Νέα δεδομένα που σφίγγουν τον κλοιό γύρω από τους οφειλέτες επιχειρηματίες δημιουργούν οι πρώτες πωλήσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων με εξασφαλίσεις σε ξένα funds.
Οι πωλήσεις αυτές συνοδεύονται από ένα ασφυκτικό "σαφάρι" περιουσιακών στοιχείων στο εξωτερικό και ένα "παζάρι" μεταξύ funds και οφειλετών. Και οι δύο κινήσεις είναι αλληλένδετες μεταξύ τους και θα αναδειχθούν προσεχώς ως γενικευμένη πρακτική κατά την ανάκτηση οφειλών από μη εξυπηρετούμενα δάνεια επιχειρηματιών. Στο πλαίσιο αυτό, αρκετοί επιχειρηματίες που σκοπίμως δεν εξυπηρετούσαν μέχρι σήμερα τα δάνειά τους, σύμφωνα με εκτιμήσεις τραπεζών, θα βρεθούν στο "κανναβάτσο" ή θα αναγκαστούν να "παζαρέψουν" τη διάσωσή τους από τις εισπρακτικές "δαγκάνες" των funds, σηματοδοτώντας ευρύτερα το οριστικό τέλος της μακράς περιόδου "ασυλίας" των στρατηγικών κακοπληρωτών.
Τι ψάχνουν τα funds
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, ξένα funds, τόσο κατόπιν της απόκτησης χαρτοφυλακίων όσο και στο πλαίσιο due diligence για πιθανές αγορές, έχουν ξεκινήσει εις βάθος έλεγχο στο εξωτερικό για την αναζήτηση περιουσιακών στοιχείων οφειλετών. Συνεργαζόμενα με εξειδικευμένες εταιρείες forensics και με τη συνδρομή μεγάλων και έμπειρων ομάδων στελεχών που παρέχουν επίσης νομικές υπηρεσίες έως και υπηρεσίες... ιδιωτικών ερευνητών αναζητούν πληροφορίες σε όλα τα δημόσια αρχεία για την περιουσιακή κατάσταση των επιχειρηματιών με μη εξυπηρετούμενα δάνεια.
Ο έλεγχος έχει τη νομική δυνατότητα να φτάσει ανεπισήμως μέχρι και στις τραπεζικές καταθέσεις των οφειλετών, "σπάζοντας" το απόρρητο. Ωστόσο, φαίνεται ότι στην πράξη δεν ενδιαφέρει το "σκάψιμο" τόσο βαθιά, αφού το προηγούμενο στάδιο της αναζήτησης –αυτό της ανακάλυψης ακινήτων ή εταιρειών στο όνομα του οφειλέτη επιχειρηματία ή συγγενικών του προσώπων– μπορεί να φέρει "λαβράκια" στα δίχτυα των funds. Άλλωστε, η δουλειά της αναζήτησης δεν είναι απλή, ούτε σύντομη, και παράλληλα συνοδεύεται από νομική εργασία για την απόδειξη του τρόπου και του χρόνου κτήσης των περιουσιακών στοιχείων των οφειλετών.
Το "σαφάρι" των funds στο εξωτερικό για την αποκάλυψη "κρυφών" περιουσιακών στοιχείων οφειλετών των οποίων τα δάνεια έχουν αγοράσει αποσκοπεί στη μέγιστη δυνατή ανάκτηση των οφειλομένων. Και αυτό διότι ταfunds ξεκινούν με την υποχρέωση καταβολής ετήσιων, υψηλών αποδόσεωνστους μετόχους τους, οι οποίες, σύμφωνα με τις πληροφορίες του "Κ", ανέρχονται στο 12%-15%. Επομένως, το πρωταρχικό ενδιαφέρον των fundsόταν αγοράζουν "πακέτα" κόκκινων δανείων –και δη δανείων με εξασφαλίσεις σε ακίνητα, όπως είναι τα επιχειρηματικά NPLs– είναι να μάθουν όχι μόνο σε ποιο βαθμό είναι ανακτήσιμες οι οφειλές, αλλά κυρίως σε ποιο χρονικό ορίζοντα. Και αυτό διότι στην περίπτωση, π.χ., που θα χρειαστεί να κρατήσουν το ακίνητο για 3 χρόνια προτού μπορέσουν να το πουλήσουν, θα είναι υποχρεωμένα να καταβάλουν απόδοση τουλάχιστον 36% στους μετόχους τους.
Η αποτίμηση της εξασφάλισης (ακινήτου) του δανείου έχει πραγματοποιηθεί νωρίτερα από το fund, κατά την περίοδο του due diligence εν όψει της αγοράς του χαρτοφυλακίου. Στη βάση του ελέγχου αυτού, το fund: α) έχει παρακολουθήσει τις εισπράξεις της οφειλής κατά το τελευταίο έτος πριν από την πώληση του δανείου, β) έχει τσεκάρει τη δυνατότητα της τράπεζας να εισπράξει την οφειλή και βάσει της επιτυχίας της (το fund αξιολογεί την τράπεζα με κλίμακα συντελεστών) υπολογίζει το ύψος της επιπλέον ανάκτησης που αυτό μπορεί να επιτύχει και γ) έχει "ξεσκονίσει" τηνεξασφάλιση (ακίνητο) του δανείου (ποια βάρη και προνόμια φέρει) και πότε μπορεί να πουληθεί (στο στάδιο αυτό, ιδιαίτερη βαρύτητα έχει ο έλεγχος που γίνεται στο νομικό σύστημα και στην ταχύτητα απονομής δικαίου).
Τα χαμένα δάνεια
Τα ίχνη του χρήματος μεγαλοοφειλετών στο εξωτερικό αποτελούν συνέχεια της πιο απλής, πρώτης αναζήτησης της περιουσιακής τους κατάστασης στην Ελλάδα. Μιας αναζήτησης που έχουν κάνει τα funds, αλλά και οι ίδιες οι τράπεζες, στον βαθμό που οι τελευταίες μπορούσαν και ήθελαν... Γνώστες της αγοράς τονίζουν στο "Κ" ότι πλέον, κυρίως με τις πωλήσεις "κόκκινων" δανείων, έχει έρθει στην επιφάνεια και "πληρώνεται ακριβά" το θέμα των προσωπικών εγγυήσεων των οφειλετών.
Πρόκειται για τις εγγυήσεις που έδιναν στις τράπεζες οι επιχειρηματίες, αλλά που δεν ενεργοποιούνταν ποτέ και είχαν ως αποτέλεσμα την πολύ μεγάλη καθυστέρηση με την οποία οι τράπεζες πέρασαν στα προβληματικά και δάνεια επιχειρηματιών που δεν εξυπηρετούνταν.
Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι υπήρξαν πολλοί "πονηροί" επιχειρηματίες, οι οποίοι, βλέποντας την προοπτική διεύρυνσης της κρίσης, άρχισαν να καθυστερούν την εξυπηρέτηση των δανείων τους και να μεταβιβάζουν περιουσιακά τους στοιχεία, ειδικά την περίοδο 2011-2012. Για τις τράπεζες, αλλά και για τα funds, οι ανακτήσεις οφειλών από τους εν λόγω επιχειρηματίες θεωρούνται πλέον αδύνατες, αφού, έστω και αν αποκαλυφθούν περιουσιακά τους στοιχεία στο εξωτερικό, έχει παραγραφεί στην πενταετία ο δόλος κατά τη μεταβίβαση των περιουσιακών αυτών στοιχείων. Επομένως, το περιουσιακό στοιχείο μπορεί να διεκδικηθεί μόνο διά της ποινικής οδού, πράγμα εξαιρετικά δύσκολο, δαπανηρό και χρονοβόρο.
Κατόπιν αυτού, από πολύ μεγάλες περιουσίες κάποιων επιχειρηματιών οι οποίες βρίσκονται στο εξωτερικό ούτε οι τράπεζες ούτε και τα funds θα μπορέσουν να πάρουν πίσω κάτι. Πρόκειται για μια εξέλιξη που είναι τοαποτέλεσμα της χαλαρής στάσης που κρατούσαν οι τράπεζες έναντι επιχειρηματιών με μη εξυπηρετούμενα δάνεια, για τα οποία κανονικά θαέπρεπε όχι μόνο να προχωρούν ταχύτερα στα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης, αλλά επίσης να παρακολουθούν και να μην επιτρέπουν καμία μεταβολή της περιουσιακής κατάστασης του οφειλέτη με το δάνειό του να βρίσκεται σε καθυστέρηση. Αντ' αυτού, οι τράπεζες περιορίζονταν να απευθύνουν εκκλήσεις στους επιχειρηματίες να κρατούν τις καταθέσεις τους, και όχι μόνο τα δάνειά τους, στη χώρα και στις ελληνικές τράπεζες...
Τώρα ζητείται χείρα βοηθείας από το δικαστικό σύστημα προκειμένου να αποδείξει τις "μαϊμού" μεταβιβάσεις περιουσιακών στοιχείων, ψάχνοντας ψύλλους στα άχυρα (τις μεταβιβάσεις-αγορές ακινήτων που έγιναν σε/από καλόπιστους τρίτους)...
Το "παζάρι" με τους επιχειρηματίες
Το "σαφάρι" των funds, πάντως, για περιουσιακά στοιχεία οφειλετών στο εξωτερικό θα αποκαλύψει και πολλούς επιχειρηματίες με χρέη εντός Ελλάδας και περιουσίες εκτός. Πρόκειται για όσους δεν καλύπτονται από την πενταετή παραγραφή της δόλιας μεταβίβασης περιουσιακών στοιχείων, οι οποίοι θα κληθούν για αποπληρωμή των οφειλών τους στη βάση της πραγματικής οικονομικής τους δυνατότητας. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούν να αναμένουν ρυθμίσεις και γενναία "κουρέματα". Γνωρίζοντάς το αυτό, ωστόσο, και ξέροντας επίσης ότι τα funds δεν έχουν απεριόριστο χρόνο αναμονής αλλά πρέπει να κινούνται με ταχύτητα ώστε να παράγουν υψηλές αποδόσεις για τους μετόχους τους, οι επιχειρηματίες αυτοί έχουν αρχίσει ήδη το "παζάρι".
Σύμφωνα με τις πληροφορίες του "Κ", επιχειρηματίες με μεγάλες οφειλές από δάνεια που πλέον έχουν μεταβιβαστεί σε funds απευθύνονται οι ίδιοι σταfunds, διαπραγματευόμενοι μία τιμή για να αποπληρώσουν εξολοκλήρου την οφειλή τους. Το "κούρεμα" που ζητούν από το fund είναι με το επιχείρημα ότι σε "αντίτιμο" το fund θα εισπράξει άμεσα και δεν θα εμπλακεί σε νομικές διεκδικήσεις, οι οποίες θα τραβήξουν σε μάκρος. Σημειώνεται ότι την ίδια προσέγγιση έχουν κάνει επιχειρηματίες οφειλέτες και στις τράπεζες. Ωστόσο, οι τραπεζίτες δεν έχουν τα περιθώρια που έχουν τα funds και δεν προχωρούν σε deals με τους οφειλέτες, φοβούμενοι διώξεις και λοιπές νομικές επιπτώσεις.
Πάντως, το "παζάρι" των επιχειρηματιών με τα funds, έστω και με τον εκβιασμό της χρονοκαθυστέρησης στην είσπραξη της οφειλής, δεν είναι εύκολη υπόθεση για τους οφειλέτες. Και αυτό διότι τα funds είναι εκείνα που καθορίζουν το ύψος του "κουρέματος", έτσι ώστε να μη χάνουν σε καμία περίπτωση από αυτό. Έχοντας κάνει ενδελεχή αποτίμηση της αξίας της εξασφάλισης (ακινήτου) του δανείου (όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς, οι πρώτες πωλήσεις εξασφαλισμένων NPLs δείχνουν ότι οι εξασφαλίσεις αποτιμώνται από τον αγοραστή περίπου στο 50% της αξίας τους), προσθέτουν σε αυτήν το κόστος που θα έχουν για τη διακράτηση του ακινήτου κατά το εκτιμώμενο χρονικό διάστημα, μέχρι αυτό να μπορέσει να πουληθεί. Ο χρόνος της μεταπώλησης είναι το βαρύνον στοιχείο στη διαμόρφωση του "κουρέματος" και, όσο μακρύτερος είναι, τόσο μεγαλύτερο είναι το "κούρεμα" της οφειλής που προσφέρουν τα funds.
Στο ερώτημα ποιοι επιχειρηματίες είναι αυτοί που προσεγγίζουν για διακανονισμό τα funds, οι πηγές τούς κατηγοριοποιούν σε αυτούς που είχαν ενασχόληση με το real estate, σε "κλασικούς" επιχειρηματίες και σε ξενοδόχους. Σημειώνεται ότι οι τελευταίοι έχουν στοχοποιηθεί ως εκ των κορυφαίων στη λίστα των στρατηγικών κακοπληρωτών, καθώς πολλές ξενοδοχειακές επιχειρήσεις λειτουργούν με εταιρείες (και, άρα, έσοδα) στο εξωτερικό. Σημειώνεται ότι, όπως είχε αναφέρει ο διοικητής της ΤτΕ, Γ. Στουρνάρας, στο 15ο συνέδριο του ΣΕΤΕ το φθινόπωρο του 2016, παρά το ότιο κλάδος του τουρισμού δεν υπέφερε από την κρίση, αλλά αντιθέτως κατέγραψε έσοδα, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια του κλάδου ανήλθαν το α' εξάμηνο 2016 στο 54,3%, ξεπερνώντας κατά πολύ τον αντίστοιχο δείκτη των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων του συνόλου της οικονομίας (45,1%).
Η Ελλάδα τελευταία υπαρκτή πηγή εξαγοράς NPLs
Η είσοδος των funds στην ελληνική αγορά, πάντως, θα σημάνει το τέλος εποχής για τους επιχειρηματίες στρατηγικούς κακοπληρωτές. Η είσοδος αυτή αναμένεται να γίνει πολύ εντονότερη, όχι μόνο γιατί οι τράπεζες θα αναγκαστούν να αυξήσουν τις πωλήσεις NPLs, αλλά και διότι η Ελλάδα και η Κύπρος είναι οι μόνες εναπομείνασες "πηγές" εξαγοράς μη εξυπηρετούμενων δανείων (ο κύκλος των πωλήσεων NPLs έχει κλείσει σε Πορτογαλία, Ισπανία, Ιρλανδία, Γερμανία, ενώ έχει μπει φρένο στην Ιταλία λόγω της πολιτικής ανησυχίας).
Το τέλος εποχής για τους στρατηγικούς κακοπληρωτές σηματοδοτήθηκε την εβδομάδα αυτή και από τον πρόεδρο της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, Ν. Καραμούζη. Όπως είπε, μιλώντας στη γενική συνέλευση αλλά και στην επετειακή εκδήλωση για τα 90 χρόνια της ΕΕΤ, όπου επίσημος ομιλητής ήταν ο επικεφαλής του SSM, Κλάους Ρέγκλινγκ, o απώτερος στόχος των ελληνικών τραπεζών πρέπει να είναι, με σχέδιο και τόλμη, μέχρι το 2022 το αργότερο, να έχουν μειώσει σε μονοψήφιο αριθμό τη σχέση NPEs προς το σύνολο των δανείων, ώστε να προσεγγίσουν τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
"Να το πράξουμε, σεβόμενοι ένα πλαίσιο αρχών: α) Με δίκαιη μεταχείριση των συνεπών ακόμα και στη διάρκεια της κρίσης πελατών μας, επιχειρήσεις και νοικοκυριά, β) προσφέροντας βιώσιμες λύσεις και ευκαιρίες αποπληρωμήςσε όσους αποδεδειγμένα δεν έχουν τη δυνατότητα να αποπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους και γ) αντιμετωπίζοντας αμείλικτα το φαινόμενο των στρατηγικών κακοπληρωτών που δεν αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους, αλλά επιχειρούν να επιρρίψουν το κόστος στους φορολογούμενους, τους καταθέτες, τους συνεπείς πελάτες, την κοινωνία", είπε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της ΕΕΤ. "Διαχειριζόμαστε τη δημόσια αποταμίευση και τα κεφάλαια των μετόχων μας, που μας εμπιστεύθηκαν και έχουμε ηθική και νομική υποχρέωση να τους προστατεύσουμε", τόνισε ο κ. Καραμούζης, βάζοντας όχι μόνο τις τράπεζες, αλλά και την κοινωνία απέναντι στους στρατηγικούς κακοπληρωτές.
