ΤΙ ΙΣΧΥΕΙ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ, ΤΙ ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ Αλήθειες και ψέματα για τις τηλεοπτικές άδειες

Πολλά ερωτήματα για τη μέθοδο που ακολούθησε η κυβέρνηση προκειμένου να καταλήξει στον περίφημο -πλέον- αριθμό «4» όσον αφορά τις τηλεοπτικές άδειες εθνικής εμβέλειας, αλλά και πολλά ερωτήματα σχετικά με τα πλάνα της για τις θεματικές και περιφερειακές άδειες, όπως και για τα επόμενα βήματά της όσον αφορά τις ραδιοφωνικές συχνότητες και τον «έλεγχο» των ενημερωτικών sites του Διαδικτύου έχουν δημιουργηθεί τις τελευταίες ημέρες.



Ευρωπαϊκές πρακτικές
Προκειμένου να δικαιολογήσει την επιλογή της για την εκχώρηση 4 αδειών για τηλεοπτικούς σταθμούς εθνικής εμβέλειας, η κυβέρνηση επικαλείται αφενός μία μελέτη της -άγνωστης ακόμη και σε αυτούς που ασχολούνται εκτενώς με τις διεθνείς εξελίξεις στο χώρο των μέσων ενημέρωσης- Σχολής Ρυθμιστικής του Πανεπιστημίου της Φλωρεντίας (FSR/EUI) και αφετέρου την ευρωπαϊκή πρακτική. Συγκεκριμένα, υποστηρίζεται ότι σε αγορές αντίστοιχου μεγέθους με την Ελλάδα λειτουργούν 2-6 ιδιωτικά κανάλια εθνικής εμβέλειας.

Όμως, η κατάσταση μοιάζει αρκετά διαφορετική:

στην Αυστρία υπάρχουν 9 ιδιωτικά κανάλια, στα οποία προστίθενται 9 θυγατρικά γερμανικών καναλιών, αλλά και 5 κρατικά
στο Λουξεμβούργο φθάνουν τα 15
στη Γερμανία υπάρχουν 57 τηλεοπτικοί σταθμοί (50 ελεύθερης πρόσβασης) που εκπέμπουν σε εθνικό δίκτυο
στην Ισπανία λειτουργούν 9 ιδιωτικά κανάλια μεικτού περιεχομένου, 4 ιδιωτικά κανάλια ψυχαγωγικού περιεχομένου και 5 δημόσια
στη Γαλλία υπάρχουν 30 τηλεοπτικοί σταθμοί εθνικής εμβέλειας, εκ των οποίων οι 24 είναι ελεύθεροι και οι 6 συνδρομητικοί. Από τους 30 σταθμούς, οι 7 είναι δημόσιοι
στην Ιταλία τα βασικά κανάλια που λειτουργούν προσεγγίζουν τα 30
και στην Πορτογαλία λειτουργούν 49 τηλεοπτικοί σταθμοί, εκ των οποίων 12 είναι μεικτού περιεχομένου (4 μπουκέτα εθνικής εμβελείας, 6 διεθνούς εκπομπής, 28 θεματικοί εθνικής εμβελείας σταθμοί, 16 συνδρομητικοί εθνικής εμβέλειας σταθμοί)

Μόνη χώρα όπου φαίνεται να ισχύει αυτό που υποστηρίζει η ελληνική κυβέρνηση είναι η Σουηδία όπου υπάρχουν 6 τηλεοπτικά κανάλια, ελεύθερης πρόσβασης και εθνικής εμβέλειας, εκ των οποίων τα 2 είναι ιδιωτικά.

Τα τεχνικά ζητήματα
Ενδεχομένως ο λόγος που υπάρχει αυτή η διαφορά να είναι ότι στις περισσότερες περιπτώσεις τα στοιχεία που έδωσε η κυβέρνηση αφορούσαν τους παρόχους πολυπλεξίας και όχι στους παρόχους περιεχομένου. Πάροχος πολυπλεξίας είναι η εταιρεία που επεξεργάζεται το τηλεοπτικό σήμα, όπως είναι, στην περίπτωση της Ελλάδας η Digea, και μέσω ενός πολυπλέκτη μπορούν να μεταδίδεται το σήμα πολλαπλών καναλιών.

Πόσα κανάλια μπορούν να χρησιμοποιούν τον ίδιο πολυπλέκτη είναι το άλλο θέμα διαφορετικών απόψεων μεταξύ της κυβέρνησης και των τηλεοπτικών σταθμών. Σύμφωνα με την κυβέρνηση και τη μελέτη του πανεπιστημίου της Φλωρεντίας, μετά την ολοκλήρωση μετά το 2020 της β’ φάσης του ψηφιακού μερίσματος, ήτοι της «απελευθέρωσης» φάσματος τηλεοπτικών συχνοτήτων για άλλη χρήση, θα είναι διαθέσιμοι τέσσερις πολυπλέκτες. Από αυτούς δύο θα αφορούν τα ιδιωτικά κανάλια και δύο τα κρατικά. Η μελέτη εκτιμά, με αρκετή δόση «αυθαιρεσίας», ότι σε κάθε πολυπλέκτη χωρούν δύο κανάλια υψηλής ευκρίνειας (HD). Αυτό γιατί θεωρεί ότι κάθε πολυπλέκτης έχει χωρητικότητα 24 Mbps και για κάθε κανάλι HD χρειάζονται 8 Mbps. Όμως, στην πραγματικότητα ο κάθε πολυπλέκτης έχει χωρητικότητα 24,88 Mbps και για ένα κανάλι HD χρειάζονται 6 Mbps. Αυτό σημαίνει ότι σε κάθε πολυπλέκτη χωρούν 4 κανάλια HD. Αυτός είναι και ο λόγος που η Digea, η οποία βάσει το ισχύον καθεστώς συχνοτήτων διαχειρίζεται 4 πολυπλέκτες, υποστηρίζει μπορεί να μεταδώσει το σήμα 16 καναλιών HD.

Επιπλέον, όμως, επειδή η τεχνολογία εξελίσσεται στο πολύ προσεχές μέλλον, θα είναι εφικτό από κάθε πολυπλέκτη να μεταδίδονται 18 κανάλια HD, οπότε με 4 πολυπλέκτες φθάνουν στα 54 κανάλια HD. Το ερώτημα που τίθεται είναι πως η κυβέρνηση αποφάσισε ότι όλα τα κανάλια θα μεταδίδουν περιεχόμενο σε υψηλή ευκρίνεια, όταν αυτή τη στιγμή κανένα ιδιωτικό κανάλι ελεύθερης εκπομπής δεν εκπέμπει σε HD με εξαίρεση την ΕΡΤ HD. Σημειωτέον πως η χωρητικότητα που απαιτεί ένα κανάλι κανονικής ευκρίνειας (SD) είναι στο ένα τέταρτο ενός HD. Εντύπωση έχει προκαλέσει επίσης ότι η κυβέρνηση δεν έχει μέχρι τώρα κάνει καμία αναφορά στον αριθμό των αδειών που θα δοθούν για κανάλια θεματικού περιεχομένου και περιφερειακής εμβέλειας. Και αυτό είναι μία βασική παράμετρος για όσους θέλουν να επενδύσουν για να πάρουν την άδεια εθνικής εμβέλειας.

Βιωσιμότητα
Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι κατέληξε στις τέσσερις άδειες προκειμένου να διαφυλαχθεί η βιωσιμότητα των καναλιών που θα εκπέμψουν τελικώς. Η απάντηση σε αυτή την άποψη είναι ότι δεν νοείται σε ένα κράτος αστικής δημοκρατίας όπου λειτουργεί η ελεύθερη αγορά να επιβάλλεται από την κυβέρνηση πόσες άδειες θα δοθούν με βάση τον τζίρο στον συγκεκριμένο κλάδο. Με αυτή τη λογική, η κυβέρνηση θα έπρεπε να παρεμβαίνει σε όλους τους κλάδους που παρατηρείται μείωση τζίρου.

Επιπλέον, δεν είναι δυνατόν η κυβέρνηση να επιβάλει σε έναν επιχειρηματία να μη χάνει χρήματα, εφόσον, βέβαια, ο συγκεκριμένος επιχειρηματίας ελέγχεται πλήρως για την προέλευση των χρημάτων που επενδύει, σε περίπτωση, φυσικά, που έχει ζημιές από τη δραστηριοποίησή του σε έναν κλάδο και εφόσον εκπληρώνει τις υποχρεώσεις του απέναντι στους εργαζόμενους, τους συνεργάτες του και τις τράπεζες. Στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές αγορές, άλλωστε, αυτός είναι ο ρόλος των αντίστοιχων αρχών με το δικό μας Εθνικό Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο (ΕΣΡ).

Πιθανό το μπλοκάρισμα
Πάντως, δεν είναι λίγοι οι παρατηρητές της τηλεοπτικής αγοράς που επισημαίνουν ότι η διαγωνιστική διαδικασία είτε θα καθυστερήσει είτε δεν θα ολοκληρωθεί. Ο λόγος είναι ότι αναμένεται να υπάρχουν προσφυγές στα δικαστήρια από ενδιαφερόμενους και θεωρείται, μάλιστα, και εξαιρετικά πιθανό ότι θα δικαιωθούν. Κάτι που σημαίνει ότι όλος ο σχεδιασμός της κυβέρνησης θα οδεύσει προς τον κάλαθο των αχρήστων.

Ραδιόφωνο και Διαδίκτυο

Η εκχώρηση των τηλεοπτικών αδειών δείχνει πάντως να έχει ανοίξει την όρεξη με κυβερνητικά στελέχη να κάνουν λόγο τις τελευταίες ημέρες και για διαδικασία εκχώρησης των ραδιοφωνικών συχνοτήτων αλλά και για δημιουργία ενός μητρώου επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον χώρο της ενημέρωσης στο Διαδίκτυο. Το τελευταίο σκέλος είναι και το πιο ενδιαφέρον καθώς αποτελεί τουλάχιστον ευρωπαϊκή πρωτοτυπία ο έλεγχος του περιεχομένου των ενημερωτικών sites, τα οποία θα μπορούν να παίρνουν κομμάτι της κρατικής διαφήμισης, μόνο εφόσον πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια. Σημειωτέον πως τα τελευταία είκοσι χρόνια έχει αποδειχθεί πολλάκις ότι το Διαδίκτυο βρίσκει τρόπους για να αποφύγει τους περιορισμούς.

• Στη Γερμανία υπάρχουν 57 τηλεοπτικοί σταθμοί (50 ελεύθερης πρόσβασης) που εκπέμπουν σε εθνικό δίκτυο

• Μόνη χώρα όπου φαίνεται να ισχύει αυτό που υποστηρίζει η ελληνική κυβέρνηση είναι η Σουηδία όπου υπάρχουν 6 τηλεοπτικά κανάλια, ελεύθερης πρόσβασης και εθνικής εμβέλειας, εκ των οποίων τα 2 είναι ιδιωτικά.