Στην πρώτη δημόσια ομιλία της η νέα γενική διευθύντρια του ΔΝΤ, Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, λίγες ημέρες πριν από την ετήσια Σύνοδο του Ταμείου, προειδοποίησε ότι η παγκόσμια οικονομία διολισθαίνει σε μία κατάσταση οικονομικής επιβράδυνσης που μπορεί να θέσει σε άμεσο κίνδυνο ένα εταιρικό χρέος της τάξης των 19 τρισ. δολ.
Το ποσό είναι τεράστιο και ξεπερνά ακόμα και το συνολικό ποσό που διέθεσαν οι κεντρικές τράπεζες (15 τρισ. δολ.) για να ανακόψουν τις συνέπειες της κρίσης του 2008.
Η "έκρηξη” αυτού του χρέους μπορεί να προέλθει, όπως αναφέρεται αρμοδίως, από ένα "τυχαίο επεισόδιο" σε ένα περιβάλλον ισχυρής οικονομικής επιβράδυνσης. Και η επιβράδυνση αυτή είναι περισσότερο από βέβαιη όπως θα αποκαλυφθεί την επόμενη εβδομάδα στις 15/10 όταν θα δοθεί στη δημοσιότητα η ετήσια έκθεση του ΔΝΤ ενόψει της Συνόδου του Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Η Έκθεση σύμφωνα με τις υπάρχουσες "διαρροές" θα προβλέπει μία ακόμα αρνητική αναθεώρηση των ρυθμών ανάπτυξης παγκοσμίως, περιορίζοντας τον ρυθμό ανάπτυξης στη χαμηλότερη εδώ και δεκαετίες περιοχή του 3% περίπου.
Σύμφωνα με την κ. Γκεοργκίεβα που μόλις διαδέχθηκε την Κριστίν Λαγκάρντ στην ηγεσία του ΔΝΤ, το "επικίνδυνο" εταιρικό χρέος των 19 τρισ. δολ. αναλογεί στο 40% περίπου του συνολικού χρέους των οκτώ ισχυρότερων οικονομιών του πλανήτη...
Όσο για την αιτία του κινδύνου "έκρηξης" αυτού του χρέους η Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα τον τοποθετεί στο έδαφος των εμπορικών συγκρούσεων, του προστατευτισμού και των γεωπολιτικών εντάσεων που οδηγούν σε ισχυρή επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας διεθνώς.
"Προληπτική" αντίδραση
Μπροστά στον κίνδυνο αυτό και με διαφορετικά σημεία αφετηρίας οι δύο ισχυρότερες Κεντρικές Τράπεζες του πλανήτη η Fed και η ΕΚΤ, για πρώτη φορά σε τέτοια έκταση και με τόσο άμεσο τρόπο ταυτόχρονα δρομολογούν προγράμματα νομισματικής ποσοτικής χαλάρωσης με νέες μειώσεις επιτοκίων και αγορές τίτλων (QE).
Το πρωτοφανές και ενδεικτικό του κινδύνου είναι ότι για πρώτη φορά από το 2009 οι δύο κεντρικές τράπεζες δρομολογούν παρεμβάσεις με αγορές τίτλων ταυτόχρονα. Στα μέσα της δεκαετίας όταν η Fed είχε αναγγείλει και ξεκινούσε τη διαδικασία σταδιακής απόσυρσης του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης, η ΕΚΤ προσέτρεξε να "γεμίσει" το κενό που θα άφηνε πίσω του το αμερικανικό "tapering" δρομολογώντας το ευρωπαϊκό QE.
Τώρα – ενδεικτικό του μεγέθους του προβλήματος – και οι δύο Κεντρικές Τράπεζες ανακοίνωσαν ταυτόχρονη νέα παρέμβαση, αν και η ΕΚΤ έχει ήδη προχωρήσει σε νέα μείωση επιτοκίων και η Fed έχει εν ενεργεία πρόγραμμα παρέμβασης παροχής ρευστότητας στην αμερικάνικη διατραπεζική αγορά...
Οι κίνδυνοι για τους "μικρούς"
Όπως το 2008 – 2009 έτσι και τώρα –όπως αποκάλυψε η ξαφνική "δυσλειτουργία" της αμερικάνικης διατραπεζικής αγοράς τις τελευταίες εβδομάδες – ο κίνδυνος "μεταφράζεται" αμέσως σε αδυναμία κάλυψης αναγκών ρευστότητας λόγω της εκδήλωσης "ανεμπιστοσύνης" στο εσωτερικό της διατραπεζικής αγοράς.
Αυτή την εκδήλωση "ανεμπιστοσύνης" επιχείρησε να καλύψει με την παρέμβασή της η Fed από τις 17 Σεπτέμβρη.
Το πρόβλημα όμως είναι, όπως παρατήρησε η Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα ότι τα μηδενικά έως και αρνητικά επιτόκια έχουν στρέψει τα επενδυτικά κεφάλαια σε τομείς μεγαλύτερου "ρίσκου" στους οποίους μπορούν να εξασφαλίσουν ουσιαστικές αποδόσεις. Όταν όμως ο κίνδυνος εμφανίζεται, εκδηλώνονται αμέσως φαινόμενα κεφαλαιακής "άμπωτης" με αποτέλεσμα οι μικρότερες και αναδυόμενες οικονομίες να βυθίζονται σε "τέλμα".
Όπως είχε πει το 2009 με αφορμή την Ελλάδα ο Γουόρεν Μπάφετ, όταν υπάρχει κεφαλαιακή άμπωτη αποκαλύπτεται ποιος ...κολυμπά γυμνός.
Για την Ελλάδα βέβαια η κατάσταση δεν είναι αυτή του 2008 – 2009, καθώς το δημόσιο χρέος της έχει ήδη διασφαλισθεί άμεσα μέχρι και το 2032 και έμμεσα πέραν αυτού καθώς το μεγαλύτερο μέρος του είναι "δεσμευμένο" με πολύ χαμηλά επιτόκια. Ταυτόχρονα το δημόσιο χρέος ακριβώς γιατί είναι σ' αυτή την μεταβατική κατάσταση παραμένει "μοναδικό" αφού όντας διασφαλισμένο δεν κινδυνεύει, παρά το γεγονός ότι παραμένει non ivestment grade, με αποτέλεσμα να είναι ασφαλές αλλά ταυτόχρονα να παρέχει αποδόσεις υψηλότερες των άλλων της Ευρωζώνης.
Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με το ιδιωτικό χρέος το οποίο, ιδιαίτερα λόγω του υψηλού ποσοστού "κόκκινων δανείων", παραμένει σε εξαιρετικά "εύθραυστη" κατάσταση, προσδιορίζοντας έτσι και την ευπάθεια του τραπεζικού συστήματος...
Για τον λόγο αυτό άλλωστε η πίεση για την ταχύτερη απελευθέρωση των τραπεζών από αυτά παραμένει το κύριο ζήτημα όχι μόνο για τις τράπεζες αλλά και για το σύνολο της οικονομίας. Και το δημόσιο...
Το ποσό είναι τεράστιο και ξεπερνά ακόμα και το συνολικό ποσό που διέθεσαν οι κεντρικές τράπεζες (15 τρισ. δολ.) για να ανακόψουν τις συνέπειες της κρίσης του 2008.
Η "έκρηξη” αυτού του χρέους μπορεί να προέλθει, όπως αναφέρεται αρμοδίως, από ένα "τυχαίο επεισόδιο" σε ένα περιβάλλον ισχυρής οικονομικής επιβράδυνσης. Και η επιβράδυνση αυτή είναι περισσότερο από βέβαιη όπως θα αποκαλυφθεί την επόμενη εβδομάδα στις 15/10 όταν θα δοθεί στη δημοσιότητα η ετήσια έκθεση του ΔΝΤ ενόψει της Συνόδου του Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Η Έκθεση σύμφωνα με τις υπάρχουσες "διαρροές" θα προβλέπει μία ακόμα αρνητική αναθεώρηση των ρυθμών ανάπτυξης παγκοσμίως, περιορίζοντας τον ρυθμό ανάπτυξης στη χαμηλότερη εδώ και δεκαετίες περιοχή του 3% περίπου.
Σύμφωνα με την κ. Γκεοργκίεβα που μόλις διαδέχθηκε την Κριστίν Λαγκάρντ στην ηγεσία του ΔΝΤ, το "επικίνδυνο" εταιρικό χρέος των 19 τρισ. δολ. αναλογεί στο 40% περίπου του συνολικού χρέους των οκτώ ισχυρότερων οικονομιών του πλανήτη...
Όσο για την αιτία του κινδύνου "έκρηξης" αυτού του χρέους η Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα τον τοποθετεί στο έδαφος των εμπορικών συγκρούσεων, του προστατευτισμού και των γεωπολιτικών εντάσεων που οδηγούν σε ισχυρή επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας διεθνώς.
"Προληπτική" αντίδραση
Μπροστά στον κίνδυνο αυτό και με διαφορετικά σημεία αφετηρίας οι δύο ισχυρότερες Κεντρικές Τράπεζες του πλανήτη η Fed και η ΕΚΤ, για πρώτη φορά σε τέτοια έκταση και με τόσο άμεσο τρόπο ταυτόχρονα δρομολογούν προγράμματα νομισματικής ποσοτικής χαλάρωσης με νέες μειώσεις επιτοκίων και αγορές τίτλων (QE).
Το πρωτοφανές και ενδεικτικό του κινδύνου είναι ότι για πρώτη φορά από το 2009 οι δύο κεντρικές τράπεζες δρομολογούν παρεμβάσεις με αγορές τίτλων ταυτόχρονα. Στα μέσα της δεκαετίας όταν η Fed είχε αναγγείλει και ξεκινούσε τη διαδικασία σταδιακής απόσυρσης του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης, η ΕΚΤ προσέτρεξε να "γεμίσει" το κενό που θα άφηνε πίσω του το αμερικανικό "tapering" δρομολογώντας το ευρωπαϊκό QE.
Τώρα – ενδεικτικό του μεγέθους του προβλήματος – και οι δύο Κεντρικές Τράπεζες ανακοίνωσαν ταυτόχρονη νέα παρέμβαση, αν και η ΕΚΤ έχει ήδη προχωρήσει σε νέα μείωση επιτοκίων και η Fed έχει εν ενεργεία πρόγραμμα παρέμβασης παροχής ρευστότητας στην αμερικάνικη διατραπεζική αγορά...
Οι κίνδυνοι για τους "μικρούς"
Όπως το 2008 – 2009 έτσι και τώρα –όπως αποκάλυψε η ξαφνική "δυσλειτουργία" της αμερικάνικης διατραπεζικής αγοράς τις τελευταίες εβδομάδες – ο κίνδυνος "μεταφράζεται" αμέσως σε αδυναμία κάλυψης αναγκών ρευστότητας λόγω της εκδήλωσης "ανεμπιστοσύνης" στο εσωτερικό της διατραπεζικής αγοράς.
Αυτή την εκδήλωση "ανεμπιστοσύνης" επιχείρησε να καλύψει με την παρέμβασή της η Fed από τις 17 Σεπτέμβρη.
Το πρόβλημα όμως είναι, όπως παρατήρησε η Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα ότι τα μηδενικά έως και αρνητικά επιτόκια έχουν στρέψει τα επενδυτικά κεφάλαια σε τομείς μεγαλύτερου "ρίσκου" στους οποίους μπορούν να εξασφαλίσουν ουσιαστικές αποδόσεις. Όταν όμως ο κίνδυνος εμφανίζεται, εκδηλώνονται αμέσως φαινόμενα κεφαλαιακής "άμπωτης" με αποτέλεσμα οι μικρότερες και αναδυόμενες οικονομίες να βυθίζονται σε "τέλμα".
Όπως είχε πει το 2009 με αφορμή την Ελλάδα ο Γουόρεν Μπάφετ, όταν υπάρχει κεφαλαιακή άμπωτη αποκαλύπτεται ποιος ...κολυμπά γυμνός.
Για την Ελλάδα βέβαια η κατάσταση δεν είναι αυτή του 2008 – 2009, καθώς το δημόσιο χρέος της έχει ήδη διασφαλισθεί άμεσα μέχρι και το 2032 και έμμεσα πέραν αυτού καθώς το μεγαλύτερο μέρος του είναι "δεσμευμένο" με πολύ χαμηλά επιτόκια. Ταυτόχρονα το δημόσιο χρέος ακριβώς γιατί είναι σ' αυτή την μεταβατική κατάσταση παραμένει "μοναδικό" αφού όντας διασφαλισμένο δεν κινδυνεύει, παρά το γεγονός ότι παραμένει non ivestment grade, με αποτέλεσμα να είναι ασφαλές αλλά ταυτόχρονα να παρέχει αποδόσεις υψηλότερες των άλλων της Ευρωζώνης.
Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με το ιδιωτικό χρέος το οποίο, ιδιαίτερα λόγω του υψηλού ποσοστού "κόκκινων δανείων", παραμένει σε εξαιρετικά "εύθραυστη" κατάσταση, προσδιορίζοντας έτσι και την ευπάθεια του τραπεζικού συστήματος...
Για τον λόγο αυτό άλλωστε η πίεση για την ταχύτερη απελευθέρωση των τραπεζών από αυτά παραμένει το κύριο ζήτημα όχι μόνο για τις τράπεζες αλλά και για το σύνολο της οικονομίας. Και το δημόσιο...
