«Φέρε τα λεφτά από το στρώμα» η νέα τραπεζική ιδέα

Αν στην Ευρώπη, οι τράπεζες και οι ασφαλιστικές θέλουν να βάλουν τα λεφτά τους στα στρώματα, στην Ελλάδα ακολουθείται ο αντίθετος δρόμος.



Οι τράπεζες προσπαθούν με κάθε τρόπο να φέρουν κεφάλαια που «φυλάσσονται στα στρώματα πίσω στις καταθέσεις. Ο ανταγωνισμός ανάμεσα στις 4 συστημικές τράπεζες για να ανακτήσουν μερίδια αγοράς στο θέμα των προθεσμιακών καταθέσεων είναι έντονος μετά και την χαλάρωση των capital controls. Ο στόχος όλων των τραπεζών είναι να επιστρέψουν τουλάχιστον 3 δισ. ευρώ στις τράπεζες μέχρι το τέλος του 2016.

Μεγάλα επιτόκια και επτωτικές προσφορές

Προσφορές σε καταστήματα, εκπτώσεις αγορών και μεγάλα επιτόκια που φτάνουν μέχρι 1,2% για ποσά πάνω από 50.000 ευρώ είναι μερικά από τα 'όπλα' που χρησιμοποιούν οι τράπεζες για να δελεάσουν τους καταθέτες και να τους οδηγήσουν να επιστρέψουν κεφάλαια σε καταθέσεις. Σε ότι αφορά στο επίπεδο των προθεσμιακών καταθέσεων, πλέον για νέες προθεσμιακές καταθέσεις που ξεπερνούν τα 50.000 ευρώ προσφέρονται επιτόκια που κυμαίνονται από 1,3-1,5% επιτόκια που είναι τριπλάσια ή και πενταπλάσια από τα επιτόκια ταμιευτηρίου και σίγουρα πολύ μεγαλύτερα από τα μηδενικά (ή και αρνητικά) επιτόκια που προσφέρουν οι τράπεζες εξωτερικού. Μετά τα τελευταία τραπεζικά stress tests , όπου αποδείχθηκε ότι και οι γερμανικές τράπεζες έχουν προβλήματα, οι ελληνικές τράπεζες έχουν εντείνει τις προσπάθειές τους για την επιστροφή κεφαλαίων που είχαν 'μεταναστεύσει' ως τραπεζικά εμβάσματα σε τράπεζες της Γερμανίας και της Γαλλίας.

Πλέον οι ελληνικές τράπεζες έχουν πολύ μεγαλύτερη ασφάλεια σε σχέση με το 2015 , ο κίνδυνος του Grexit έχει απομακρυνθεί και οι λόγοι για να έχουν κάποιοι ιδιώτες αλλά και επιχειρήσεις κεφάλαια σε γερμανικές, γαλλικές ή ακόμη και βρετανικές τράπεζες είναι μειωμένοι. Ακόμη και σε περιπτώσεις που δεν μπορούν να προσφέρουν υψηλά (έως 1,5% υπό όρους) επιτόκια καταφεύγουν σε πρακτικές επιδοτήσεων επί αγορών σε συμβεβλημένα μ' αυτές καταστήματα ή σε επιστροφή κεφαλαίων από αγορές, γεγονός που ουσιαστικά αντιστοιχεί σε μία αύξηση της αγοραστικής δύναμης του καταθέτη. Επίσης προσφέρουν προς τα "νέα" κεφάλαια τις δυνατότητες να τοποθετηθούν σε προιόντα εγγυημένων κεφαλαίων ή σε α/κ διαχείρισης διαθεσίμων τα οποία μέσω repos μπορούν να εκμεταλλευτούν την άνοδο των τιμών των ελληνικών ομολόγων το τελευταίο διάστημα. Ήδη οι μεσοσταθμικές αποδόσεις των συγκεκριμένων προιόντων φτάνουν στο 0,7-0,8%.

Εκπτωτικές προσφορές

Σε ότι αφορά τις εκπτωτικές προσφορές των προθεσμιακών καταθέσεων για αγορές σε συγκεκριμένες αλυσίδες καταστημάτων αυτές συμψηφίζονται (barter agreement) σε μεγάλο βαθμό από τα μεγάλα δανειακά όρια που έχουν οι συγκεκριμένες αλυσίδες με τις τράπεζες. «Σου δίνω δάνειο, διευκολύνεις τους καταθέτες μου», είναι η στρατηγική των «σταυροειδών πωλήσεων» την περίοδο αυτή.

«Λεφτά στα σεντούκια» βάζουν τώρα στην Ευρώπη

Μοιάζει με τραγική ειρωνία ή «ελβετικό ανέκδοτο» αλλά ενώ στην Ελλάδα γίνεται αυτός ο αγώνας να επιστρέψουν τα κεφάλαια που είναι εκτός συστήματος στις τράπεζες , στην Ευρώπη λόγω των αρνητικών επιτοκίων συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Σήμερα, σύμφωνα με εκτιμήσεις των FT, από τα 1,1 τρισ. Ευρώ που είναι σε κυκλοφορία, τα 988 δισ. ευρώ είναι κατατεθημένα σε τράπεζες. Συνεπώς τα υπόλοιπα 112 δισ. ευρώ φυλάσσονται σε θησαυροφυλάκια υπό την μορφή μετρητών. Ασφαλιστικές εταιρείες, αντασφαλιστικές και τράπεζες αποθεματοποιούν τις εισπράξεις τους και δεν τις καταθέτουν σε τραπεζικές καταθέσεις εξαιτίας των αρνητικών επιτοκίων καταθέσεων. Οι ασφαλιστικές εταιρείες σε Γερμανία, Ολλανδία κυρίως προτιμούν να κρατούν εντός της εταιρείας τα ρευστά διαθέσιμα παρά να επενδύουν σε γερμανικά ή ολλανδικά ομόλογα με αρνητικά επιτόκια ή να πληρώνουν και φύλακτρα στις γερμανικές τράπεζες, που αποδεικνύονται και λιγότερο φερέγγυες από τις γερμανικές ασφαλιστικές εταιρείες.

Ενδεικτικά η αντασφαλιστική Munich Re έχει μετατρέψει διψήφιο αριθμό εκατομμυρίων ευρώ σε μετρητά και τα έχει αποθηκεύσει. Το κόστος αποθήκευσης και ασφάλισης είναι αρκετά χαμηλό για να το κάνει αυτό. Η γερμανική τράπεζα Commerzbank δηλώνει έτοιμη να προχωρήσει σε αντίστοιχη κίνηση. Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες ένα ελβετικό συνταξιοδοτικό ταμείο επιχείρησε πρόσφατα να αποσύρει ένα μεγάλο ποσό από ελβετική τράπεζα στην οποία διατηρούσε τα αποθέματά του με σκοπό να το φυλάξει στο θησαυροφυλάκιο αλλά η τράπεζα αρνήθηκε.

Πρόσφατο δημοσίευμα των FT καταγράφει τις απώλειες από τα αρνητικά επιτόκια από το 2014 μέχρι σήμερα σε 2,64 δισ. ευρώ όσον αφορά τις overnight καταθέσεις των ιδιωτικών τραπεζών. Το ίδιο και χειρότερο συμβαίνει με τα ασφαλιστικά ταμεία ιδιαίτερα στην Ελβετία όπου «πληρώνουν» για να κρατήσουν τις θέσεις τους στις τράπεζες. Προς το παρόν το κόστος φύλαξης εκτός ΕΚΤ παραμένει υψηλότερο από το ύψος των αρνητικών επιτοκίων της, αλλά στην Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας, αυτό είναι σχεδόν διπλάσιο από εκείνο της ΕΚΤ και η αναζήτηση ασφαλών καταφυγίων αποθησαυρισμού γίνεται ολοένα και πιο πιθανή εφ' όσον η κατάσταση αρνητικών επιτοκίων παραμένει ως ζοφερή πραγματικότητα χωρίς τέλος για το τραπεζικό σύστημα.

Να επιστρέψουν τουλάχιστον 3 δισ. ευρώ από τα σεντούκια στις τραπεζικές καταθέσεις για να μπορέσει το ελληνικό τραπεζικό σύστημα να αποκτήσει ακόμη μεγαλύτερη «κεφαλαιακή υγεία» και κυρίως να προχωρήσει στις δανειοδοτήσεις επιχειρήσεων και νοικοκυριών είναι το μεγάλο στοίχημα των ελληνικών τραπεζών για το 2016-2017. Μάλιστα ο τραπεζικός ανταγωνισμός για την προσέλκυση καταθέσεων είναι τεράστιος και θυμίζει την μετά Lehman περίοδο (2008-2009). Ωστόσο το αποτέλεσμα ακόμη είναι πενιχρό αφού αφ' ενός δεν υπάρχουν πλέον μεγάλοι ιδιώτες καταθέτες που να έχουν τα λεφτά τους στις ελληνικές τράπεζες, οι μικροί ιδιώτες έχουν εξουθενωθεί από την φορολογία ενώ το θέμα των κατασχέσεων απ΄τις τραπεζικές καταθέσεις λόγω οφειλών γίνεται «εφιάλτης» για τους επιχειρηματίες.

Ασφαλιστικές
Προβλήματα με τις καταθέσεις

Το παράδοξο φαινόμενο του «λεφτά στο στρώμα», με το οποίο είμαστε οι Έλληνες εξοικειωμένοι λόγω της κρίσης, φαίνεται ότι παίρνει διαστάσεις για διαφορετικούς λόγους και στις ευρωπαϊκές ασφαλιστικές. Το φαινόμενο πήρε διαστάσεις εξαιτίας του προγράμματος QE που εφαρμόζει η ΕΚΤ. Tα αρνητικά επιτόκια στις καταθέσεις των ασφαλιστικών αποτελεί μεγάλη ζημιά και έχει εξουθενώσει τις ασφαλιστικές εταιρείες στην Ευρώπη, οι οποίες αναζητούν κάποιες καλύτερες και εξίσου ασφαλείς αποδόσεις για να μπορέσουν να καλύψουν τα μαθηματικά τους αποθέματα και να προσφέρουν συντάξεις σε ορίζοντα 5ετίας. Υπολογίζεται ότι εάν η παρούσα στρέβλωση της χρηματοοικονομικής αγοράς επενδύσεων (μετοχές, ομόλογα , καταθέσεις) συνεχιστεί τα επόμενα 2 χρόνια, οι ασφαλιστικές εταιρείες θα χρειαστούν νέα κεφάλαια σε ορίζοντα 5ετίας προκειμένου να φτάσουν πάλι στα κεφαλαιακά αποθέματα που είχαν το 2014. Αναγκαστικά οι ασφαλιστικές και αντασφαλιστικές θα χρειαστούν είτε να επενδύσουν με υψηλότερο βαθμό κινδύνου γεγονός που θα 'χτυπήσει' στα Solvency II είτε να προχωρήσουν σε νέες ανακεφαλαιοποιήσεις σε μερικά χρόνια από σήμερα.