Μικρότερες και χωρίς επιδόματα κύριες συντάξεις (λόγω των χαμηλότερων ποσοστών αναπλήρωσης που ισχύουν για συντάξιμες αποδοχές πάνω από 1.000 ευρώ ή με περισσότερα από 25 χρόνια ασφάλισης και της κατάργησης των ειδικών, ανά ταμείο, επιδομάτων γάμου και τέκνων) θα λαμβάνουν όσοι υπέβαλαν μετά τις 12 Μαΐου αίτηση συνταξιοδότησης ή διέκοψαν το επάγγελμά τους ή δεν είχαν συμπληρώσει έως τότε την προβλεπόμενη ηλικία για την είσπραξη της σύνταξης.
Σύμφωνα με τις εγκυκλίους που εξέδωσε ο υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης Τ. Πετρόπουλος, η 13η Μαΐου του ‘16 είναι, επίσης, η ημερομηνία «κλειδί» για το αν θα καταβάλλονται ή όχι συντάξεις χηρείας (ανάλογα με την ηλικία) καθώς και για τον τρόπο υπολογισμού των αναπηρικών συντάξεων.
Οι πέντε κατηγορίες που θίγονται:
1. Όσοι υπέβαλαν αίτηση από τις 13 Μαΐου του 2016.
2. Όσοι έχουν συνταξιοδοτηθεί έως τις 12/5, αλλά η σύνταξη είναι σε αναστολή επειδή δεν έχουν συμπληρώσει τα απαιτούμενα όρια ηλικίας.
Ανατροπές - σοκ στις συντάξεις - Ολες οι κατηγορίες που θίγονται
3. Όσοι ελεύθεροι επαγγελματίες είχαν υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης και δεν είχαν διακόψει το επάγγελμα πριν από τις 13 Μαίου.
4. Ανάπηροι που υποβάλλουν αιτήσεις μετά τις 12 Μαΐου.
5. Χήροι και χήρες για θανάτους που δηλώνονται μετά την ισχύ του νέου Ασφαλιστικού.
ΠΟΙΟΙ ΘΙΓΟΝΤΑΙ
Αν οι αιτήσεις έχουν υποβληθεί από τις 13 Μαΐου του 2016, θα υπολογίζονται με το νέο ασφαλιστικό.
Το ίδιο θα ισχύει, αν η σύνταξη αρχίζει να καταβάλλεται μετά την ισχύ του ν.4387/2016, λόγω μη συμπλήρωσης των ορίων ηλικίας, ή είχαν υποβληθεί έως τις 12 Μαΐου, αλλά δεν είχε διακοπεί το επάγγελμα.
Ανατροπές - σοκ στις συντάξεις - Ολες οι κατηγορίες που θίγονται
Κατ’ αντιστοιχία, στις περιπτώσεις συνταξιοδότησης λόγω θανάτου, ο υπολογισμός της σύνταξης γίνεται με βάση το προγενέστερο του ν.4387/2016 νομοθετικό πλαίσιο για θανάτους μέχρι την ισχύ του ν.4387/2016, εφόσον το σχετικό αίτημα υποβληθεί εντός της προβλεπόμενης ανά φορέα ασφάλισης προθεσμίας. Σε περίπτωση που παρέλθει η ως άνω προβλεπόμενη προθεσμία, το δικαίωμα κρίνεται με βάση το νέο νομοθετικό πλαίσιο. Για θανάτους μετά την ισχύ του ν.4387/2016, ο υπολογισμός της σύνταξης γίνεται με βάση το νέο νομοθετικό πλαίσιο.
Σε ό,τι αφορά, τέλος, τη συνταξιοδότηση λόγω αναπηρίας, εφόσον πρόκειται για παράταση της συνταξιοδότησης, εξακολουθεί να εφαρμόζεται το προγενέστερο του ν.4387/2016 νομοθετικό πλαίσιο ως προς τον υπολογισμό της σύνταξης, ανεξάρτητα εάν η σχετική αίτηση για την εκ νέου κρίση από τα ΚΕΠΑ υποβλήθηκε προγενέστερα ή μεταγενέστερα της ισχύος του ν.4387/2016. Σε περίπτωση, όμως, που προκύπτει διακοπή της συνταξιοδότησης λόγω αναπηρίας, και η σύνταξη επαναχορηγείται μετά την ισχύ του ν.4387/2016, ο υπολογισμός της σύνταξης γίνεται με βάση το νέο νομοθετικό πλαίσιο.
Αντίστοιχα, σε περίπτωση που υποβληθεί αίτημα για μετατροπή σύνταξης αναπηρίας σε σύνταξη γήρατος μετά την ισχύ του ν.4387/2016, ο υπολογισμός της σύνταξης γήρατος γίνεται με βάση το νέο νομοθετικό πλαίσιο.
Σε ό,τι αφορά το ΙΚΑ - ΕΤΑΜ, στις περιπτώσεις πρώτης συνταξιοδότησης λόγω αναπηρίας κριτήριο για τον τρόπο υπολογισμού της σύνταξης είναι η ημερομηνία της αίτησης συνταξιοδότησης, εκτός εάν κατά την ημερομηνία αυτή δεν έχει διακοπεί η εργασία, οπότε κριτήριο είναι η ημερομηνία διακοπής της εργασίας του ασφαλισμένου: α) αν η πρώτη αίτηση συνταξιοδότησης λόγω αναπηρίας υποβληθεί την 13/5/2016 και εφεξής ο υπολογισμός της σύνταξης γίνεται με βάση το νέο νομοθετικό πλαίσιο του ν.4387/2016. β) Εάν η πρώτη αίτηση συνταξιοδότησης λόγω αναπηρίας και η διακοπή εργασίας τοποθετούνται πριν από την 13/5/2016, ο υπολογισμός της σύνταξης γίνεται με βάση το προϊσχύον του ν.4387/2016 νομοθετικό πλαίσιο. γ) Εάν η πρώτη αίτηση συνταξιοδότησης λόγω αναπηρίας κατατεθεί στις 12.5.2016 και η διακοπή εργασίας γίνει στις 3.6.2016, ο υπολογισμός της σύνταξης γίνεται με βάση το νομοθετικό πλαίσιο του ν.4387/2016.
ΠΟΙΟΙ ΔΕΝ ΘΙΓΟΝΤΑΙ
Με βάση τις εγκυκλίους δεν θίγονται οι αιτήσεις συνταξιοδότησης λόγω γήρατος που έχουν υποβληθεί μέχρι την έναρξη ισχύος του ν.4387/2016, δηλαδή μέχρι και 12.5.2016, εφόσον η διακοπή της επαγγελματικής δραστηριότητας και η υποβολή τυχόν λοιπών δικαιολογητικών έχει ολοκληρωθεί εντός των προβλεπόμενων προθεσμιών, καθώς και οι αιτήσεις συνταξιοδότησης όπου η καταβολή της σύνταξης, σύμφωνα με το προϊσχύον του ν.4387/2016 καθεστώς, ανατρέχει σε χρόνο πριν από την έναρξη ισχύος του παραπάνω νόμου, δηλαδή πριν από την 13.5.2016, ανεξαρτήτως της χρονικής περιόδου που αυτές υποβάλλονται (πριν ή μετά την ισχύ του ν.4387/2016). Όλες κρίνονται ως προς τον τρόπο υπολογισμού της σύνταξης των δικαιούχων με το παλαιό καθεστώς σύμφωνα με τις ισχύουσες κατά την 31.12.2014 καταστατικές, γενικές ή ειδικές διατάξεις κάθε φορέα.
ΤΕΛΟΣ ΤΟ ΕΠΙΔΟΜΑ ΓΑΜΟΥ ΣΤΙΣ ΝΕΕΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ
Καταργείται κάθε ειδική, γενική και καταστατική διάταξη των φορέων, τομέων, κλάδων και λογαριασμών σχετικά με την καταβολή του επιδόματος συζύγου. Επιπλέον όσοι συνταξιοδοτηθούν με τον νέο τρόπο υπολογισμού, η καταβολή του επιδόματος τέκνων διέπεται πλέον από τις διατάξεις των ν. 4093/2012 (ΦΕΚ Α’ 222) και 4141/2013 (ΦΕΚ Α’ 81), δηλαδή χορηγούνται μέσω του ΟΓΑ.
Παραδείγματα
• Ασφαλισμένος του κοινού καθεστώτος του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ υποβάλλει αίτηση για συνταξιοδότηση λόγω γήρατος στις 16.5.2016, δηλαδή μετά την έναρξη ισχύος του ν.4387/2016. Η αίτησή του, ως προς τον τρόπο υπολογισμού της σύνταξης, κρίνεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στο ν.4387/2016, καθώς η καταβολή της σύνταξης αρχίζει από την ημέρα κατά την οποία υποβλήθηκε από τον ασφαλισμένο η αίτηση για απονομή της σύνταξης.
• Ασφαλισμένος του ΟΑΕΕ υποβάλλει αίτηση συνταξιοδότησης στις 5.5.2016, δηλαδή πριν από την ισχύ του ν.4387/2016 και η διακοπή της επαγγελματικής δραστηριότητας βεβαιώνεται μέχρι και την 12.5.2016, προσκομίζει δε τα δικαιολογητικά μέσα στην προβλεπόμενη προθεσμία, παρότι η λήξη της ασφαλιστικής σχέσης με τον Οργανισμό είναι την 31.5.2016 βάσει των καταστατικών διατάξεων, ο υπολογισμός του ποσού της σύνταξης γίνεται με βάση το προϊσχύον καθεστώς. Αντιθέτως, σε περίπτωση που η αίτηση υποβληθεί κατά την ως άνω ημερομηνία, αλλά η διακοπή του επαγγέλματος γίνεται στις 20.5.2016, τότε ο υπολογισμός της σύνταξης κρίνεται με το νέο νομοθετικό πλαίσιο.
• Επιζών σύζυγος υποβάλλει στις 2.6.2016 αίτηση συνταξιοδότησης λόγω θανάτου ασφαλισμένου στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, ο οποίος απεβίωσε στις 12.5.2016, δηλαδή πριν από την έναρξη ισχύος του ν. 4387/2016. Η αίτηση αυτή θα κριθεί με βάση το προϊσχύον νομοθετικό πλαίσιο.
Επικουρικά
Χάνουν τις εισφορές όσοι δεν βγουν στη σύνταξη
Δεν θα επιστρέφονται οι εισφορές που έχουν καταβληθεί στο ΕΤΕΑ για επικουρική ασφάλιση σε περίπτωση μη θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος! Αυτό προβλέπει σε εφαρμογή του νέου Ασφαλιστικού εγκύκλιος που εξέδωσε ο υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης Τ. Πετρόπουλος γνωστοποιώντας τις αυξήσεις των εισφορών των εργαζομένων, των εργοδοτών και των αυτοαπασχολούμενων στο ΕΤΕΑ. Σύμφωνα με την εγκύκλιο, από 1.6.2016 και μέχρι 31.5.2019 αυξάνεται το ποσοστό της μηνιαίας εισφοράς για επικουρική ασφάλιση στο ΕΤΕΑ για όλους τους μισθωτούς που έχουν ασφαλιστεί πριν και μετά την 1.1.1993 και υπολογίζεται σε ποσοστό 3,5% για τον ασφαλισμένο και σε ποσοστό 3,5% για τον εργοδότη (αντί 3% και 3%) και στο 7% (από 6%) για τους αυτοαπασχολούμενους. Ωστόσο, προβλέπεται να συνεχιστεί η καταβολή των υψηλότερων εισφορών τραπεζοϋπαλλήλων, ενταγμένων σε βαρέα κα.
Από την 1.6.2019 και μέχρι 31.5.2022, το ποσοστό της μηνιαίας εισφοράς για επικουρική ασφάλιση στο ΕΤΕΑ για όλους τους μισθωτούς διαμορφώνεται σε 3,25% για τον ασφαλισμένο και σε ισόποσο ποσοστό 3,25% για τον εργοδότη επί των ασφαλιστέων αποδοχών του εργαζομένου και σε 6,50% επι του εισοδήματος για τους ελευθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους. Με βάση το νόμο οι εισφορές θα επανέλθουν στο 3% +3% και στο 6% (για αυτοαπασχολούμενους) την 1/6/2022.
ΧΩΡΙΣ ΕΓΓΥΗΜΕΝΟ ΠΟΣΟ ΟΙ ΝΕΕΣ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΕΣ
Από τον επόμενο μήνα το «ψαλίδι» σε επικουρικές που ξεπερνούν μαζί με την κύρια τα 1.300 ευρώ μεικτά
Χωρίς κανένα εγγυημένο ποσοστό αναπλήρωσης θα είναι οι νέες επικουρικές συντάξεις για όσους συνταξιοδοτούνται και συγκεκριμένα για το χρόνο ασφάλισης από την 1/1/2014 στο πλαίσιο του νέου Ασφαλιστικού που, ταυτόχρονα, επιβάλλει περικοπή των επικουρικών αναδρομικά από τον Ιούνιο εφόσον το άθροισμα μαζί με την κύρια ξεπερνά τα 1,300 ευρώ μεικτά (οι πρώτες περικοπές αναμένονται με τις συντάξεις του Αυγούστου). Σύμφωνα με τη σχετική εγκύκλιο:
- Για τους ασφαλισμένους από την 1-1-2014 και εφεξής το ποσό της επικουρικής σύνταξης υπολογίζεται σύμφωνα με τις νέες διατάξεις (χωρίς εγγυημενο ποσό) και για τους ασφαλισμένους μέχρι 31-12-2013, οι οποίοι καταθέτουν αίτηση συνταξιοδότησης από την 1-1-2015 και εφεξής, το ποσό της επικουρικής σύνταξης αποτελείται από το άθροισμα δύο τμημάτων (τμημα της σύνταξης που αντιστοιχεί στο χρόνο ασφάλισής τους έως 31-12-2014 που υπολογίζεται με βάση ποσοστό αναπλήρωσης 0,45% για κάθε χρόνο ασφάλισης υπολογιζομένου επί των συντάξιμων αποδοχών, και τμήμα της σύνταξης για το χρόνο ασφάλισης από 1-1-2015 και εφεξής με το νέο σύστημα με βάση δημογραφικά δεδομένα,πλασματικό ποσοστό επιστροφής κ.ά.).
- Για τους ήδη συνταξιούχους περικοπή θα γίνει στην περίπτωση που το άθροισμα κύριας και επικουρικής υπερβαίνει τα 1.300 ευρώ. Για την εφαρμογή του ορίου των 1300 ευρώ, λαμβάνεται υπόψη το ποσό των συντάξεων που καταβάλλονται στο συνταξιούχο από οποιαδήποτε αιτία, συμπεριλαμβανομένων σ’αυτό το ποσό, των ποσών που αντιστοιχούν στην εισφορά υγειονομικής περίθαλψης και στην Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων του άρθρου 38 του ν. 3863/2010 (Α115), όπως ισχύει, καθώς και των παραγράφων 11, 12 και 13 του άρθρου 44 του ν. 3986/2011 (Α’152), όπως ισχύει.
Μετά τη μείωση δεν επιτρέπεται το άθροισμα κύριας και επικουρικής σύνταξης που προκύπτει να μειωθεί, κάτω από τα 1.300 ευρώ και στην περίπτωση που προκύπτει υπερβάλλον ποσό, αυτό καταβάλλεται στο δικαιούχο ως προσωπική διαφορά. Στον υπολογισμό του ορίου καταβολής σύνταξης (1.300 ευρώ, δεν λαμβάνονται υπόψη τα πάσης φύσεως επιδόματα αναπηρίας (επίδομα απολύτου αναπηρίας ή ανικανότητας και εξωϊδρυματικό επίδομα), που χορηγούνται στα άτομα με αναπηρία, ή χρόνια πάθηση και των οικογενειών, που έχουν μέλη τους άτομα με αναπηρία.
- Καταργούνται, τελος, οι διατάξεις που προβλέπουν κατώτατα όρια επικουρικών συντάξεων.
ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ
Τα νέα όρια των προσωρινών συντάξεων για κύριες, αναπηρικές και θανάτου
Το 50% του μέσου όρου των αποδοχών (ή των εισοδημάτων επί των οποίων καταβλήθηκαν εισφορές) του τελευταίου 12μήνου πριν υποβάλλουν αίτηση για να συνταξιοδοτηθούν θα λαμβάνουν ως «προσωρινή σύνταξη» και μέχρις ότου εκδοθεί η οριστική, όσοι συνταξιοδοτούνται με το νέο Ασφαλιστικό. Με βάση εγκύκλιο που εκδόθηκε χθες, η προσωρινή σύνταξη θα δίνεται εντός δύο μηνών από την υποβολή της αίτησης, προτεραιότητα θα έχουν ανάπηροι με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 50% και τα κατώτατα και ανώτατα ποσά συνδεδεμένα με την εθνική σύνταξη θα είναι:
Για συνταξιοδότηση με πλήρη σύνταξη λόγω γήρατος 384 ευρώ έως 768 ευρώ. Σε περίπτωση που ο ασφαλισμένος δικαιούται μειωμένη σύνταξη λόγω γήρατος, το ανώτατο και κατώτατο όριο μειώνεται ανάλογα βάσει των προβλεπόμενων κατά περίπτωση ποσοστών μείωσης. Συνεπώς, σε περίπτωση μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος τα ποσά των 384 ευρώ και 768 ευρώ μειώνονται κατά 1/200 για κάθε μήνα που υπολείπεται για τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης. Για παράδειγμα, εάν υπολείπονται 60 μήνες, η μείωση ανέρχεται σε 60/200 και τα ανωτέρω ποσά διαμορφώνονται σε €268,80 και €537,60 αντίστοιχα.
Για σύνταξη λόγω αναπηρίας με μειωμένη σύνταξη, αν ο βαθμός αναπηρίας είναι 70%, το κατώτατο και ανώτατο όριο προσωρινής σύνταξης διαμορφώνεται σε 288 ευρώ και 576 ευρώ αντίστοιχα.
Για συνταξιοδότηση λόγω θανάτου, όπου η προσωρινή σύνταξη καθορίζεται στο ποσοστό 50 % της προκύπτουσας προσωρινής σύνταξης, το κατώτατο και ανώτατο όριο της προσωρινής σύνταξης διαμορφώνεται σε 192 ευρώ και 384 ευρώ αντίστοιχα.
Ειδικά για τους υπαγόμενους στην ασφάλιση του ΟΓΑ, βάσει του άρθρου 40 του ν.4387/2016, το ποσό της προσωρινής σύνταξης από την 1/1/2017 δεν μπορεί να υπολείπεται του ποσού που αντιστοιχεί στο 80 % της Εθνικής σύνταξης για 20 έτη ασφάλισης, δηλαδή του ποσού των 307,20 ευρώ. Σε περίπτωση λήψης μειωμένης σύνταξης, το ποσό μειώνεται κατά το ποσοστό της κατά περίπτωση προβλεπόμενης μείωσης.
Παραδείγματα
• Ελεύθερος επαγγελματίας είχε καταβάλει για κύρια ασφάλιση ασφαλιστικές εισφορές ύψους 2.256 ευρώ (188 ευρώ μηνιαίως). Το ποσό των 2.256 ευρώ διαιρείται αρχικά δια του 20% και εν συνεχεία δια του 12, οπότε και προκύπτει το ποσό των 940 ευρώ. Ο ασφαλισμένος πρόκειται να λάβει ως προσωρινή σύνταξη το 50% του ανωτέρω ποσού, δηλαδή το ποσό των 470 ευρώ.
• Ασφαλισμένος διαδοχικά σε ΙΚΑ και ΟΑΕΕ ως μισθωτός 5 μήνες με μηνιαίες αποδοχές 900 ευρώ και αυτοαπασχολούμενος 7 μήνες με μέσο μηνιαίο εισόδημα 800 ευρώ. Ο υπολογισμός γίνεται ως εξής: Α) 900 * 50% = 450 ευρώ *5 μήνες =2250 ευρώ/12=187,5 ευρώ β) 800 * 50% = 400 ευρώ *7 μήνες = 2800 ευρώ/12=233,33 Σύνολο: 420,83 ευρώ.
ΜΙΚΡΟΤΕΡΑ ΚΑΙ ΤΑ ΝΕΑ ΕΦΑΠΑΞ
Περιορίζονται οι παροχές σε όσους κατέβαλαν εισφορά μικρότερη του 4% για εφάπαξ
Εκτός από μικρότερες συντάξεις, όσοι συνταξιοδοτούνται θα λαμβάνουν και χαμηλότερα ποσά εφάπαξ. Από τις 13 Μαίου του 2016 εφαρμόζονται νέες προϋποθέσεις χορήγησης της εφάπαξ παροχής σε ασφαλισμένους και σε δικαιούχους θανόντα ασφαλισμένου και καταργείται κάθε διάταξη που προβλέπει προκαταβολή μέρους της εφάπαξ παροχής. Η εφάπαξ παροχή θα αποτελείται στο εξής από το άθροισμα δύο τμημάτων: Το τμήμα που αντιστοιχεί για τα έτη ασφάλισης μέχρι την 31.12.2013 και το τμήμα που αντιστοιχεί για τα έτη ασφάλισης από την 1.1.2014 και εφεξής.
Το πρώτο τμήμα για τους μισθωτούς που πλήρωναν εισφορά 4% επί των αποδοχών, η εφάπαξ παροχή αποτελείται από το γινόμενο του 60 % των αποδοχών, επί των οποίων έγιναν οι νόμιμες κρατήσεις, υπέρ του ταμείου επί του δεκαδικού αριθμού των ετών ασφάλισης έως και την 31.12.2013, με ακρίβεια δεύτερου δεκαδικού ψηφίου. Για αυτούς με εισφορά ύψους διάφορου του 4% ή με σταθερό ποσό εισφοράς, το ποσοστό (60%) θα αναπροσαρμόζεται αναλογικά ως προς το ύψος της εισφοράς, με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του φορέα και κατόπιν σύμφωνης γνώμης της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής. Ως αποδοχές για τον υπολογισμό της εφάπαξ παροχής, θα λαμβάνεται υπόψη ο μέσος όρος των μηνιαίων αποδοχών που έλαβε ο ασφαλισμένος κατά τα 5 τελευταία έτη έως και την 31.12.2013, εφόσον υπεβλήθησαν σε ασφαλιστικές εισφορές υπέρ του ταμείου, χωρίς να υπολογίζονται τα δώρα εορτών και το επίδομα αδείας.
Για το δεύτερο τμήμα που αντιστοιχεί σε χρόνο ασφάλισης από 1.1.2014 και εφεξής, η εφάπαξ παροχή θα υπολογίζεται με βάση το διανεμητικό σύστημα προκαθορισμένων εισφορών με νοητή κεφαλαιοποίηση και ειδικό μαθηματικό τύπο. Για παράδειγμα με μέσο μισθό της πενταετίας 2009-2013 στα 778,00 ευρώ 34,5 έτη ασφάλισης το εφαπαξ υπολογίζεται ως εξής:
Α) Μέχρι 31-12-2013, το ποσό προκύπτει από το γινόμενο του 60% επί το μέσο μισθό (ΜΜ ) της πενταετίας 2009-2013, επί τα έτη ασφάλισης μέχρι το 2013 (Ε) με ακρίβεια δύο δεκαδικών ψηφίων. Δηλαδή, Α= ΜΜ * Ε *60% = 778,00 * 34,50 * 0,6 = 16.104,60
Β) Μετά την 1-1-2014, το ποσό προκύπτει από τη συσσωρευμένη αξία των εισφορών κατά την ημερομηνία αποχώρησης που τηρούνται στην ατομική μερίδα του ασφαλισμένου. Δηλαδή, Β = 80,80
Γ) Άρα η συνολική εφάπαξ παροχή είναι: Α+Β = 16.185,40
Η εφάπαξ παροχή σε εκκρεμείς αιτήσεις για αποχωρήσεις μέχρι και την 31.8.2013 υπολογίζεται σύμφωνα με τις καταστατικές διατάξεις και τις μειώσεις που έχουν γίνει μέχρι και τον ν. 4093/2012.