Διεξοδικές συζητήσεις πραγματοποιούνται στο πλαίσιο της προετοιμασίας της συνόδου κορυφής της Ε.Ε. (28 και 29 Ιουνίου) την ερχόμενη εβδομάδα για την τραπεζική ενοποίηση.
Δύο είναι τα κυρίαρχα θέματα: Tο πρώτο αφορά το δίχτυ ασφαλείας για τη διάσωση των τραπεζών, ενώ το δεύτερο την ασφάλιση των τραπεζικών καταθέσεων. Κοινή συνισταμένη προκειμένου αυτά τα δύο θέματα να προχωρήσουν παρά τις υπάρχουσες πολιτικές διαφωνίες είναι να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά τα «κόκκινα» δάνεια στις χώρες της Eυρωζώνης και ιδιαίτερα στα κράτη-μέλη του Νότου.
Στην Ελλάδα οι συστημικές καταβάλλουν σημαντικές προσπάθειες το τελευταίο διάστημα προκειμένου να επιτύχουν αποτελέσματα στον τομέα αυτόν. Πλην όμως το εγχείρημα δεν είναι καθόλου εύκολο.
Ποιοι είναι οι περιορισμοί των τραπεζών:
Υπάρχουν περιορισμοί σε σχέση με τις προβλέψεις. Όσο μεγαλύτερες είναι οι προβλέψεις των προβληματικών δανείων τόσο πιο εύκολο είναι για τις τράπεζες να προχωρήσουν σε ρευστοποίησή τους.
Oι προβλέψεις ωστόσο που καθορίζουν και την τιμολογιακή πολιτική των τραπεζών στις πωλήσεις δανείων, υπόκεινται σε κεφαλαιακούς περιορισμούς που συναρτώνται με διαγραφές δανείων.
Υπάρχουν νομικοί περιορισμοί για τον τρόπο με τον οποίο τα τραπεζικά στελέχη χειρίζονται ρυθμίσεις των δανείων, πωλήσεις χαρτοφυλακίων, τις πωλήσεις ενεχύρων (ακινήτων, μετοχών κ.λπ.).
Τραπεζικά στελέχη σημειώνουν πως ήδη σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, αλλά και άλλες χώρες του Νότου (Ιταλία, Πορτογαλία, Κύπρο), καθώς έχουν περάσει 8 χρόνια κρίσης, οι τράπεζες βρίσκονται στον πυρήνα του προβλήματος. Ό,τι μπορούσε να γίνει στην κατεύθυνση της αναδιάρθρωσης δανείων έχει γίνει. Τώρα πια μόνον έξυπνες λύσεις μπορούν να επιφέρουν ουσιαστικό αποτέλεσμα.
Οι λύσεις αυτές μέχρι στιγμής τουλάχιστον προάγονται μεμονωμένα και κατά περίπτωση. Θεωρείται ωστόσο περίπου βέβαιο πως θα αρχίσουν να αφορούν όλο και περισσότερες περιπτώσεις.
Τιτλοποιήσεις επιλεγμένων τμημάτων του χαρτοφυλακίου NPLs των τραπεζών με τη διάθεση των ομολογιών αυτής της τιτλοποίησης στην αγορά, αποτελεί μία από τις έξυπνες αυτές λύσεις. Με τον παραπάνω τρόπο θα επιταχυνθεί η μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (Non Performing Exposures - NPEs), χωρίς να απολεσθεί για την τράπεζα η προσδοκώμενη ανάκαμψη της αξίας των εξασφαλίσεων. Για το τμήμα των δανείων που κρίνεται εξυπηρετούμενο, θα εκδοθεί ένα πρώτης εξασφάλισης (senior ή super senior) ομόλογο, οι ομολογίες του οποίου θα διατίθενται σε επενδυτές. Για το τμήμα που εμφανίζει προοπτικές να καταστεί εξυπηρετούμενο, θα εκδοθούν μέτριας εξασφάλισης ομολογίες, που ανάλογα με την περίπτωση θα αγοραστούν είτε από τον επενδυτή, είτε από την τράπεζα. Τέλος, η τράπεζα προτείνεται να αγοράσει τις ομολογίες που θα έχουν τις χαμηλότερες εξασφαλίσεις (junior ομόλογο).
Το χρηματοοικονομικό εργαλείο του διαχωρισμού υποθηκών (split mortgages), το οποίο χρησιμοποιείται ήδη στην Ιρλανδία πρότεινε έως μέσο μείωσης των «κόκκινων» δανείων στις ελληνικές τράπεζες ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (SSM). Το κύριο χαρακτηριστικό του συγκριμένου εργαλείου είναι ότι το αρχικό κεφάλαιο ενός μη εξυπηρετούμενου δανείου αναδιαρθρώνεται «σπάζοντας» ώστε τελικώς να δημιουργηθεί ένα βιώσιμο δάνειο (το βασικό δάνειο) που υπόκειται σε τακτικές αποπληρωμές και ένα «αποθηκευμένο» δάνειο (δευτερογενές) η εξυπηρέτηση του οποίου παγώνει. Αν ο οφειλέτης καταστεί εκ νέου φερέγγυος και αφού αποπληρώσει το βασικό δάνειο θα μπορέσει ίσως να αποπληρώσει τμήμα και του δεύτερου δανείου.
Με τις λύσεις αυτές και τις πωλήσεις εκτιμάται πως οι τράπεζες θα μπορέσουν να αποκτήσουν υγιέστερα χαρτοφυλάκια που είναι και το τελικό ζητούμενο.
Δύο είναι τα κυρίαρχα θέματα: Tο πρώτο αφορά το δίχτυ ασφαλείας για τη διάσωση των τραπεζών, ενώ το δεύτερο την ασφάλιση των τραπεζικών καταθέσεων. Κοινή συνισταμένη προκειμένου αυτά τα δύο θέματα να προχωρήσουν παρά τις υπάρχουσες πολιτικές διαφωνίες είναι να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά τα «κόκκινα» δάνεια στις χώρες της Eυρωζώνης και ιδιαίτερα στα κράτη-μέλη του Νότου.
Στην Ελλάδα οι συστημικές καταβάλλουν σημαντικές προσπάθειες το τελευταίο διάστημα προκειμένου να επιτύχουν αποτελέσματα στον τομέα αυτόν. Πλην όμως το εγχείρημα δεν είναι καθόλου εύκολο.
Ποιοι είναι οι περιορισμοί των τραπεζών:
Υπάρχουν περιορισμοί σε σχέση με τις προβλέψεις. Όσο μεγαλύτερες είναι οι προβλέψεις των προβληματικών δανείων τόσο πιο εύκολο είναι για τις τράπεζες να προχωρήσουν σε ρευστοποίησή τους.
Oι προβλέψεις ωστόσο που καθορίζουν και την τιμολογιακή πολιτική των τραπεζών στις πωλήσεις δανείων, υπόκεινται σε κεφαλαιακούς περιορισμούς που συναρτώνται με διαγραφές δανείων.
Υπάρχουν νομικοί περιορισμοί για τον τρόπο με τον οποίο τα τραπεζικά στελέχη χειρίζονται ρυθμίσεις των δανείων, πωλήσεις χαρτοφυλακίων, τις πωλήσεις ενεχύρων (ακινήτων, μετοχών κ.λπ.).
Τραπεζικά στελέχη σημειώνουν πως ήδη σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, αλλά και άλλες χώρες του Νότου (Ιταλία, Πορτογαλία, Κύπρο), καθώς έχουν περάσει 8 χρόνια κρίσης, οι τράπεζες βρίσκονται στον πυρήνα του προβλήματος. Ό,τι μπορούσε να γίνει στην κατεύθυνση της αναδιάρθρωσης δανείων έχει γίνει. Τώρα πια μόνον έξυπνες λύσεις μπορούν να επιφέρουν ουσιαστικό αποτέλεσμα.
Οι λύσεις αυτές μέχρι στιγμής τουλάχιστον προάγονται μεμονωμένα και κατά περίπτωση. Θεωρείται ωστόσο περίπου βέβαιο πως θα αρχίσουν να αφορούν όλο και περισσότερες περιπτώσεις.
Τιτλοποιήσεις επιλεγμένων τμημάτων του χαρτοφυλακίου NPLs των τραπεζών με τη διάθεση των ομολογιών αυτής της τιτλοποίησης στην αγορά, αποτελεί μία από τις έξυπνες αυτές λύσεις. Με τον παραπάνω τρόπο θα επιταχυνθεί η μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (Non Performing Exposures - NPEs), χωρίς να απολεσθεί για την τράπεζα η προσδοκώμενη ανάκαμψη της αξίας των εξασφαλίσεων. Για το τμήμα των δανείων που κρίνεται εξυπηρετούμενο, θα εκδοθεί ένα πρώτης εξασφάλισης (senior ή super senior) ομόλογο, οι ομολογίες του οποίου θα διατίθενται σε επενδυτές. Για το τμήμα που εμφανίζει προοπτικές να καταστεί εξυπηρετούμενο, θα εκδοθούν μέτριας εξασφάλισης ομολογίες, που ανάλογα με την περίπτωση θα αγοραστούν είτε από τον επενδυτή, είτε από την τράπεζα. Τέλος, η τράπεζα προτείνεται να αγοράσει τις ομολογίες που θα έχουν τις χαμηλότερες εξασφαλίσεις (junior ομόλογο).
Το χρηματοοικονομικό εργαλείο του διαχωρισμού υποθηκών (split mortgages), το οποίο χρησιμοποιείται ήδη στην Ιρλανδία πρότεινε έως μέσο μείωσης των «κόκκινων» δανείων στις ελληνικές τράπεζες ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (SSM). Το κύριο χαρακτηριστικό του συγκριμένου εργαλείου είναι ότι το αρχικό κεφάλαιο ενός μη εξυπηρετούμενου δανείου αναδιαρθρώνεται «σπάζοντας» ώστε τελικώς να δημιουργηθεί ένα βιώσιμο δάνειο (το βασικό δάνειο) που υπόκειται σε τακτικές αποπληρωμές και ένα «αποθηκευμένο» δάνειο (δευτερογενές) η εξυπηρέτηση του οποίου παγώνει. Αν ο οφειλέτης καταστεί εκ νέου φερέγγυος και αφού αποπληρώσει το βασικό δάνειο θα μπορέσει ίσως να αποπληρώσει τμήμα και του δεύτερου δανείου.
Με τις λύσεις αυτές και τις πωλήσεις εκτιμάται πως οι τράπεζες θα μπορέσουν να αποκτήσουν υγιέστερα χαρτοφυλάκια που είναι και το τελικό ζητούμενο.
