Με την παροχή της δυνατότητας στα ζευγάρια να υποβάλλουν ξεχωριστή φορολογική δήλωση ουσιαστικά δίνεται διέξοδος σε πολλούς προκειμένου να αποφύγουν προβλήματα που έχουν να κάνουν με οφειλές του ενός συζύγου προς το δημόσιο.
Ειδικότερα, η διάταξη προβλέπει ότι από τη φορολογική δήλωση του 2019 (εισοδήματα 2018) τα ζευγάρια μπορούν να μην υποβάλλουν κοινή φορολογική δήλωση.
Για να γίνει αυτό αρκεί ο ένας από τους συζύγους να υποβάλει το αργότερο έως τις 28 Φεβρουαρίου δήλωση για την πρόθεσή του να υποβάλλει ατομική φορολογική δήλωση. Η δήλωση δεσμεύει και τον άλλο σύζυγο.
Στην περίπτωση που υποβληθούν ξεχωριστές φορολογικές δηλώσεις κάθε σύζυγος "χρεώνεται" το τεκμήριο διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων που του αναλογεί με βάση τα περιουσιακά του στοιχεία. Έτσι στην περίπτωση συνιδιοκτησίας 50%-50% σε κατοικία και ΙΧ το σχετικό τεκμήριο μοιράζεται στους δυο συζύγους.
Επιπλέον, κάθε σύζυγος θα χρεώνεται το τεκμήριο ελάχιστης αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης ύψους 3.000 ευρώ, αντί για 5.000 που χρεώνεται στο ζευγάρι στην περίπτωση κοινής φορολογικής δήλωσης. Το εισόδημα και οι αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων των προστατευόμενων τέκνων βαρύνουν, στην περίπτωση ξεχωριστής φορολογικής δήλωσης, το σύζυγο με το υψηλότερο εισόδημα. Αν τα εισοδήματά τους είναι ίσα τότε βαρύνουν τον πατέρα.
Κατά
Τα μειονεκτήματα της υποβολής ξεχωριστής φορολογικής δήλωσης για τους συζύγους είναι τα εξής:
- οι φορολογούμενοι χάνουν το ευεργέτημα της "μεταφοράς" εισοδήματος από τον έναν στον άλλο σύζυγο, δηλαδή με βάση το οικογενειακό εισόδημα, για την κάλυψη τεκμηρίων. Για παράδειγμα, είναι πολύ συχνή η περίπτωση που ο σύζυγος είναι ελεύθερος επαγγελματίας και δηλώνει μικρό εισόδημα και η σύζυγος είναι μισθωτή. Λόγω της άθροισης των εισοδημάτων καλύπτονται τα τεκμήρια διαβίωσης (ΙΧ, κατοικία, δίδακτρα παιδιών κλπ) και έτσι δεν προκύπτει πρόσθετος φόρος εισοδήματος για τον σύζυγο
- η δαπάνη με αποδείξεις ή ηλεκτρονικό χρήμα που είναι απαραίτητη για την παροχή της έκπτωσης φόρου που οδηγεί στο αφορολόγητο όριο δεν μεταφέρεται από τον έναν σύζυγο στον άλλο όταν δεν επαρκεί για τον έναν σύζυγο
-υψηλότερο κόστος σε χρήμα και σε χρόνο για την υποβολή δυο δηλώσεων αντί για μιας
Υπέρ
Η υποβολή ξεχωριστής φορολογικής δήλωσης για τους συζύγους έχει τα εξής θετικά για τους φορολογούμενους:
- δεν μπλοκάρεται από την εφορία η έκδοση φορολογικής ενημερότητας του ενός συζύγου όταν ο άλλος σύζυγος έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τη φορολογική διοίκηση. Πρόκειται για πολύ συχνό πρόβλημα στις περιπτώσεις που ο σύζυγος είναι επιχειρηματίας και η σύζυγος μισθωτή
- δεν γίνεται συμψηφισμός μεταξύ του αποτελέσματος της εκκαθάρισης. Στην περίπτωση που, για παράδειγμα, ο σύζυγος είναι επαγγελματίας και προκύπτει οφειλή φόρου αλλά η σύζυγος δικαιούται επιστροφή φόρου, τότε δεν γίνεται αυτόματος συμψηφισμός που έως και μηδενίζει την επιστροφή του φόρου στη σύζυγο
- κάθε σύζυγος καθορίζει ανεξάρτητα την πληρωμή του φόρου εισοδήματος. Σημειώνεται, πάντως, ότι εξετάζεται από τον επόμενο χρόνο, ακόμη και στην περίπτωση υποβολής κοινής φορολογικής δήλωσης η βεβαίωση και η επιστροφή του φόρου να γίνεται ξεχωριστά για τους συζύγους
Παραδείγματα
Ελεύθερος επαγγελματίας έχει ετήσιο εισόδημα 12.000 ευρώ από ελευθέριο επάγγελμα και η σύζυγός του έχει ετήσιο εισόδημα 20.000 ευρώ από μισθωτές υπηρεσίες. Κατέχουν ένα ΙΧ ηλικίας τριών ετών στο όνομα του συζύγου 2.500 κυβικών και ιδιόκτητη κατοικία στο όνομα του συζύγου.
Η συγκεκριμένη οικογένεια χρεώνεται με ετήσιο τεκμήριο 23.300 ευρώ. Με την υποβολή κοινής φορολογικής δήλωσης δεν προκύπτει πρόβλημα κάλυψης των τεκμηρίων καθώς το συνολικό εισόδημα της οικογένειας ανέρχεται σε 32.000 ευρώ και υπερκαλύπτει το ποσό των αντικειμενικών δαπανών- τεκμηρίων.
Στην περίπτωση που υποβάλλουν ξεχωριστή φορολογική δήλωση, ο σύζυγος θα βρεθεί αντιμέτωπος με τα τεκμήρια. Με δεδομένο ότι το ΙΧ και η κατοικία είναι το όνομά του, το ετήσιο τεκμαρτό του εισόδημα μαζί με την ελάχιστη αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης ανέρχεται σε 21.300 ευρώ. Με δεδομένο ότι έχει δηλώσει εισόδημα 12.000 ευρώ, θα κληθεί να πληρώσει πρόσθετο φόρο για το επιπλέον τεκμαρτό εισόδημα 9.300 ευρώ που υπολογίζεται με συντελεστή 22%. Δηλαδή θα κληθεί να πληρώσει πρόσθετο φόρο 2.046 ευρώ.
Ζευγάρι όπου ο σύζυγος είναι μισθωτός και έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την εφορία κάνει κοινή φορολογική δήλωση με τη σύζυγο που δικαιούται επιστροφής φόρου. Στην περίπτωση αυτή, η επιστροφή φόρου της συζύγου συμψηφίζεται με τις οφειλές του συζύγου και δεν καταβάλλεται στη σύζυγο.
Ωστόσο, αν κάνουν ξεχωριστή φορολογική δήλωση τότε η σύζυγος θα εισπράξει κανονικά της επιστροφή της, ενώ δεν θα επιβληθούν και εναντίον της μέτρα αναγκαστικής είσπραξης όπως είναι οι κατασχέσεις για τις οφειλές του συζύγου της.
Ειδικότερα, η διάταξη προβλέπει ότι από τη φορολογική δήλωση του 2019 (εισοδήματα 2018) τα ζευγάρια μπορούν να μην υποβάλλουν κοινή φορολογική δήλωση.
Για να γίνει αυτό αρκεί ο ένας από τους συζύγους να υποβάλει το αργότερο έως τις 28 Φεβρουαρίου δήλωση για την πρόθεσή του να υποβάλλει ατομική φορολογική δήλωση. Η δήλωση δεσμεύει και τον άλλο σύζυγο.
Στην περίπτωση που υποβληθούν ξεχωριστές φορολογικές δηλώσεις κάθε σύζυγος "χρεώνεται" το τεκμήριο διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων που του αναλογεί με βάση τα περιουσιακά του στοιχεία. Έτσι στην περίπτωση συνιδιοκτησίας 50%-50% σε κατοικία και ΙΧ το σχετικό τεκμήριο μοιράζεται στους δυο συζύγους.
Επιπλέον, κάθε σύζυγος θα χρεώνεται το τεκμήριο ελάχιστης αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης ύψους 3.000 ευρώ, αντί για 5.000 που χρεώνεται στο ζευγάρι στην περίπτωση κοινής φορολογικής δήλωσης. Το εισόδημα και οι αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων των προστατευόμενων τέκνων βαρύνουν, στην περίπτωση ξεχωριστής φορολογικής δήλωσης, το σύζυγο με το υψηλότερο εισόδημα. Αν τα εισοδήματά τους είναι ίσα τότε βαρύνουν τον πατέρα.
Κατά
Τα μειονεκτήματα της υποβολής ξεχωριστής φορολογικής δήλωσης για τους συζύγους είναι τα εξής:
- οι φορολογούμενοι χάνουν το ευεργέτημα της "μεταφοράς" εισοδήματος από τον έναν στον άλλο σύζυγο, δηλαδή με βάση το οικογενειακό εισόδημα, για την κάλυψη τεκμηρίων. Για παράδειγμα, είναι πολύ συχνή η περίπτωση που ο σύζυγος είναι ελεύθερος επαγγελματίας και δηλώνει μικρό εισόδημα και η σύζυγος είναι μισθωτή. Λόγω της άθροισης των εισοδημάτων καλύπτονται τα τεκμήρια διαβίωσης (ΙΧ, κατοικία, δίδακτρα παιδιών κλπ) και έτσι δεν προκύπτει πρόσθετος φόρος εισοδήματος για τον σύζυγο
- η δαπάνη με αποδείξεις ή ηλεκτρονικό χρήμα που είναι απαραίτητη για την παροχή της έκπτωσης φόρου που οδηγεί στο αφορολόγητο όριο δεν μεταφέρεται από τον έναν σύζυγο στον άλλο όταν δεν επαρκεί για τον έναν σύζυγο
-υψηλότερο κόστος σε χρήμα και σε χρόνο για την υποβολή δυο δηλώσεων αντί για μιας
Υπέρ
Η υποβολή ξεχωριστής φορολογικής δήλωσης για τους συζύγους έχει τα εξής θετικά για τους φορολογούμενους:
- δεν μπλοκάρεται από την εφορία η έκδοση φορολογικής ενημερότητας του ενός συζύγου όταν ο άλλος σύζυγος έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τη φορολογική διοίκηση. Πρόκειται για πολύ συχνό πρόβλημα στις περιπτώσεις που ο σύζυγος είναι επιχειρηματίας και η σύζυγος μισθωτή
- δεν γίνεται συμψηφισμός μεταξύ του αποτελέσματος της εκκαθάρισης. Στην περίπτωση που, για παράδειγμα, ο σύζυγος είναι επαγγελματίας και προκύπτει οφειλή φόρου αλλά η σύζυγος δικαιούται επιστροφή φόρου, τότε δεν γίνεται αυτόματος συμψηφισμός που έως και μηδενίζει την επιστροφή του φόρου στη σύζυγο
- κάθε σύζυγος καθορίζει ανεξάρτητα την πληρωμή του φόρου εισοδήματος. Σημειώνεται, πάντως, ότι εξετάζεται από τον επόμενο χρόνο, ακόμη και στην περίπτωση υποβολής κοινής φορολογικής δήλωσης η βεβαίωση και η επιστροφή του φόρου να γίνεται ξεχωριστά για τους συζύγους
Παραδείγματα
Ελεύθερος επαγγελματίας έχει ετήσιο εισόδημα 12.000 ευρώ από ελευθέριο επάγγελμα και η σύζυγός του έχει ετήσιο εισόδημα 20.000 ευρώ από μισθωτές υπηρεσίες. Κατέχουν ένα ΙΧ ηλικίας τριών ετών στο όνομα του συζύγου 2.500 κυβικών και ιδιόκτητη κατοικία στο όνομα του συζύγου.
Η συγκεκριμένη οικογένεια χρεώνεται με ετήσιο τεκμήριο 23.300 ευρώ. Με την υποβολή κοινής φορολογικής δήλωσης δεν προκύπτει πρόβλημα κάλυψης των τεκμηρίων καθώς το συνολικό εισόδημα της οικογένειας ανέρχεται σε 32.000 ευρώ και υπερκαλύπτει το ποσό των αντικειμενικών δαπανών- τεκμηρίων.
Στην περίπτωση που υποβάλλουν ξεχωριστή φορολογική δήλωση, ο σύζυγος θα βρεθεί αντιμέτωπος με τα τεκμήρια. Με δεδομένο ότι το ΙΧ και η κατοικία είναι το όνομά του, το ετήσιο τεκμαρτό του εισόδημα μαζί με την ελάχιστη αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης ανέρχεται σε 21.300 ευρώ. Με δεδομένο ότι έχει δηλώσει εισόδημα 12.000 ευρώ, θα κληθεί να πληρώσει πρόσθετο φόρο για το επιπλέον τεκμαρτό εισόδημα 9.300 ευρώ που υπολογίζεται με συντελεστή 22%. Δηλαδή θα κληθεί να πληρώσει πρόσθετο φόρο 2.046 ευρώ.
Ζευγάρι όπου ο σύζυγος είναι μισθωτός και έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την εφορία κάνει κοινή φορολογική δήλωση με τη σύζυγο που δικαιούται επιστροφής φόρου. Στην περίπτωση αυτή, η επιστροφή φόρου της συζύγου συμψηφίζεται με τις οφειλές του συζύγου και δεν καταβάλλεται στη σύζυγο.
Ωστόσο, αν κάνουν ξεχωριστή φορολογική δήλωση τότε η σύζυγος θα εισπράξει κανονικά της επιστροφή της, ενώ δεν θα επιβληθούν και εναντίον της μέτρα αναγκαστικής είσπραξης όπως είναι οι κατασχέσεις για τις οφειλές του συζύγου της.
