Μπαράζ ανακοινώσεων για την πορεία της ελληνικής οικονομίας βρίσκεται προ των πυλών. Ειδικότερα, μέσα στα επόμενα έξι 24ωρα θα έχουμε τη δημοσίευση της έκθεσης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για την ελληνική οικονομία,
την ανακοίνωση των στοιχείων εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού στο 10μηνο, τη δημοσίευση των εκθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την τέταρτη μεταμνημονιακή αξιολόγηση, για τον προϋπολογισμό του 2020, αλλά και για τις μακροοικονομικές ανισορροπίες, ενώ ο κύκλος θα κλείσει στις 20 Νοεμβρίου με την κατάθεση του ελληνικού προϋπολογισμού στη Βουλή, πιθανότατα ταυτόχρονα -ή με διαφορά λίγων 24ωρων- με την κατάθεση του φορολογικού νομοσχέδιου.
Έτσι, όλα τα «χαρτιά» θα ανοίξουν, τόσο από την πλευρά της κυβέρνησης όσο και από την πλευρά των θεσμών και πλέον θα εισέλθουμε στην τελική ευθεία για το κρίσιμο Eurogroup της 4ης Δεκεμβρίου στο οποίο θα κριθούν: πρώτον, το κλείσιμο της 4ης μεταμνημονιακής αξιολόγησης, δεύτερον, η εκταμίευση της επόμενης δόσης με τα κέρδη από τα ANFAs και τα SMPs και, τρίτον, το χρονοδιάγραμμα λήψης αποφάσεων για τη μελλοντική αξιοποίηση των κερδών από τα ελληνικά ομόλογα που έχουν στην κατοχή τους οι ευρωπαϊκές κεντρικές τράπεζες με προοπτική να τα επιστρέψουν στην Ελλάδα έως και το 2022.
Χωρίς εκπλήξεις
Η δημοσίευση της έκθεσης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου ακολουθεί της συνεδρίασης του διοικητικού συμβουλίου του Ταμείου όπου και συζητήθηκε το περιεχόμενό της (σ.σ.: η έγκριση της έκθεσης από το Δ.Σ. αποτελεί την κορύφωση της διαδικασίας ελέγχου που προβλέπει το άρθρο 4 του κανονισμού του Ταμείου). Αναμένεται είτε αύριο είτε τη Δευτέρα. Σε κάθε περίπτωση, δύσκολα θα υπάρξει έκπληξη, πόσο μάλλον όταν η ομάδα του Ταμείου εξέθεσε αναλυτικά τις απόψεις της μετά την ολοκλήρωση της επίσκεψης στην Ελλάδα. Ζητεί χαμηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα, δεν συμμερίζεται την εκτίμηση για ρυθμό ανάπτυξης 2,8% το 2020, επιμένει στην αναγκαιότητα περικοπής της συνταξιοδοτικής δαπάνης αλλά και μείωσης του αφορολογήτου για να διευρυνθεί η φορολογική βάση, όπως και εντατικοποίηση των προσπαθειών εξάλειψης του φαινομένου των «κόκκινων» δανείων.
Τρεις πηγές
Τη Δευτέρα θα ανακοινωθούν τελικώς -ήταν προγραμματισμένο για αύριο- τα στοιχεία για την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού στο 10μηνο. Θα φανεί αν και σε ποιο βαθμό έχει καλυφθεί το «κενό» που άφησε τον Σεπτέμβριο η ελλιπής είσπραξη εσόδων από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, αλλά και ποια είναι η πορεία των εισπράξεων ειδικά από τον ΦΠΑ, τον ΕΝΦΙΑ, καθώς και από τις ρυθμίσεις των ληξιπρόθεσμων οφειλών.
Η πορεία εισπράξεων από αυτές τις τρεις πηγές θα κρίνει σε πολύ μεγάλο βαθμό και την έκταση του πρωτογενούς πλεονάσματος μέσα στο 2019. Είναι από τα φλέγοντα θέματα για την κυβέρνηση, η οποία μετράει τους διαθέσιμους πόρους προκειμένου να χρηματοδοτήσει, είτε το έκτακτο κοινωνικό μέρισμα, είτε ακόμη και μέρος των αναδρομικών που οφείλονται στους συνταξιούχους. Εξετάζεται και αυτό το ενδεχόμενο προκειμένου να επιτευχθούν δύο στόχοι ταυτόχρονα: και να υπάρξει ενίσχυση ρευστότητας των πολιτών, και να κλείσει μια από τις δημοσιονομικές εκκρεμότητες που θα βρει μπροστά του το οικονομικό επιτελείο.
Στον ΕΝΦΙΑ, το υπουργείο Οικονομικών θέλει να διαπιστώσει αύξηση του συντελεστή εισπραξιμότητας σε υψηλότερα επίπεδα συγκριτικά με τα αντίστοιχα περσινά, έτσι ώστε να προκύψει κέρδος από την πρόσφατη μεσοσταθμική μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 22%. Στον ΦΠΑ έχουν επικεντρωθεί όλες οι ελπίδες για «φούσκωμα της τελευταίας στιγμής» στο ύψος του υπερπλεονάσματος και αυτό διότι μέχρι και τον Σεπτέμβριο καταγράφηκε σημαντική υπερκάλυψη έναντι του στόχου, παρά τη μείωση των συντελεστών που έγινε τον περασμένο Μάιο σε είδη διατροφής, ηλεκτρική ενέργεια και εστίαση.
Κρίσιμη είναι και η συμπεριφορά των οφειλετών του Δημοσίου μετά την ένταξή τους στη ρύθμιση των 120 δόσεων. Θα φανεί αν μετά την ένταξη στη ρύθμιση υπάρχουν ήδη «απώλειες» ή αν συνεχίζεται κανονικά η είσπραξη των δόσεων. Μέχρι το τέλος του χρόνου, το οικονομικό επιτελείο περιμένει ότι θα εισπράξει τουλάχιστον 140 εκατ. ευρώ επιπλέον πέραν των 540 εκατ. ευρώ που έχουν ήδη συγκεντρωθεί.
Μεταρρυθμίσεις
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να δώσει τρεις εκθέσεις μέσα στην επόμενη εβδομάδα. Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον αναμένεται να υπάρξει στο περιεχόμενο της έκθεσης για την 4η μεταμνημονιακή αξιολόγηση, καθώς θα φανεί για ποιες μεταρρυθμίσεις και πολιτικές εξακολουθούν οι θεσμοί να εκφράζουν τον προβληματισμό τους. Για τον προϋπολογισμό του 2020, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την πορεία του πρωτογενούς πλεονάσματος, δεν αναμένονται εκπλήξεις, καθώς η δυνατότητα επίτευξης του στόχου του 3,5% έχει ήδη συμφωνηθεί εδώ και πολλές εβδομάδες.
Προβληματισμός αναμένεται να υπάρξει για την πορεία των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα, καθώς αυτές εξακολουθούν να ανέρχονται στα 2,5 δισ. ευρώ. Ακόμη και σε αυτό το μέτωπο, όμως, έχει ήδη κατατεθεί σχέδιο δράσης από την ελληνική πλευρά. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν αναμένεται να συμφωνήσει ότι το ελληνικό ΑΕΠ θα κινηθεί το 2020 με αυξητικό ρυθμό της τάξεως του 2,8%, ωστόσο θα συνηγορήσει στο ότι η φετινή χρονιά θα κλείσει με ρυθμό κοντά στο 2%, όσο δηλαδή προβλέπει και ο ελληνικός προϋπολογισμός.
Πλεόνασμα 2019
Το τελικό σχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού για το 2020 θα κατατεθεί από την κυβέρνηση στη Βουλή στις 20 Νοεμβρίου. Προς το παρόν τουλάχιστον, δεν φαίνεται να υπάρχει λόγος για κάποια ουσιαστική αλλαγή σε σχέση με το προσχέδιο που κατατέθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή προ μηνός. Άλλωστε, το γεγονός ότι η Κομισιόν δεν συμπεριέλαβε την Ελλάδα στη λίστα των χωρών της Ευρωζώνης στις οποίες και απέστειλε επιστολή για διευκρινίσεις, συνιστά και έναν λόγο διατήρησης τουλάχιστον των βασικών οικονομικών μεγεθών στα ίδια επίπεδα.
Αυτό που αναμένεται πάντως με ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι το τι θα αναγράφεται ως πρόβλεψη για παραγωγή πρωτογενούς πλεονάσματος κατά το 2019. Είναι πιθανό να μη γίνει καμία αλλαγή, με στόχο η κυβέρνηση να ανοίξει τα χαρτιά της την τελευταία στιγμή ως προς το συγκεκριμένο κρίσιμο θέμα. Κατά τα λοιπά, καμία αλλαγή δεν αναμένεται, ούτε στον στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος του 2020 ούτε στις βασικές μακροοικονομικές εκτιμήσεις.
Αυτές οι αλλαγές είναι πιθανό να γίνουν μέσα στο 2020, όταν πλέον θα υπάρχουν συγκεκριμένες αποφάσεις για την αξιοποίηση των ANFΑs και των SMPs. Η αναγνώριση της δυνατότητας της Ελλάδας να χρησιμοποιήσει τα κέρδη (σ.σ.: αναμένεται να φτάσουν σε 1,2 δισ. ευρώ μέσα στο 2020) για την τόνωση των επενδύσεων, θα δημιουργήσει καινούργια δεδομένα και για το ΑΕΠ, αλλά και για τα πρωτογενή πλεονάσματα.
την ανακοίνωση των στοιχείων εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού στο 10μηνο, τη δημοσίευση των εκθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την τέταρτη μεταμνημονιακή αξιολόγηση, για τον προϋπολογισμό του 2020, αλλά και για τις μακροοικονομικές ανισορροπίες, ενώ ο κύκλος θα κλείσει στις 20 Νοεμβρίου με την κατάθεση του ελληνικού προϋπολογισμού στη Βουλή, πιθανότατα ταυτόχρονα -ή με διαφορά λίγων 24ωρων- με την κατάθεση του φορολογικού νομοσχέδιου.
Έτσι, όλα τα «χαρτιά» θα ανοίξουν, τόσο από την πλευρά της κυβέρνησης όσο και από την πλευρά των θεσμών και πλέον θα εισέλθουμε στην τελική ευθεία για το κρίσιμο Eurogroup της 4ης Δεκεμβρίου στο οποίο θα κριθούν: πρώτον, το κλείσιμο της 4ης μεταμνημονιακής αξιολόγησης, δεύτερον, η εκταμίευση της επόμενης δόσης με τα κέρδη από τα ANFAs και τα SMPs και, τρίτον, το χρονοδιάγραμμα λήψης αποφάσεων για τη μελλοντική αξιοποίηση των κερδών από τα ελληνικά ομόλογα που έχουν στην κατοχή τους οι ευρωπαϊκές κεντρικές τράπεζες με προοπτική να τα επιστρέψουν στην Ελλάδα έως και το 2022.
Χωρίς εκπλήξεις
Η δημοσίευση της έκθεσης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου ακολουθεί της συνεδρίασης του διοικητικού συμβουλίου του Ταμείου όπου και συζητήθηκε το περιεχόμενό της (σ.σ.: η έγκριση της έκθεσης από το Δ.Σ. αποτελεί την κορύφωση της διαδικασίας ελέγχου που προβλέπει το άρθρο 4 του κανονισμού του Ταμείου). Αναμένεται είτε αύριο είτε τη Δευτέρα. Σε κάθε περίπτωση, δύσκολα θα υπάρξει έκπληξη, πόσο μάλλον όταν η ομάδα του Ταμείου εξέθεσε αναλυτικά τις απόψεις της μετά την ολοκλήρωση της επίσκεψης στην Ελλάδα. Ζητεί χαμηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα, δεν συμμερίζεται την εκτίμηση για ρυθμό ανάπτυξης 2,8% το 2020, επιμένει στην αναγκαιότητα περικοπής της συνταξιοδοτικής δαπάνης αλλά και μείωσης του αφορολογήτου για να διευρυνθεί η φορολογική βάση, όπως και εντατικοποίηση των προσπαθειών εξάλειψης του φαινομένου των «κόκκινων» δανείων.
Τρεις πηγές
Τη Δευτέρα θα ανακοινωθούν τελικώς -ήταν προγραμματισμένο για αύριο- τα στοιχεία για την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού στο 10μηνο. Θα φανεί αν και σε ποιο βαθμό έχει καλυφθεί το «κενό» που άφησε τον Σεπτέμβριο η ελλιπής είσπραξη εσόδων από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, αλλά και ποια είναι η πορεία των εισπράξεων ειδικά από τον ΦΠΑ, τον ΕΝΦΙΑ, καθώς και από τις ρυθμίσεις των ληξιπρόθεσμων οφειλών.
Η πορεία εισπράξεων από αυτές τις τρεις πηγές θα κρίνει σε πολύ μεγάλο βαθμό και την έκταση του πρωτογενούς πλεονάσματος μέσα στο 2019. Είναι από τα φλέγοντα θέματα για την κυβέρνηση, η οποία μετράει τους διαθέσιμους πόρους προκειμένου να χρηματοδοτήσει, είτε το έκτακτο κοινωνικό μέρισμα, είτε ακόμη και μέρος των αναδρομικών που οφείλονται στους συνταξιούχους. Εξετάζεται και αυτό το ενδεχόμενο προκειμένου να επιτευχθούν δύο στόχοι ταυτόχρονα: και να υπάρξει ενίσχυση ρευστότητας των πολιτών, και να κλείσει μια από τις δημοσιονομικές εκκρεμότητες που θα βρει μπροστά του το οικονομικό επιτελείο.
Στον ΕΝΦΙΑ, το υπουργείο Οικονομικών θέλει να διαπιστώσει αύξηση του συντελεστή εισπραξιμότητας σε υψηλότερα επίπεδα συγκριτικά με τα αντίστοιχα περσινά, έτσι ώστε να προκύψει κέρδος από την πρόσφατη μεσοσταθμική μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 22%. Στον ΦΠΑ έχουν επικεντρωθεί όλες οι ελπίδες για «φούσκωμα της τελευταίας στιγμής» στο ύψος του υπερπλεονάσματος και αυτό διότι μέχρι και τον Σεπτέμβριο καταγράφηκε σημαντική υπερκάλυψη έναντι του στόχου, παρά τη μείωση των συντελεστών που έγινε τον περασμένο Μάιο σε είδη διατροφής, ηλεκτρική ενέργεια και εστίαση.
Κρίσιμη είναι και η συμπεριφορά των οφειλετών του Δημοσίου μετά την ένταξή τους στη ρύθμιση των 120 δόσεων. Θα φανεί αν μετά την ένταξη στη ρύθμιση υπάρχουν ήδη «απώλειες» ή αν συνεχίζεται κανονικά η είσπραξη των δόσεων. Μέχρι το τέλος του χρόνου, το οικονομικό επιτελείο περιμένει ότι θα εισπράξει τουλάχιστον 140 εκατ. ευρώ επιπλέον πέραν των 540 εκατ. ευρώ που έχουν ήδη συγκεντρωθεί.
Μεταρρυθμίσεις
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να δώσει τρεις εκθέσεις μέσα στην επόμενη εβδομάδα. Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον αναμένεται να υπάρξει στο περιεχόμενο της έκθεσης για την 4η μεταμνημονιακή αξιολόγηση, καθώς θα φανεί για ποιες μεταρρυθμίσεις και πολιτικές εξακολουθούν οι θεσμοί να εκφράζουν τον προβληματισμό τους. Για τον προϋπολογισμό του 2020, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την πορεία του πρωτογενούς πλεονάσματος, δεν αναμένονται εκπλήξεις, καθώς η δυνατότητα επίτευξης του στόχου του 3,5% έχει ήδη συμφωνηθεί εδώ και πολλές εβδομάδες.
Προβληματισμός αναμένεται να υπάρξει για την πορεία των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα, καθώς αυτές εξακολουθούν να ανέρχονται στα 2,5 δισ. ευρώ. Ακόμη και σε αυτό το μέτωπο, όμως, έχει ήδη κατατεθεί σχέδιο δράσης από την ελληνική πλευρά. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν αναμένεται να συμφωνήσει ότι το ελληνικό ΑΕΠ θα κινηθεί το 2020 με αυξητικό ρυθμό της τάξεως του 2,8%, ωστόσο θα συνηγορήσει στο ότι η φετινή χρονιά θα κλείσει με ρυθμό κοντά στο 2%, όσο δηλαδή προβλέπει και ο ελληνικός προϋπολογισμός.
Πλεόνασμα 2019
Το τελικό σχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού για το 2020 θα κατατεθεί από την κυβέρνηση στη Βουλή στις 20 Νοεμβρίου. Προς το παρόν τουλάχιστον, δεν φαίνεται να υπάρχει λόγος για κάποια ουσιαστική αλλαγή σε σχέση με το προσχέδιο που κατατέθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή προ μηνός. Άλλωστε, το γεγονός ότι η Κομισιόν δεν συμπεριέλαβε την Ελλάδα στη λίστα των χωρών της Ευρωζώνης στις οποίες και απέστειλε επιστολή για διευκρινίσεις, συνιστά και έναν λόγο διατήρησης τουλάχιστον των βασικών οικονομικών μεγεθών στα ίδια επίπεδα.
Αυτό που αναμένεται πάντως με ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι το τι θα αναγράφεται ως πρόβλεψη για παραγωγή πρωτογενούς πλεονάσματος κατά το 2019. Είναι πιθανό να μη γίνει καμία αλλαγή, με στόχο η κυβέρνηση να ανοίξει τα χαρτιά της την τελευταία στιγμή ως προς το συγκεκριμένο κρίσιμο θέμα. Κατά τα λοιπά, καμία αλλαγή δεν αναμένεται, ούτε στον στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος του 2020 ούτε στις βασικές μακροοικονομικές εκτιμήσεις.
Αυτές οι αλλαγές είναι πιθανό να γίνουν μέσα στο 2020, όταν πλέον θα υπάρχουν συγκεκριμένες αποφάσεις για την αξιοποίηση των ANFΑs και των SMPs. Η αναγνώριση της δυνατότητας της Ελλάδας να χρησιμοποιήσει τα κέρδη (σ.σ.: αναμένεται να φτάσουν σε 1,2 δισ. ευρώ μέσα στο 2020) για την τόνωση των επενδύσεων, θα δημιουργήσει καινούργια δεδομένα και για το ΑΕΠ, αλλά και για τα πρωτογενή πλεονάσματα.
