Η λιτότητα δεν τελειώνει το 2022, αλλά θα διαρκέσει πάρα πολλές δεκαετίες. Μάλιστα μπορεί να είναι ακόμη πιο οδυνηρή τα επόμενα χρόνια εξ αιτίας μίας σταδιακής αποκλιμάκωσης των πρωτογενών πλεονασμάτων από το 3,5% του ΑΕΠ το 2022 στο 3% του ΑΕΠ το 2023, με πρόβλεψη στην συνέχεια για μία σύγκλιση προς το 2,2% του ΑΕΠ που θα διατηρηθεί "μεσοσταθμικά" από το 2025 έως το 2060.
Το παραπάνω σενάριο εξετάζεται σύμφωνα με πληροφορίες στο πλαίσιο της Έκθεσης Βιωσιμότητας Χρέους (DSA) η οποία ακόμη δεν έχει δει το φως της δημοσιότητας και προσαρμόζεται με βάση τις αποφάσεις που ελήφθησαν στο Λουξεμβούργο τα ξημερώματα της Παρασκευής.
Ωστόσο, μία πρώτη εκτίμηση της παραπάνω απόφασης η οποία διατηρεί την λιτότητα σε υψηλά επίπεδα για παραπάνω χρόνια αποτυπώθηκε χθες και σε έκθεση – αποτίμηση για την συμφωνία που εξέφρασε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, επιβεβαιώνοντας τις προθέσεις των θεσμών και την συμφωνία που έχει ήδη ληφθεί.
Η τελική διάρθρωση των πρωτογενών πλεονασμάτων και το … μεταβατικό στάδιο προς στο 2,2% του ΑΕΠ θα φανεί στην αναλυτική παράθεση στόχων που θα δείχνουν αν το χρέος είναι βιώσιμο μακροπρόθεσμα (έως το 2060). Περιλαμβάνει ετήσια πρόβλεψη για τα πρωτογενή πλεονάσματα, το ΑΕΠ και άλλες παραμέτρους.
Όλη αυτή η διαδικασία θα επανεξεταστεί το 2032, δηλαδή μετά από 14 χρόνια δεδομένης "λιτότητας". Και τούτο διότι η απόφαση του Eurogroup προβλέπει ότι τότε, το 2032, θα συζητηθεί εκ νέου αν χρειάζονται πρόσθετες παρεμβάσεις το χρέος εφόσον έως τότε η κυβέρνηση τηρεί τα συμφωνηθέντα.
Αναλυτικά, πληροφορίες κάνουν λόγο για διατήρηση του 3,5% του ΑΕΠ την περίοδο 2018-2022 και μετά μία σταδιακή αποκλιμάκωση, ανάλογη με αυτή του 2017 (Έκθεση Συμμόρφωσης 2ης αξιολόγησης). Η τότε συμφωνία όριζε πρωτογενές πλεόνασμα στο 3% του ΑΕΠ το 2023, στο 2,5% το 2024 και στο 2,2% από το 2025 και μετά.
Αυτή η …. μεταβατικότητα, σημαίνει και πολύ λιγότερο "δημοσιονομικό χώρο" ή ανάγκη για πρόσθετες παρεμβάσεις αν η Επιτροπή συνεχίσει να προβλέπει ότι θα υπάρξει αδυναμία συνέχισης της υπερσυγκράτησης δαπανών το 2022 απορρίπτοντας τα υπερπλεονάσματα της κυβέρνησης.
Μένει έτσι να φανεί πώς θα κλειδώσει οριστικά ανά έτος ο επίσημος δημοσιονομικός στόχος, τον οποίο έχει υπογράψει ήδη η κυβέρνηση ότι θέλει εκπληρώνει μέσα από τη συμφωνία του Λουξεμβούργου. Παράλληλα αποκαλύπτονται μέσα από τα κείμενα του μνημονίου που βγαίνουν σιγά-σιγά στη δημοσιότητα τα δημοσιονομικά μέτρα που θα ξεδιπλωθούν μετά το 2018 με διαδοχικές μειώσεις στις συντάξεις και αυξήσεις της φορολογίας στα ακίνητα αλλά και με πακέτο προαπαιτούμενων που δομούνται σε 6 άξονες και θα ορίζουν την Ενισχυμένη Εποπτεία…
Η συμφωνία του Eurogroup και το μαξιλάρι
Η συμφωνία για την "έξοδο” προβλέπει ένα "κουρεμένο" μαξιλάρι διαθεσίμων σε σχέση με τις αρχικές προσδοκίες που συνιστά έναν μοχλό πίεσης για εφαρμογή των συμφωνηθέντων. Η δόση είναι 15 δισ. ευρώ (έναντι προσδοκιών για 21,7 δισ. ευρώ) και από το αυτό μόνο στα 9,6 δισ. ευρώ θα γίνουν "διαθέσιμα", ενώ τα υπόλοιπα θα καλύψουν πληρωμές χρέους.
Υπάρχει και ένα πολιτικό "τρικ" για να καμφθούν οι πιέσεις της Γερμανίας. Σύμφωνα με πληροφορίες το "μαξιλάρι" αυτό των 9,6 δισ. ευρώ σχεδιάζεται να τροφοδοτήσει μέσα στο επόμενο 6μηνο μία μερική εξόφληση του δανείου του ΔΝΤ και έτσι να απομειωθεί και άλλο....
Σήμερα (χωρίς την πιθανή αποπληρωμή του ΔΝΤ) υπολογίζουν οι δανειστές σε διαθέσιμα 24,1 δισ. ευρώ (μαζί με τα χρήματα από προηγούμενες δόσεις, τα έσοδα από εξόδους στις αγορές, τα υπερπλεονάσματα, τα repos και την σώρευση διαθεσίμων του Δημοσίου).
Έτσι, το πακέτο αυτό προκαλεί πίεση στην Αθήνα να "συμμορφώνεται" για να ικανοποιεί 2 "κριτές": τις αγορές στις οποίες θα αναζητήσει δρόμο επιστροφής (ο ΥΠΟΙΚ προανήγγειλε 4-5 απόπειρες σε εύρος 2ετίας) αλλά και το Eurogroup που θα αποφασίζει για τα έσοδα 1,2 δισ. ευρώ ανά εξάμηνο από την επιστροφή κερδών ομολόγων αξίας έως 4,8 ευρώ έως το 2022.
Τότε, το 2022 σχεδιάζεται να λήξει το πρώτο σκέλος της "Ενισχυμένης Εποπτείας". Η ειδική επιτήρηση είναι βέβαιο ότι θα συνεχισθεί. Θα διαρκέσει συνολικά 14 έτη αφού η Ελλάδα θα πρέπει να ικανοποιεί τα κριτήρια των θεσμών προκειμένου να μπορεί να ελπίζει το 2032 σε νέες παρεμβάσεις στο χρέος "αν κριθούν αναγκαίες".
Η διαπραγμάτευση για το πλαίσιο των δεσμεύσεων αποκαλύφθηκε σε αδρές γραμμές μέσα από τα συνοδευτικά κείμενα της συμφωνίας του Λουξεμβούργου. Ωστόσο, ακόμη έχει φανεί μόνο ένα μέρος των δεσμεύσεων.
Ένας νέος γύρος διαπραγματεύσεων προγραμματίζεται την άλλη εβδομάδα για την έκθεση βιωσιμότητας και την αξιολόγηση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (στη βάση του Αρθρου 4).
Διαπραγματεύσεις έως τον Ιούλιο αναμένονται για το τελικό πλαίσιο της Ενισχυμένης Εποπτείας. Ο λόγος για ένα πλαίσιο το οποίο επισήμως στο δημοσιονομικό πεδίο απαιτεί μέχρι και συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για το clawback στις δαπάνες υγείας τα επόμενα χρόνια με ρητή "εντολή" να ολοκληρώνεται η διαδικασία πριν από τον Ιούνιο κάθε έτους.
Το επόμενο crash test αναμένεται τον Σεπτέμβριο για τον νέο Προϋπολογισμό. Τίθεται ήδη υπό αμφισβήτηση ο δημοσιονομικός χώρος (τη στιγμή που το υπουργείο Οικονομικών προαναγγέλλει ήδη παροχές), ενώ θα ελεγχθεί η κάλυψη 1 δισ. ευρώ αποκλίσεων λόγω δικαστικών αποφάσεων.
Παράλληλα δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα τίθενται για όλο το φάσμα των αναλυτικών οροσήμων έως και το 2022 στα δημοσιονομικά, στον ΕΝΦΙΑ, στις τράπεζες, στις ιδιωτικοποιήσεις, στη ΔΕΗ, στο κοινωνικό κράτος και στα επιδόματα, στον φοροεισπρακτικό μηχανισμό και στις αγορές. Δεσμεύεται ακόμη και για διαβούλευση για την ετήσια επικαιροποίηση του κατώτατου μισθού που θα γίνεται με τρόπου που να διασφαλίζει την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.
Οι προβλέψεις περιλαμβάνουν πιθανά πρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα μέσα από δύο αυξήσεις σε αντικειμενικές αξίες (το 2019 και το 2020), πιθανά ισοδύναμα για αποφάσεις του ΣτΕ και για άλλους κινδύνους που μπορεί να προκύψουν. Δεσμεύεται, επίσης, η κυβέρνηση για παρεμβάσεις στη φορολόγηση της ναυτιλίας με την επέκταση της εθελοντικής εισφοράς, αλλά και την επιβολή ενός νέου φόρου.
Η Κομισιόν στο κείμενο της "Έκθεσης Συμμόρφωσης" που έδωσε στη δημοσιότητα εξηγεί ότι η Εποπτεία θα δημιουργήσει ένα ισχυρό πλαίσιο που θα διασφαλίσει την ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων σε όλα τα πεδία πολιτικής, που περιείχε το πρόγραμμα του ESM. Καταγράφεται η πλήρης δέσμευση των ελληνικών αρχών να συνεχίσουν να εφαρμόζουν με αποφασιστικότητα την οικονομική και δημοσιονομική πολιτική σε "μακροπρόθεσμο" ορίζοντα, οικοδομώντας πάνω στις μεταρρυθμίσεις του τρίτου Μνημονίου.
Το παραπάνω σενάριο εξετάζεται σύμφωνα με πληροφορίες στο πλαίσιο της Έκθεσης Βιωσιμότητας Χρέους (DSA) η οποία ακόμη δεν έχει δει το φως της δημοσιότητας και προσαρμόζεται με βάση τις αποφάσεις που ελήφθησαν στο Λουξεμβούργο τα ξημερώματα της Παρασκευής.
Ωστόσο, μία πρώτη εκτίμηση της παραπάνω απόφασης η οποία διατηρεί την λιτότητα σε υψηλά επίπεδα για παραπάνω χρόνια αποτυπώθηκε χθες και σε έκθεση – αποτίμηση για την συμφωνία που εξέφρασε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, επιβεβαιώνοντας τις προθέσεις των θεσμών και την συμφωνία που έχει ήδη ληφθεί.
Η τελική διάρθρωση των πρωτογενών πλεονασμάτων και το … μεταβατικό στάδιο προς στο 2,2% του ΑΕΠ θα φανεί στην αναλυτική παράθεση στόχων που θα δείχνουν αν το χρέος είναι βιώσιμο μακροπρόθεσμα (έως το 2060). Περιλαμβάνει ετήσια πρόβλεψη για τα πρωτογενή πλεονάσματα, το ΑΕΠ και άλλες παραμέτρους.
Όλη αυτή η διαδικασία θα επανεξεταστεί το 2032, δηλαδή μετά από 14 χρόνια δεδομένης "λιτότητας". Και τούτο διότι η απόφαση του Eurogroup προβλέπει ότι τότε, το 2032, θα συζητηθεί εκ νέου αν χρειάζονται πρόσθετες παρεμβάσεις το χρέος εφόσον έως τότε η κυβέρνηση τηρεί τα συμφωνηθέντα.
Αναλυτικά, πληροφορίες κάνουν λόγο για διατήρηση του 3,5% του ΑΕΠ την περίοδο 2018-2022 και μετά μία σταδιακή αποκλιμάκωση, ανάλογη με αυτή του 2017 (Έκθεση Συμμόρφωσης 2ης αξιολόγησης). Η τότε συμφωνία όριζε πρωτογενές πλεόνασμα στο 3% του ΑΕΠ το 2023, στο 2,5% το 2024 και στο 2,2% από το 2025 και μετά.
Αυτή η …. μεταβατικότητα, σημαίνει και πολύ λιγότερο "δημοσιονομικό χώρο" ή ανάγκη για πρόσθετες παρεμβάσεις αν η Επιτροπή συνεχίσει να προβλέπει ότι θα υπάρξει αδυναμία συνέχισης της υπερσυγκράτησης δαπανών το 2022 απορρίπτοντας τα υπερπλεονάσματα της κυβέρνησης.
Μένει έτσι να φανεί πώς θα κλειδώσει οριστικά ανά έτος ο επίσημος δημοσιονομικός στόχος, τον οποίο έχει υπογράψει ήδη η κυβέρνηση ότι θέλει εκπληρώνει μέσα από τη συμφωνία του Λουξεμβούργου. Παράλληλα αποκαλύπτονται μέσα από τα κείμενα του μνημονίου που βγαίνουν σιγά-σιγά στη δημοσιότητα τα δημοσιονομικά μέτρα που θα ξεδιπλωθούν μετά το 2018 με διαδοχικές μειώσεις στις συντάξεις και αυξήσεις της φορολογίας στα ακίνητα αλλά και με πακέτο προαπαιτούμενων που δομούνται σε 6 άξονες και θα ορίζουν την Ενισχυμένη Εποπτεία…
Η συμφωνία του Eurogroup και το μαξιλάρι
Η συμφωνία για την "έξοδο” προβλέπει ένα "κουρεμένο" μαξιλάρι διαθεσίμων σε σχέση με τις αρχικές προσδοκίες που συνιστά έναν μοχλό πίεσης για εφαρμογή των συμφωνηθέντων. Η δόση είναι 15 δισ. ευρώ (έναντι προσδοκιών για 21,7 δισ. ευρώ) και από το αυτό μόνο στα 9,6 δισ. ευρώ θα γίνουν "διαθέσιμα", ενώ τα υπόλοιπα θα καλύψουν πληρωμές χρέους.
Υπάρχει και ένα πολιτικό "τρικ" για να καμφθούν οι πιέσεις της Γερμανίας. Σύμφωνα με πληροφορίες το "μαξιλάρι" αυτό των 9,6 δισ. ευρώ σχεδιάζεται να τροφοδοτήσει μέσα στο επόμενο 6μηνο μία μερική εξόφληση του δανείου του ΔΝΤ και έτσι να απομειωθεί και άλλο....
Σήμερα (χωρίς την πιθανή αποπληρωμή του ΔΝΤ) υπολογίζουν οι δανειστές σε διαθέσιμα 24,1 δισ. ευρώ (μαζί με τα χρήματα από προηγούμενες δόσεις, τα έσοδα από εξόδους στις αγορές, τα υπερπλεονάσματα, τα repos και την σώρευση διαθεσίμων του Δημοσίου).
Έτσι, το πακέτο αυτό προκαλεί πίεση στην Αθήνα να "συμμορφώνεται" για να ικανοποιεί 2 "κριτές": τις αγορές στις οποίες θα αναζητήσει δρόμο επιστροφής (ο ΥΠΟΙΚ προανήγγειλε 4-5 απόπειρες σε εύρος 2ετίας) αλλά και το Eurogroup που θα αποφασίζει για τα έσοδα 1,2 δισ. ευρώ ανά εξάμηνο από την επιστροφή κερδών ομολόγων αξίας έως 4,8 ευρώ έως το 2022.
Τότε, το 2022 σχεδιάζεται να λήξει το πρώτο σκέλος της "Ενισχυμένης Εποπτείας". Η ειδική επιτήρηση είναι βέβαιο ότι θα συνεχισθεί. Θα διαρκέσει συνολικά 14 έτη αφού η Ελλάδα θα πρέπει να ικανοποιεί τα κριτήρια των θεσμών προκειμένου να μπορεί να ελπίζει το 2032 σε νέες παρεμβάσεις στο χρέος "αν κριθούν αναγκαίες".
Η διαπραγμάτευση για το πλαίσιο των δεσμεύσεων αποκαλύφθηκε σε αδρές γραμμές μέσα από τα συνοδευτικά κείμενα της συμφωνίας του Λουξεμβούργου. Ωστόσο, ακόμη έχει φανεί μόνο ένα μέρος των δεσμεύσεων.
Ένας νέος γύρος διαπραγματεύσεων προγραμματίζεται την άλλη εβδομάδα για την έκθεση βιωσιμότητας και την αξιολόγηση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (στη βάση του Αρθρου 4).
Διαπραγματεύσεις έως τον Ιούλιο αναμένονται για το τελικό πλαίσιο της Ενισχυμένης Εποπτείας. Ο λόγος για ένα πλαίσιο το οποίο επισήμως στο δημοσιονομικό πεδίο απαιτεί μέχρι και συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για το clawback στις δαπάνες υγείας τα επόμενα χρόνια με ρητή "εντολή" να ολοκληρώνεται η διαδικασία πριν από τον Ιούνιο κάθε έτους.
Το επόμενο crash test αναμένεται τον Σεπτέμβριο για τον νέο Προϋπολογισμό. Τίθεται ήδη υπό αμφισβήτηση ο δημοσιονομικός χώρος (τη στιγμή που το υπουργείο Οικονομικών προαναγγέλλει ήδη παροχές), ενώ θα ελεγχθεί η κάλυψη 1 δισ. ευρώ αποκλίσεων λόγω δικαστικών αποφάσεων.
Παράλληλα δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα τίθενται για όλο το φάσμα των αναλυτικών οροσήμων έως και το 2022 στα δημοσιονομικά, στον ΕΝΦΙΑ, στις τράπεζες, στις ιδιωτικοποιήσεις, στη ΔΕΗ, στο κοινωνικό κράτος και στα επιδόματα, στον φοροεισπρακτικό μηχανισμό και στις αγορές. Δεσμεύεται ακόμη και για διαβούλευση για την ετήσια επικαιροποίηση του κατώτατου μισθού που θα γίνεται με τρόπου που να διασφαλίζει την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.
Οι προβλέψεις περιλαμβάνουν πιθανά πρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα μέσα από δύο αυξήσεις σε αντικειμενικές αξίες (το 2019 και το 2020), πιθανά ισοδύναμα για αποφάσεις του ΣτΕ και για άλλους κινδύνους που μπορεί να προκύψουν. Δεσμεύεται, επίσης, η κυβέρνηση για παρεμβάσεις στη φορολόγηση της ναυτιλίας με την επέκταση της εθελοντικής εισφοράς, αλλά και την επιβολή ενός νέου φόρου.
Η Κομισιόν στο κείμενο της "Έκθεσης Συμμόρφωσης" που έδωσε στη δημοσιότητα εξηγεί ότι η Εποπτεία θα δημιουργήσει ένα ισχυρό πλαίσιο που θα διασφαλίσει την ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων σε όλα τα πεδία πολιτικής, που περιείχε το πρόγραμμα του ESM. Καταγράφεται η πλήρης δέσμευση των ελληνικών αρχών να συνεχίσουν να εφαρμόζουν με αποφασιστικότητα την οικονομική και δημοσιονομική πολιτική σε "μακροπρόθεσμο" ορίζοντα, οικοδομώντας πάνω στις μεταρρυθμίσεις του τρίτου Μνημονίου.
