Η «φούσκα» του παγκόσμιου χρέους

Είναι γεγονός ότι οι περισσότεροι αναλυτές μελετούν τα επιμέρους στοιχεία για την ανάπτυξη στην Ευρωζώνη, την ΕΕ τις ΗΠΑ και μεγάλες περιοχές του πλανήτη προσπαθώντας να ερευνήσουν συγκεκριμένες τάσεις τόσο σε μακροοικονομικό επίπεδο για την συμπεριφορά του χρέους, πληθωρισμού και ανεργίας όσο και σε μικροοικονομικό για την συμπεριφορά και τις καταναλωτικές προτιμήσεις των νοικοκυριών.



Σε αυτό το σημείο όμως αγνοείται μια σημαντική παράμετρος, που είναι η δυναμική της ίδιας της παγκόσμιας οικονομίας ως σύνολο και κατά ποσό τροφοδοτείται με το σωστό καύσιμο ανάπτυξης για να μπορεί να δημιουργήσει βιώσιμες οικονομίες στο μέλλον.

Η απάντηση είναι δυστυχώς αρνητική, καθώς αυτή τη στιγμή και παρά την ένταση της οικονομικής κρίσης του 2008 που ήρθε με υστέρηση σε αρκετά κράτη της Ευρώπης όπως και στην Ελλάδα, έχει δημιουργηθεί ένα δυσθεώρητο παγκόσμιο χρέος.

Πιο συγκεκριμένα, με την εξαίρεση του χρηματοπιστωτικού τομέα, το παγκόσμιο χρέος αγγίζει τα 152 τρις δολάρια ενώ ο λόγος χρέος προς παγκόσμιο ΑΕΠ ανέρχεται σε 255%, γεγονός που αποτελεί ιστορικό υψηλό δεκαετιών.

Αν αυτό το στοιχείο αντιστοιχηθεί μάλιστα με τις διογκούμενες οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες, όπου σε όρους ονομαστικού πλούτου, το 2% του παγκόσμιου πληθυσμού κατέχει πάνω από το 90% του πλούτου που παράγεται, τότε δημιουργείται ένα εκρηκτικό μείγμα διαφαινόμενης ύφεσης.

Μεγάλο μέρος αυτής της ύφεσης προέρχεται από το σκέλος της νομισματικής πολιτικής τόσο από την ΕΚΤ αλλά κυρίως από την FED, καθώς έχει παραταθεί επικίνδυνα η περίοδος χαμηλών επιτοκίων ακόμα και αρνητικών για την χρηματοδότηση της παγκόσμιας οικονομίας.

Η συσσώρευση κεφαλαίων, με την αύξηση της προσφοράς χρήματος, έχει δημιουργήσει μια τεράστια φούσκα χρέους το οποίο κατά μεγάλο ποσοστό, συνεχίζει να διακινείται και να τιτλοποιείται μέσα από συγκεκριμένα χρεώγραφα είτε ως εταιρικά ομόλογα ή ως παράγωγα προϊόντα.

Μάλιστα παρά τις αρχικές απαγορεύσεις κυρίως από την ΕΕ για την διαδικασία του short selling, η αγορά έχει επανέλθει στα πρότερα επίπεδα με διάφορα hedge funds ν’ αγοράζουν μανιωδώς τέτοιου είδους προϊόντα με στόχο να τα πωλήσουν ακριβότερα σε επενδυτές ή και μεγάλους τραπεζικούς ομίλους.

Η νομισματική πολιτική της ποσοτικής χαλάρωσης σαν μέτρο είναι σωστό, μέχρι του σημείου που αποκαθίσταται ο πληθωρισμός πάνω από το 2% μεσοσταθμικά και υπάρχει τόνωση της ενεργούς ζήτησης.

Δυστυχώς τίποτα από τα δύο δεν έχει συμβεί, με την παγκόσμια οικονομία να υποφέρει από αναταράξεις, γι’ αυτό και παρατηρούμε συχνά πυκνά μαζικές πωλήσεις στα διεθνή χρηματιστήρια, με στόχο οι επενδυτές να κλείσουν τις απώλειές τους, από ανεπαρκείς επενδύσεις σε διάφορα σημεία του πλανήτη που έχουν επί της ουσίας χρηματοδοτηθεί από το φθηνό χρήμα της ποσοτικής χαλάρωσης.

Ένα επιπλέον σημείο που αξίζει να τονίσουμε, είναι η εξέλιξη των τιμών των assets, κυρίως των ακινήτων, οι οποίες ναι μεν έχουν βελτιωθεί αλλά δεν έχουν αποκατασταθεί και είναι ευάλωτες σε περιφερειακές κρίσεις και συγκρούσεις με αποτέλεσμα να δημιουργείται νέο κύμα μη εξυπηρετούμενων δανείων επί των νέων βελτιωμένων τιμών, παρά τις προσδοκίες.

Η απάντηση στην σταδιακή αύξηση των τιμών των assets είναι ότι η αύξηση του δημόσιου και παγκόσμιου χρέους είναι πολύ ταχύτερη και τροφοδοτεί ακόμη ταχύτερα το ιδιωτικό χρέος.

Μάλιστα ένα μεγάλο μέρος νοικοκυριών αλλά και μικρομεσαίων επιχειρήσεων σήμερα τόσο στην ΕΕ όσο και στις ΗΠΑ δείχνει να μην είναι βιώσιμο, παρά τις διαρθρωτικές επιμέρους παρεμβάσεις, καθώς η μη σταθεροποίηση από την κρίση του 2008, τα χαμηλά επιτόκια και οι αυξομειώσεις στις τιμές των ακινήτων, έχουν κάνει τον ιδιωτικό τομέα να κατέχει πάνω από τα 2/3 του σημερινού ονομαστικού παγκόσμιου χρέους.

Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι για ν’ αποφευχθεί μία νέα ιστορική παγκόσμια κρίση με χρεοκοπίες και υψηλή ανεργία, απατούνται συντονισμένες και εναρμονισμένες νομισματικές πολιτικές των μεγάλων κεντρικών τραπεζών αλλά και προσπάθεια συμφωνίας πάνω στο διεθνές εμπόριο, που ναι μεν θα προάγει την ελεύθερη διακίνηση αγαθών και υπηρεσιών αλλά ταυτόχρονα θα δίνει κίνητρα στα συγκριτικά πλεονεκτήματα κάθε χώρας και περιοχής.

Επίσης όλα τα παραπάνω είναι ανέφικτα χωρίς πολιτική ηρεμία και ειρηνευτική διαδικασία στις περισσότερες περιοχές του πλανήτη ώστε να υπάρξει σοβαρή βελτίωση των μακροοικονομικών, με προσέλκυση επενδύσεων και άνοδο του βιοτικού επιπέδου, μέσα από διαδικασίες διακρατικών συμμαχιών και συμβιβασμών.