Ετος αλλαγών το 2016 για τις τηλεπικοινωνίες

Το 2015 κλείνει αφήνοντας μία γεύση ανολοκλήρωτων εξελίξεων στην ελληνική αγορά των τηλεπικοινωνιών.



Το «φλερτ» των Vodafone - Wind για τη Forthnet ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2014 και όλοι ανέμεναν ότι ο νέος -και τελευταίος πιθανότατα- γύρος συγκέντρωσης στον χώρο των τηλεπικοινωνιών θα έκλεινε μέσα στο 2015. Όμως, οι εκτιμήσεις αυτές διαψεύστηκαν, όπως και το γεγονός ότι η ρυθμιστική αρχή του κλάδου, η Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ) συνεχίζει να παραμένει ακέφαλη, 11 μήνες μετά την παραίτηση του Κ. Λουρόπουλου από τη θέση του προέδρου της επιτροπής.

Ενδεχομένως η σημαντικότερη εξέλιξη για τη χρονιά που «κλείνει», όσον αφορά στον τηλεπικοινωνιακό κλάδο, να είναι η επιλογή του ομίλου ΟΤΕ να «ενοποιήσει» την εμπορική πολιτική του και να χρησιμοποιεί για όλες τις υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας, σταθερής τηλεφωνίας και ευρυζωνικής πρόσβασης το εμπορικό σήμα της Cosmote. Την ίδια στιγμή, η Vodafone Ελλάδος, έχοντας ολοκληρώσει την ενσωμάτωση της hellas online, αποφάσισε να σταματήσει να χρησιμοποιεί το εμπορικό σήμα της τελευταίας. Τόσο ο όμιλος ΟΤΕ όσο και η Vodafone προωθούν έντονα τα πακέτα που προσφέρουν συνδυασμό υπηρεσιών.
Ετος αλλαγών το 2016 για τις τηλεπικοινωνίες

Και αυτό δείχνει για έναν επιπλέον λόγο γιατί Vodafone - Wind επιδιώκουν να αποκτήσουν τη Forthnet, η οποία, λόγω Nova, θα τους επιτρέψει να προσφέρουν και υπηρεσίες συνδρομητικής τηλεόρασης, έναν τομέα όπου προς το παρόν υπερτερεί ο όμιλος ΟΤΕ χάρη στο ΟΤΕ TV. Σημειώστε πάντως ότι η Cyta Ελλάδος είναι ένας πάροχος που μπορεί να προσφέρει όλο το πακέτο υπηρεσιών καθώς και στην κινητή τηλεφωνία δηλώνει παρών όπως και στη συνδρομητική τηλεόραση μέσω της πλατφόρμας Cytavision. Για όσους καταναλωτές δεν αρέσκονται στα αθλητικά, η συγκεκριμένη πλατφόρμα μπορεί να αποδειχθεί ικανή να καλύψει τις ανάγκες του όπως και το Vodafone TV.

Forthnet
Ετος αλλαγών το 2016 για τις τηλεπικοινωνίες
Το «φλερτ» των Vodafone - Wind με τη Forthnet διαρκεί περισσότερο από ενάμιση χρόνο, αλλά ακόμη γάμο δεν έχουμε δει. Το ενδιαφέρον του ομίλου ΟΤΕ για τη Nova δεν φαίνεται να υφίσταται πλέον -κάτι που φάνηκε άλλωστε αρκετά γρήγορα- και άπαντες είναι στην αναμονή για τις επόμενες εξελίξεις. Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Vodafone Ελλάδος, Γλαύκος Περσιάνης δήλωσε μεν πριν από μερικές ημέρες ότι το ενδιαφέρον είναι ζωντανό, αλλά έσπευσε να προσθέσει ότι κάθε μήνα που περνά έχει ως αποτέλεσμα να χάνει μέρος της αξίας της η Forthnet, αναφερόμενος, πιθανότατα, στις απώλειες συνδρομητών που έχει η εταιρεία. Το μέλλον της Forthnet εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις αποφάσεις των πιστωτριών τραπεζών.

Οι πληροφορίες θέλουν τους δύο διεκδικητές να έχουν ζητήσει «κούρεμα» των υποχρεώσεων για να προχωρήσουν στην κατάθεση δεσμευτικής προσφοράς. Αλλά η κατάσταση δεν είναι απλή. Οι δανειακές υποχρεώσεις ξεπερνούν τα 330 εκατ. ευρώ, τα waivers έχουν φθάσει τα 180 εκατ. ευρώ αλλά η εταιρεία, σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες, πληρώνει τους τόκους (απλώς όχι το κεφάλαιο) με αποτέλεσμα τα δάνεια να μην είναι «κόκκινα». Επίσης, η διοίκηση της Forthnet έχει ζητήσει αναδιάρθρωση του δανεισμού χωρίς «κούρεμα» με αποτέλεσμα η κατάσταση να χαρακτηρίζεται ως περίπλοκη, δεδομένου κιόλας ότι η αραβικών συμφερόντων ΕΙΤ που είναι και ο βασικός μέτοχος της Forthnet δεν έχει δείξει μέχρι τώρα τις προθέσεις της.
Ετος αλλαγών το 2016 για τις τηλεπικοινωνίες

Αναζωπύρωση ενδιαφέροντος
Την ίδια στιγμή, φαίνεται πως «ξυπνάει» εκ νέου το επενδυτικό ενδιαφέρον για τις ελληνικές τηλεπικοινωνίες. Με αυτόν τον τρόπο ερμηνεύεται από πολλούς, η κίνηση της Golden Tree, η οποία είναι από τα μεγαλύτερα funds στο χώρο του asset management, να αποκτήσει τον έλεγχο του 25% της Wind Ελλάς. Η Golden Tree, η οποία διαχειρίζεται κεφάλαια ύψους 24,8 δισ. δολ., ήταν εκ των μικρότερων μετόχων της Largo, της εταιρείας που ελέγχει τη Wind, αλλά τους τελευταίους μήνες άρχισε να αγοράζει μετοχές για να φθάσει να είναι ο μεγαλύτερος μέτοχος. Παράγοντες της αγοράς υπογραμμίζουν ότι η κίνηση της Golden Tree αποτελεί σαφή ένδειξη του ενδιαφέροντος που υπάρχει για την ελληνική οικονομία και δεν απέκλειαν το ενδεχόμενο να υπάρξουν και άλλες τέτοιες κινήσεις.
Ετος αλλαγών το 2016 για τις τηλεπικοινωνίες

Αναζητώντας πρόεδρο
Απαραίτητη προϋπόθεση για την ομαλή λειτουργία της αγοράς είναι η αντίστοιχα ομαλή λειτουργία της ρυθμιστικής αρχής, η οποία στην προκειμένη περίπτωση είναι η ΕΕΤΤ. Κάτι που δεν έγινε εφικτό το 2015 καθώς από το τέλος Ιανουαρίου δεν υπάρχει πρόεδρος! Τουλάχιστον η διαδικασία εξεύρεσης του νέου προέδρου της επιτροπής ξεκίνησε -πριν από μερικές ημέρες- με τη δημοσίευση της προκήρυξης στο opengov.gr. Βέβαια, θα απαιτηθεί ένα διάστημα τουλάχιστον 2-3 μηνών μέχρι να εξευρεθεί ο νέος πρόεδρος, ο οποίος μόλις αναλάβει τα καθήκοντα του θα κληθεί -μεταξύ άλλων- να ασχοληθεί με τις άδειες συχνοτήτων που είτε έχουν λήξει (στα 24,5 - 26,5 GHz) είτε θα λήξουν στις αρχές Αυγούστου, όπως είναι τα 3 τμήματα 2x5 ΜΗz στα 1800 ΜΗz που κατέχουν αυτή τη στιγμή Vodafone και Wind. Θεωρείται βέβαιο ότι θα δοθεί παράταση της ισχύος των προηγούμενων αδειών, αλλά είναι ένα από τα ζητήματα που θα απασχολήσουν τον κλάδο μέσα στο 2016.
Ετος αλλαγών το 2016 για τις τηλεπικοινωνίες

Δίκτυα επόμενης γενιάς
Η χρονιά που ξεκινά σε λίγες ημέρες θα είναι αυτή που αναμένεται να ξεκινήσει να υλοποιείται και το Εθνικό Σχέδιο Ευρυζωνικής Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς (ή Εθνικό Ευρυζωνικό Πλάνο), το οποίο έχει συντάξει η Γενική Γραμματεία Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων και έχει πάρει το «πράσινο φως» από την Κομισιόν. Το σχέδιο έχει προϋπολογισμό 425 εκατ. ευρώ και περιλαμβάνει μία σειρά από δράσεις όπως είναι αυτή που αφορά την τόνωση της ζήτησης των ευρυζωνικών υπηρεσιών (δράσεις τύπου e-skills) με προϋπολογισμό 7 εκατ. ευρώ και εκείνη για την υποστήριξη θεσμικών αλλαγών (π.χ. ανάπτυξη μητρώων) με προϋπολογισμό 3 εκατ. ευρώ.

Οι δύο βασικές δράσεις είναι πάντως αυτή που αφορά την επόμενη φάση του έργου του rural broadband και το αποκαλούμενο Super Fast Broadband. Η πρώτη έχει προϋπολογισμό 220 εκατ. ευρώ και αφορά το έργο της επέκτασης της κάλυψης με ευρυζωνικές υποδομές ακόμη και στις περιοχές που δεν θα καλυφθούν με το rural broadband προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της Ψηφιακής Ατζέντας για 100% πληθυσμιακή κάλυψη με συνδέσεις άνω των 30 Mbps. Η δράση για το Super Fast Broad­band (εξαιρετικά γρήγορη ευρυζωνική πρόσβαση) έχει προϋπολογισμό 195 εκατ. ευρώ και με αυτή θα επιδιωχθεί να επιτευχθεί ο στόχος του 50% των νοικοκυριών με συνδέσεων 100 Mbps.

Στην προκειμένη περίπτωση, το σχέδιο είναι να δοθούν "κουπόνια" τόσο προς τους παρόχους όσο και προς τους καταναλωτές προκειμένου οι πρώτοι να μπορέσουν πιο εύκολα να συνδέσουν κτίρια με οπτική ίνα ακόμη και αν δεν τους ενδιαφέρει εμπορικά και οι δεύτεροι να μπορούν πιο εύκολα να αποκτήσουν σύνδεση στα 100 Mbps καθώς το κόστος θα είναι μειωμένο.

Μείωση εσόδων στον κλάδο της κινητής
«Στοίχημα» αποτελεί πλέον η συγκράτηση της πτώσης

Στην κινητή τηλεφωνία το μεγάλο «στοίχημα» για το 2016 είναι να σταματήσει η πτώση της αγοράς που ξεκίνησε από το 2008 και συνεχίστηκε το 2015, στις αρχές του οποίου υπήρχε μία δόση αισιοδοξίας.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποίησε πρόσφατα η Ένωση Εταιρειών Κινητής Τηλεφωνίας (ΕΕΚΤ), στο διάστημα Ιανουαρίου - Σεπτεμβρίου 2015, ο συνολικός κύκλος εργασιών των παρόχων κινητής τηλεφωνίας παρουσίασε μείωση 3,2% για το εννεάμηνο του 2015, ποσοστό που είναι, τουλάχιστον, μικρότερο από το -5,7% για ολόκληρο το 2014 και το -16,6% του 2013. Συνολικά, σε σχέση με το 2007 η πτώση, όσον αφορά τον κύκλο εργασιών των εταιρειών του κλάδου, διαμορφώνεται στο -52%.

Εσοδα
Σε λίγο υψηλότερα επίπεδα ανέρχεται η πτώση των εσόδων από υπηρεσίες, ένας από τους βασικούς δείκτες που παρακολουθούν οι εταιρείες του κλάδου. Στο εννεάμηνο, τα συνολικά έσοδα από υπηρεσίες έφθασαν στα 1,435 δισ. ευρώ με την πτώση σε ετήσια βάση να ανέρχεται στο 4,1%. Από την άλλη πλευρά, πρόκειται για το χαμηλότερο ποσοστό μείωσης της τελευταίας οκταετίας οπότε και ξεκίνησε η πτώση που συνολικά φθάνει στο -56%.

Σύμφωνα με την ΕΕΚΤ, τα έσοδα έχουν επηρεαστεί αρνητικά από την οικονομική κρίση, τη μείωση των τιμών, τις ρυθμιστικές αλλαγές στα τέλη τερματισμού και την υπερφορολόγηση των υπηρεσιών. Η ΕΕΚΤ αναφέρει ότι η επιβολή των capital controls και η γενικότερη αβεβαιότητα το γ' τρίμηνο δεν φαίνεται να επηρέασαν σημαντικά τα έσοδα από υπηρεσίες.

Τα κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) έχουν μειωθεί κατά 58% από το 2008 και μετά, ωστόσο το 2015 διαφαίνεται συγκράτηση της μείωσης στον ετήσιο ρυθμό του 2%. Η ΕΕΚΤ επισημαίνει ότι ο κλάδος έχει περιορίσει σημαντικά τα έξοδά του τα τελευταία έτη, επιτυγχάνοντας να συγκρατήσει τη μείωση των EBITDA.

Στο τέλος Σεπτεμβρίου, οι συνδέσεις κινητής τηλεφωνίας διαμορφώθηκαν στα 16,2 εκατ. έναντι 16,4 εκατ. στο τέλος του 2014 δείχνοντας ότι πλέον ο συνολικός αριθμός των συνδέσεων έχει πλέον σταθεροποιηθεί. Όσον αφορά το μέσο έσοδο ανά χρήστη (ARPU) διαμορφώνεται για το εννεάμηνο του 2015 στα 9,98 ευρώ παρουσιάζοντας πτώση σε ετήσια βάση της τάξεως του 2%. Το 2014 ήταν στα 10,1 ευρώ, ενώ το 2013 στα 10,3 ευρώ και το 2012 στα 12,5 ευρώ. Σημειωτέον πως το 2008 ήταν στα 18,1 ευρώ.

Τηλεόραση
«Μάχη» στη συνδρομητική

Ένας άλλος τομέας που παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον είναι αυτός της συνδρομητικής τηλεόρασης όπου παρατηρείται συνεχής άνοδος και το 2016 είναι πιθανό να δούμε να ξεπερνιέται το όριο του 1 εκατ. συνδρομητών.

Συγκεκριμένα, στο τέλος του γ’ τριμήνου, o συνολικός αριθμός των συνδέσεων της Nova και του OTE TV πλησιάζουν πλέον τις 920.000. Vodafone και Cyta δεν έχουν ανακοινώσει επίσημα στοιχεία αναφορικά με τον αριθμό των Ελλήνων συνδρομητών που χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες είτε του Vodafone TV είτε του Cytavision, όμως, οι υπάρχουσες εκτιμήσεις αναφορικά ότι συνολικά έχουν προσελκύσει περίπου 40.000 -45.000 συνδρομητές.

Στην πρώτη θέση παραμένει η Nova, η οποία έχασε περίπου 4.000 συνδέσεις συνδρομητικής τηλεόρασης μέσα στο καλοκαίρι, καθώς στο τέλος Σεπτεμβρίου έπεσε στις 507.261 συνδέσεις, από 509.088 που ήταν στο τέλος Ιουνίου. Οι απώλειες χαρακτηρίζονται ως χαμηλότερες του αναμενομένου δεδομένου της απώλειας του Champions League.

Από την άλλη πλευρά, η εντυπωσιακή πορεία του ΟΤΕ TV συνεχίζεται και στο γ’ τρίμηνο της φετινής χρονιάς οι συνδρομητές αυξήθηκαν κατά περίπου 36.000 (από 377.548 στο τέλος Ιουνίου έφθασαν στις 413.602). Το νούμερο των νέων συνδέσεων είναι αρκετά εντυπωσιακό και αποδίδεται, φυσικά, στην απόκτηση των δικαιωμάτων του Champions League.