Με τη διαδικασία της «πρότυπης δίκης» θα αποφασίσει οριστικά η Ολομέλεια του Συμβουλίου Επικρατείας για τις περικοπές στις συντάξεις, καθώς και για την κατάργηση της 13ης και της 14ης σύνταξης, δηλαδή των δώρων Χριστουγέννων, Πάσχα και του επιδόματος αδείας, τα οποία οι συνταξιούχοι έλαβαν τελευταία φορά το 2012, με τις παρεμβάσεις του δεύτερου μνημονίου.
Αυτό αποφάσισε η αρμόδια -σύμφωνα με τον νόμο 3900/2010- επιτροπή του ΣτΕ, έπειτα από αίτηση που υπέβαλε ο ΕΦΚΑ πριν από οκτώ ημέρες, δηλαδή στις 15 Νοεμβρίου.
Όπως επισημαίνεται στην απόφαση της αρμόδιας επιτροπής του Συμβουλίου της Επικρατείας, σήμερα εκκρεμούν μόνο στο Διοικητικό Πρωτοδικείο της Αθήνας περίπου 6.000 συναφείς αγωγές, για τις περικοπές στις συντάξεις των ν. 4051/2012 και 4093/2012, καθώς και για την κατάργηση 13ης και 14ης σύνταξης, δηλαδή των δώρων Χριστουγέννων, Πάσχα και του επιδόματος αδείας. Οι περισσότερες προσφυγές είναι ομαδικές, ενώ δεν έχει καταμετρηθεί ο αντίστοιχος αριθμός όλων των υπολοίπων υποθέσεων που εκκρεμούν στα διοικητικά πρωτοδικεία της χώρας.
Ρητά αναφέρεται στην απόφαση της επιτροπής του ΣτΕ, ότι με τη συγκεκριμένη πράξη αναστέλλεται η εκδίκαση όλων των εκκρεμών δικαστικών υποθέσεων μεταξύ συνταξιούχων και ΕΦΚΑ στις οποίες τίθενται τα ίδια ακριβώς ζητήματα.
Συνεπώς, όλες οι σχετικές με αυτό το θέμα δικαστικές διεκδικήσεις θα ανασταλούν μέχρι να αποφασίσει οριστικά και αμετάκλητα η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Τα 4 ερωτήματα του ΕΦΚΑ
Σύμφωνα πάντα με την απόφαση της αρμόδιας επιτροπής του ΣτΕ, ο ΕΦΚΑ, ως εναγόμενο ΝΠΔΔ, αναφέρεται στο αίτημά του για πιλοτική δίκη στο σκεπτικό των πρόσφατων αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου με τις οποίες κρίθηκαν ως αντισυνταγματικές συγκεκριμένες διατάξεις του νόμου Κατρούγκαλου. Συγκεκριμένα, ο ΕΦΚΑ -επικαλούμενος ειδικά την απόφαση 1891/2019 της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας της 4ης Οκτωβρίου του 2019- υποστηρίζει ότι με την επίμαχη αγωγή τίθενται τα ακόλουθα ζητήματα γενικότερου ενδιαφέροντος που έχουν συνέπειες για ευρύτερο κύκλο προσώπων, δεδομένου, όπως σημειώθηκε, ότι στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών «εκκρεμούν περίπου 6.000 συναφείς αγωγές, οι περισσότερες εκ των οποίων είναι ομαδικές». Τα τέσσερα ερωτήματα για τα οποία ο ΕΦΚΑ ζητά την κρίση του ΣτΕ είναι τα ακόλουθα:
α) Αν η θεσπισθείσα με τη διάταξη του άρθρου 14 παρ. 2Α του ν. 4387/2016 ρύθμιση της συνέχισης καταβολής των συντάξεων, όπως είχαν διαμορφωθεί στις 31.12.2014, δηλαδή με τις μειώσεις που επήλθαν με τους μνημονιακούς νόμους 4051/2012 και 4093/2012 για το χρονικό διάστημα από 12.5.2016 και εφεξής, είναι σύμφωνη με το Σύνταγμα και την Ευρωπαϊκή σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ).
β) Αν η παραπάνω διάταξη του άρθρου 14 παρ. 2α του ν. 4387/2016 αφορά και το διάστημα από 1.1.2013 έως την 11.5.2016 και, σε καταφατική περίπτωση, εάν η ρύθμιση για το διάστημα αυτό αντίκειται στο Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ.
γ) Αν ο χρονικός περιορισμός της ισχύος των αποτελεσμάτων που έθεσαν οι 2287-8/2015 αποφάσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ αφορά μόνο τη διαπίστωση της αντίθεσης προς το Σύνταγμα των διατάξεων των ν. 4051/2012 και 4093/2012 ή αφορά και την διαπιστωθείσα αντίθεσή τους με τις ρυθμίσεις του Προσθέτου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ.
δ) Αν με βάση τις πρόσφατες κρίσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ της 4ης Οκτωβρίου του 2019 και των αποφάσεων του ΣτΕ του 2015 οι παραπάνω μειώσεις των συντάξεων για το χρονικό διάστημα από 1.1.2013 έως 11.5.2016 είναι δυνατό να κριθούν σύμφωνες με το Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ εφόσον από εμπεριστατωμένη επιστημονική μελέτη, μεταγενέστερη των αποφάσεων της Ολομέλειας του ΣτΕ 2287-8/2015 προκύπτει ή θα προκύψει ότι οι μειώσεις των συντάξεων βάσει των ν. 4051/2012 και 4093/2012 από την έναρξη επιβολής τους (1.1.2013) ήταν κατ’ ουσίαν σύμφωνες με το Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ.
Για όλους τους προαναφερόμενους λόγους η αρμόδια επιτροπή του ΣτΕ αποφάσισε να συζητηθεί το θέμα που έθεσε ο ΕΦΚΑ στην Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου και μέχρι την έκδοση της απόφασής του να ανασταλεί η εκδίκαση όλων των εκκρεμών υποθέσεων, στις οποίες τίθενται τα ίδια ζητήματα.
Ποιος είναι ο ορισμός
Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία (άρθρο 1, παρ. 1 ν.3900/2010), όταν μια υπόθεση η οποία εκκρεμεί στα διοικητικά δικαστήρια θέτει ένα ζήτημα γενικότερου ενδιαφέροντος με συνέπειες για ευρύτερο κύκλο προσώπων, επιτρέπεται τόσο στους διαδίκους, Υπουργό και ιδιώτες, όσο και στα διοικητικά δικαστήρια, παρακάμπτοντας την συνηθισμένη διαδρομή της (διοικητικό πρωτοδικείο - διοικητικό εφετείο - Συμβούλιο της Επικρατείας), να απευθύνονται απ’ ευθείας στο ανώτατο δικαστήριο, ώστε αυτό να χαράσσει σύντομα, μια ώρα αρχύτερα, μια νομολογιακή γραμμή (Νομική βιβλιοθήκη, Φ. Αρναούτογλου 2012).
Αυτό αποφάσισε η αρμόδια -σύμφωνα με τον νόμο 3900/2010- επιτροπή του ΣτΕ, έπειτα από αίτηση που υπέβαλε ο ΕΦΚΑ πριν από οκτώ ημέρες, δηλαδή στις 15 Νοεμβρίου.
Όπως επισημαίνεται στην απόφαση της αρμόδιας επιτροπής του Συμβουλίου της Επικρατείας, σήμερα εκκρεμούν μόνο στο Διοικητικό Πρωτοδικείο της Αθήνας περίπου 6.000 συναφείς αγωγές, για τις περικοπές στις συντάξεις των ν. 4051/2012 και 4093/2012, καθώς και για την κατάργηση 13ης και 14ης σύνταξης, δηλαδή των δώρων Χριστουγέννων, Πάσχα και του επιδόματος αδείας. Οι περισσότερες προσφυγές είναι ομαδικές, ενώ δεν έχει καταμετρηθεί ο αντίστοιχος αριθμός όλων των υπολοίπων υποθέσεων που εκκρεμούν στα διοικητικά πρωτοδικεία της χώρας.
Ρητά αναφέρεται στην απόφαση της επιτροπής του ΣτΕ, ότι με τη συγκεκριμένη πράξη αναστέλλεται η εκδίκαση όλων των εκκρεμών δικαστικών υποθέσεων μεταξύ συνταξιούχων και ΕΦΚΑ στις οποίες τίθενται τα ίδια ακριβώς ζητήματα.
Συνεπώς, όλες οι σχετικές με αυτό το θέμα δικαστικές διεκδικήσεις θα ανασταλούν μέχρι να αποφασίσει οριστικά και αμετάκλητα η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Τα 4 ερωτήματα του ΕΦΚΑ
Σύμφωνα πάντα με την απόφαση της αρμόδιας επιτροπής του ΣτΕ, ο ΕΦΚΑ, ως εναγόμενο ΝΠΔΔ, αναφέρεται στο αίτημά του για πιλοτική δίκη στο σκεπτικό των πρόσφατων αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου με τις οποίες κρίθηκαν ως αντισυνταγματικές συγκεκριμένες διατάξεις του νόμου Κατρούγκαλου. Συγκεκριμένα, ο ΕΦΚΑ -επικαλούμενος ειδικά την απόφαση 1891/2019 της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας της 4ης Οκτωβρίου του 2019- υποστηρίζει ότι με την επίμαχη αγωγή τίθενται τα ακόλουθα ζητήματα γενικότερου ενδιαφέροντος που έχουν συνέπειες για ευρύτερο κύκλο προσώπων, δεδομένου, όπως σημειώθηκε, ότι στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών «εκκρεμούν περίπου 6.000 συναφείς αγωγές, οι περισσότερες εκ των οποίων είναι ομαδικές». Τα τέσσερα ερωτήματα για τα οποία ο ΕΦΚΑ ζητά την κρίση του ΣτΕ είναι τα ακόλουθα:
α) Αν η θεσπισθείσα με τη διάταξη του άρθρου 14 παρ. 2Α του ν. 4387/2016 ρύθμιση της συνέχισης καταβολής των συντάξεων, όπως είχαν διαμορφωθεί στις 31.12.2014, δηλαδή με τις μειώσεις που επήλθαν με τους μνημονιακούς νόμους 4051/2012 και 4093/2012 για το χρονικό διάστημα από 12.5.2016 και εφεξής, είναι σύμφωνη με το Σύνταγμα και την Ευρωπαϊκή σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ).
β) Αν η παραπάνω διάταξη του άρθρου 14 παρ. 2α του ν. 4387/2016 αφορά και το διάστημα από 1.1.2013 έως την 11.5.2016 και, σε καταφατική περίπτωση, εάν η ρύθμιση για το διάστημα αυτό αντίκειται στο Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ.
γ) Αν ο χρονικός περιορισμός της ισχύος των αποτελεσμάτων που έθεσαν οι 2287-8/2015 αποφάσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ αφορά μόνο τη διαπίστωση της αντίθεσης προς το Σύνταγμα των διατάξεων των ν. 4051/2012 και 4093/2012 ή αφορά και την διαπιστωθείσα αντίθεσή τους με τις ρυθμίσεις του Προσθέτου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ.
δ) Αν με βάση τις πρόσφατες κρίσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ της 4ης Οκτωβρίου του 2019 και των αποφάσεων του ΣτΕ του 2015 οι παραπάνω μειώσεις των συντάξεων για το χρονικό διάστημα από 1.1.2013 έως 11.5.2016 είναι δυνατό να κριθούν σύμφωνες με το Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ εφόσον από εμπεριστατωμένη επιστημονική μελέτη, μεταγενέστερη των αποφάσεων της Ολομέλειας του ΣτΕ 2287-8/2015 προκύπτει ή θα προκύψει ότι οι μειώσεις των συντάξεων βάσει των ν. 4051/2012 και 4093/2012 από την έναρξη επιβολής τους (1.1.2013) ήταν κατ’ ουσίαν σύμφωνες με το Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ.
Για όλους τους προαναφερόμενους λόγους η αρμόδια επιτροπή του ΣτΕ αποφάσισε να συζητηθεί το θέμα που έθεσε ο ΕΦΚΑ στην Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου και μέχρι την έκδοση της απόφασής του να ανασταλεί η εκδίκαση όλων των εκκρεμών υποθέσεων, στις οποίες τίθενται τα ίδια ζητήματα.
Ποιος είναι ο ορισμός
Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία (άρθρο 1, παρ. 1 ν.3900/2010), όταν μια υπόθεση η οποία εκκρεμεί στα διοικητικά δικαστήρια θέτει ένα ζήτημα γενικότερου ενδιαφέροντος με συνέπειες για ευρύτερο κύκλο προσώπων, επιτρέπεται τόσο στους διαδίκους, Υπουργό και ιδιώτες, όσο και στα διοικητικά δικαστήρια, παρακάμπτοντας την συνηθισμένη διαδρομή της (διοικητικό πρωτοδικείο - διοικητικό εφετείο - Συμβούλιο της Επικρατείας), να απευθύνονται απ’ ευθείας στο ανώτατο δικαστήριο, ώστε αυτό να χαράσσει σύντομα, μια ώρα αρχύτερα, μια νομολογιακή γραμμή (Νομική βιβλιοθήκη, Φ. Αρναούτογλου 2012).
