Την τελευταία ευκαιρία για την ευνοϊκή ρύθμιση των οφειλών τους με προστασία της πρώτης κατοικίας, δίνει στους δανειολήπτες με μη εξυπηρετούμενα δάνεια η τετράμηνη παράταση του νόμου 4605/2019 που εξασφάλισε από τους Θεσμούς η κυβέρνηση.
Από την 1η Μαΐου του 2020, η πρόβλεψη για την προστασία της πρώτης κατοικίας θα αποτελεί θέμα κυβερνητικής κοινωνικής πολιτικής, παύοντας να λειτουργεί ως "παρακολούθημα" των δανειακών συμβάσεων.
Η χορήγηση παράτασης τεσσάρων μηνών στο προστατευτικό πλαίσιο του νόμου 4605/2019, εγκρίθηκε από τους Θεσμούς και σημειώνεται στην έκθεση ενισχυμένης εποπτείας που ανακοίνωσε χθες για την Ελλάδα η Κομισιόν. Η παράταση δόθηκε μετά τις συστηματικές και συντονισμένες ενέργειες της κυβέρνησης για να απλοποιήσει τις διαδικασίες για την προστασία της πρώτης κατοικίας και περισσότεροι ιδιοκτήτες να ενταχθούν στη σχετική ρύθμιση. Σημειώνεται ότι με τις τροποποιήσεις που υιοθέτησε η κυβέρνηση στις 14 Νοεμβρίου για την απλοποίηση των διαδικασιών του ν. 4605/2019, οι δανειολήπτες μπορούν κυριολεκτικά με το πάτημα ενός κουμπιού, να υποβάλουν αίτηση στην ηλεκτρονική πλατφόρμα της ΕΓΔΙΧ και να λάβουν, εφόσον είναι επιλέξιμοι προστασίας, ευνοϊκή ρύθμιση του δανείου τους και κρατική επιδότηση της μηνιαίας δόσης.
Προς ενιαίο πλαίσιο αφερεγγυότητας για τη ρύθμιση του ιδιωτικού χρέους
Η παράταση των τεσσάρων μηνών που δόθηκε στον νόμο 4605/2019, ούτε τυχαία είναι, ούτε και ελαστική. Μέσα στο διάστημα του τετραμήνου θα έχει ετοιμαστεί και ψηφιστεί το νέο πλαίσιο για την αφερεγγυότητα των φυσικών προσώπων, το οποίο θα καλύπτει συνολικά την διευθέτηση του ιδιωτικού χρέους και θα περιλαμβάνει α) τη ρύθμιση/αναδιάρθρωση, β) την πτώχευση και γ) την "δεύτερη ευκαιρία" σε υπερχρεωμένους δανειολήπτες. Σύμφωνα με τις πληροφορίες του Capital.gr, η νομοπαρασκευαστική επιτροπή για το νέο πλαίσιο αφερεγγυότητας θα ξεκινήσει τις εργασίες της την 1η Δεκεμβρίου.
Όπως έχει γράψει το Capital.gr, με το νέο πλαίσιο αφερεγγυότητας, η ρύθμιση του ιδιωτικού χρέους, συνολικά προς τράπεζες, εφορία, ασφαλιστικά ταμεία, δημόσιους οργανισμούς, θα γίνεται μέσω της λειτουργίας ενιαίας ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Αυτό σημαίνει ότι θα καταργηθούν όλα τα επιμέρους εργαλεία που υπάρχουν σήμερα και ρυθμίζουν "κατακερματισμένα" το χρέος των ιδιωτών και θα αφομοιωθούν σε ένα "υπερ – εργαλείο" το οποίο θα στοχεύει:
- στην παροχή δεύτερης ευκαιρίας στους βιώσιμους οφειλέτες,
- στην εκκαθάριση των μη βιώσιμων, και
- στον εντοπισμό και αποκλεισμό των στρατηγικών κακοπληρωτών.
Οι αλλαγές αυτές δεν θα περιλαμβάνουν νομοθετήματα για την προστασία της πρώτης κατοικίας, καθώς αυτή, πανευρωπαϊκά, δεν προστατεύεται δια νόμων, αλλά αποτελεί αντικείμενο της κοινωνικής πολιτικής που εφαρμόζει το κάθε κράτος – μέλος της Ε.Ε. Κατόπιν αυτού, η προστασία της πρώτης κατοικίας θα συνεχίσει να υφίσταται, αλλά υπό άλλο πλαίσιο, σαφώς πολύ περιορισμένο, για τους πλέον ευάλωτους πολίτες. Έτσι π.χ., η επιδότηση που χορηγεί σήμερα το κράτος στους δανειολήπτες για την πρώτη κατοικία μέσω των διαδικασιών του νόμου 4605/2019, θα αποτελεί μετά την 30ή Απριλίου του 2020 αντικείμενο, πιθανότατα, του Υπουργείου Εργασίας.
Η Κομισιόν και το ΔΝΤ για την προστασία της πρώτης κατοικίας
Στη χθεσινή της έκθεση ενισχυμένης εποπτείας για την Ελλάδα, η Κομισιόν αναφέρεται στην τετράμηνη παράταση του νόμου 4605/2019 για την προστασία της πρώτης κατοικίας και στον τερματισμό του σχήματος στα τέλη του Απριλίου 2020, εκτιμώντας ότι η παράταση μπορεί να ενισχύσει τη λειτουργικότητα του νόμου, από την άλλη, όμως, επιβραδύνει την ομαλοποίηση στην κουλτούρα πληρωμών. Όπως επισημαίνει, οι ελληνικές Αρχές έχουν δεσμευτεί για την προώθηση ενός νέου πλαισίου, το οποίο θα εγγυάται την χωρίς περιορισμούς αναγκαστική εκτέλεση ενεχύρων, συμπεριλαμβανομένης της πρώτης κατοικίας, για την είσπραξη οφειλών.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, στην ετήσια έκθεσή του για την Ελλάδα που δημοσιεύτηκε την προηγούμενη εβδομάδα, ανέφερε ότι ο νόμος για την προστασία της πρώτης κατοικίας πρέπει να λήξει στο τέλος Δεκεμβρίου 2019, καθώς οι παρατάσεις διαιωνίζουν την αντίληψη ότι το κράτος θα παρεμβαίνει πάντα για να αποτρέπει τους πλειστηριασμούς, με αποτέλεσμα να διαβρώνεται περαιτέρω η κουλτούρα πληρωμών. "Η Ελλάδα θα πρέπει να υιοθετήσει ένα νόμο αφερεγγυότητας φυσικών προσώπων που θα δίνει τη δυνατότητα μιας καινούργιας αρχής στους ιδιώτες με χρέος χωρίς εξασφαλίσεις, αλλά δεν θα στοχεύει στο να κρατήσει τους ιδιώτες σε σπίτια τα οποία δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά", έλεγε χαρακτηριστικά το ΔΝΤ.
Η κοινοτική Οδηγία περί προληπτικής αναδιάρθρωσης
Το νέο πλαίσιο αφερεγγυότητας που θα ρυθμίσει το ιδιωτικό χρέος αποτελεί υποχρέωση της Ελλάδας, στο πλαίσιο της εφαρμογής της κοινοτικής Οδηγίας 2019/1023 περί προληπτικής αναδιάρθρωσης, η οποία δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 26 Ιουνίου 2019. Στόχος της εν λόγω Οδηγίας είναι η διασφάλιση της αποτελεσματικότητας του εθνικού πλαισίου των κρατών μελών της Ε.Ε. αναφορικά με τις διαδικασίες αναδιάρθρωσης, αφερεγγυότητας και απαλλαγής από το χρέος των αφερέγγυων ή υπερχρεωμένων οφειλετών, ιδίως περιορίζοντας τη διάρκεια αυτών των διαδικασιών. Με την Οδηγία θεσπίζονται, μεταξύ άλλων, διατάξεις αναφορικά με τα σχέδια προληπτικής αναδιάρθρωσης, την αναστολή των ατομικών διώξεων των οφειλετών, καθώς και την προστασία των συναλλαγών που συνδέονται με την αναδιάρθρωση. Περαιτέρω, καθορίζεται το ρυθμιστικό πλαίσιο για την απαλλαγή από τα χρέη συγκεκριμένων κατηγοριών οφειλετών και προβλέπεται η ενοποίηση των διαδικασιών για τα επαγγελματικά και τα προσωπικά χρέη.
Από την 1η Μαΐου του 2020, η πρόβλεψη για την προστασία της πρώτης κατοικίας θα αποτελεί θέμα κυβερνητικής κοινωνικής πολιτικής, παύοντας να λειτουργεί ως "παρακολούθημα" των δανειακών συμβάσεων.
Η χορήγηση παράτασης τεσσάρων μηνών στο προστατευτικό πλαίσιο του νόμου 4605/2019, εγκρίθηκε από τους Θεσμούς και σημειώνεται στην έκθεση ενισχυμένης εποπτείας που ανακοίνωσε χθες για την Ελλάδα η Κομισιόν. Η παράταση δόθηκε μετά τις συστηματικές και συντονισμένες ενέργειες της κυβέρνησης για να απλοποιήσει τις διαδικασίες για την προστασία της πρώτης κατοικίας και περισσότεροι ιδιοκτήτες να ενταχθούν στη σχετική ρύθμιση. Σημειώνεται ότι με τις τροποποιήσεις που υιοθέτησε η κυβέρνηση στις 14 Νοεμβρίου για την απλοποίηση των διαδικασιών του ν. 4605/2019, οι δανειολήπτες μπορούν κυριολεκτικά με το πάτημα ενός κουμπιού, να υποβάλουν αίτηση στην ηλεκτρονική πλατφόρμα της ΕΓΔΙΧ και να λάβουν, εφόσον είναι επιλέξιμοι προστασίας, ευνοϊκή ρύθμιση του δανείου τους και κρατική επιδότηση της μηνιαίας δόσης.
Προς ενιαίο πλαίσιο αφερεγγυότητας για τη ρύθμιση του ιδιωτικού χρέους
Η παράταση των τεσσάρων μηνών που δόθηκε στον νόμο 4605/2019, ούτε τυχαία είναι, ούτε και ελαστική. Μέσα στο διάστημα του τετραμήνου θα έχει ετοιμαστεί και ψηφιστεί το νέο πλαίσιο για την αφερεγγυότητα των φυσικών προσώπων, το οποίο θα καλύπτει συνολικά την διευθέτηση του ιδιωτικού χρέους και θα περιλαμβάνει α) τη ρύθμιση/αναδιάρθρωση, β) την πτώχευση και γ) την "δεύτερη ευκαιρία" σε υπερχρεωμένους δανειολήπτες. Σύμφωνα με τις πληροφορίες του Capital.gr, η νομοπαρασκευαστική επιτροπή για το νέο πλαίσιο αφερεγγυότητας θα ξεκινήσει τις εργασίες της την 1η Δεκεμβρίου.
Όπως έχει γράψει το Capital.gr, με το νέο πλαίσιο αφερεγγυότητας, η ρύθμιση του ιδιωτικού χρέους, συνολικά προς τράπεζες, εφορία, ασφαλιστικά ταμεία, δημόσιους οργανισμούς, θα γίνεται μέσω της λειτουργίας ενιαίας ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Αυτό σημαίνει ότι θα καταργηθούν όλα τα επιμέρους εργαλεία που υπάρχουν σήμερα και ρυθμίζουν "κατακερματισμένα" το χρέος των ιδιωτών και θα αφομοιωθούν σε ένα "υπερ – εργαλείο" το οποίο θα στοχεύει:
- στην παροχή δεύτερης ευκαιρίας στους βιώσιμους οφειλέτες,
- στην εκκαθάριση των μη βιώσιμων, και
- στον εντοπισμό και αποκλεισμό των στρατηγικών κακοπληρωτών.
Οι αλλαγές αυτές δεν θα περιλαμβάνουν νομοθετήματα για την προστασία της πρώτης κατοικίας, καθώς αυτή, πανευρωπαϊκά, δεν προστατεύεται δια νόμων, αλλά αποτελεί αντικείμενο της κοινωνικής πολιτικής που εφαρμόζει το κάθε κράτος – μέλος της Ε.Ε. Κατόπιν αυτού, η προστασία της πρώτης κατοικίας θα συνεχίσει να υφίσταται, αλλά υπό άλλο πλαίσιο, σαφώς πολύ περιορισμένο, για τους πλέον ευάλωτους πολίτες. Έτσι π.χ., η επιδότηση που χορηγεί σήμερα το κράτος στους δανειολήπτες για την πρώτη κατοικία μέσω των διαδικασιών του νόμου 4605/2019, θα αποτελεί μετά την 30ή Απριλίου του 2020 αντικείμενο, πιθανότατα, του Υπουργείου Εργασίας.
Η Κομισιόν και το ΔΝΤ για την προστασία της πρώτης κατοικίας
Στη χθεσινή της έκθεση ενισχυμένης εποπτείας για την Ελλάδα, η Κομισιόν αναφέρεται στην τετράμηνη παράταση του νόμου 4605/2019 για την προστασία της πρώτης κατοικίας και στον τερματισμό του σχήματος στα τέλη του Απριλίου 2020, εκτιμώντας ότι η παράταση μπορεί να ενισχύσει τη λειτουργικότητα του νόμου, από την άλλη, όμως, επιβραδύνει την ομαλοποίηση στην κουλτούρα πληρωμών. Όπως επισημαίνει, οι ελληνικές Αρχές έχουν δεσμευτεί για την προώθηση ενός νέου πλαισίου, το οποίο θα εγγυάται την χωρίς περιορισμούς αναγκαστική εκτέλεση ενεχύρων, συμπεριλαμβανομένης της πρώτης κατοικίας, για την είσπραξη οφειλών.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, στην ετήσια έκθεσή του για την Ελλάδα που δημοσιεύτηκε την προηγούμενη εβδομάδα, ανέφερε ότι ο νόμος για την προστασία της πρώτης κατοικίας πρέπει να λήξει στο τέλος Δεκεμβρίου 2019, καθώς οι παρατάσεις διαιωνίζουν την αντίληψη ότι το κράτος θα παρεμβαίνει πάντα για να αποτρέπει τους πλειστηριασμούς, με αποτέλεσμα να διαβρώνεται περαιτέρω η κουλτούρα πληρωμών. "Η Ελλάδα θα πρέπει να υιοθετήσει ένα νόμο αφερεγγυότητας φυσικών προσώπων που θα δίνει τη δυνατότητα μιας καινούργιας αρχής στους ιδιώτες με χρέος χωρίς εξασφαλίσεις, αλλά δεν θα στοχεύει στο να κρατήσει τους ιδιώτες σε σπίτια τα οποία δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά", έλεγε χαρακτηριστικά το ΔΝΤ.
Η κοινοτική Οδηγία περί προληπτικής αναδιάρθρωσης
Το νέο πλαίσιο αφερεγγυότητας που θα ρυθμίσει το ιδιωτικό χρέος αποτελεί υποχρέωση της Ελλάδας, στο πλαίσιο της εφαρμογής της κοινοτικής Οδηγίας 2019/1023 περί προληπτικής αναδιάρθρωσης, η οποία δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 26 Ιουνίου 2019. Στόχος της εν λόγω Οδηγίας είναι η διασφάλιση της αποτελεσματικότητας του εθνικού πλαισίου των κρατών μελών της Ε.Ε. αναφορικά με τις διαδικασίες αναδιάρθρωσης, αφερεγγυότητας και απαλλαγής από το χρέος των αφερέγγυων ή υπερχρεωμένων οφειλετών, ιδίως περιορίζοντας τη διάρκεια αυτών των διαδικασιών. Με την Οδηγία θεσπίζονται, μεταξύ άλλων, διατάξεις αναφορικά με τα σχέδια προληπτικής αναδιάρθρωσης, την αναστολή των ατομικών διώξεων των οφειλετών, καθώς και την προστασία των συναλλαγών που συνδέονται με την αναδιάρθρωση. Περαιτέρω, καθορίζεται το ρυθμιστικό πλαίσιο για την απαλλαγή από τα χρέη συγκεκριμένων κατηγοριών οφειλετών και προβλέπεται η ενοποίηση των διαδικασιών για τα επαγγελματικά και τα προσωπικά χρέη.
