Ασφαλιστικό: Ωρα για συμπληρωματικές παροχές

Τα επαγγελματικά ταμεία έχουν αναπτυχθεί σε όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές χώρες , με διάφορες μορφές εδώ και πολλά χρόνια. Ταμεία κυρίως συμπληρωματικών παροχών σε σχέση με την κύρια ασφάλιση τα οποία όμως καλύπτουν ένα σημαντικό μέρος από τις ανάγκες των ασφαλισμένων τους, για περίθαλψη , εφάπαξ παροχές αλλά και συντάξεις.



Στην Ελλάδα θεσμοθετήθηκε για πρώτη φορά η δυνατότητα ίδρυσης και λειτουργίας επαγγελματικών ταμείων το 2002 με το νόμο 3029.

Από τότε και μέχρι σήμερα είναι λίγα τα ταμεία, 12 τον αριθμό, που δημιουργήθηκαν στη χώρα μας με αυτό το σκοπό.

Οι λόγοι για τους οποίους δεν αναπτύχθηκαν τα επαγγελματικά ταμεία, όπως στις άλλες χώρες, είναι πολλοί ωστόσο μπορούμε να σταθούμε στους 4 κυριότερους από αυτούς.

Ο πρώτος βασικός λόγος είναι το γεγονός ότι το δημόσιο σύστημα που καλύπτει κύρια και επικουρική σύνταξη, αλλά και περίθαλψη, την περίοδο πριν την κρίση είχε σχετικά καλές παροχές. Έτσι το ενδιαφέρον των εργαζομένων ήταν στραμμένο περισσότερο στη διατήρηση ή και βελτίωση των παροχών από τα υφιστάμενα ταμεία.

Ο δεύτερος βασικός λόγος είναι οι υψηλές συγκριτικά με άλλες χώρες ασφαλιστικές εισφορές που προβλέπονται για τα ελληνικά ταμεία. Όταν οι εισφορές αποτελούν ένα μεγάλο μέρος του εισοδήματος του εργαζόμενου και μάλιστα σε εισοδήματα που μειώθηκαν σημαντικά τα τελευταία χρόνια , είναι δύσκολο να διατεθεί οποιοδήποτε επιπλέον ποσό για συμπληρωματική ασφάλιση.

Ο τρίτος λόγος είναι το έλλειμμα εμπιστοσύνης σε αυτό που λέμε αυτοδιαχείριση για ένα ασφαλιστικό ταμείο και επ’ αυτού υπάρχουν αρνητικές εμπειρίες , από τα λεγόμενα αλληλοβοηθητικά ταμεία, όπως λειτούργησαν προηγούμενα χρόνια και οδηγήθηκαν στην κατάρρευση.

Ο τέταρτος λόγος έχει να κάνει με τις ιδεοληψίες με βάση τις οποίες τίποτα δεν μπορεί να αναπτυχθεί στο χώρο της κοινωνικής ασφάλισης, χωρίς την κρατική εγγύηση και παρέμβαση.

Μετά τα όσα έχουν συμβεί τα τελευταία χρόνια στη χώρα και ανεξάρτητα από τις όποιες μεγάλες αντιθέσεις μπορεί να υπάρχουν και υπάρχουν, σε σχέση με τις κυβερνητικές επιλογές στο χώρο της κοινωνικής ασφάλισης, είναι γεγονός ότι έχουν δημιουργηθεί νέα δεδομένα τα οποία είναι χρήσιμο να αναλυθούν.

Είναι χρήσιμο να επανατοποθετηθούν με ειλικρίνεια αλλά και υπευθυνότητα ορισμένα πράγματα στη σωστή τους βάση.

Υπάρχουν απόψεις που διατυπώνονται σε μια κατεύθυνση πλήρους αποδόμησης του δημόσιου χαρακτήρα της ασφάλισης.

Ένα ασφαλιστικό σύστημα δεν μπορεί να μην έχει τα στοιχεία της αλληλεγγύης και της αναδιανομής.

Με άλλα λόγια δεν μπορεί να είναι καθαρά κεφαλαιοποιητικό ένα κοινωνικοασφαλιστικό σύστημα , όπως συμβαίνει με τα επαγγελματικά ταμεία.

Επομένως τα επαγγελματικά ταμεία δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τα δημόσια κύρια ταμεία.

Εκείνο όμως που μπορούν να κάνουν τα επαγγελματικά ταμεία είναι να εξασφαλίσουν συμπληρωματικές παροχές οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις είναι υψηλής προστιθέμενης αξίας για τον εργαζόμενο.

Ιδιαίτερα στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης ένα συμπληρωματικό προς τον ΕΟΠΥΥ ασφαλιστικό πρόγραμμα μπορεί να καλύψει με φθηνό κόστος σημαντικές ανάγκες του εργαζόμενου και της οικογένειάς του.

Όλα αυτά βέβαια για να αναπτυχθούν χρειάζονται σχέδιο και υποστηρικτικό πλαίσιο με τεχνογνωσία αντίστοιχη με εκείνη που εφαρμόζεται σε άλλες χώρες.

Σε κάθε περίπτωση η κυβέρνηση οφείλει να ανοίξει το συγκεκριμένο θέμα της επαγγελματικής ασφάλισης ευρύτερα και όχι μόνο για τους ασφαλισμένους του ΕΤΑΑ ( γιατρούς, δικηγόρους , μηχανικούς κ.λ.π.) αλλά και για όλους τους κλάδους που επιθυμούν να συστήσουν ταμεία συμπληρωματικών παροχών για περίθαλψη, επικουρική σύνταξη , εφάπαξ βοήθημα κ.λ.π.

Εξάλλου δεν υπάρχει προηγούμενο σε καμιά ευρωπαϊκή χώρα με ενιαίο επικουρικό ταμείο ,όπως συμβαίνει στη χώρα μας με το ΕΤΕΑ, δηλαδή το ενιαίο επικουρικό ταμείο στο οποίο μάλιστα με το νέο νόμο 4387/2016 εντάσσονται και τα ταμεία προνοίας που αποδίδουν εφάπαξ παροχές.

Είναι ταυτόχρονα αυτονόητο ότι κανένα ταμείο οποιασδήποτε μορφής δεν μπορεί να λειτουργεί χωρίς κανόνες και απόλυτη διαφάνεια. Για το λόγο αυτό η Εθνική Αναλογιστική Αρχή θα πρέπει όχι μόνο να ενισχυθεί , αλλά και να παίξει ακέραια το ρόλο της ως εποπτική αρχή.

Παράλληλα επιβάλλεται να παρασχεθούν τα απαραίτητα κίνητρα φορολογικά και άλλα με στόχο να αναπτυχθεί με νέα δυναμική ο συμπληρωματικός πυλώνας της ασφάλισης.

Οι συνθήκες μπορεί σήμερα να μην είναι ευνοϊκές για μεγάλα άλματα , μπορούν όμως να τεθούν οι βάσεις και να γίνουν τα πρώτα βήματα.

Και βέβαια δεν θα πρέπει να διαφεύγει της προσοχής μας ότι υγιή συμπληρωματικά συστήματα αναπτύσσονται εκεί όπου έχει εξασφαλιστεί βιώσιμη προοπτική για το κεντρικό ασφαλιστικό σύστημα, το οποίο θα πρέπει να αποτελεί το βασικό μας μέλημα.