Οι 100 ημέρες που συγκλόνισαν την πραγματική οικονομία

Είναι Δεκέμβριος του 2014, πριν από την προκήρυξη των εκλογών, και σε μια εκδήλωση της Τράπεζας της Ελλάδος, ο Γ. Στουρνάρας κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για το σκηνικό πολιτικής αβεβαιότητας το οποίο θα διαλύσει την οικονομία.



Τότε δεν είχαν καν ανακοινωθεί οι πρόωρες εκλογές, ούτε είχε φανταστεί κανείς ότι θα χάνονταν 100 ημέρες, οι οποίες προκάλεσαν μεγάλη ζημιά στην πραγματική οικονομία.

Η ανεπανόρθωτη βλάβη για την οποία είχε μιλήσει ο κ. Στουρνάρας (και είχε δεχθεί επίθεση από τον ΣΥΡΙΖΑ), αποτυπώνεται με τον πιο εύγλωττο τρόπο στα οικονομικά στοιχεία για την πραγματική οικονομία. Μεγάλη εκροή καταθέσεων από τις τράπεζες, κατάρρευση του Χρηματιστηρίου (το οποίο άρχισε να ανεβαίνει μόλις αναθερμάνθηκαν οι προσδοκίες για συμφωνία) και σημαντικές απώλειες στην κεφαλαιοποίηση των εισηγμένων, ραγδαία αύξηση των ληξιπρόθεσμων χρεών, «πάγωμα» των κονδυλίων που προέρχονται από το ΕΣΠΑ, «καμπανάκια» για τον τουρισμό, την κτηματαγορά, το λιανεμπόριο, υποχώρηση του δείκτη οικονομικού κλίματος, φυγή κεφαλαίων στο εξωτερικό, παντελής έλλειψη επενδύσεων.

Η παρατεταμένη αβεβαιότητα και η μεγάλη καθυστέρηση στο «κλείσιμο» των εκκρεμοτήτων με τους δανειστές, κυρίως στην πέμπτη αξιολόγηση που θα άνοιγε τον δρόμο για την εκταμίευση δόσεων άνω των 7 δισ. ευρώ, «στραγγάλισε» την οικονομία. Δεν πρέπει να ξεχνά κανείς ότι η κυβέρνηση προκειμένου να πληρώσει τις υποχρεώσεις της «στράγγιξε» τα αποθεματικά φορέων του δημοσίου και ταμείων, προκαλώντας νέα εκροή καταθέσεων από τις τράπεζες που εκτιμάται ότι φτάνει τα 2 δισ.
Οι 100 ημέρες που συγκλόνισαν την πραγματική οικονομία

Οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για συνολική «χασούρα» που ξεπερνά τα 80 δισ. ευρώ, από τη στιγμή που η χώρα μπήκε σε έναν παρατεταμένο κύκλο πολιτικής και οικονομικής αβεβαιότητας. Αναλυτικά, οι ζημιές που προκλήθηκαν τους τελευταίους μήνες υπολογίζονται ως εξής:

Καταθέσεις
Τον Ιούνιο του 2012 οι καταθέσεις είχαν υποχωρήσει σε ιστορικό χαμηλό, δηλαδή στα 150,6 δισ. ευρώ. Σήμερα υπολογίζεται ότι στα θησαυροφυλάκια των τραπεζών έχουν μείνει γύρω στα 135 -140 δισ. ευρώ, με τις εκροές από τον Δεκέμβριο και μετά να κινούνται πάνω από τα 35 δισ. ευρώ. Ειδικά τον Μάρτιο και τον Απρίλιο η φυγή κεφαλαίων ενισχύθηκε εξαιτίας της απόσυρσης καταθέσεων από φορείς του Δημοσίου. Από τον περασμένο Νοέμβριο (177,845 δισ. ευρώ) μέχρι και τον Μάρτιο (149,035 δισ. ευρώ), το σύνολο των καταθέσεων των τραπεζών έχει μειωθεί κατά 28,810 δισ. ευρώ. Στο ίδιο διάστημα οι καταθέσεις επιχειρήσεων και νοικοκυριών μειώθηκαν κατά 25,741 δισ. ευρώ (από 164,296 δισ. στα 138,555 δισ. ευρώ).
Οι 100 ημέρες που συγκλόνισαν την πραγματική οικονομία

Κυκλοφορούν χρήμα
Τραπεζικοί κύκλοι εκτιμούν ότι το χρήμα που κυκλοφορεί στην αγορά έχει μειωθεί κατά 20 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα με την ΤτΕ το κυκλοφορούν χρήμα τον Μάρτιο υπολογίζεται σε 41 δισ. ευρώ που αντιστοιχεί στο 25% του ΑΕΠ όταν στις άλλες χώρες είναι 6%-8%. Ουσιαστικά αυτό δείχνει ότι οι Ελληνες «τράβηξαν» από τις τράπεζες τις αποταμιεύσεις τους και τις έχουν βάλει... στο στρώμα.

ΕΣΠΑ
Εκτιμάται ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να απορροφήσει αυτή την περίοδο περί τα 4 δισ. ευρώ από προγράμματα του ΕΣΠΑ και έχει πάρει μόλις 1 δισ. Λείπουν δηλαδή από την οικονομία 3 δισ. ευρώ.

Χρηματιστήριο
Χάθηκαν περί τα 5-6 δισ. ευρώ από την κεφαλαιοποίηση ενώ οι τράπεζες, που ανέκαμψαν το τελευταίο τριήμερο, είχαν χάσει περί τα 6 δισ. ευρώ. Η απόδοση του 10ετούς ομολόγου ήταν στο τέλος 2014 στο 9,7% και πλέον είναι πάνω από 12%, ενώ στα τριετή έχει φτάσει στο 22% από 14%.

Repos
Υπολογίζεται ότι έχουν φύγει περί τα 20 δισ. ευρώ από repos που δεν ανανέωσαν οι ξένοι επενδυτές. Ανυπολόγιστη είναι η ζημιά από τη φυγή ξένων από το μετοχικό κεφάλαιο εισηγμένων και μη εταιρειών αλλά και την επενδυτική «άπνοια» των τελευταίων μηνών. Θα πρέπει να προστεθεί και απώλεια εσόδων 300 εκατ. ευρώ από την προκαταβολή για το Ελληνικό που θα έδινε η Lamda Development αν είχε περάσει και από τη Βουλή η σύμβαση

Στα παραπάνω πρέπει να προστεθεί ότι το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών διευρύνθηκε στα 929 εκατ. ευρώ τον Φεβρουάριο από 729 εκατ. πέρυσι.

Επίσης το γεγονός ότι οι προβλέψεις δείχνουν έλλειμμα 1,5% αντί για πλεόνασμα, σημαίνει «τρύπα» άνω των 2 δισ. ευρώ. Βεβαίως κανείς δεν πρέπει να ξεχνά το χρέος που έχει φτάσει τα 330 δισ. ευρώ.

«Λουκέτα» και απογοήτευση στο εμπόριο

Η προηγούμενη εβδομάδα ήταν «εβδομάδα εκπτώσεων» στα καταστήματα, ωστόσο, για ακόμη μια φορά ο τζίρος ήταν εξαιρετικά χαμηλός. Η καταναλωτική εμπιστοσύνη παραμένει σε χαμηλά επίπεδα εξαιτίας της αβεβαιότητας για τις εξελίξεις στην οικονομία με τον κόσμο να μην κάνει «ανοίγματα», παρά μόνο για βασικά αγαθά.

Σύμφωνα με τον ΙΟΔΕ ο δείκτης οικονομικού κλίματος τον Απρίλιο διαμορφώθηκε στις 92,7 μονάδες από τις 96,8 μονάδες τον Μάρτιο, γεγονός που επιβεβαιώνει την επίδραση της πολιτικής κατάστασης στην αγορά. Οι μεγαλύτερες μειώσεις καταγράφηκαν στους δείκτες καταναλωτικής εμπιστοσύνης (-9,5 μονάδες δείκτη) και βιομηχανίας (-4,8 μονάδες δείκτη).

Σε δεινή κατάσταση και η βιομηχανία, καθώς η παραγωγή υποχωρεί διαρκώς, ενώ μειώνεται και η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων. Το συνολικό υπόλοιπων δανείων στον ιδιωτικό τομέα εμφανίζει μείωση 2,5% σε σχέση με πέρυσι. Η πιστωτική ασφυξία στις επιχειρήσεις προκαλεί απολύσεις και «λουκέτα» στις επιχειρήσεις, με αποτέλεσμα να αυξάνεται και ο αριθμός των ανέργων. Ειδικά στο εμπόριο η αρνητική τάση δεν αντιστρέφεται. Πρόσφατα στοιχεία της ΕΣΕΕ κάνουν λόγο για 59 επιχειρήσεις που κλείνουν κάθε μέρα, ενώ μόνο από τις χειμερινές εκπτώσεις χάθηκε, λόγω της αβεβαιότητας και του προεκλογικού κλίματος, περί το 1 δισ. ευρώ.

Σήμα κινδύνου για ακίνητα και τουρισμό

Πέρυσι, και έπειτα από επτά χρόνια μεγάλης βουτιάς στις τιμές των ακινήτων και στις αγοραπωλησίες, οι περισσότεροι ειδικοί έκαναν λόγο για ανάκαμψη από τους πρώτους μήνες του 2015. Ωστόσο, μετά την προκήρυξη των εκλογών και το τρίμηνο που επικρατεί η ασάφεια σχετικά με την πορεία της οικονομίας, επικρατεί «πάγωμα» στην αγορά.

Σύμφωνα με κτηματομεσίτες, έχουν εξαφανιστεί οι αγοραστές ακινήτων άνω των 100.000 ευρώ, αφού κανείς δεν ρισκάρει αυτή τη στιγμή μεγάλες επενδύσεις και προτιμά να έχει μετρητά. Μόνο μικρά σπίτια των 20-30 χιλ. ευρώ αγοράζονται από εκείνους που φοβούνται να κρατήσουν τις αποταμιεύσεις τους στις τράπεζες.

Ανυπολόγιστη είναι η ζημιά στην αγορά από τη μείωση των πωλήσεων ακινήτων. Το 2013 πουλήθηκαν σε όλη την Ελλάδα περί τα 23 χιλ. ακίνητα, γύρω στις 20 χιλ. πέρυσι ενώ για φέτος, αν συνεχιστεί η αδιαφορία για αγορές, θα κυμανθούν περί τις 20.000. Υπενθυμίζεται ότι το 2007 είχαν πουληθεί σχεδόν 150 χιλιάδες ακίνητα, ενώ «χάθηκαν» τα τελευταία χρόνια πάνω από 18 δισ. ευρώ σε επενδύσεις στον κλάδο.

Σήμα κινδύνου για την πορεία του τουρισμού, έχουν εκπέμψει εδώ και μέρες οι φορείς που εμπλέκονται με τον κλάδο.

Ο φόβος που εκφράζουν τουριστικοί πράκτορες έγκειται στα έσοδα από τον τουρισμό. Σύμφωνα με μεγάλα γραφεία, οι ξένοι κλείνουν πακέτα για την Ελλάδα, αλλά πολλοί από αυτούς δεν πληρώνουν προκαταβολές, γιατί πιστεύουν ότι η χώρα θα επιστρέψει σύντομα στη δραχμή, επομένως θα πληρώσουν λιγότερα.

Υπενθυμίζεται ότι το 2014 έκλεισε με τις διεθνείς αφίξεις τουριστών να διαμορφώνονται στα 24,2 εκατ., ενώ οι τουριστικές εισπράξεις να ανέρχονται στα 13,4 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), το 2015 οι διεθνείς αφίξεις μπορούν να ανέλθουν στα 25 εκατ. με τα έσοδα από τον τουρισμό να φθάνουν στα 14 δισ. ευρώ.