Δύο ταχυτήτων θα είναι τα αναδρομικά που θα καταβληθούν εντός Οκτωβρίου σε 1,1 εκατ. συνταξιούχους από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα με συνταξιοδοτικό εισόδημα άνω των 1.000 ευρώ.
Σε όλους θα επιστραφούν οι αντισυνταγματικές μειώσεις του 11μηνου που μεσολαβεί ανάμεσα στην προηγούμενη απόφαση του ΣτΕ και τη δημοσίευση σε ΦΕΚ του νόμου Κατρούγκαλου, δηλαδή την περίοδο από τις 11 Ιουνίου 2015 έως τις 13 Μαΐου 2016.
Ωστόσο, στους συνταξιούχους του Δημοσίου θα επιστραφούν τα ποσά μιας αντισυνταγματικής περικοπής, αυτά του νόμου 4093 του 2012, ενώ στους συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα θα επιστραφούν τα ποσά δύο αντισυνταγματικών περικοπών, αυτά των νόμων 4093 και 4051 του 2012. Αυτό συμβαίνει λόγω διαφορετικής κρίσης του ΣτΕ και του Ελεγκτικού Συνεδρίου περί της συνταγματικότητας του νόμου 4051 του 2012.
Η κυβέρνηση κατέθεσε ήδη από το βράδυ της Παρασκευής στη Βουλή την τροπολογία για την καταβολή των αναδρομικών στους συνταξιούχους του Δημοσίου. Μετά την ψήφισή της, η οποία αναμένεται εντός των επόμενων ωρών και πιθανότατα αύριο Τρίτη, ξεκινούν οι τεχνικές διαδικασίες για την εφάπαξ καταβολή των αναδρομικών εντός Οκτωβρίου σε όλους, αλλά με δύο ταχύτητες:
* 350.000 συνταξιούχοι του ιδιωτικού τομέα θα λάβουν πίσω τα ποσά του 11μηνου που αντιστοιχούν σε 2 μειώσεις και ειδικότερα τη μείωση 12% στο τμήμα της κύριας σύνταξης που υπερέβαινε τα 1.300 ευρώ (νόμος 4051/2012), καθώς και τη μείωση της κύριας σύνταξης με κλίμακα 5%, 10%, 15%, 20% για αθροιστικά ποσά 1.000 ευρώ, 1.500, 2.000 και 3.000 στο άθροισμα κύριων και επικουρικών αντίστοιχα.
* 750.000 συνταξιούχοι του Δημοσίου θα λάβουν πίσω τα ποσά του 11μηνου που αντιστοιχούν σε 1 μείωση και ειδικότερα το «ψαλίδι» 5%, 10%, 15%, 20% για αθροιστικά ποσά 1.000 ευρώ, 1.500, 2.000 και 3.000 στο άθροισμα κύριων και επικουρικών αντίστοιχα.
Όπως εξηγούν ειδικοί επί της κοινωνικής ασφάλισης, η φόρμουλα αυτή έχει το εξής αποτέλεσμα: οι συνταξιούχοι Δημοσίου με κύρια σύνταξη πάνω από 1.300 ευρώ θα πάρουν μικρότερα ποσά από συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα με το ίδιο ποσό σύνταξης. Για παράδειγμα, συνταξιούχος ΙΚΑ με κύρια σύνταξη 1.500 ευρώ θα λάβει περί τα 3.800 ευρώ, ενώ Δημοσίου περί τα 3.100. Συνταξιούχος ΙΚΑ με κύρια σύνταξη 1.800 ευρώ θα λάβει περί τα 4.700 ευρώ, ενώ του Δημοσίου 3.500 ευρώ.
Γενικώς οι συνταξιούχοι του Δημοσίου θα λάβουν και υψηλά ποσά αναδρομικών, επειδή έχουν κατά κανόνα υψηλές κύριες συντάξεις -υψηλότερες από αυτές του ΙΚΑ- όπως επίσης και διπλές κύριες συντάξεις, για παράδειγμα, γιατροί, μηχανικοί κ.ά. Κυρίως τα ειδικά μισθολόγια, όπως οι δικαστικοί, θα έχουν αρκετά υψηλά ποσά αναδρομικών, που μπορεί να ξεπεράσουν και τα 6.000 ευρώ. Συγκρίνοντας όμως συνταξιούχους που ξεκινούν από το ίδιο ποσό κύριας σύνταξης κι εφόσον αυτό είναι πάνω από 1.300 ευρώ, τότε προκύπτουν διαφοροποιήσεις και αναδρομικά δύο ταχυτήτων, για συνταξιούχους με ίδιο ποσό κύριας σύνταξης.
Η διαφοροποίηση
Η διαφοροποίηση αυτή προκύπτει, καθώς υπάρχουν στο τραπέζι διαφορετικές κρίσεις για τη μείωση του νόμου 4051 του 2012, που επέβαλε «ψαλίδι» 12% στο τμήμα της κύριας σύνταξης που ξεπερνούσε τα 1.300 ευρώ. Στην αιτιολογική έκθεση της τροπολογίας που κατατέθηκε στη Βουλή τη νύχτα της Παρασκευής γίνεται αναφορά στην κρίση που διατυπώθηκε από την πλειοψηφία της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο σκεπτικό της συνεδρίασης της 29ης Μαρτίου 2017, όταν το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάνθηκε για ένσταση την οποία είχε ασκήσει αναπληρωτής καθηγητής ΑΕΙ και αφορούσε την επίμαχη περικοπή της σύνταξής του με το άρθρο 1 παρ. 1 του ν. 4051/2012. Στην επίμαχη συνεδρίαση διατυπώθηκε η σκέψη πως «η ρύθμιση αυτή (σ.σ.: η μείωση του νόμου 4051 του 2012) δεν αντίκειται στις διατάξεις των άρθρων 2 παρ. 1, 4 παρ. 5, 25 παρ. 1 και 4 του Συντάγματος». Στο ίδιο σκεπτικό αναφέρεται ότι η αναδρομική επιβολή της μείωσης (δηλαδή από 1.1.2012) «δεν είναι αντίθετη στο άρθρο 1 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και στο εσωτερικό Ελληνικό Δίκαιο, αφού δεν συνιστά υπέρμετρη επιβάρυνση της περιουσίας του συνταξιούχου».
Με βάση αυτή την κρίση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που είναι το Ανώτατο Δικαστήριο για τις κύριες συντάξεις του Δημοσίου (Γενικό Λογιστήριο του Κράτους), η κυβέρνηση οδηγήθηκε στη λύση να καταβάλει στους συνταξιούχους του Δημοσίου μόνο την περικοπή του νόμου 4093 του 2012, που επέβαλε κλιμακωτό «ψαλίδι» 5%-20% σε συνταξιοδοτικό εισόδημα άνω των 1.000 ευρώ, όχι όμως και την περικοπή του νόμου 4051 του 2012, η οποία επιστρέφεται μόνο στους συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα και αφορά συντάξεις άνω των 1.300 ευρώ.
Η ίδια φόρμουλα που εφαρμόζεται στο Δημόσιο -με τη μονή επιστροφή για τις συντάξεις άνω των 1.300 ευρώ- θα ισχύσει και για τους συνταξιούχους των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των άλλων ΝΠΔΔ που διέπονται από το ίδιο με τους δημοσίους υπαλλήλους συνταξιοδοτικό καθεστώς, είτε οι συντάξεις τους βαρύνουν το Δημόσιο είτε άλλα πρώην Ταμεία, καθώς και για το προσωπικό του ΟΣΕ και των υπαλλήλων των ασφαλιστικών ταμείων του προσωπικού σιδηροδρομικών δικτύων.
Η μείωση που επιβλήθηκε με τον νόμο 4051 του 2012 έχει κριθεί από το ΣτΕ αντισυνταγματική για τον ιδιωτικό τομέα, γι’ αυτό και οι συνταξιούχοι που δεν προέρχονται από το Δημόσιο θα πρέπει να την υπολογίζουν στα αναδρομικά τους. Σε όλους επιστρέφονται τα ποσά από τον νόμο 4093 του 2012, καθώς κρίθηκε αντισυνταγματικός και από το ΣτΕ το 2015, αλλά και από το Ελεγκτικό Συνέδριο το 2018, με την απόφαση 1277/2018 της Ολομέλειας.
«Έξτρα» αναδρομικά
Με την τροπολογία που κατέθεσε την Παρασκευή στη Βουλή η κυβέρνηση δίνονται «έξτρα» αναδρομικά στους συνταξιούχους ναυτικούς του πρ. ΝΑΤ. Συγκεκριμένα επιστρέφεται, πάντα για το 11μηνο Ιούνιος 2015 - Μάιος 2016, η μείωση 7% που είχε επιβληθεί από το 2012 και με βάση ΚΥΑ των συναρμόδιων υπουργών στις κύριες συντάξεις των απόμαχων ναυτικών του πρ. ΝΑΤ.
Τα ποσά των αναδρομικών θα καταβληθούν ταυτόχρονα εντός του Οκτωβρίου σε συνταξιούχους του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα. Η φόρμουλα των επιστροφών παραμένει ίδια, καθώς ορίζεται πως καταβάλλονται άτοκα στους δικαιούχους συνταξιούχους τα ποσά των αντισυνταγματικών περικοπών του 2012 (μιας περικοπής για το Δημόσιο και δύο για τον ιδιωτικό τομέα) στις κύριες συντάξεις. Με την καταβολή τους οι αξιώσεις των συνταξιούχων του Δημοσίου για ποσά που αντιστοιχούν σε περικοπές, μειώσεις και καταργήσεις κύριων, επικουρικών συντάξεων, επιδομάτων αδείας και εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα για το χρονικό διάστημα από 11/6/2015 έως 13/5/2016 (δημοσίευση νόμου Κατρούγκαλου) από το νόμο 4093 του 2012 σβήνονται. Το ίδιο ισχύει και για τους συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα για τις μελλοντικές αξιώσεις που προκύπτουν από τους νόμους 4093 και 4051 του 2012. Και για τους μεν και για τους δε, η απόσβεση των μελλοντικών διεκδικήσεων δεν καταλαμβάνει τις εκκρεμείς δίκες ενώπιον των δικαστηρίων.
Τροποποιητικές δηλώσεις
Τα ποσά των αναδρομικών θα είναι για όλους -δηλαδή για συνταξιούχους του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα- ανεκχώρητα και ακατάσχετα στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων, κατά παρέκκλιση κάθε γενικής και ειδικής διάταξης, δεν δεσμεύονται και δεν συμψηφίζονται με βεβαιωμένα χρέη προς τη φορολογική διοίκηση και το Δημόσιο εν γένει, τους δήμους, τις περιφέρειες, τα ασφαλιστικά ταμεία ή τα πιστωτικά ιδρύματα. Τα ποσά θα δοθούν χωρίς να γίνει παρακράτηση 20% φόρου και ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης στην πηγή, όπως προβλέπεται για εισοδήματα από μισθούς και συντάξεις που καταβάλλονται αναδρομικά. Αντίθετα, τα αναδρομικά θα φορολογηθούν με τις γενικές διατάξεις ως εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις και οι συνταξιούχοι που θα τα λάβουν θα πρέπει να κάνουν τροποποιητικές φορολογικές δηλώσεις για το 2015 και το 2016.
Σε όλους θα επιστραφούν οι αντισυνταγματικές μειώσεις του 11μηνου που μεσολαβεί ανάμεσα στην προηγούμενη απόφαση του ΣτΕ και τη δημοσίευση σε ΦΕΚ του νόμου Κατρούγκαλου, δηλαδή την περίοδο από τις 11 Ιουνίου 2015 έως τις 13 Μαΐου 2016.
Ωστόσο, στους συνταξιούχους του Δημοσίου θα επιστραφούν τα ποσά μιας αντισυνταγματικής περικοπής, αυτά του νόμου 4093 του 2012, ενώ στους συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα θα επιστραφούν τα ποσά δύο αντισυνταγματικών περικοπών, αυτά των νόμων 4093 και 4051 του 2012. Αυτό συμβαίνει λόγω διαφορετικής κρίσης του ΣτΕ και του Ελεγκτικού Συνεδρίου περί της συνταγματικότητας του νόμου 4051 του 2012.
Η κυβέρνηση κατέθεσε ήδη από το βράδυ της Παρασκευής στη Βουλή την τροπολογία για την καταβολή των αναδρομικών στους συνταξιούχους του Δημοσίου. Μετά την ψήφισή της, η οποία αναμένεται εντός των επόμενων ωρών και πιθανότατα αύριο Τρίτη, ξεκινούν οι τεχνικές διαδικασίες για την εφάπαξ καταβολή των αναδρομικών εντός Οκτωβρίου σε όλους, αλλά με δύο ταχύτητες:
* 350.000 συνταξιούχοι του ιδιωτικού τομέα θα λάβουν πίσω τα ποσά του 11μηνου που αντιστοιχούν σε 2 μειώσεις και ειδικότερα τη μείωση 12% στο τμήμα της κύριας σύνταξης που υπερέβαινε τα 1.300 ευρώ (νόμος 4051/2012), καθώς και τη μείωση της κύριας σύνταξης με κλίμακα 5%, 10%, 15%, 20% για αθροιστικά ποσά 1.000 ευρώ, 1.500, 2.000 και 3.000 στο άθροισμα κύριων και επικουρικών αντίστοιχα.
* 750.000 συνταξιούχοι του Δημοσίου θα λάβουν πίσω τα ποσά του 11μηνου που αντιστοιχούν σε 1 μείωση και ειδικότερα το «ψαλίδι» 5%, 10%, 15%, 20% για αθροιστικά ποσά 1.000 ευρώ, 1.500, 2.000 και 3.000 στο άθροισμα κύριων και επικουρικών αντίστοιχα.
Όπως εξηγούν ειδικοί επί της κοινωνικής ασφάλισης, η φόρμουλα αυτή έχει το εξής αποτέλεσμα: οι συνταξιούχοι Δημοσίου με κύρια σύνταξη πάνω από 1.300 ευρώ θα πάρουν μικρότερα ποσά από συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα με το ίδιο ποσό σύνταξης. Για παράδειγμα, συνταξιούχος ΙΚΑ με κύρια σύνταξη 1.500 ευρώ θα λάβει περί τα 3.800 ευρώ, ενώ Δημοσίου περί τα 3.100. Συνταξιούχος ΙΚΑ με κύρια σύνταξη 1.800 ευρώ θα λάβει περί τα 4.700 ευρώ, ενώ του Δημοσίου 3.500 ευρώ.
Γενικώς οι συνταξιούχοι του Δημοσίου θα λάβουν και υψηλά ποσά αναδρομικών, επειδή έχουν κατά κανόνα υψηλές κύριες συντάξεις -υψηλότερες από αυτές του ΙΚΑ- όπως επίσης και διπλές κύριες συντάξεις, για παράδειγμα, γιατροί, μηχανικοί κ.ά. Κυρίως τα ειδικά μισθολόγια, όπως οι δικαστικοί, θα έχουν αρκετά υψηλά ποσά αναδρομικών, που μπορεί να ξεπεράσουν και τα 6.000 ευρώ. Συγκρίνοντας όμως συνταξιούχους που ξεκινούν από το ίδιο ποσό κύριας σύνταξης κι εφόσον αυτό είναι πάνω από 1.300 ευρώ, τότε προκύπτουν διαφοροποιήσεις και αναδρομικά δύο ταχυτήτων, για συνταξιούχους με ίδιο ποσό κύριας σύνταξης.
Η διαφοροποίηση
Η διαφοροποίηση αυτή προκύπτει, καθώς υπάρχουν στο τραπέζι διαφορετικές κρίσεις για τη μείωση του νόμου 4051 του 2012, που επέβαλε «ψαλίδι» 12% στο τμήμα της κύριας σύνταξης που ξεπερνούσε τα 1.300 ευρώ. Στην αιτιολογική έκθεση της τροπολογίας που κατατέθηκε στη Βουλή τη νύχτα της Παρασκευής γίνεται αναφορά στην κρίση που διατυπώθηκε από την πλειοψηφία της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο σκεπτικό της συνεδρίασης της 29ης Μαρτίου 2017, όταν το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάνθηκε για ένσταση την οποία είχε ασκήσει αναπληρωτής καθηγητής ΑΕΙ και αφορούσε την επίμαχη περικοπή της σύνταξής του με το άρθρο 1 παρ. 1 του ν. 4051/2012. Στην επίμαχη συνεδρίαση διατυπώθηκε η σκέψη πως «η ρύθμιση αυτή (σ.σ.: η μείωση του νόμου 4051 του 2012) δεν αντίκειται στις διατάξεις των άρθρων 2 παρ. 1, 4 παρ. 5, 25 παρ. 1 και 4 του Συντάγματος». Στο ίδιο σκεπτικό αναφέρεται ότι η αναδρομική επιβολή της μείωσης (δηλαδή από 1.1.2012) «δεν είναι αντίθετη στο άρθρο 1 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και στο εσωτερικό Ελληνικό Δίκαιο, αφού δεν συνιστά υπέρμετρη επιβάρυνση της περιουσίας του συνταξιούχου».
Με βάση αυτή την κρίση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που είναι το Ανώτατο Δικαστήριο για τις κύριες συντάξεις του Δημοσίου (Γενικό Λογιστήριο του Κράτους), η κυβέρνηση οδηγήθηκε στη λύση να καταβάλει στους συνταξιούχους του Δημοσίου μόνο την περικοπή του νόμου 4093 του 2012, που επέβαλε κλιμακωτό «ψαλίδι» 5%-20% σε συνταξιοδοτικό εισόδημα άνω των 1.000 ευρώ, όχι όμως και την περικοπή του νόμου 4051 του 2012, η οποία επιστρέφεται μόνο στους συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα και αφορά συντάξεις άνω των 1.300 ευρώ.
Η ίδια φόρμουλα που εφαρμόζεται στο Δημόσιο -με τη μονή επιστροφή για τις συντάξεις άνω των 1.300 ευρώ- θα ισχύσει και για τους συνταξιούχους των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των άλλων ΝΠΔΔ που διέπονται από το ίδιο με τους δημοσίους υπαλλήλους συνταξιοδοτικό καθεστώς, είτε οι συντάξεις τους βαρύνουν το Δημόσιο είτε άλλα πρώην Ταμεία, καθώς και για το προσωπικό του ΟΣΕ και των υπαλλήλων των ασφαλιστικών ταμείων του προσωπικού σιδηροδρομικών δικτύων.
Η μείωση που επιβλήθηκε με τον νόμο 4051 του 2012 έχει κριθεί από το ΣτΕ αντισυνταγματική για τον ιδιωτικό τομέα, γι’ αυτό και οι συνταξιούχοι που δεν προέρχονται από το Δημόσιο θα πρέπει να την υπολογίζουν στα αναδρομικά τους. Σε όλους επιστρέφονται τα ποσά από τον νόμο 4093 του 2012, καθώς κρίθηκε αντισυνταγματικός και από το ΣτΕ το 2015, αλλά και από το Ελεγκτικό Συνέδριο το 2018, με την απόφαση 1277/2018 της Ολομέλειας.
«Έξτρα» αναδρομικά
Με την τροπολογία που κατέθεσε την Παρασκευή στη Βουλή η κυβέρνηση δίνονται «έξτρα» αναδρομικά στους συνταξιούχους ναυτικούς του πρ. ΝΑΤ. Συγκεκριμένα επιστρέφεται, πάντα για το 11μηνο Ιούνιος 2015 - Μάιος 2016, η μείωση 7% που είχε επιβληθεί από το 2012 και με βάση ΚΥΑ των συναρμόδιων υπουργών στις κύριες συντάξεις των απόμαχων ναυτικών του πρ. ΝΑΤ.
Τα ποσά των αναδρομικών θα καταβληθούν ταυτόχρονα εντός του Οκτωβρίου σε συνταξιούχους του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα. Η φόρμουλα των επιστροφών παραμένει ίδια, καθώς ορίζεται πως καταβάλλονται άτοκα στους δικαιούχους συνταξιούχους τα ποσά των αντισυνταγματικών περικοπών του 2012 (μιας περικοπής για το Δημόσιο και δύο για τον ιδιωτικό τομέα) στις κύριες συντάξεις. Με την καταβολή τους οι αξιώσεις των συνταξιούχων του Δημοσίου για ποσά που αντιστοιχούν σε περικοπές, μειώσεις και καταργήσεις κύριων, επικουρικών συντάξεων, επιδομάτων αδείας και εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα για το χρονικό διάστημα από 11/6/2015 έως 13/5/2016 (δημοσίευση νόμου Κατρούγκαλου) από το νόμο 4093 του 2012 σβήνονται. Το ίδιο ισχύει και για τους συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα για τις μελλοντικές αξιώσεις που προκύπτουν από τους νόμους 4093 και 4051 του 2012. Και για τους μεν και για τους δε, η απόσβεση των μελλοντικών διεκδικήσεων δεν καταλαμβάνει τις εκκρεμείς δίκες ενώπιον των δικαστηρίων.
Τροποποιητικές δηλώσεις
Τα ποσά των αναδρομικών θα είναι για όλους -δηλαδή για συνταξιούχους του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα- ανεκχώρητα και ακατάσχετα στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων, κατά παρέκκλιση κάθε γενικής και ειδικής διάταξης, δεν δεσμεύονται και δεν συμψηφίζονται με βεβαιωμένα χρέη προς τη φορολογική διοίκηση και το Δημόσιο εν γένει, τους δήμους, τις περιφέρειες, τα ασφαλιστικά ταμεία ή τα πιστωτικά ιδρύματα. Τα ποσά θα δοθούν χωρίς να γίνει παρακράτηση 20% φόρου και ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης στην πηγή, όπως προβλέπεται για εισοδήματα από μισθούς και συντάξεις που καταβάλλονται αναδρομικά. Αντίθετα, τα αναδρομικά θα φορολογηθούν με τις γενικές διατάξεις ως εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις και οι συνταξιούχοι που θα τα λάβουν θα πρέπει να κάνουν τροποποιητικές φορολογικές δηλώσεις για το 2015 και το 2016.
