Το πιο αμφιλεγόμενο μέρος της συζήτησης στο Eurogroup της Πέμπτης είναι οι διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές για την ελάφρυνση του χρέους, σημειώνει η Eurasia Group σε νέα της έκθεση.
Το πλαίσιο μετά το τέλος του προγράμματος που θα υιοθετήσει η Ελλάδα, αντίθετα είναι το πιο... εύκολο κομμάτι της συνεδρίασης. Αυτό θα αποτελείται από "ενισχυμένη επιτήρηση" ή κάποια παραλλαγή της, για 2-3 χρόνια. Δεν θα υπάρξει επίσημη πιστωτική γραμμή, αλλά η Τρόικα θα διατηρήσει τον διάλογο με τις ελληνικές αρχές σχετικά με την πολιτική σε τριμηνιαία βάση (θα υπάρξουν τέσσερις προγραμματισμένες εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα κράτη - μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο). Η έμφαση αυτής της εποπτείας θα δοθεί στο ότι οι μελλοντικές ελληνικές κυβερνήσεις θα τηρήσουν τις δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί στο πλαίσιο των προγραμμάτων διάσωσης, αντί στο να υπάρξει ένα κύμα νέων μεταρρυθμίσεων.
Είναι επίσης απίθανο το ΔΝΤ να ενταχθεί στο τρέχον πρόγραμμα, αν και θα συμμετάσχει στις συζητήσεις μετά τον Αύγουστο, με δική του παρακολούθηση μετά το πρόγραμμα. Αρκετές επιπτώσεις απορρέουν από τη μη συμμετοχή του ΔΝΤ, τονίζει η Eurasia.
Πρώτον, είναι μάλλον απίθανο τα χρήματα που απομένουν στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας να χρησιμοποιηθούν τώρα για την πλήρη αποπληρωμή του ΔΝΤ (αντικαθιστώντας τα ακριβότερα δάνεια του ΔΝΤ με μακρύτερης ωριμότητας, φθηνότερα δάνεια του ESM).
Δεύτερον, η επιρροή του ΔΝΤ στις διαπραγματεύσεις για την ελάφρυνση του χρέους αναπόφευκτα μειώθηκε. Οι Ευρωπαίοι δεν αισθάνονται πλέον πιεσμένοι από την Ανάλυση Βιωσιμότητας Χρέους (DSA) του ΔΝΤ ή την ανάγκη να υπογράψει το ΔΝΤ το δικό του DSA. Αυτό θα μειώσει το μέγεθος της ελάφρυνσης του χρέους που θα δοθεί στην Ελλάδα.
Τι θα πάρει η Ελλάδα για το χρέος
Σύμφωνα με την Eurasia, στις Βρυξέλλες υπάρχει η πεποίθηση ότι το Βερολίνο απλά θέλει να κλωτσήσει το τενεκεδάκι παρακάτω στον δρόμο για άλλα 5 χρόνια - δηλαδή να αναβάλει την πραγματική συζήτηση σχετικά με την ελάφρυνση του χρέους για το επόμενο γερμανικό κοινοβούλιο και να δώσει στην ελληνική κυβέρνηση αρκετή ρευστότητα για να εξασφαλίσει ότι δεν θα υπάρξει κάποια κρίση έως τότε. Αυτό οφείλεται στην πεποίθηση της Bundestag, καθώς και στην πλειοψηφία της Γερμανίας, ότι η Ελλάδα πρέπει "να επιστρέψει κάθε σεντ που δανείστηκε" όπως σημειώνουν πηγές της Eurasia που συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις. "Βασικά θέλουν να δώσουν στην Ελλάδα μια μεγάλη περίοδο χάριτος".
Έτσι, τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους που θα δοθούν στην Ελλάδα θα είναι μέτρια. Ουσιαστικά, το συνολικό αποτέλεσμα των μέτρων που θα εγκριθούν θα κρατήσουν την Ελλάδα έξω από τις αγορές για την επόμενη δεκαετία περίπου.
Το πρώτο σύνολο μέτρων πιθανότατα θα αφορά τα κέρδη του SMP και του ANFA, δηλαδή οι πληρωμές τόκων που οι Έλληνες έχουν κάνει / κάνουν στην ΕΚΤ συνολικού ύψους περίπου 4,5 δισ. ευρώ συνολικά. Αυτά πιθανότατα θα επιστραφούν στην Ελλάδα, θα εκταμιευθούν κατά τα επόμενα 3-5 χρόνια και θα συνδεθούν με την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων που έχουν ήδη συμφωνηθεί (όπως οι περικοπές των συντάξεων το 2019) και την μη ανατροπή των μέτρων που έχει ήδη θεσπιστεί.
Το δεύτερο πακέτο μέτρων πιθανόν να είναι οι διακοπές / αναβολές πληρωμών στα δάνεια του EFSF. Η Αθήνα έχει επί του παρόντος αναβολή για τα δάνεια αυτά μέχρι το 2022. Έτσι, είναι πιθανή μια πρόσθετη αναβολή 6-7 ετών (έχουν κατατεθεί προτάσεις για 5-10 έτη και η τελική απόφαση είναι πιθανόν να προσγειωθεί πιο κοντά στα 5 παρά στα 10).
Τρίτον, το Eurogroup ενδέχεται να συμφωνήσει στις επεκτάσεις των ωριμάνσεων, και στα δάνεια του EFSF. Η Ελλάδα δεν χρειάζεται να πληρώσει σημαντικά ποσά στους πιστωτές της ευρωζώνης μέχρι το 2038 περίπου. Είναι πιθανό ότι το Eurogroup θα το καθυστερήσει περισσότερο, για παράδειγμα, από άλλα πέντε περίπου χρόνια.
Έχουν καταβληθεί πολλές προσπάθειες για τη γνωστή "γαλλική πρόταση" ή τον μηχανισμό προσαρμογής της ελάφρυνσης του χρέους με την ανάπτυξη. Το όφελος μιας τέτοιας πρωτοβουλίας είναι ότι οι Ευρωπαίοι θα υπολογίζουν την ελάφρυνση του χρέους της Ελλάδας με βάση τα πραγματικά γεγονότα και όχι τις προβλέψεις. Αυτό θα έδινε στους Έλληνες, στις αγορές (και ακόμη και στο ΔΝΤ) βεβαιότητα ότι, εάν υλοποιηθούν τα σενάρια αρνητικής ανάπτυξης του ΔΝΤ, η Ελλάδα θα έχει το απαραίτητο ποσό ελάφρυνσης του χρέους για να διατηρήσει τα επίπεδα του χρέους της βιώσιμα.
Ωστόσο το Βερολίνο επιμένει ότι αυτός ο μηχανισμός δεν είναι αυτόματος, αλλά διακριτικός, με το Eurogroup να λαμβάνει ετήσια απόφαση. Το Βερολίνο θα επιθυμούσε επίσης η περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους να συνδεθεί με την πρόοδο των μεταρρυθμίσεων Αλλά από την οπτική γωνία των Βρυξελλών, αυτό θα υπονόμευε ολόκληρο το σκεπτικό του μηχανισμού. Ως εκ τούτου, το Eurogroup πιθανότατα να συμφωνήσει να υλοποιηθεί αυτή η πρωτοβουλία, αν όχι καθόλου, μακροπρόθεσμα, μετά το 2028, για την εξασφάλιση της υποστήριξης του Βερολίνου.
Τέλος, είναι πιθανό ότι ορισμένα από τα αχρησιμοποίητα κεφάλαια του ESM (περίπου 10-12 δισ. ευρώ από τα € 25 δισ.) να σταλούν στην Αθήνα για να ενισχύσουν το cash buffer.
Πιθανότητα πρόωρων εκλογών
Η ελληνική κυβέρνηση ανησυχεί φυσικά για την προοπτική περιορισμένης ελάφρυνσης του χρέους. Και αυτό τροφοδοτεί τη συζήτηση για τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών. Προς το παρόν, η Eurasia εκτιμά ότι οι πιθανότητες για πρόωρες εκλογές τον Μάιο του 2019 είναι υψηλότερες (55%).
Παρά το γεγονός ότι ο ηγέτης της Νέας Δημοκρατίας, Κυριάκος Μητσοτάκης, συνεχίζει να ζητάει εκλογές, η Eurasia δεν εκτιμά ότι ο Αλέξης Τσίπρας έχει κάποιο πραγματικό κίνητρο να τερματίσει πρόωρα τη θητεία του (σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, είναι σχεδόν βέβαιο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα χάσει).
Ωστόσο, η Eurasia δίνει μία πιθανότητα 30% οι εκλογές να διεξαχθούν το τρίτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, μετά την έξοδο της Ελλάδας από το πρόγραμμα. Το cash buffer θα επιτρέψει να γίνουν οι εκλογές σε κατάσταση σχετικής ηρεμίας των αγορών. Επιπλέον, ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε να απαλλαγεί από την ευθύνη της εφαρμογής περαιτέρω σκληρών περικοπών των συντάξεων. Η επιτυχής ολοκλήρωση του προγράμματος θα παρείχε επίσης μια εξαιρετική βάση για την κυβέρνηση.
Το πλαίσιο μετά το τέλος του προγράμματος που θα υιοθετήσει η Ελλάδα, αντίθετα είναι το πιο... εύκολο κομμάτι της συνεδρίασης. Αυτό θα αποτελείται από "ενισχυμένη επιτήρηση" ή κάποια παραλλαγή της, για 2-3 χρόνια. Δεν θα υπάρξει επίσημη πιστωτική γραμμή, αλλά η Τρόικα θα διατηρήσει τον διάλογο με τις ελληνικές αρχές σχετικά με την πολιτική σε τριμηνιαία βάση (θα υπάρξουν τέσσερις προγραμματισμένες εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα κράτη - μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο). Η έμφαση αυτής της εποπτείας θα δοθεί στο ότι οι μελλοντικές ελληνικές κυβερνήσεις θα τηρήσουν τις δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί στο πλαίσιο των προγραμμάτων διάσωσης, αντί στο να υπάρξει ένα κύμα νέων μεταρρυθμίσεων.
Είναι επίσης απίθανο το ΔΝΤ να ενταχθεί στο τρέχον πρόγραμμα, αν και θα συμμετάσχει στις συζητήσεις μετά τον Αύγουστο, με δική του παρακολούθηση μετά το πρόγραμμα. Αρκετές επιπτώσεις απορρέουν από τη μη συμμετοχή του ΔΝΤ, τονίζει η Eurasia.
Πρώτον, είναι μάλλον απίθανο τα χρήματα που απομένουν στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας να χρησιμοποιηθούν τώρα για την πλήρη αποπληρωμή του ΔΝΤ (αντικαθιστώντας τα ακριβότερα δάνεια του ΔΝΤ με μακρύτερης ωριμότητας, φθηνότερα δάνεια του ESM).
Δεύτερον, η επιρροή του ΔΝΤ στις διαπραγματεύσεις για την ελάφρυνση του χρέους αναπόφευκτα μειώθηκε. Οι Ευρωπαίοι δεν αισθάνονται πλέον πιεσμένοι από την Ανάλυση Βιωσιμότητας Χρέους (DSA) του ΔΝΤ ή την ανάγκη να υπογράψει το ΔΝΤ το δικό του DSA. Αυτό θα μειώσει το μέγεθος της ελάφρυνσης του χρέους που θα δοθεί στην Ελλάδα.
Τι θα πάρει η Ελλάδα για το χρέος
Σύμφωνα με την Eurasia, στις Βρυξέλλες υπάρχει η πεποίθηση ότι το Βερολίνο απλά θέλει να κλωτσήσει το τενεκεδάκι παρακάτω στον δρόμο για άλλα 5 χρόνια - δηλαδή να αναβάλει την πραγματική συζήτηση σχετικά με την ελάφρυνση του χρέους για το επόμενο γερμανικό κοινοβούλιο και να δώσει στην ελληνική κυβέρνηση αρκετή ρευστότητα για να εξασφαλίσει ότι δεν θα υπάρξει κάποια κρίση έως τότε. Αυτό οφείλεται στην πεποίθηση της Bundestag, καθώς και στην πλειοψηφία της Γερμανίας, ότι η Ελλάδα πρέπει "να επιστρέψει κάθε σεντ που δανείστηκε" όπως σημειώνουν πηγές της Eurasia που συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις. "Βασικά θέλουν να δώσουν στην Ελλάδα μια μεγάλη περίοδο χάριτος".
Έτσι, τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους που θα δοθούν στην Ελλάδα θα είναι μέτρια. Ουσιαστικά, το συνολικό αποτέλεσμα των μέτρων που θα εγκριθούν θα κρατήσουν την Ελλάδα έξω από τις αγορές για την επόμενη δεκαετία περίπου.
Το πρώτο σύνολο μέτρων πιθανότατα θα αφορά τα κέρδη του SMP και του ANFA, δηλαδή οι πληρωμές τόκων που οι Έλληνες έχουν κάνει / κάνουν στην ΕΚΤ συνολικού ύψους περίπου 4,5 δισ. ευρώ συνολικά. Αυτά πιθανότατα θα επιστραφούν στην Ελλάδα, θα εκταμιευθούν κατά τα επόμενα 3-5 χρόνια και θα συνδεθούν με την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων που έχουν ήδη συμφωνηθεί (όπως οι περικοπές των συντάξεων το 2019) και την μη ανατροπή των μέτρων που έχει ήδη θεσπιστεί.
Το δεύτερο πακέτο μέτρων πιθανόν να είναι οι διακοπές / αναβολές πληρωμών στα δάνεια του EFSF. Η Αθήνα έχει επί του παρόντος αναβολή για τα δάνεια αυτά μέχρι το 2022. Έτσι, είναι πιθανή μια πρόσθετη αναβολή 6-7 ετών (έχουν κατατεθεί προτάσεις για 5-10 έτη και η τελική απόφαση είναι πιθανόν να προσγειωθεί πιο κοντά στα 5 παρά στα 10).
Τρίτον, το Eurogroup ενδέχεται να συμφωνήσει στις επεκτάσεις των ωριμάνσεων, και στα δάνεια του EFSF. Η Ελλάδα δεν χρειάζεται να πληρώσει σημαντικά ποσά στους πιστωτές της ευρωζώνης μέχρι το 2038 περίπου. Είναι πιθανό ότι το Eurogroup θα το καθυστερήσει περισσότερο, για παράδειγμα, από άλλα πέντε περίπου χρόνια.
Έχουν καταβληθεί πολλές προσπάθειες για τη γνωστή "γαλλική πρόταση" ή τον μηχανισμό προσαρμογής της ελάφρυνσης του χρέους με την ανάπτυξη. Το όφελος μιας τέτοιας πρωτοβουλίας είναι ότι οι Ευρωπαίοι θα υπολογίζουν την ελάφρυνση του χρέους της Ελλάδας με βάση τα πραγματικά γεγονότα και όχι τις προβλέψεις. Αυτό θα έδινε στους Έλληνες, στις αγορές (και ακόμη και στο ΔΝΤ) βεβαιότητα ότι, εάν υλοποιηθούν τα σενάρια αρνητικής ανάπτυξης του ΔΝΤ, η Ελλάδα θα έχει το απαραίτητο ποσό ελάφρυνσης του χρέους για να διατηρήσει τα επίπεδα του χρέους της βιώσιμα.
Ωστόσο το Βερολίνο επιμένει ότι αυτός ο μηχανισμός δεν είναι αυτόματος, αλλά διακριτικός, με το Eurogroup να λαμβάνει ετήσια απόφαση. Το Βερολίνο θα επιθυμούσε επίσης η περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους να συνδεθεί με την πρόοδο των μεταρρυθμίσεων Αλλά από την οπτική γωνία των Βρυξελλών, αυτό θα υπονόμευε ολόκληρο το σκεπτικό του μηχανισμού. Ως εκ τούτου, το Eurogroup πιθανότατα να συμφωνήσει να υλοποιηθεί αυτή η πρωτοβουλία, αν όχι καθόλου, μακροπρόθεσμα, μετά το 2028, για την εξασφάλιση της υποστήριξης του Βερολίνου.
Τέλος, είναι πιθανό ότι ορισμένα από τα αχρησιμοποίητα κεφάλαια του ESM (περίπου 10-12 δισ. ευρώ από τα € 25 δισ.) να σταλούν στην Αθήνα για να ενισχύσουν το cash buffer.
Πιθανότητα πρόωρων εκλογών
Η ελληνική κυβέρνηση ανησυχεί φυσικά για την προοπτική περιορισμένης ελάφρυνσης του χρέους. Και αυτό τροφοδοτεί τη συζήτηση για τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών. Προς το παρόν, η Eurasia εκτιμά ότι οι πιθανότητες για πρόωρες εκλογές τον Μάιο του 2019 είναι υψηλότερες (55%).
Παρά το γεγονός ότι ο ηγέτης της Νέας Δημοκρατίας, Κυριάκος Μητσοτάκης, συνεχίζει να ζητάει εκλογές, η Eurasia δεν εκτιμά ότι ο Αλέξης Τσίπρας έχει κάποιο πραγματικό κίνητρο να τερματίσει πρόωρα τη θητεία του (σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, είναι σχεδόν βέβαιο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα χάσει).
Ωστόσο, η Eurasia δίνει μία πιθανότητα 30% οι εκλογές να διεξαχθούν το τρίτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, μετά την έξοδο της Ελλάδας από το πρόγραμμα. Το cash buffer θα επιτρέψει να γίνουν οι εκλογές σε κατάσταση σχετικής ηρεμίας των αγορών. Επιπλέον, ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε να απαλλαγεί από την ευθύνη της εφαρμογής περαιτέρω σκληρών περικοπών των συντάξεων. Η επιτυχής ολοκλήρωση του προγράμματος θα παρείχε επίσης μια εξαιρετική βάση για την κυβέρνηση.
