Η μεγαλύτερη δυνατή πρόσβαση της χώρας στις αγορές το επόμενο διάστημα συνιστά κορυφαία προτεραιότητα της κυβέρνησης, ούτως ώστε −μαζί με μια σειρά από άλλα εργαλεία, που περιλαμβάνουν το ΕΣΠΑ αλλά και τα κέρδη ομολόγων− να επεκτείνει την επάρκεια διαθεσίμων του ελληνικού Δημοσίου. Δηλαδή να διασφαλίσει πως, ακόμα και σε ένα δυσμενές σενάριο παράτασης της υγειονομικής κρίσης και της ανάγκης για μέτρα στήριξης, δεν θα βρεθεί μπροστά στην "πόρτα" του ESM.
Ούτως ή άλλως, η θέση της χώρας με ένα ισχυρό ταμειακό απόθεμα 20 + 15,7 δισ. ευρώ είναι προνομιακή σε σχέση με άλλα κράτη. Παρ’ όλα αυτά, οι εκτιμήσεις του ΔΝΤ, και όχι μόνο, για ύφεση περί το 10%, αλλά και για δυσμενέστερα σενάρια παράτασης της υγειονομικής κρίσης το δεύτερο εξάμηνο του 2020 καθώς και το 2021, αναγκάζουν το οικονομικό επιτελείο σε ένα "κυνήγι" εύρεσης εναλλακτικών πηγών διαθέσιμων.
Το 10ετές
Σύμφωνα με πληροφορίες, η βασική πρόταση που έχει πέσει στο τραπέζι είναι η επόμενη κίνηση της χώρας στις αγορές να γίνει με την έκδοση ενός 10ετούς ομολόγου. Προϋπόθεση είναι το κόστος δανεισμού να παραμείνει "λογικό", όπως χαρακτήρισε ο ίδιος ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, σε τοποθέτησή του την έκδοση του 7ετούς ομολόγου τη Μεγάλη Τετάρτη, με την οποία η κυβέρνηση άντλησε ποσό 2 δισ. ευρώ με επιτόκιο 2%.
Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά πηγή του υπουργείου Οικονομικών, "αν η κυβέρνηση προχωρούσε στην έκδοση ενός 10ετούς σήμερα, το κόστος θα ήταν λίγο πάνω από το 2,2%, έναντι του 3,86% που είχε πετύχει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ". Και πάλι δηλαδή, εξηγούσε, θα ήταν "ένα καλό αποτέλεσμα".
Ο σχεδιασμός του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης, που διαμορφώνεται με βάση τις εισηγήσεις από τον ΟΔΔΗΧ, αφορά, σύμφωνα με πληροφορίες, διαδοχικές εκδόσεις μικρής αξίας όπως αυτή του 7ετούς, οι οποίες θα πρέπει να γίνουν άμεσα, έως τον Ιούνιο. Και τούτο λόγω της αβεβαιότητας αναφορικά με το μέλλον των διεθνών αγορών, αλλά και διότι θα πρέπει να υπάρχει ένας "καθαρός ορίζοντας επάρκειας ταμειακών διαθεσίμων", όπως αναφέρουν αρμόδιες πηγές. Δεν αποκλείουν, άλλες πηγές, να τεθεί επί τάπητος και θέμα έκδοσης 5ετούς και 15ετούς ομολόγου στη συνέχεια, αλλά και να αυξηθούν εκ νέου οι εκδόσεις εντόκων.
Αν οι αγορές το ευνοήσουν, αρμόδια στελέχη δεν κρύβουν την πρόθεσή τους για τη συλλογή ενός ποσού της τάξης των 10 δισ. ευρώ από ανάλογες κινήσεις. Ο λόγος για ένα ποσό το οποίο αλλάζει δραστικά την εικόνα στο πεδίο των ταμειακών διαθεσίμων. Δηλαδή καλύπτει σχεδόν όλο το ποσό το οποίο αναμένεται να "εξαϋλωθεί" έως και τον Ιούνιο προκειμένου να εφαρμοστούν τα μέτρα στήριξης που έχει ήδη ενεργοποιήσει ή που σχεδιάζει έως τότε να θέσει σε εφαρμογή η κυβέρνηση.
Τα 14 έγιναν 12
Είναι χαρακτηριστικό πως ήδη, με την έκδοση του 7ετούς και τα 2 δισ. ευρώ που αντλήθηκαν, ο σχεδιασμός για χρήση των 14 από τα 20 δισ. ευρώ ταμειακών διαθεσίμων του κράτους και φορέων της γενικής κυβέρνησης που είναι τοποθετημένα στην Τράπεζα της Ελλάδος και στις εμπορικές τράπεζες έχει αλλάξει κατά 2 δισ. ευρώ. Πλέον, το ποσό αυτό έχει περιοριστεί στα 12 δισ. ευρώ. Με άλλα λόγια, αν το σχέδιο ευοδωθεί, δεν θα έχει πειραχθεί σχεδόν καθόλου το "μαξιλάρι" έως και τον Ιούνιο.
Τα άλλα δύο όπλα: ΕΣΠΑ και κέρδη ομολόγων
Ωστόσο, προς τον σκοπό αυτό, η κυβέρνηση κινητοποιεί τουλάχιστον ακόμα δύο όπλα: Το πρώτο και σημαντικότερο όπλο σχετίζεται με τα λεφτά που θα λάβει από το ΕΣΠΑ μέσα από τα πακέτα παρεμβάσεων στήριξης που αποφασίστηκαν σε ευρωπαϊκό επίπεδο τον προηγούμενο μήνα. Δηλαδή μέσα από την κάλυψη από κονδύλια του ΕΣΠΑ των επιδομάτων των 600-800 ευρώ, αλλά και από τη συνδρομή κονδυλίων της Ε.Ε. στα δανειοδοτικά προγράμματα που "τρέχει" το υπουργείο Ανάπτυξης.
Το πρόβλημα σε αυτό το σχήμα −το οποίο μπορεί σε ένα λογικό σενάριο να φτάσει στα 3,5 δισ. ευρώ− είναι πως τα λεφτά από την Ε.Ε. "παραδοσιακά" αργούν, καθώς ακολουθούν διαδικασία ΕΣΠΑ. Δηλαδή πρέπει να γίνει η κρατική δαπάνη για την πληρωμή των δράσεων (π.χ. επιδόματα 800 ευρώ) και να ακολουθήσει −με χρονική υστέρηση κατά μέσο όρο δύο μηνών– η έγκριση της Ε.Ε. για να φτάσουν στα ελληνικά ταμεία. Αυτή η "άσκηση" οδηγεί χρονικά σε εισροή των πόρων ακόμα και τον Ιούλιο...
Η κυβέρνηση προσβλέπει, πλέον, και στην έλευση των 640 εκατομμυρίων ευρώ από τα κέρδη ομολόγων στο πλαίσιο της ενισχυμένης εποπτείας. Οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται την άλλη εβδομάδα με τους "θεσμούς", με μεγάλο "αγκάθι" τον Νόμο Κατσέλη. Το πόρισμα θα εκδοθεί μέσα στον Μάιο, με τελικό στόχο μια απόφαση έγκρισης της εν λόγω εκταμίευσης τον Ιούνιο.
Τα 3 νέα εργαλεία
Όσον αφορά την πιστοληπτική γραμμή ECCL, που αποφασίστηκε στο τελευταίο Eurogroup, η Ελλάδα υπό τις παρούσες συνθήκες δεν θέλει προφανώς να προσφύγει. Άλλωστε, υπάρχει ένα "γκρίζο" σημείο αναφορικά με τη χρήση του ποσού, το οποίο τυπικά προορίζεται μόνο για υγειονομικές δαπάνες. Ως εκ τούτου, εξηγούν διπλωματικές πήγες, ο μόνος τρόπος να "ανοίξει" η χρήση του ποσού και σε άλλες δαπάνες, συνδεδεμένες με τον κορονοϊό, αλλά για την τόνωση της επιχειρηματικότητας και της κοινωνίας και όχι μόνο του υγειονομικού συστήματος, είναι να προσφύγει ένα κράτος στον ESM και να γίνει μια διαπραγμάτευση για ελαστική ερμηνεία του όρου. "Σε καμία περίπτωση η Ελλάδα δεν μπορεί να είναι ούτε το πρώτο ούτε το δεύτερο κράτος που θα προσφύγει, ακόμα και σε ένα δυσμενές σενάριο παράτασης της κρίσης υγείας", εξηγούν αρμόδιες πήγες.
Αντιθέτως, τα άλλα δύο εργαλεία που αποφασίστηκαν στη Σύνοδο Κορυφής είναι επιθυμητά για το ελληνικό οικονομικό επιτελείο. Ωστόσο και αυτά –όπως έγραφε το "Κεφάλαιο" της προηγούμενης εβδομάδας− παραμένουν ασαφή. Ως εκ τούτου, όχι μόνο θα αργήσουν να φτάσουν στην Ελλάδα, αλλά δεν είναι καν σαφές το ύψος των χρημάτων που αναλογούν στη χώρα.
Ο λόγος για το πρόγραμμα "SURE", αξίας πιθανόν 1,4 δισ. ευρώ, το οποίο θα επιδοτεί θέσεις εργασίας την περίοδο της "β’ φάσης", δηλαδή της επιστροφής από το lockdown σε μια νέα πραγματικότητα (π.χ., θα επιδοτεί εταιρείες για εκ περιτροπής απασχόληση σε περίπτωση που δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν όλους τους υπαλλήλους τους ή αν αυτό δεν ενδείκνυται για υγειονομικούς λόγους). Παράλληλα, δάνεια περί τα 3 δισ. ευρώ αναμένονται μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, με ενδιάμεσο τις τράπεζες ή άλλα funds, προκειμένου να χρηματοδοτήσουν τις επιχειρήσεις στη φάση της ανάκαμψης.
Βεβαίως, μεγάλος άγνωστος "Χ" παραμένουν οι αποφάσεις που αναμένεται να ληφθούν σε επίπεδο Συνόδου Κορυφής την άλλη εβδομάδα για την πραγματική στήριξη της ευρωπαϊκής οικονομίας με νέο χρήμα. Πέρα από την πρόταση που βρίσκεται στο τραπέζι για τη χρήση του 7ετούς Προϋπολογισμού της Ε.Ε. ως οχήματος χρηματοδότησης, παραμένει μετέωρο και το τι θα γίνει με τον ESM.
Ούτως ή άλλως, η θέση της χώρας με ένα ισχυρό ταμειακό απόθεμα 20 + 15,7 δισ. ευρώ είναι προνομιακή σε σχέση με άλλα κράτη. Παρ’ όλα αυτά, οι εκτιμήσεις του ΔΝΤ, και όχι μόνο, για ύφεση περί το 10%, αλλά και για δυσμενέστερα σενάρια παράτασης της υγειονομικής κρίσης το δεύτερο εξάμηνο του 2020 καθώς και το 2021, αναγκάζουν το οικονομικό επιτελείο σε ένα "κυνήγι" εύρεσης εναλλακτικών πηγών διαθέσιμων.
Το 10ετές
Σύμφωνα με πληροφορίες, η βασική πρόταση που έχει πέσει στο τραπέζι είναι η επόμενη κίνηση της χώρας στις αγορές να γίνει με την έκδοση ενός 10ετούς ομολόγου. Προϋπόθεση είναι το κόστος δανεισμού να παραμείνει "λογικό", όπως χαρακτήρισε ο ίδιος ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, σε τοποθέτησή του την έκδοση του 7ετούς ομολόγου τη Μεγάλη Τετάρτη, με την οποία η κυβέρνηση άντλησε ποσό 2 δισ. ευρώ με επιτόκιο 2%.
Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά πηγή του υπουργείου Οικονομικών, "αν η κυβέρνηση προχωρούσε στην έκδοση ενός 10ετούς σήμερα, το κόστος θα ήταν λίγο πάνω από το 2,2%, έναντι του 3,86% που είχε πετύχει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ". Και πάλι δηλαδή, εξηγούσε, θα ήταν "ένα καλό αποτέλεσμα".
Ο σχεδιασμός του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης, που διαμορφώνεται με βάση τις εισηγήσεις από τον ΟΔΔΗΧ, αφορά, σύμφωνα με πληροφορίες, διαδοχικές εκδόσεις μικρής αξίας όπως αυτή του 7ετούς, οι οποίες θα πρέπει να γίνουν άμεσα, έως τον Ιούνιο. Και τούτο λόγω της αβεβαιότητας αναφορικά με το μέλλον των διεθνών αγορών, αλλά και διότι θα πρέπει να υπάρχει ένας "καθαρός ορίζοντας επάρκειας ταμειακών διαθεσίμων", όπως αναφέρουν αρμόδιες πηγές. Δεν αποκλείουν, άλλες πηγές, να τεθεί επί τάπητος και θέμα έκδοσης 5ετούς και 15ετούς ομολόγου στη συνέχεια, αλλά και να αυξηθούν εκ νέου οι εκδόσεις εντόκων.
Αν οι αγορές το ευνοήσουν, αρμόδια στελέχη δεν κρύβουν την πρόθεσή τους για τη συλλογή ενός ποσού της τάξης των 10 δισ. ευρώ από ανάλογες κινήσεις. Ο λόγος για ένα ποσό το οποίο αλλάζει δραστικά την εικόνα στο πεδίο των ταμειακών διαθεσίμων. Δηλαδή καλύπτει σχεδόν όλο το ποσό το οποίο αναμένεται να "εξαϋλωθεί" έως και τον Ιούνιο προκειμένου να εφαρμοστούν τα μέτρα στήριξης που έχει ήδη ενεργοποιήσει ή που σχεδιάζει έως τότε να θέσει σε εφαρμογή η κυβέρνηση.
Τα 14 έγιναν 12
Είναι χαρακτηριστικό πως ήδη, με την έκδοση του 7ετούς και τα 2 δισ. ευρώ που αντλήθηκαν, ο σχεδιασμός για χρήση των 14 από τα 20 δισ. ευρώ ταμειακών διαθεσίμων του κράτους και φορέων της γενικής κυβέρνησης που είναι τοποθετημένα στην Τράπεζα της Ελλάδος και στις εμπορικές τράπεζες έχει αλλάξει κατά 2 δισ. ευρώ. Πλέον, το ποσό αυτό έχει περιοριστεί στα 12 δισ. ευρώ. Με άλλα λόγια, αν το σχέδιο ευοδωθεί, δεν θα έχει πειραχθεί σχεδόν καθόλου το "μαξιλάρι" έως και τον Ιούνιο.
Τα άλλα δύο όπλα: ΕΣΠΑ και κέρδη ομολόγων
Ωστόσο, προς τον σκοπό αυτό, η κυβέρνηση κινητοποιεί τουλάχιστον ακόμα δύο όπλα: Το πρώτο και σημαντικότερο όπλο σχετίζεται με τα λεφτά που θα λάβει από το ΕΣΠΑ μέσα από τα πακέτα παρεμβάσεων στήριξης που αποφασίστηκαν σε ευρωπαϊκό επίπεδο τον προηγούμενο μήνα. Δηλαδή μέσα από την κάλυψη από κονδύλια του ΕΣΠΑ των επιδομάτων των 600-800 ευρώ, αλλά και από τη συνδρομή κονδυλίων της Ε.Ε. στα δανειοδοτικά προγράμματα που "τρέχει" το υπουργείο Ανάπτυξης.
Το πρόβλημα σε αυτό το σχήμα −το οποίο μπορεί σε ένα λογικό σενάριο να φτάσει στα 3,5 δισ. ευρώ− είναι πως τα λεφτά από την Ε.Ε. "παραδοσιακά" αργούν, καθώς ακολουθούν διαδικασία ΕΣΠΑ. Δηλαδή πρέπει να γίνει η κρατική δαπάνη για την πληρωμή των δράσεων (π.χ. επιδόματα 800 ευρώ) και να ακολουθήσει −με χρονική υστέρηση κατά μέσο όρο δύο μηνών– η έγκριση της Ε.Ε. για να φτάσουν στα ελληνικά ταμεία. Αυτή η "άσκηση" οδηγεί χρονικά σε εισροή των πόρων ακόμα και τον Ιούλιο...
Η κυβέρνηση προσβλέπει, πλέον, και στην έλευση των 640 εκατομμυρίων ευρώ από τα κέρδη ομολόγων στο πλαίσιο της ενισχυμένης εποπτείας. Οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται την άλλη εβδομάδα με τους "θεσμούς", με μεγάλο "αγκάθι" τον Νόμο Κατσέλη. Το πόρισμα θα εκδοθεί μέσα στον Μάιο, με τελικό στόχο μια απόφαση έγκρισης της εν λόγω εκταμίευσης τον Ιούνιο.
Τα 3 νέα εργαλεία
Όσον αφορά την πιστοληπτική γραμμή ECCL, που αποφασίστηκε στο τελευταίο Eurogroup, η Ελλάδα υπό τις παρούσες συνθήκες δεν θέλει προφανώς να προσφύγει. Άλλωστε, υπάρχει ένα "γκρίζο" σημείο αναφορικά με τη χρήση του ποσού, το οποίο τυπικά προορίζεται μόνο για υγειονομικές δαπάνες. Ως εκ τούτου, εξηγούν διπλωματικές πήγες, ο μόνος τρόπος να "ανοίξει" η χρήση του ποσού και σε άλλες δαπάνες, συνδεδεμένες με τον κορονοϊό, αλλά για την τόνωση της επιχειρηματικότητας και της κοινωνίας και όχι μόνο του υγειονομικού συστήματος, είναι να προσφύγει ένα κράτος στον ESM και να γίνει μια διαπραγμάτευση για ελαστική ερμηνεία του όρου. "Σε καμία περίπτωση η Ελλάδα δεν μπορεί να είναι ούτε το πρώτο ούτε το δεύτερο κράτος που θα προσφύγει, ακόμα και σε ένα δυσμενές σενάριο παράτασης της κρίσης υγείας", εξηγούν αρμόδιες πήγες.
Αντιθέτως, τα άλλα δύο εργαλεία που αποφασίστηκαν στη Σύνοδο Κορυφής είναι επιθυμητά για το ελληνικό οικονομικό επιτελείο. Ωστόσο και αυτά –όπως έγραφε το "Κεφάλαιο" της προηγούμενης εβδομάδας− παραμένουν ασαφή. Ως εκ τούτου, όχι μόνο θα αργήσουν να φτάσουν στην Ελλάδα, αλλά δεν είναι καν σαφές το ύψος των χρημάτων που αναλογούν στη χώρα.
Ο λόγος για το πρόγραμμα "SURE", αξίας πιθανόν 1,4 δισ. ευρώ, το οποίο θα επιδοτεί θέσεις εργασίας την περίοδο της "β’ φάσης", δηλαδή της επιστροφής από το lockdown σε μια νέα πραγματικότητα (π.χ., θα επιδοτεί εταιρείες για εκ περιτροπής απασχόληση σε περίπτωση που δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν όλους τους υπαλλήλους τους ή αν αυτό δεν ενδείκνυται για υγειονομικούς λόγους). Παράλληλα, δάνεια περί τα 3 δισ. ευρώ αναμένονται μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, με ενδιάμεσο τις τράπεζες ή άλλα funds, προκειμένου να χρηματοδοτήσουν τις επιχειρήσεις στη φάση της ανάκαμψης.
Βεβαίως, μεγάλος άγνωστος "Χ" παραμένουν οι αποφάσεις που αναμένεται να ληφθούν σε επίπεδο Συνόδου Κορυφής την άλλη εβδομάδα για την πραγματική στήριξη της ευρωπαϊκής οικονομίας με νέο χρήμα. Πέρα από την πρόταση που βρίσκεται στο τραπέζι για τη χρήση του 7ετούς Προϋπολογισμού της Ε.Ε. ως οχήματος χρηματοδότησης, παραμένει μετέωρο και το τι θα γίνει με τον ESM.
