Σχεδόν το 1/3 του συνόλου των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το Δημόσιο είναι πρόστιμα που επιβλήθηκαν από το... 1976 έως και το 2018 σε χιλιάδες επιχειρήσεις, ελεύθερους επαγγελματίες και λοιπά φυσικά και νομικά πρόσωπα, για έκδοση ή λήψη πλαστών και εικονικών φορολογικών στοιχείων, για μη έκδοση ή για ανακριβή έκδοση φορολογικών στοιχείων και πλήθος άλλων παραβάσεων του ισχύσαντος μέχρι το 2013 Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων.
Το συνολικό ύψος των απλήρωτων αυτών προστίμων ανερχόταν σε 31,56 δισ. ευρώ την 31η-12-2017 και σε 32,28 δισ. ευρώ την 31η-12-2018.
Οι υπηρεσίες της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) εξακολουθούν να θεωρούν τα ποσά αυτά ως χρωστούμενα από τους φορολογούμενους, παρότι γνωρίζουν ότι είναι απίθανο να τα εισπράξουν, δεδομένου ότι έχουν εκτιναχθεί στα ύψη και είναι αδύνατο να εξοφληθούν από τους οφειλέτες τους, οι οποίοι στη συντριπτική τους πλειονότητα έχουν χρεοκοπήσει κι έχουν βάλει «λουκέτο».
Την τραγελαφική αυτή κατάσταση αποκαλύπτουν αφενός η έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου επί του απολογισμού και του ισολογισμού του κράτους για το 2016, η οποία υποβλήθηκε στη Βουλή, αφετέρου τα στοιχεία που ανακοίνωσε πρόσφατα η ΑΑΔΕ για τα ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο.
Ευρήματα έκθεσης
Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στην έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, το συνολικό ύψος των οφειλών προς το Δημόσιο που είχαν καταστεί ληξιπρόθεσμες και παρέμεναν ανείσπρακτες στις 31-12-2018 ανερχόταν σε 104,22 δισ. ευρώ ή 56,42% του ΑΕΠ.
Από το ποσό αυτό, τα βεβαιωθέντα πρόστιμα που αφορούν σε παραβάσεις του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων (ΚΒΣ) έφθαναν τα 32,284 δισ. ευρώ, δηλαδή ανέρχονταν σε ποσοστό 31% των συνολικών ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τη Φορολογική Διοίκηση, δηλαδή έφθαναν σε επίπεδο λίγο χαμηλότερο από το 1/3 των συνολικών χρεών.
Τα στοιχεία που έλαβε το Ελεγκτικό Συνέδριο από την ΑΑΔΕ για την παλαιότητα των οφειλόμενων προστίμων του ΚΒΣ, καθώς επίσης και για την ταυτότητα των οφειλετών των ποσών αυτών δείχνουν, εξάλλου, ότι:
α) Ποσοστό 12,25% ή ποσό 3,956 δισ. ευρώ των οφειλών των φορολογουμένων από πρόστιμα του ΚΒΣ αφορά την περίοδο 1976-2005, δηλαδή στα 30 από τα 43 χρόνια της περιόδου στην οποία συσσωρεύτηκαν όλα τα ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο.
β) Το υπόλοιπο ποσοστό 87,75%, το οποίο αντιστοιχεί σε ποσό 28,329 δισ. ευρώ περίπου, κατανέμεται στα έτη 2006-2018.
γ) Το 37,1% των απαιτήσεων του Δημοσίου από πρόστιμα αφορά φυσικά πρόσωπα (ελεύθερους επαγγελματίες και μισθωτούς), το 53,40% ανώνυμες εταιρείες και εταιρείες περιορισμένης ευθύνης και το υπόλοιπο 9,5% σε λοιπά νομικά πρόσωπα.
Αμφίβολη εισπραξιμότητα
Το Ελεγκτικό Συνέδριο επισημαίνει ότι «ενώ μεγάλο μέρος των ανωτέρω απαιτήσεων είναι αμφιβόλου εισπραξιμότητας, εντούτοις δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα, και κατά πάγια τακτική, σχετική πρόβλεψη απομείωσής τους, καθώς δεν έχει εκδοθεί η προβλεπόμενη στην παράγραφο 3.4.2. του κεφαλαίου 3 του άρθρου 1 του π.δ/τος 15/2011 απόφαση του υπουργού Οικονομικών».
Τονίζει επίσης ότι: «Η εκτίμηση της εισπραξιμότητας των βεβαιωθέντων πέραν της δεκαετίας εσόδων και η συνακόλουθη διαγραφή των ανεπίδεκτων είσπραξης απαιτήσεων αποτελούν αναγκαίες ενέργειες, ώστε ο προϋπολογισμός να παρουσιάζει την πραγματική εικόνα του εισπρακτέου υπολοίπου, όπως προβλέπεται στις διατάξεις του άρθρου 33 του ν. 4270/2014, που θεσπίζουν την αρχή της ειλικρίνειας για τη διαχείριση των οικονομικών του Δημοσίου».
Προσθέτει, τέλος, ότι «παρατηρείται αναποτελεσματικότητα στην είσπραξη των επιβαλλόμενων προστίμων, που καταδεικνύει την αδυναμία διασύνδεσης ποινής και φορολογικής συμμόρφωσης».
Το συνολικό ύψος των απλήρωτων αυτών προστίμων ανερχόταν σε 31,56 δισ. ευρώ την 31η-12-2017 και σε 32,28 δισ. ευρώ την 31η-12-2018.
Οι υπηρεσίες της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) εξακολουθούν να θεωρούν τα ποσά αυτά ως χρωστούμενα από τους φορολογούμενους, παρότι γνωρίζουν ότι είναι απίθανο να τα εισπράξουν, δεδομένου ότι έχουν εκτιναχθεί στα ύψη και είναι αδύνατο να εξοφληθούν από τους οφειλέτες τους, οι οποίοι στη συντριπτική τους πλειονότητα έχουν χρεοκοπήσει κι έχουν βάλει «λουκέτο».
Την τραγελαφική αυτή κατάσταση αποκαλύπτουν αφενός η έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου επί του απολογισμού και του ισολογισμού του κράτους για το 2016, η οποία υποβλήθηκε στη Βουλή, αφετέρου τα στοιχεία που ανακοίνωσε πρόσφατα η ΑΑΔΕ για τα ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο.
Ευρήματα έκθεσης
Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στην έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, το συνολικό ύψος των οφειλών προς το Δημόσιο που είχαν καταστεί ληξιπρόθεσμες και παρέμεναν ανείσπρακτες στις 31-12-2018 ανερχόταν σε 104,22 δισ. ευρώ ή 56,42% του ΑΕΠ.
Από το ποσό αυτό, τα βεβαιωθέντα πρόστιμα που αφορούν σε παραβάσεις του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων (ΚΒΣ) έφθαναν τα 32,284 δισ. ευρώ, δηλαδή ανέρχονταν σε ποσοστό 31% των συνολικών ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τη Φορολογική Διοίκηση, δηλαδή έφθαναν σε επίπεδο λίγο χαμηλότερο από το 1/3 των συνολικών χρεών.
Τα στοιχεία που έλαβε το Ελεγκτικό Συνέδριο από την ΑΑΔΕ για την παλαιότητα των οφειλόμενων προστίμων του ΚΒΣ, καθώς επίσης και για την ταυτότητα των οφειλετών των ποσών αυτών δείχνουν, εξάλλου, ότι:
α) Ποσοστό 12,25% ή ποσό 3,956 δισ. ευρώ των οφειλών των φορολογουμένων από πρόστιμα του ΚΒΣ αφορά την περίοδο 1976-2005, δηλαδή στα 30 από τα 43 χρόνια της περιόδου στην οποία συσσωρεύτηκαν όλα τα ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο.
β) Το υπόλοιπο ποσοστό 87,75%, το οποίο αντιστοιχεί σε ποσό 28,329 δισ. ευρώ περίπου, κατανέμεται στα έτη 2006-2018.
γ) Το 37,1% των απαιτήσεων του Δημοσίου από πρόστιμα αφορά φυσικά πρόσωπα (ελεύθερους επαγγελματίες και μισθωτούς), το 53,40% ανώνυμες εταιρείες και εταιρείες περιορισμένης ευθύνης και το υπόλοιπο 9,5% σε λοιπά νομικά πρόσωπα.
Αμφίβολη εισπραξιμότητα
Το Ελεγκτικό Συνέδριο επισημαίνει ότι «ενώ μεγάλο μέρος των ανωτέρω απαιτήσεων είναι αμφιβόλου εισπραξιμότητας, εντούτοις δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα, και κατά πάγια τακτική, σχετική πρόβλεψη απομείωσής τους, καθώς δεν έχει εκδοθεί η προβλεπόμενη στην παράγραφο 3.4.2. του κεφαλαίου 3 του άρθρου 1 του π.δ/τος 15/2011 απόφαση του υπουργού Οικονομικών».
Τονίζει επίσης ότι: «Η εκτίμηση της εισπραξιμότητας των βεβαιωθέντων πέραν της δεκαετίας εσόδων και η συνακόλουθη διαγραφή των ανεπίδεκτων είσπραξης απαιτήσεων αποτελούν αναγκαίες ενέργειες, ώστε ο προϋπολογισμός να παρουσιάζει την πραγματική εικόνα του εισπρακτέου υπολοίπου, όπως προβλέπεται στις διατάξεις του άρθρου 33 του ν. 4270/2014, που θεσπίζουν την αρχή της ειλικρίνειας για τη διαχείριση των οικονομικών του Δημοσίου».
Προσθέτει, τέλος, ότι «παρατηρείται αναποτελεσματικότητα στην είσπραξη των επιβαλλόμενων προστίμων, που καταδεικνύει την αδυναμία διασύνδεσης ποινής και φορολογικής συμμόρφωσης».
