Τι κρύβει ο «πόλεμος» γύρω από τα 500ευρώ

Συντονισμένα «πυρά» δέχεται το χαρτονόμισμα των 500 ευρώ, αποκαλούμενο χαϊδευτικά και...«Mπιν Λάντεν», όχι μόνο επειδή αποτελεί αγαπημένο χαρτονόμισμα τρομοκρατών και οικονομικών εγκληματιών, αλλά και επειδή ενώ ελάχιστοι το έχουν δει, όλοι ξέρουν πώς μοιάζει.




Στον απόηχο των πολύνεκρων τρομοκρατικών επιθέσεων του περασμένου Δεκεμβρίου στο Παρίσι, η Κομισιόν προανήγγειλε την εις βάθος διερεύνηση της χρήσης του μοβ χαρτονομίσματος για εγκληματικούς σκοπούς και το Eurogroup ζήτησε από την ΕΚΤ να εξετάσει την απόσυρσή του. Οπως άφησε να εννοηθεί ο Μάριο Ντράγκι, η σχετική απόφαση είναι ειλημμένη επί της αρχής και απομένουν οι διαδικαστικές λεπτομέρειες. Ο κ. Ντράγκι και οι υπόλοιποι πολέμιοι του 500ευρου διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους ότι μοναδικό τους κίνητρο είναι να δυσχεράνουν το «ξέπλυμα» μαύρου χρύματος και την χρηματοδότηση τρομοκρατών. Οι αστυνομικές αρχές επισημαίνουν ότι 1 εκατ. ευρώ σε 500ευρα ζυγίζει μόλις 2 κιλά και μπορεί να αποθηκευθεί σε ένα τσαντάκι, ενώ ένα 1 εκατ. δολάρια σε χαρτονομίσματα των 100 δολαρίων ζυγίζει 22 κιλά και χρειάζεται βαλίτσα. Εντούτοις, η χρονική συγκυρία που προωθείται η κίνηση εγείρει υποψίες ότι η ΕΚΤ έχει και άλλες επιδιώξεις:

Πρώτον, γνωρίζοντας ότι το 30% του «βουνού» των μετρητών αξίας 1 τρισ. ευρώ που βρίσκεται εντός Ευρωζώνης, αλλά εκτός του τραπεζικού συστήματος είναι σε 500ευρα, η ΕΚΤ ίσως επιδιώκει να βγάλει μέρος του ποσού αυτού από τα «σεντούκια» και να το επαναφέρει στις διψασμένες για καταθέσεις τράπεζες.
Τι κρύβει ο «πόλεμος» γύρω από τα 500ευρώ

Δεύτερον, στον κόσμο των αρνητικών επιτοκίων (το βασικό επιτόκιο καταθέσεων του ευρώ βρίσκεται στο -0,3% και οδεύει προς ακόμα χαμηλότερα επίπεδα), η ελκυστικότητα των μετρητων αυξάνεται, αφού οι καταθέσεις δεν αποδίδουν. Ορισμένοι ουποστηρίζουν ότι εάν περιοριστεί η ικανότητα των ατόμων να συσσωρεύουν ευρώ, τότε ίσως να τα δαπανήσουν αυξάνοντας τη ζήτηση. Εναλλακτικά, θα μπορούσαν να μετατρέψουν τα ευρώ τους σε άλλα νομίσματα, ασκώντας υποτιμητικές πιέσεις στο ευρώ, κάτι που επίσης επιδιώκει η ΕΚΤ αφού πυροδοτεί πληθωριστικές πιέσεις.

Τρίτον, εάν η απόσυρση του ευρώ οδηγούσε όντως σε μειωμένη χρήση μετρητών, αυτό θα μπορούσε να ενισχύσει τον ισολογισμό της ίδιας της ΕΚΤ. Και τούτο διότι, όταν μια τράπεζα χρειάζεται μετρητά, τα παίρνει απο την ΕΚΤ, δίνοντας χρεόγραφα που φέρουν τόκο ως αντάλλαγμα. Τα έσοδα από τους τόκους αυτούς (seignorage) είναι μια από τις βασικές πηγές εσόδων της ΕΚΤ που έχουν καταρρεύσει λόγω της μείωσης των επιτοκίων, σε 126 εκατ. ευρώ το 2014, έναντι 2 δισ. ευρώ το 2008.

Γερμανικές αντιδράσεις
Η δρομολογούμενη απόσυρση του χαρτονομίσματος των 500 ευρώ, πάντως, έχει προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις στη Γερμανία, πολλώ δε μάλλον που συμπίπτει (όχι τυχαία) με κυβερνητική πρόταση για απαγόρευση των συναλλαγών από 5.000 ευρώ και πάνω σε μετρητά. Σε μια χώρα όπου τα μετρητά είναι ακόμα βασιλιάς, η νόμιμη χρήση τους θεωρείται ατομική ελευθερία και το ποσοστό των συναλλαγών που διεκπεραιώνονται με πιστωτικές και χρεωστικές κάρτες είναι μόλις 18% (το χαμηλότερο στην Ε.Ε.), η διπλή πρωτοβουλία έγινε δεκτή με τεράστιο σκεπτικισμό. «Κάτω τα χέρια από τα μετρητά μας» τιτλοφορείται η ανοιχτή επιστολή που απέστειλε η Bild στον υπουργό Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ενώ αποστάσεις από την κυβέρνηση τηρεί και ο κεντρικός τραπεζίτης Γενς Βάιντμαν, που χαρακτήρισε «θανάσιμο λάθος να δοθεί στους πολίτες η εντύπωση ότι σταδιακά χάνουν την πρόσβαση στα μετρητά τους». Σημειώνεται ότι σύμφωνα με έρευνα της Bank of America, η απόσυρση του 500ευρω θα μπορούσε να πλήξει το προφίλ του ευρώ ως αποθεματικού νομίσματος, προς όφελος του δολαρίου και του φράγκου, καθώς η Ελβετία έσπευσε να διαβεβαιώσει ότι το χαρτονόμισμα των 1.000 ευρώ δεν αντιμετωπίζει κανέναν κίνδυνο...