το σχέδιό της.