Σε τοποθέτησή του το μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΚΤ, Μάριο Πανέτα, επισήμανε τους όρους που θα μπορούσαν να οδηγήσουν την Ευρωζώνη στο ναρκοπέδιο του "άσχημου σενάριου” για την οικονομία.
Όπως τόνισε εξ αρχής στην τοποθέτησή του το βασικό και ομαλό σενάριο ανάκαμψης προϋποθέτει μία ισχυρή ανάκαμψη το τρίτο τρίμηνο. Όμως οι κίνδυνοι που θα μπορούσαν να απομακρύνουν από το βασικό σενάριο – που προβλέπει ότι η οικονομία επιστρέφει σε γενικές γραμμές στο επίπεδο της παραγωγής πριν από την κρίση έως το τέλος του 2022 - είναι ισχυροί.
Στην περίπτωση που οι κίνδυνοι αυτοί υλοποιηθούν η ευρωζώνη θα διολισθήσει στο άσχημο σενάριο, στο οποίο "η παραγωγική δραστηριότητα θα ήταν ακόμη περίπου 5% κάτω από το επίπεδο πριν από την κρίση εκείνη την εποχή (τέλη 2022).
Οι κίνδυνοι έτσι όπως εντοπίζονται σύμφωνα με τον κ. Πανέτα είναι τρεις και είναι οι ακόλουθοι :
* Ο πρώτος κίνδυνος είναι ότι η συγχρονισμένη συρρίκνωση στις οικονομίες παγκοσμίως - και ο πιθανός ασύγχρονος ρυθμός ανάκαμψης - θα μπορούσε να μειώσει σοβαρά την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό.
Η απότομη πτώση του εμπορικού πλεονάσματος της ζώνης του ευρώ και η αδυναμία των μελλοντικών δεικτών για το παγκόσμιο εμπόριο, επιβεβαιώνουν την άποψη ότι δεν θα μπορέσουμε να βρούμε την έξοδο από αυτήν την κρίση.
* Ο δεύτερος σημαντικός κίνδυνος για την ανάπτυξη, είναι ότι μια "ήπια” ανάκαμψη θα μπορούσε να πυροδοτήσει ενδογενείς υφεσιακές δυνάμεις που χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να αντιστραφούν και οι οποίες θα μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά τον χρηματοπιστωτικό τομέα.
Ο κύριος παράγοντας στον οποίο βασίζεται αυτός ο κίνδυνος είναι ότι ενδέχεται να υπάρξει ακόμη χειρότερη επίπτωση στις αγορές εργασίας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της ΕΚΤ, το ποσοστό ανεργίας στη ζώνη του ευρώ θα μπορούσε να υπερβεί το 10% το τρίτο τρίμηνο.
Εάν οι απώλειες θέσεων εργασίας συνεχίσουν να αυξάνονται, θα μπορούσε να διαταραχθεί ο κύκλος απασχόλησης-εισοδήματος-κατανάλωσης που ήταν ο κινητήριος μοχλός της ανάκαμψης μετά το 2013. Αυτό με τη σειρά του θα μπορούσε να εξαπλώσει τις συνέπειες της ύφεσης από τους τομείς που πλήττονται περισσότερο από το COVID-19 - όπως το λιανικό εμπόριο, οι μεταφορές και ο τουρισμός - σε πιο κυκλικές υπηρεσίες όπως οι επιχειρηματικές υπηρεσίες και τα ακίνητα...
* Αυτοί οι δύο παράγοντες θα μπορούσαν με τη σειρά τους να επιδεινωθούν από τον τρίτο παράγοντα, που είναι η αυξημένη αβεβαιότητα και η επίδρασή της στις επενδύσεις και την κατανάλωση.
Αντιμέτωπες με τέτοια αβεβαιότητα, πολλές εταιρείες αναβάλλουν τις επενδύσεις τους. Ομοίως, η κατανάλωση των νοικοκυριών έχει μειωθεί, φέρνοντας την τάση για εξοικονόμηση σε ιστορικά υψηλά επίπεδα. Αυτό αντικατοπτρίζει εν μέρει την "αναγκαστική εξοικονόμηση", καθώς κατά τη διάρκεια του κλειδώματος οι άνθρωποι δεν μπόρεσαν να ξοδέψουν στον ίδιο βαθμό σε καταστήματα ή εστιατόρια.
Η αβεβαιότητα οφείλεται εν μέρει σε ανησυχίες σχετικά με τη διάρθρωση της οικονομίας μετά την κρίση, ιδίως σε τόσο ευάλωτους τομείς όπως ο τουρισμός, η ψυχαγωγία ή οι μεταφορές. Είναι πιθανό τα άτομα που εργάζονται σε αυτούς τους τομείς να αρχίσουν να αναθεωρούν όχι μόνο τα τρέχοντα κέρδη τους, αλλά και το μόνιμο εισόδημά τους.
Βέβαια ο κ. Πανέτα υποστήριξε οτι με τις έγκαιρες και προληπτικές σε πολλές περιπτώσεις παρεμβάσεις της ΕΚΤ, όπως και με την ετοιμότητά της να συνεχίσει στην κατεύθυνση αυτή, οι κίνδυνοι έχουν περιορισθεί μεν αλλά παραμένουν ισχυροί...
Όπως τόνισε εξ αρχής στην τοποθέτησή του το βασικό και ομαλό σενάριο ανάκαμψης προϋποθέτει μία ισχυρή ανάκαμψη το τρίτο τρίμηνο. Όμως οι κίνδυνοι που θα μπορούσαν να απομακρύνουν από το βασικό σενάριο – που προβλέπει ότι η οικονομία επιστρέφει σε γενικές γραμμές στο επίπεδο της παραγωγής πριν από την κρίση έως το τέλος του 2022 - είναι ισχυροί.
Στην περίπτωση που οι κίνδυνοι αυτοί υλοποιηθούν η ευρωζώνη θα διολισθήσει στο άσχημο σενάριο, στο οποίο "η παραγωγική δραστηριότητα θα ήταν ακόμη περίπου 5% κάτω από το επίπεδο πριν από την κρίση εκείνη την εποχή (τέλη 2022).
Οι κίνδυνοι έτσι όπως εντοπίζονται σύμφωνα με τον κ. Πανέτα είναι τρεις και είναι οι ακόλουθοι :
* Ο πρώτος κίνδυνος είναι ότι η συγχρονισμένη συρρίκνωση στις οικονομίες παγκοσμίως - και ο πιθανός ασύγχρονος ρυθμός ανάκαμψης - θα μπορούσε να μειώσει σοβαρά την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό.
Η απότομη πτώση του εμπορικού πλεονάσματος της ζώνης του ευρώ και η αδυναμία των μελλοντικών δεικτών για το παγκόσμιο εμπόριο, επιβεβαιώνουν την άποψη ότι δεν θα μπορέσουμε να βρούμε την έξοδο από αυτήν την κρίση.
* Ο δεύτερος σημαντικός κίνδυνος για την ανάπτυξη, είναι ότι μια "ήπια” ανάκαμψη θα μπορούσε να πυροδοτήσει ενδογενείς υφεσιακές δυνάμεις που χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να αντιστραφούν και οι οποίες θα μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά τον χρηματοπιστωτικό τομέα.
Ο κύριος παράγοντας στον οποίο βασίζεται αυτός ο κίνδυνος είναι ότι ενδέχεται να υπάρξει ακόμη χειρότερη επίπτωση στις αγορές εργασίας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της ΕΚΤ, το ποσοστό ανεργίας στη ζώνη του ευρώ θα μπορούσε να υπερβεί το 10% το τρίτο τρίμηνο.
Εάν οι απώλειες θέσεων εργασίας συνεχίσουν να αυξάνονται, θα μπορούσε να διαταραχθεί ο κύκλος απασχόλησης-εισοδήματος-κατανάλωσης που ήταν ο κινητήριος μοχλός της ανάκαμψης μετά το 2013. Αυτό με τη σειρά του θα μπορούσε να εξαπλώσει τις συνέπειες της ύφεσης από τους τομείς που πλήττονται περισσότερο από το COVID-19 - όπως το λιανικό εμπόριο, οι μεταφορές και ο τουρισμός - σε πιο κυκλικές υπηρεσίες όπως οι επιχειρηματικές υπηρεσίες και τα ακίνητα...
* Αυτοί οι δύο παράγοντες θα μπορούσαν με τη σειρά τους να επιδεινωθούν από τον τρίτο παράγοντα, που είναι η αυξημένη αβεβαιότητα και η επίδρασή της στις επενδύσεις και την κατανάλωση.
Αντιμέτωπες με τέτοια αβεβαιότητα, πολλές εταιρείες αναβάλλουν τις επενδύσεις τους. Ομοίως, η κατανάλωση των νοικοκυριών έχει μειωθεί, φέρνοντας την τάση για εξοικονόμηση σε ιστορικά υψηλά επίπεδα. Αυτό αντικατοπτρίζει εν μέρει την "αναγκαστική εξοικονόμηση", καθώς κατά τη διάρκεια του κλειδώματος οι άνθρωποι δεν μπόρεσαν να ξοδέψουν στον ίδιο βαθμό σε καταστήματα ή εστιατόρια.
Η αβεβαιότητα οφείλεται εν μέρει σε ανησυχίες σχετικά με τη διάρθρωση της οικονομίας μετά την κρίση, ιδίως σε τόσο ευάλωτους τομείς όπως ο τουρισμός, η ψυχαγωγία ή οι μεταφορές. Είναι πιθανό τα άτομα που εργάζονται σε αυτούς τους τομείς να αρχίσουν να αναθεωρούν όχι μόνο τα τρέχοντα κέρδη τους, αλλά και το μόνιμο εισόδημά τους.
Βέβαια ο κ. Πανέτα υποστήριξε οτι με τις έγκαιρες και προληπτικές σε πολλές περιπτώσεις παρεμβάσεις της ΕΚΤ, όπως και με την ετοιμότητά της να συνεχίσει στην κατεύθυνση αυτή, οι κίνδυνοι έχουν περιορισθεί μεν αλλά παραμένουν ισχυροί...
