Οι περισσότερες και πιο σημαντικές αλλαγές αφορούν τη φορολόγηση των ακινήτων, όπου αναμένεται να έρθουν τα πάνω κάτω λόγω της εφαρμογής των νέων αντικειμενικών τιμών, αλλά και εξαιτίας της μείωσης του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων.
Οι νέες αντικειμενικές αξίες οδηγούν σε αυξήσεις, αλλά και σε μειώσεις των φορολογικών επιβαρύνσεων για τους ιδιοκτήτες ακινήτων.
Παράλληλα μειώνεται από 29% για τη χρήση του 2018 σε 28% για τη χρήση του 2019 ο συντελεστής φορολόγησης των εισοδημάτων των νομικών προσώπων και των νομικών οντοτήτων, ώστε ο συντελεστής αυτός, από το 29% στο οποίο ανέρχεται σήμερα, να μειωθεί στο 25% για το φορολογικό έτος 2022 και τα επόμενα.
Αξιοσημείωτες είναι και οι αλλαγές που αφορούν τις συναλλαγές, καθώς από την 1η-1-2019 αυξάνεται σημαντικά το κόστος χρήσης πλαστικής σακούλας, ενώ ταυτόχρονα καταργείται οριστικά το ειδικό καθεστώς των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ για τα νησιά του Αιγαίου, δεδομένου ότι τα 5 εναπομείναντα στο καθεστώς αυτό νησιά θα περιληφθούν κι αυτά στο νομοθετικό πλαίσιο επιβολής του ΦΠΑ που ισχύει για όλη την υπόλοιπη Ελλάδα.
Αναλυτικά με τον ερχομό αλλά και κατά τη διάρκεια του 2019 θα επέλθουν οι ακόλουθες αλλαγές στη φορολογία:
1 Αυξομειώσεις σε 17 φόρους, τέλη και λοιπές επιβαρύνσεις που επιβάλλονται στην απόκτηση και την κατοχή ακίνητης περιουσίας από την 1η-1-2019, λόγω εφαρμογής νέων αντικειμενικών τιμών σε χιλιάδες περιοχές της χώρας. Οι αντικειμενικές τιμές ακινήτων που προέκυψαν από την αναπροσαρμογή της 12ης Ιουνίου 2018 εφαρμόζονται φέτος μόνο για τον υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ. Για τον υπολογισμό όλων των υπόλοιπων φόρων και τελών που επιβαρύνουν την ακίνητη περιουσία, εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται οι προηγούμενες τιμές μέχρι και τις 31-12-2018. Από την 1η-1-2019 όμως όλοι οι φόροι και οι λοιπές επιβαρύνσεις στα ακίνητα θα προσδιορίζονται με βάση τις νέες αναπροσαρμοσμένες τιμές.
Σύμφωνα με τα στοιχεία των αρμόδιων υπηρεσιών του υπουργείου Οικονομικών, οι αντικειμενικές τιμές καλύπτουν 10.216 ζώνες σε όλη την Ελλάδα. Από τις ζώνες αυτές:
* στο 37%, δηλαδή σε 3.792 ζώνες, οι νέες τιμές, όπως καθορίστηκαν τη 12η Ιουνίου 2018, είναι αυξημένες σε σύγκριση με τις ισχύουσες,
* στο 21%, δηλαδή σε 2.122 ζώνες, οι τιμές που καθορίστηκαν τη 12η Ιουνίου 2018 είναι μειωμένες σε σύγκριση με τις ισχύουσες,
* στο 42%, δηλαδή σε 4.302 ζώνες, οι τιμές έμειναν αμετάβλητες.
Ουσιαστικά, οι αντικειμενικές τιμές θα αλλάξουν από την 1η-1-2019 στο 58% των ζωνών όλης της χώρας, δηλαδή στην πλειονότητα των περιοχών όπου εφαρμόζεται το σύστημα του αντικειμενικού προσδιορισμού των φορολογητέων αξιών των ακινήτων.
Αναλυτικά, από τη μεταβολή (αύξηση ή μείωση) των αντικειμενικών τιμών ζώνης (των τιμών αφετηρίας ανά τ.μ. που λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό των φορολογητέων αξιών των ακινήτων) θα επηρεαστούν από την 1η-1-2019 οι ακόλουθες κατηγορίες φόρων και λοιπών επιβαρύνσεων στην ακίνητη περιουσία:
α) Ο φόρος μεταβίβασης ακινήτων (ΦΜΑ), ο οποίος υπολογίζεται με 3% επί της αντικειμενικής αξίας κάθε πωλούμενου ακινήτου και επιβαρύνει τον αγοραστή. Από τον φόρο αυτό απαλλάσσεται η αγορά πρώτης κατοικίας αντικειμενικής αξίας:
* έως 200.000 ευρώ εφόσον πραγματοποιείται από άγαμο,
* έως 250.000 ευρώ εφόσον πραγματοποιείται από έγγαμους ή συνάψαντες σύμφωνο συμβίωσης, που δεν βαρύνονται με τέκνα.
Για κάθε εξαρτώμενο τέκνο μέχρι τα δύο τα παραπάνω όρια απαλλαγής προσαυξάνονται κατά 25.000 ευρώ. Για κάθε επιπλέον τέκνο πέραν του δευτέρου τα όρια προσαυξάνονται περαιτέρω κατά 30.000 ευρώ.
β) Ο ΦΠΑ 24% που επιβάλλεται στις πωλήσεις νεόδμητων κτισμάτων που δεν αποτελούν πρώτη κατοικία. Ο φόρος αυτός υπολογίζεται επίσης με βάση τις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων.
γ) Ο φόρος χρησικτησίας κτισμάτων, που υπολογίζεται επίσης με 3% επί των αντικειμενικών αξιών.
δ) Ο φόρος ανταλλαγής - συνένωσης οικοπέδων.
ε) Ο φόρος διανομής ακινήτων.
στ) Το Τέλος Ακίνητης Περιουσίας (ΤΑΠ), που επιβάλλεται υπέρ των δήμων μέσω των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος και υπολογίζεται με συντελεστές κλιμακούμενους από 0,25‰-0,35‰ επί των αντικειμενικών τιμών ζώνης των ηλεκτροδοτούμενων κτισμάτων.
ζ) Ο δημοτικός φόρος που επιβαρύνει τις μεταβιβάσεις ακινήτων (υπολογίζεται με ποσοστό επί του φόρου μεταβίβασης).
η) Τα τέλη υπέρ Ταμείου Νομικών που επιβαρύνουν τα μεταβιβαστικά συμβόλαια.
θ) Το πρόσθετο τέλος μεταγραφής συμβολαίων.
ι) Ο φόρος δωρεάς ακινήτων, ο οποίος υπολογίζεται με αφορολόγητο όριο 150.000 ευρώ και συντελεστές 1%-10% για δωρεές προς συζύγους, τέκνα ή εγγόνια, με αφορολόγητο όριο 30.000 ευρώ και συντελεστές 5%-20% για δωρεές προς λοιπούς συγγενείς δεύτερου βαθμού και με αφορολόγητο όριο 6.000 ευρώ και συντελεστές 20% έως 40% για δωρεές προς λοιπούς συγγενείς και μη συγγενείς.
ια) Ο φόρος γονικής παροχής ακινήτων, ο οποίος υπολογίζεται με αφορολόγητο όριο 150.000 ευρώ και συντελεστές 1%-10%. Σε περίπτωση γονικής παροχής πρώτης κατοικίας ισχύει επιπλέον αφορολόγητο όριο:
* 200.000 ευρώ για άγαμο,
* 250.000 ευρώ για έγγαμους ή συνάψαντες σύμφωνο συμβίωσης, που δεν βαρύνονται με τέκνα.
Για κάθε εξαρτώμενο τέκνο μέχρι τα δύο τα παραπάνω όρια απαλλαγής προσαυξάνονται κατά 25.000 ευρώ. Για κάθε επιπλέον τέκνο πέραν του δευτέρου τα όρια προσαυξάνονται περαιτέρω κατά 30.000 ευρώ.
ιβ) Ο φόρος κληρονομιάς ακινήτων, ο οποίος υπολογίζεται με αφορολόγητα όρια και συντελεστές όμοια με του φόρου δωρεάς.
ιγ) Το τέλος εγγραφής ακινήτων στο Κτηματολόγιο.
ιδ) Τα πολεοδομικά πρόστιμα διατήρησης αυθαιρέτων κτισμάτων.
ιε) Τα πολεοδομικά πρόστιμα κατασκευής νέων αυθαιρέτων.
ιστ) Οι εισφορές σε γη και χρήμα για την ένταξη ακινήτων στα σχέδια πόλεων.
ιζ) Ο ειδικός φόρος ακινήτων 15% που επιβάλλεται στις υπεράκτιες εταιρείες ακινήτων.
2 Κατάργηση των μειωμένων κατά 30% συντελεστών ΦΠΑ σε Λέσβο, Χίο, Σάμο, Κω και Λέρο από την 1η-1-2019. Η έκπτωση στον ΦΠΑ, η οποία ισχύει ακόμη σε 5 νησιά του Αιγαίου, τη Λέσβο, τη Χίο, τη Σάμο, την Κω και τη Λέρο, θα καταργηθεί την 1η-1-2019, οπότε από το νέο έτος θα ισχύουν και στα 5 αυτά νησιά συντελεστές ΦΠΑ αυξημένοι, από τα επίπεδα του 5%, του 9% και του 17% στα επίπεδα του 6%, του 13% και του 24%.
3 Μείωση των επιβαρύνσεων από τον ΕΝΦΙΑ κατά 2,72% έως 30% το επόμενο έτος για περίπου 5,4 εκατομμύρια νοικοκυριά με ακίνητη περιουσία συνολικής αξίας έως 200.000 ευρώ. Συγκεκριμένα:
α) Ο κύριος ΕΝΦΙΑ του έτους 2019 θα μειωθεί κατά 30% για κάθε φυσικό πρόσωπο του οποίου η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας θα ανέρχεται μέχρι του ποσού των 60.000 ευρώ την 1η-1-2019. Η μείωση αυτή θα έχει ως συνέπεια το συνολικό ποσό του ΕΝΦΙΑ για 3.488.820 φορολογούμενους με ακίνητη περιουσία συνολικής αντικειμενικής αξίας μέχρι 60.000 ευρώ να μειωθεί κατά 191.955.852 ευρώ ή κατά 30%, από 639.852.840 ευρώ για το έτος 2018, σε 447.896.988 ευρώ για το 2019.
β) Για κάθε φυσικό πρόσωπο του οποίου η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας την 1η-1-2019 θα είναι μεγαλύτερη των 60.000 ευρώ, το ποσό της μείωσης κατά 30%, που αντιστοιχεί στο υπερβάλλον των 60.000 ευρώ τμήμα της αξίας θα μειώνεται κατά 0,7 ευρώ ανά 1.000 ευρώ ακίνητης περιουσίας και, σε κάθε περίπτωση, δεν θα μπορεί να υπερβεί τα 100 ευρώ. Βάσει στοιχείων που έχουν επεξεργαστεί οι αρμόδιες υπηρεσίες, οι μειώσεις του κύριου ΕΝΦΙΑ για όσους ιδιοκτήτες έχουν ακίνητη περιουσία συνολικής αντικειμενικής αξίας άνω των 60.000 ευρώ και μέχρι 200.000 ευρώ θα είναι σημαντικά χαμηλότερες του 30%, ενώ για όσους έχουν ακίνητα συνολικής αξίας άνω των 200.000 ευρώ οι μειώσεις θα είναι ασήμαντες έως μηδενικές. Πιο συγκεκριμένα:
ι) 1.050.319 φορολογούμενοι με ακίνητη περιουσία συνολικής αξίας από 60.000,01 έως 100.000 ευρώ θα δουν τη συνολική ετήσια επιβάρυνσή τους από τον κύριο ΕΝΦΙΑ να περιορίζεται κατά 21,08% ή κατά 92.234.595 ευρώ, από 437.637.844 ευρώ για το 2018 στα 345.403.249 ευρώ για το 2019.
ιι) 588.611 φορολογούμενοι με ακίνητη περιουσία συνολικής αξίας από 100.000,01 έως 150.000 ευρώ θα δουν τη συνολική ετήσια επιβάρυνσή τους από τον κύριο ΕΝΦΙΑ να περιορίζεται κατά 9,54% ή κατά 33.461.302 ευρώ, από 350.586.715 ευρώ για το 2018 στα 317.125.413 ευρώ για το 2019.
ιιι) 281.077 φορολογούμενοι με ακίνητη περιουσία συνολικής αξίας από 150.000,01 έως 200.000 ευρώ θα δουν τη συνολική ετήσια επιβάρυνσή τους από τον κύριο ΕΝΦΙΑ να περιορίζεται κατά 2,72% ή κατά 6.014.492 ευρώ, από 221.122.926 ευρώ για το 2018 στα 215.108.434 ευρώ για το 2019.
4 Μείωση του συντελεστή φορολόγησης των κερδών από επιχειρηματική δραστηριότητα που αποκτούν τα νομικά πρόσωπα και οι νομικές οντότητες από 29% για τη χρήση του 2018 σε 28% για τη χρήση του 2019. Από τη χρήση του επόμενου έτους θα ξεκινήσει η σταδιακή μείωση του συντελεστή φορολόγησης των εισοδημάτων των νομικών προσώπων και των νομικών οντοτήτων, ώστε ο συντελεστής αυτός από το 29% στο οποίο ανέρχεται σήμερα να μειωθεί στο 25% για το φορολογικό έτος 2022 και τα επόμενα. Η μείωση θα γίνεται κατά μία ποσοστιαία μονάδα ανά έτος, ως εξής:
* 28% για τα κέρδη του φορολογικού έτους 2019.
* 27% για τα κέρδη του φορολογικού έτους 2020.
* 26% για τα κέρδη του φορολογικού έτους 2021.
* 25% για τα κέρδη του φορολογικού έτους 2022.
5 Αύξηση του περιβαλλοντικού τέλους που επιβάλλεται στη χρήση πλαστικής σακούλας από την 1η-1-2019. Από την αρχή του επομένου έτους αλλάζει η τιμή για τη διάθεση λεπτής πλαστικής σακούλας από τα ταμεία των σούπερ μάρκετ και των λοιπών εμπορικών καταστημάτων. Σήμερα, κάθε λεπτή πλαστική σακούλα χρεώνεται με περιβαλλοντικό τέλος 0,03 ευρώ, επί του οποίου επιβάλλεται ΦΠΑ, οπότε οι καταναλωτές πληρώνουν συνολικά 0,04 ευρώ. Από την 1η Ιανουαρίου το περιβαλλοντικό τέλος θα αυξηθεί σε 0,07 ευρώ ανά πλαστική σακούλα. Έτσι, μαζί με τον ΦΠΑ, η τιμή διάθεσης κάθε πλαστικής σακούλας θα διαμορφωθεί σε 0,09 ευρώ.
Ενίσχυση της χρήσης πλαστικού χρήματος
Πέραν των αλλαγών που έχουν ήδη νομοθετηθεί, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών και η ΑΑΔΕ έχουν συμφωνήσει να προωθήσουν για ψήφιση στη Βουλή και να θέσουν σε εφαρμογή εντός του 2019 νέες νομοθετικές ρυθμίσεις που αποσκοπούν στο να αυξηθούν και πάλι οι συναλλαγές με ηλεκτρονικά μέσα, οι οποίες άρχισαν να μειώνονται μετά την πλήρη άρση των περιορισμών στις αναλήψεις μετρητών από τις τράπεζες. Οι ρυθμίσεις αυτές προβλέπουν:
α) Σημαντική μείωση του ορίου μέχρι το οποίο επιτρέπεται η χρήση μετρητών για την πραγματοποίηση μιας οικονομικής συναλλαγής που αφορά αγορά προϊόντων ή παροχή υπηρεσιών. Το όριο αυτό αναμένεται να μειωθεί από τα 500 στα 300 ευρώ ή ακόμη και στα 200 ευρώ ανά συναλλαγή.
β) Αύξηση του ύψους των ετήσιων δαπανών που θα πρέπει να εξοφλούν οι μισθωτοί, οι συνταξιούχοι και οι κατ’ επάγγελμα αγρότες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής (μέσω e-banking ή με κάρτες χρεωστικές ή πιστωτικές ή προπληρωμένες ή με τη χρήση ηλεκτρονικού πορτοφολιού κ.λπ.) προκειμένου να κατοχυρώνουν την ετήσια έκπτωση φόρου που φτάνει μέχρι τα 1.900-2.100 ευρώ και ισοδυναμεί με αφορολόγητο όριο εισοδήματος ύψους έως 8.636-9.545 ευρώ.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η προοδευτική κλίμακα των ποσοστών επί του ετήσιου εισοδήματος που θα πρέπει να καλύπτουν με ηλεκτρονικές πληρωμές οι παραπάνω κατηγορίες φορολογουμένων για να διασφαλίσουν δικαίωμα έκπτωσης φόρου έως 1.900-2.100 ευρώ θα τροποποιηθεί ως εξής:
α) Για τα πρώτα 10.000 ευρώ του ετήσιου εισοδήματος το ποσοστό που θα απαιτείται να καλύπτεται με ηλεκτρονικές πληρωμές θα αυξηθεί από 10% σε 15%.
β) Για τα επόμενα 20.000 ευρώ του ετήσιου εισοδήματος, δηλαδή για το τμήμα του ετήσιου εισοδήματος από τα 10.000,01 ευρώ έως τα 30.000 ευρώ, το απαιτούμενο ποσοστό κάλυψης με ηλεκτρονικές πληρωμές θα αυξηθεί στο 20%, από 15% που είναι σήμερα.
γ) Για το τμήμα του ετήσιου εισοδήματος άνω των 30.000 ευρώ, το απαιτούμενο ποσοστό κάλυψης με ηλεκτρονικές πληρωμές θα αυξηθεί στο 25% από 20% που ανέρχεται σήμερα.
Οι 5 ανατροπές
1 ΝΕΕΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ
Αυξομειώσεις σε 17 φόρους, τέλη και λοιπές επιβαρύνσεις που επιβάλλονται στην απόκτηση και την κατοχή ακίνητης περιουσίας από την 1η-1-2019, λόγω εφαρμογής νέων αντικειμενικών τιμών σε χιλιάδες περιοχές της χώρας. Η «αναπροσαρμογή» της 12ης Ιουνίου 2018 εφαρμόζεται φέτος μόνο για τον υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ, όμως από την 1η-1-2019 όλοι οι φόροι και οι λοιπές επιβαρύνσεις στα ακίνητα θα προσδιορίζονται με βάση τις νέες αναπροσαρμοσμένες τιμές.
Συγκεκριμένα επηρεάζονται:
* Ο φόρος μεταβίβασης ακινήτων (ΦΜΑ).
* Ο ΦΠΑ 24% που επιβάλλεται στις πωλήσεις νεόδμητων κτισμάτων που δεν αποτελούν πρώτη κατοικία.
* Ο φόρος χρησικτησίας κτισμάτων.
* Ο φόρος ανταλλαγής - συνένωσης οικοπέδων.
* Ο φόρος διανομής ακινήτων.
* Το Τέλος Ακίνητης Περιουσίας (ΤΑΠ), που επιβάλλεται υπέρ των δήμων μέσω των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος.
* Ο δημοτικός φόρος που επιβαρύνει τις μεταβιβάσεις ακινήτων .
* Τα τέλη υπέρ Ταμείου Νομικών που επιβαρύνουν τα μεταβιβαστικά συμβόλαια.
* Το πρόσθετο τέλος μεταγραφής συμβολαίων.
* Ο φόρος δωρεάς ακινήτων.
* Ο φόρος γονικής παροχής ακινήτων.
* Ο φόρος κληρονομιάς ακινήτων.
* Το τέλος εγγραφής ακινήτων στο Κτηματολόγιο.
* Τα πολεοδομικά πρόστιμα διατήρησης αυθαιρέτων κτισμάτων.
* Τα πολεοδομικά πρόστιμα κατασκευής νέων αυθαιρέτων.
* Οι εισφορές σε γη και χρήμα για την ένταξη ακινήτων στα σχέδια πόλεων.
* Ο ειδικός φόρος ακινήτων 15% που επιβάλλεται στις υπεράκτιες εταιρείες ακινήτων.
2 ΕΚΠΤΩΣΗ ΣΤΟΝ ΦΠΑ
Η έκπτωση στον ΦΠΑ η οποία ισχύει ακόμη σε πέντε νησιά του Αιγαίου, τη Λέσβο, τη Χίο, τη Σάμο, την Κω και τη Λέρο, θα καταργηθεί την 1η-1-2019, οπότε από το νέο έτος θα ισχύουν συντελεστές αυξημένοι, από το 5%, 9% και 17%, στα επίπεδα του 6%, 13% και 24%.
3 ΕΝΦΙΑ
Από το επόμενο έτος για περίπου 5,4 εκατ. νοικοκυριά με ακίνητη περιουσία συνολικής αξίας έως 200.000 ευρώ οι επιβαρύνσεις από τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων μειώνονται από 2,72% έως 30%.
4 ΕΤΑΙΡΙΚΟΙ ΦΟΡΟΙ
Μειώνεται ο συντελεστής φορολόγησης των κερδών από επιχειρηματική δραστηριότητα που αποκτούν τα νομικά πρόσωπα και οι νομικές οντότητες από 29% για τη χρήση του 2018 σε 28% για τη χρήση του 2019.
5 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΤΕΛΟΣ
Από την αρχή του επόμενου έτους αλλάζει η τιμή για τη διάθεση λεπτής πλαστικής σακούλας από τα ταμεία των σούπερ μάρκετ και των λοιπών εμπορικών καταστημάτων. Σήμερα, κάθε λεπτή πλαστική σακούλα χρεώνεται με περιβαλλοντικό τέλος 0,03 ευρώ, επί του οποίου επιβάλλεται ΦΠΑ, οπότε οι καταναλωτές πληρώνουν συνολικά 0,04 ευρώ. Από την 1η Ιανουαρίου το περιβαλλοντικό τέλος θα αυξηθεί σε 0,07 ευρώ ανά πλαστική σακούλα. Έτσι, μαζί με τον ΦΠΑ, η τιμή διάθεσης κάθε πλαστικής σακούλας θα διαμορφωθεί σε 0,09 ευρώ.
Οι νέες αντικειμενικές αξίες οδηγούν σε αυξήσεις, αλλά και σε μειώσεις των φορολογικών επιβαρύνσεων για τους ιδιοκτήτες ακινήτων.
Παράλληλα μειώνεται από 29% για τη χρήση του 2018 σε 28% για τη χρήση του 2019 ο συντελεστής φορολόγησης των εισοδημάτων των νομικών προσώπων και των νομικών οντοτήτων, ώστε ο συντελεστής αυτός, από το 29% στο οποίο ανέρχεται σήμερα, να μειωθεί στο 25% για το φορολογικό έτος 2022 και τα επόμενα.
Αξιοσημείωτες είναι και οι αλλαγές που αφορούν τις συναλλαγές, καθώς από την 1η-1-2019 αυξάνεται σημαντικά το κόστος χρήσης πλαστικής σακούλας, ενώ ταυτόχρονα καταργείται οριστικά το ειδικό καθεστώς των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ για τα νησιά του Αιγαίου, δεδομένου ότι τα 5 εναπομείναντα στο καθεστώς αυτό νησιά θα περιληφθούν κι αυτά στο νομοθετικό πλαίσιο επιβολής του ΦΠΑ που ισχύει για όλη την υπόλοιπη Ελλάδα.
Αναλυτικά με τον ερχομό αλλά και κατά τη διάρκεια του 2019 θα επέλθουν οι ακόλουθες αλλαγές στη φορολογία:
1 Αυξομειώσεις σε 17 φόρους, τέλη και λοιπές επιβαρύνσεις που επιβάλλονται στην απόκτηση και την κατοχή ακίνητης περιουσίας από την 1η-1-2019, λόγω εφαρμογής νέων αντικειμενικών τιμών σε χιλιάδες περιοχές της χώρας. Οι αντικειμενικές τιμές ακινήτων που προέκυψαν από την αναπροσαρμογή της 12ης Ιουνίου 2018 εφαρμόζονται φέτος μόνο για τον υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ. Για τον υπολογισμό όλων των υπόλοιπων φόρων και τελών που επιβαρύνουν την ακίνητη περιουσία, εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται οι προηγούμενες τιμές μέχρι και τις 31-12-2018. Από την 1η-1-2019 όμως όλοι οι φόροι και οι λοιπές επιβαρύνσεις στα ακίνητα θα προσδιορίζονται με βάση τις νέες αναπροσαρμοσμένες τιμές.
Σύμφωνα με τα στοιχεία των αρμόδιων υπηρεσιών του υπουργείου Οικονομικών, οι αντικειμενικές τιμές καλύπτουν 10.216 ζώνες σε όλη την Ελλάδα. Από τις ζώνες αυτές:
* στο 37%, δηλαδή σε 3.792 ζώνες, οι νέες τιμές, όπως καθορίστηκαν τη 12η Ιουνίου 2018, είναι αυξημένες σε σύγκριση με τις ισχύουσες,
* στο 21%, δηλαδή σε 2.122 ζώνες, οι τιμές που καθορίστηκαν τη 12η Ιουνίου 2018 είναι μειωμένες σε σύγκριση με τις ισχύουσες,
* στο 42%, δηλαδή σε 4.302 ζώνες, οι τιμές έμειναν αμετάβλητες.
Ουσιαστικά, οι αντικειμενικές τιμές θα αλλάξουν από την 1η-1-2019 στο 58% των ζωνών όλης της χώρας, δηλαδή στην πλειονότητα των περιοχών όπου εφαρμόζεται το σύστημα του αντικειμενικού προσδιορισμού των φορολογητέων αξιών των ακινήτων.
Αναλυτικά, από τη μεταβολή (αύξηση ή μείωση) των αντικειμενικών τιμών ζώνης (των τιμών αφετηρίας ανά τ.μ. που λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό των φορολογητέων αξιών των ακινήτων) θα επηρεαστούν από την 1η-1-2019 οι ακόλουθες κατηγορίες φόρων και λοιπών επιβαρύνσεων στην ακίνητη περιουσία:
α) Ο φόρος μεταβίβασης ακινήτων (ΦΜΑ), ο οποίος υπολογίζεται με 3% επί της αντικειμενικής αξίας κάθε πωλούμενου ακινήτου και επιβαρύνει τον αγοραστή. Από τον φόρο αυτό απαλλάσσεται η αγορά πρώτης κατοικίας αντικειμενικής αξίας:
* έως 200.000 ευρώ εφόσον πραγματοποιείται από άγαμο,
* έως 250.000 ευρώ εφόσον πραγματοποιείται από έγγαμους ή συνάψαντες σύμφωνο συμβίωσης, που δεν βαρύνονται με τέκνα.
Για κάθε εξαρτώμενο τέκνο μέχρι τα δύο τα παραπάνω όρια απαλλαγής προσαυξάνονται κατά 25.000 ευρώ. Για κάθε επιπλέον τέκνο πέραν του δευτέρου τα όρια προσαυξάνονται περαιτέρω κατά 30.000 ευρώ.
β) Ο ΦΠΑ 24% που επιβάλλεται στις πωλήσεις νεόδμητων κτισμάτων που δεν αποτελούν πρώτη κατοικία. Ο φόρος αυτός υπολογίζεται επίσης με βάση τις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων.
γ) Ο φόρος χρησικτησίας κτισμάτων, που υπολογίζεται επίσης με 3% επί των αντικειμενικών αξιών.
δ) Ο φόρος ανταλλαγής - συνένωσης οικοπέδων.
ε) Ο φόρος διανομής ακινήτων.
στ) Το Τέλος Ακίνητης Περιουσίας (ΤΑΠ), που επιβάλλεται υπέρ των δήμων μέσω των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος και υπολογίζεται με συντελεστές κλιμακούμενους από 0,25‰-0,35‰ επί των αντικειμενικών τιμών ζώνης των ηλεκτροδοτούμενων κτισμάτων.
ζ) Ο δημοτικός φόρος που επιβαρύνει τις μεταβιβάσεις ακινήτων (υπολογίζεται με ποσοστό επί του φόρου μεταβίβασης).
η) Τα τέλη υπέρ Ταμείου Νομικών που επιβαρύνουν τα μεταβιβαστικά συμβόλαια.
θ) Το πρόσθετο τέλος μεταγραφής συμβολαίων.
ι) Ο φόρος δωρεάς ακινήτων, ο οποίος υπολογίζεται με αφορολόγητο όριο 150.000 ευρώ και συντελεστές 1%-10% για δωρεές προς συζύγους, τέκνα ή εγγόνια, με αφορολόγητο όριο 30.000 ευρώ και συντελεστές 5%-20% για δωρεές προς λοιπούς συγγενείς δεύτερου βαθμού και με αφορολόγητο όριο 6.000 ευρώ και συντελεστές 20% έως 40% για δωρεές προς λοιπούς συγγενείς και μη συγγενείς.
ια) Ο φόρος γονικής παροχής ακινήτων, ο οποίος υπολογίζεται με αφορολόγητο όριο 150.000 ευρώ και συντελεστές 1%-10%. Σε περίπτωση γονικής παροχής πρώτης κατοικίας ισχύει επιπλέον αφορολόγητο όριο:
* 200.000 ευρώ για άγαμο,
* 250.000 ευρώ για έγγαμους ή συνάψαντες σύμφωνο συμβίωσης, που δεν βαρύνονται με τέκνα.
Για κάθε εξαρτώμενο τέκνο μέχρι τα δύο τα παραπάνω όρια απαλλαγής προσαυξάνονται κατά 25.000 ευρώ. Για κάθε επιπλέον τέκνο πέραν του δευτέρου τα όρια προσαυξάνονται περαιτέρω κατά 30.000 ευρώ.
ιβ) Ο φόρος κληρονομιάς ακινήτων, ο οποίος υπολογίζεται με αφορολόγητα όρια και συντελεστές όμοια με του φόρου δωρεάς.
ιγ) Το τέλος εγγραφής ακινήτων στο Κτηματολόγιο.
ιδ) Τα πολεοδομικά πρόστιμα διατήρησης αυθαιρέτων κτισμάτων.
ιε) Τα πολεοδομικά πρόστιμα κατασκευής νέων αυθαιρέτων.
ιστ) Οι εισφορές σε γη και χρήμα για την ένταξη ακινήτων στα σχέδια πόλεων.
ιζ) Ο ειδικός φόρος ακινήτων 15% που επιβάλλεται στις υπεράκτιες εταιρείες ακινήτων.
2 Κατάργηση των μειωμένων κατά 30% συντελεστών ΦΠΑ σε Λέσβο, Χίο, Σάμο, Κω και Λέρο από την 1η-1-2019. Η έκπτωση στον ΦΠΑ, η οποία ισχύει ακόμη σε 5 νησιά του Αιγαίου, τη Λέσβο, τη Χίο, τη Σάμο, την Κω και τη Λέρο, θα καταργηθεί την 1η-1-2019, οπότε από το νέο έτος θα ισχύουν και στα 5 αυτά νησιά συντελεστές ΦΠΑ αυξημένοι, από τα επίπεδα του 5%, του 9% και του 17% στα επίπεδα του 6%, του 13% και του 24%.
3 Μείωση των επιβαρύνσεων από τον ΕΝΦΙΑ κατά 2,72% έως 30% το επόμενο έτος για περίπου 5,4 εκατομμύρια νοικοκυριά με ακίνητη περιουσία συνολικής αξίας έως 200.000 ευρώ. Συγκεκριμένα:
α) Ο κύριος ΕΝΦΙΑ του έτους 2019 θα μειωθεί κατά 30% για κάθε φυσικό πρόσωπο του οποίου η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας θα ανέρχεται μέχρι του ποσού των 60.000 ευρώ την 1η-1-2019. Η μείωση αυτή θα έχει ως συνέπεια το συνολικό ποσό του ΕΝΦΙΑ για 3.488.820 φορολογούμενους με ακίνητη περιουσία συνολικής αντικειμενικής αξίας μέχρι 60.000 ευρώ να μειωθεί κατά 191.955.852 ευρώ ή κατά 30%, από 639.852.840 ευρώ για το έτος 2018, σε 447.896.988 ευρώ για το 2019.
β) Για κάθε φυσικό πρόσωπο του οποίου η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας την 1η-1-2019 θα είναι μεγαλύτερη των 60.000 ευρώ, το ποσό της μείωσης κατά 30%, που αντιστοιχεί στο υπερβάλλον των 60.000 ευρώ τμήμα της αξίας θα μειώνεται κατά 0,7 ευρώ ανά 1.000 ευρώ ακίνητης περιουσίας και, σε κάθε περίπτωση, δεν θα μπορεί να υπερβεί τα 100 ευρώ. Βάσει στοιχείων που έχουν επεξεργαστεί οι αρμόδιες υπηρεσίες, οι μειώσεις του κύριου ΕΝΦΙΑ για όσους ιδιοκτήτες έχουν ακίνητη περιουσία συνολικής αντικειμενικής αξίας άνω των 60.000 ευρώ και μέχρι 200.000 ευρώ θα είναι σημαντικά χαμηλότερες του 30%, ενώ για όσους έχουν ακίνητα συνολικής αξίας άνω των 200.000 ευρώ οι μειώσεις θα είναι ασήμαντες έως μηδενικές. Πιο συγκεκριμένα:
ι) 1.050.319 φορολογούμενοι με ακίνητη περιουσία συνολικής αξίας από 60.000,01 έως 100.000 ευρώ θα δουν τη συνολική ετήσια επιβάρυνσή τους από τον κύριο ΕΝΦΙΑ να περιορίζεται κατά 21,08% ή κατά 92.234.595 ευρώ, από 437.637.844 ευρώ για το 2018 στα 345.403.249 ευρώ για το 2019.
ιι) 588.611 φορολογούμενοι με ακίνητη περιουσία συνολικής αξίας από 100.000,01 έως 150.000 ευρώ θα δουν τη συνολική ετήσια επιβάρυνσή τους από τον κύριο ΕΝΦΙΑ να περιορίζεται κατά 9,54% ή κατά 33.461.302 ευρώ, από 350.586.715 ευρώ για το 2018 στα 317.125.413 ευρώ για το 2019.
ιιι) 281.077 φορολογούμενοι με ακίνητη περιουσία συνολικής αξίας από 150.000,01 έως 200.000 ευρώ θα δουν τη συνολική ετήσια επιβάρυνσή τους από τον κύριο ΕΝΦΙΑ να περιορίζεται κατά 2,72% ή κατά 6.014.492 ευρώ, από 221.122.926 ευρώ για το 2018 στα 215.108.434 ευρώ για το 2019.
4 Μείωση του συντελεστή φορολόγησης των κερδών από επιχειρηματική δραστηριότητα που αποκτούν τα νομικά πρόσωπα και οι νομικές οντότητες από 29% για τη χρήση του 2018 σε 28% για τη χρήση του 2019. Από τη χρήση του επόμενου έτους θα ξεκινήσει η σταδιακή μείωση του συντελεστή φορολόγησης των εισοδημάτων των νομικών προσώπων και των νομικών οντοτήτων, ώστε ο συντελεστής αυτός από το 29% στο οποίο ανέρχεται σήμερα να μειωθεί στο 25% για το φορολογικό έτος 2022 και τα επόμενα. Η μείωση θα γίνεται κατά μία ποσοστιαία μονάδα ανά έτος, ως εξής:
* 28% για τα κέρδη του φορολογικού έτους 2019.
* 27% για τα κέρδη του φορολογικού έτους 2020.
* 26% για τα κέρδη του φορολογικού έτους 2021.
* 25% για τα κέρδη του φορολογικού έτους 2022.
5 Αύξηση του περιβαλλοντικού τέλους που επιβάλλεται στη χρήση πλαστικής σακούλας από την 1η-1-2019. Από την αρχή του επομένου έτους αλλάζει η τιμή για τη διάθεση λεπτής πλαστικής σακούλας από τα ταμεία των σούπερ μάρκετ και των λοιπών εμπορικών καταστημάτων. Σήμερα, κάθε λεπτή πλαστική σακούλα χρεώνεται με περιβαλλοντικό τέλος 0,03 ευρώ, επί του οποίου επιβάλλεται ΦΠΑ, οπότε οι καταναλωτές πληρώνουν συνολικά 0,04 ευρώ. Από την 1η Ιανουαρίου το περιβαλλοντικό τέλος θα αυξηθεί σε 0,07 ευρώ ανά πλαστική σακούλα. Έτσι, μαζί με τον ΦΠΑ, η τιμή διάθεσης κάθε πλαστικής σακούλας θα διαμορφωθεί σε 0,09 ευρώ.
Ενίσχυση της χρήσης πλαστικού χρήματος
Πέραν των αλλαγών που έχουν ήδη νομοθετηθεί, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών και η ΑΑΔΕ έχουν συμφωνήσει να προωθήσουν για ψήφιση στη Βουλή και να θέσουν σε εφαρμογή εντός του 2019 νέες νομοθετικές ρυθμίσεις που αποσκοπούν στο να αυξηθούν και πάλι οι συναλλαγές με ηλεκτρονικά μέσα, οι οποίες άρχισαν να μειώνονται μετά την πλήρη άρση των περιορισμών στις αναλήψεις μετρητών από τις τράπεζες. Οι ρυθμίσεις αυτές προβλέπουν:
α) Σημαντική μείωση του ορίου μέχρι το οποίο επιτρέπεται η χρήση μετρητών για την πραγματοποίηση μιας οικονομικής συναλλαγής που αφορά αγορά προϊόντων ή παροχή υπηρεσιών. Το όριο αυτό αναμένεται να μειωθεί από τα 500 στα 300 ευρώ ή ακόμη και στα 200 ευρώ ανά συναλλαγή.
β) Αύξηση του ύψους των ετήσιων δαπανών που θα πρέπει να εξοφλούν οι μισθωτοί, οι συνταξιούχοι και οι κατ’ επάγγελμα αγρότες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής (μέσω e-banking ή με κάρτες χρεωστικές ή πιστωτικές ή προπληρωμένες ή με τη χρήση ηλεκτρονικού πορτοφολιού κ.λπ.) προκειμένου να κατοχυρώνουν την ετήσια έκπτωση φόρου που φτάνει μέχρι τα 1.900-2.100 ευρώ και ισοδυναμεί με αφορολόγητο όριο εισοδήματος ύψους έως 8.636-9.545 ευρώ.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η προοδευτική κλίμακα των ποσοστών επί του ετήσιου εισοδήματος που θα πρέπει να καλύπτουν με ηλεκτρονικές πληρωμές οι παραπάνω κατηγορίες φορολογουμένων για να διασφαλίσουν δικαίωμα έκπτωσης φόρου έως 1.900-2.100 ευρώ θα τροποποιηθεί ως εξής:
α) Για τα πρώτα 10.000 ευρώ του ετήσιου εισοδήματος το ποσοστό που θα απαιτείται να καλύπτεται με ηλεκτρονικές πληρωμές θα αυξηθεί από 10% σε 15%.
β) Για τα επόμενα 20.000 ευρώ του ετήσιου εισοδήματος, δηλαδή για το τμήμα του ετήσιου εισοδήματος από τα 10.000,01 ευρώ έως τα 30.000 ευρώ, το απαιτούμενο ποσοστό κάλυψης με ηλεκτρονικές πληρωμές θα αυξηθεί στο 20%, από 15% που είναι σήμερα.
γ) Για το τμήμα του ετήσιου εισοδήματος άνω των 30.000 ευρώ, το απαιτούμενο ποσοστό κάλυψης με ηλεκτρονικές πληρωμές θα αυξηθεί στο 25% από 20% που ανέρχεται σήμερα.
Οι 5 ανατροπές
1 ΝΕΕΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ
Αυξομειώσεις σε 17 φόρους, τέλη και λοιπές επιβαρύνσεις που επιβάλλονται στην απόκτηση και την κατοχή ακίνητης περιουσίας από την 1η-1-2019, λόγω εφαρμογής νέων αντικειμενικών τιμών σε χιλιάδες περιοχές της χώρας. Η «αναπροσαρμογή» της 12ης Ιουνίου 2018 εφαρμόζεται φέτος μόνο για τον υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ, όμως από την 1η-1-2019 όλοι οι φόροι και οι λοιπές επιβαρύνσεις στα ακίνητα θα προσδιορίζονται με βάση τις νέες αναπροσαρμοσμένες τιμές.
Συγκεκριμένα επηρεάζονται:
* Ο φόρος μεταβίβασης ακινήτων (ΦΜΑ).
* Ο ΦΠΑ 24% που επιβάλλεται στις πωλήσεις νεόδμητων κτισμάτων που δεν αποτελούν πρώτη κατοικία.
* Ο φόρος χρησικτησίας κτισμάτων.
* Ο φόρος ανταλλαγής - συνένωσης οικοπέδων.
* Ο φόρος διανομής ακινήτων.
* Το Τέλος Ακίνητης Περιουσίας (ΤΑΠ), που επιβάλλεται υπέρ των δήμων μέσω των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος.
* Ο δημοτικός φόρος που επιβαρύνει τις μεταβιβάσεις ακινήτων .
* Τα τέλη υπέρ Ταμείου Νομικών που επιβαρύνουν τα μεταβιβαστικά συμβόλαια.
* Το πρόσθετο τέλος μεταγραφής συμβολαίων.
* Ο φόρος δωρεάς ακινήτων.
* Ο φόρος γονικής παροχής ακινήτων.
* Ο φόρος κληρονομιάς ακινήτων.
* Το τέλος εγγραφής ακινήτων στο Κτηματολόγιο.
* Τα πολεοδομικά πρόστιμα διατήρησης αυθαιρέτων κτισμάτων.
* Τα πολεοδομικά πρόστιμα κατασκευής νέων αυθαιρέτων.
* Οι εισφορές σε γη και χρήμα για την ένταξη ακινήτων στα σχέδια πόλεων.
* Ο ειδικός φόρος ακινήτων 15% που επιβάλλεται στις υπεράκτιες εταιρείες ακινήτων.
2 ΕΚΠΤΩΣΗ ΣΤΟΝ ΦΠΑ
Η έκπτωση στον ΦΠΑ η οποία ισχύει ακόμη σε πέντε νησιά του Αιγαίου, τη Λέσβο, τη Χίο, τη Σάμο, την Κω και τη Λέρο, θα καταργηθεί την 1η-1-2019, οπότε από το νέο έτος θα ισχύουν συντελεστές αυξημένοι, από το 5%, 9% και 17%, στα επίπεδα του 6%, 13% και 24%.
3 ΕΝΦΙΑ
Από το επόμενο έτος για περίπου 5,4 εκατ. νοικοκυριά με ακίνητη περιουσία συνολικής αξίας έως 200.000 ευρώ οι επιβαρύνσεις από τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων μειώνονται από 2,72% έως 30%.
4 ΕΤΑΙΡΙΚΟΙ ΦΟΡΟΙ
Μειώνεται ο συντελεστής φορολόγησης των κερδών από επιχειρηματική δραστηριότητα που αποκτούν τα νομικά πρόσωπα και οι νομικές οντότητες από 29% για τη χρήση του 2018 σε 28% για τη χρήση του 2019.
5 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΤΕΛΟΣ
Από την αρχή του επόμενου έτους αλλάζει η τιμή για τη διάθεση λεπτής πλαστικής σακούλας από τα ταμεία των σούπερ μάρκετ και των λοιπών εμπορικών καταστημάτων. Σήμερα, κάθε λεπτή πλαστική σακούλα χρεώνεται με περιβαλλοντικό τέλος 0,03 ευρώ, επί του οποίου επιβάλλεται ΦΠΑ, οπότε οι καταναλωτές πληρώνουν συνολικά 0,04 ευρώ. Από την 1η Ιανουαρίου το περιβαλλοντικό τέλος θα αυξηθεί σε 0,07 ευρώ ανά πλαστική σακούλα. Έτσι, μαζί με τον ΦΠΑ, η τιμή διάθεσης κάθε πλαστικής σακούλας θα διαμορφωθεί σε 0,09 ευρώ.
