Με γολγοθά μοιάζει ο δρόμος που καλούνται να ανέβουν οι επενδυτές για να επενδύσουν σήμερα στην Ελλάδα.
Τα παραδείγματα επενδύσεων που πέρασαν διά πυρός και σιδήρου μέχρι να λάβουν το "πράσινο φως" για να ξεκινήσει η υλοποίησή τους είναι αναρίθμητα. Πλέον, χαρακτηριστική περίπτωση είναι αυτή ενός επενδυτικού σχήματος που χρειάσθηκε 76 γνωμοδοτήσεις και περίπου 2 χρόνια για να λάβει την έγκριση. Άλλος επενδυτής που ήθελε περιβαλλοντική αδειοδότηση μεταλλείου ανέμενε 1.000 ημέρες, ενώ για την επέκταση μιας υποδομής κάποιος χρειάσθηκε να περιμένει 12 έτη αφού έπρεπε πρώτα να βρει άκρη με 14 υπουργεία. Στα γνωστά παραδείγματα είναι και η επένδυση της Fraport. Για να ξεκινήσουν οι εργασίες στα ελληνικά αεροδρόμια, η Fraport χρειάστηκε να λάβει περισσότερες από 200 άδειες και εγκρίσεις. Την ίδια στιγμή ο μέσος χρόνος έκδοσης απόφασης από πρωτοβάθμιο δικαστήριο είναι περίπου τέσσερα χρόνια (1.580 ημέρες).
Αυτές τις στρεβλώσεις, οι οποίες έχουν οδηγήσει τη χώρα στην 72η θέση του Doing Business της Παγκόσμιας Τράπεζας, δηλαδή στην προτελευταία μεταξύ των χωρών της ΕΕ για το 2019, επιχειρεί να άρει το νομοσχέδιο του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, "Επενδύω στην Ελλάδα", που συζητείται αυτές τις ημέρες στη Βουλή. Απώτερος στόχος η δημιουργία προστιθέμενης αξίας για την οικονομία, ανάπτυξη και θέσεις εργασίας. Στόχος ο οποίος αν επιτευχθεί, μέσω της εφαρμογής των διατάξεών του, θα φέρει σύμφωνα με μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδος επίδραση στο ΑΕΠ κατ’ ελάχιστο κατά +5 μονάδες μέσα στα επόμενα 10 χρόνια. Μόνον η αυστηροποίηση των ελέγχων στην αγορά εργασίας και η μείωση της αδήλωτης εργασίας μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,5% τον επόμενο χρόνο.
Τι αλλαγές φέρνει το νομοσχέδιο για τις επενδύσεις
Με αυτό το νομοσχέδιο η κυβέρνηση επιδιώκει να άρει δεκάδες επενδυτικά εμπόδια ειδικά σε αδειοδοτικά, περιβαλλοντικά, πολεοδομικά θέματα. Να θεραπεύσει αδυναμίες που ξέμειναν από το παρελθόν, να αθροίσει πολλές μικρές μεταρρυθμίσεις που μεταβάλλουν το επιχειρηματικό περιβάλλον. Στόχος του νομοσχεδίου του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων είναι, όπως αναφέρουν κυβερνητικές πηγές στο Capital.gr, να μπει τέλος στην ταλαιπωρία επενδυτών και εργαζομένων, που μόλις ξεμπερδέψουν με ένα εμπόδιο εμφανίζονται μπροστά τους άλλα πέντε, γεγονός που οδηγεί στην απώλεια της εμπιστοσύνης τους απέναντι στο κράτος.
Για την επίτευξη αυτού του στόχου προωθούνται οι εξής αλλαγές:
Στρατηγικές Επενδύσεις: Δίνεται μεγαλύτερη ευελιξία στις επενδύσεις που θεωρούνται στρατηγικές (ακόμα και οι επενδύσεις μικρότερου μεγέθους όπως όσες έχουν προϋπολογισμό 40 εκατ. ευρώ και παράγουν 100 νέες θέσεις εργασίας) για να μπορέσουν να αδειοδοτηθούν γρήγορα.
Αναπτυξιακοί νόμοι: Εισάγεται ευέλικτη διαδικασία πιστοποίησης της ολοκλήρωσης και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης από ορκωτούς-ελεγκτές λογιστές ή ελεγκτικές εταιρείες καθώς και από πολιτικούς μηχανικούς, μηχανολόγους μηχανικούς ή άλλης επαγγελματικής ειδικότητας πρόσωπα, που πληρούν τα κριτήρια που ορίζει η σχετική διάταξη.
Χωροταξία-Πολεοδομία: Με τη νέα διάταξη ορίζεται ότι στην Αττική επιτρέπονται πλέον δραστηριότητες κατηγορίας Α2 (που αντιστοιχούν με τις παλαιότερες δραστηριότητες μέσης όχλησης), αλλά μόνο εντός οργανωμένων βιομηχανικών περιοχών/βιομηχανικών πάρκων/επιχειρηματικών πάρκων.
Επιχειρηματικά πάρκα: Πλέον η ανάπτυξη ενός επιχειρηματικού πάρκου εγκρίνεται με κοινή απόφαση των αρμόδιων Γενικών Διευθυντών του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων και του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Μεταφέρονται, μειώνοντας έτσι τη γραφειοκρατία, ο χρόνος και το κόστος που απαιτείται για την έναρξη λειτουργίας ενός Επιχειρηματικού Πάρκου. Επίσης μια επιχείρηση δεν θα χρειάζεται πλέον -εκτός της άδειας εγκατάστασης- ούτε άδεια λειτουργίας και θα αρκεί μια απλή γνωστοποίηση ότι ξεκινά τη δραστηριότητά της.
Αδειοδοτήσεις: Αναδιατυπώνονται οι γενικές αρχές αδειοδότησης των επιχειρήσεων προς μια πιο φιλική για το επιχειρείν κατεύθυνση, αποσαφηνίζοντας ότι επί της αρχής η έναρξη λειτουργίας είναι ελεύθερη και ότι απαιτείται έγκριση λειτουργίας ή εγκατάστασης μόνο για τις απολύτως απαραίτητες περιπτώσεις για την αποφυγή κινδύνων (περιβαλλοντικών, οικονομικών, δημοσίου συμφέροντος κ.ά.).
Έλεγχος και εποπτεία: Για πρώτη φορά δίνεται το δικαίωμα και σε ιδιώτες να πιστοποιηθούν ως ελεγκτές. Για κάθε οικονομική δραστηριότητα ορίζεται μόνο μία αρχή ελέγχου και προβλέπονται πρωτόκολλα συνεργασίας μεταξύ των κεντρικών και των άλλων αρχών που αναλαμβάνουν καθήκοντα εποπτείας.
Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης: Εισάγεται η έννοια του προγραμματισμού στον σχεδιασμό, την εφαρμογή, την παρακολούθηση και τον έλεγχο των αναπτυξιακών παρεμβάσεων, που χρηματοδοτούνται από τους εθνικούς πόρους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ).
Ελληνική Εταιρεία Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου: Καθίσταται βασικό εργαλείο υποστήριξης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων ως προς τις εξαγωγές και τις επενδύσεις και αναλαμβάνει κεντρικό ρόλο στην προσέλκυση άμεσων επενδύσεων. Υπό την εποπτεία του Υπουργείου Εξωτερικών, αξιοποιεί το δίκτυο των Γραφείων Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων.
Ενιαίος Ψηφιακός Χάρτης: Θα περιλαμβάνονται αποκλειστικά εκείνες οι γεωχωρικές πληροφορίες που συνδέονται με την άσκηση επενδυτικής ή κατασκευαστικής δραστηριότητας, δηλαδή τα χαρακτηριστικά των κτιρίων και εκτάσεων που καταγράφονται. Ο Ενιαίος Ψηφιακός Χάρτης θα είναι δεσμευτικός και για τη Διοίκηση - θα είναι το εργαλείο που θα χρησιμοποιεί υποχρεωτικά και η Διοίκηση, για να προσδιορίζει πότε θα αδειοδοτεί μια δραστηριότητα και πότε θα αρνείται την αδειοδότηση.
Εθνικό Μητρώο Υποδομών: Θα καταχωριστούν όλες οι δημόσιες υποδομές και κτίρια, πότε κατασκευάστηκαν, ποιος φορέας είναι αρμόδιος για τη συντήρηση και τον έλεγχό τους, πότε και τις είδους εργασίες συντήρησης και ελέγχου έχουν γίνει.
Παρατηρητήριο Γραφειοκρατίας: Θα αναζητά και θα αποτυπώνει τα διοικητικά βάρη που προκύπτουν από τη νομοθεσία και τις κανονιστικές πράξεις προς τους πολίτες, τις επιχειρήσεις, αλλά και τους ίδιους τους δημοσίους υπαλλήλους, και θα συντάσσει ετήσιες αναφορές για τις τάσεις της γραφειοκρατίας. Θα θέτει επίσης ποσοτικούς και ποιοτικούς στόχους βελτίωσης.
Δικαιοσύνη: Από τον Ιανουάριο του 2021 υποχρεωτικά πλέον οι δικηγόροι και τα μέλη του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους θα πρέπει να καταθέτουν ηλεκτρονικά τα δικόγραφα και όλα τα σχετικά έγγραφα στο Συμβούλιο της Επικρατείας και στα τακτικά διοικητικά δικαστήρια. Ηλεκτρονικά θα γίνονται και όλες οι όλες οι επιδόσεις των αποφάσεων.
Δημόσιες συμβάσεις: Η κυβέρνηση εισηγείται τρεις αλλαγές, με στόχο να επιταχυνθούν οι διαδικασίες υλοποίησης των αναγκαίων έργων υποδομών στη χώρα. Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι στον προγραμματικό σχεδιασμό της κυβέρνησης προβλέπονται επενδύσεις σε έργα υποδομής τουλάχιστον 10 δισ. ευρώ σε βάθος τετραετίας, με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών και της ανταγωνιστικότητας της χώρας. Παράλληλα, τα υπό σχεδιασμό έργα αναμένεται να δημιουργήσουν περί τις 43.000 θέσεις εργασίας ετησίως, σε όλη την Ελλάδα. Για να συμβεί αυτό, μειώνεται το απαιτούμενο ποσοστό συντέλεσης απαλλοτριώσεων στο 50% καθώς και εκπόνησης της Έκθεσης Αναλυτικής Αρχαιολογικής Τεκμηρίωσης.
ΓΕΜΗ: Προβλέπεται προθεσμία πέντε ημερών, εντός των οποίων θα πρέπει να διεκπεραιώνουν τα αιτήματα των επιχειρήσεων οι Υπηρεσίες ΓΕΜΗ. Επίσης τίθεται προθεσμία 20 εργάσιμων ημερών από τη γέννηση της υποχρέωσης εμπορικής δημοσιότητας, εντός των οποίων οι υπόχρεοι θα πρέπει να υποβάλουν την αίτησή τους στην ΥΓΕΜΗ. Αν δεν τηρηθεί η εν λόγω προθεσμία θα επιβάλλεται πρόστιμο. Ενώ προβλέπεται η επιβολή προστίμων από 500 ευρώ, έως 100.000 ευρώ για τις επιχειρήσεις που δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του νόμου.
Good Standing: Πρόκειται για ένα νέο πιστοποιητικό διεθνώς αποδεκτό. Θα μπορεί να το λαμβάνει κάθε υπόχρεος του ΓΕΜΗ, εφόσον δεν έχει διαγραφεί, δεν βρίσκεται σε κατάσταση λύσης και διαδικασία εκκαθάρισης κ.λπ.
Τα παραδείγματα επενδύσεων που πέρασαν διά πυρός και σιδήρου μέχρι να λάβουν το "πράσινο φως" για να ξεκινήσει η υλοποίησή τους είναι αναρίθμητα. Πλέον, χαρακτηριστική περίπτωση είναι αυτή ενός επενδυτικού σχήματος που χρειάσθηκε 76 γνωμοδοτήσεις και περίπου 2 χρόνια για να λάβει την έγκριση. Άλλος επενδυτής που ήθελε περιβαλλοντική αδειοδότηση μεταλλείου ανέμενε 1.000 ημέρες, ενώ για την επέκταση μιας υποδομής κάποιος χρειάσθηκε να περιμένει 12 έτη αφού έπρεπε πρώτα να βρει άκρη με 14 υπουργεία. Στα γνωστά παραδείγματα είναι και η επένδυση της Fraport. Για να ξεκινήσουν οι εργασίες στα ελληνικά αεροδρόμια, η Fraport χρειάστηκε να λάβει περισσότερες από 200 άδειες και εγκρίσεις. Την ίδια στιγμή ο μέσος χρόνος έκδοσης απόφασης από πρωτοβάθμιο δικαστήριο είναι περίπου τέσσερα χρόνια (1.580 ημέρες).
Αυτές τις στρεβλώσεις, οι οποίες έχουν οδηγήσει τη χώρα στην 72η θέση του Doing Business της Παγκόσμιας Τράπεζας, δηλαδή στην προτελευταία μεταξύ των χωρών της ΕΕ για το 2019, επιχειρεί να άρει το νομοσχέδιο του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, "Επενδύω στην Ελλάδα", που συζητείται αυτές τις ημέρες στη Βουλή. Απώτερος στόχος η δημιουργία προστιθέμενης αξίας για την οικονομία, ανάπτυξη και θέσεις εργασίας. Στόχος ο οποίος αν επιτευχθεί, μέσω της εφαρμογής των διατάξεών του, θα φέρει σύμφωνα με μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδος επίδραση στο ΑΕΠ κατ’ ελάχιστο κατά +5 μονάδες μέσα στα επόμενα 10 χρόνια. Μόνον η αυστηροποίηση των ελέγχων στην αγορά εργασίας και η μείωση της αδήλωτης εργασίας μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,5% τον επόμενο χρόνο.
Τι αλλαγές φέρνει το νομοσχέδιο για τις επενδύσεις
Με αυτό το νομοσχέδιο η κυβέρνηση επιδιώκει να άρει δεκάδες επενδυτικά εμπόδια ειδικά σε αδειοδοτικά, περιβαλλοντικά, πολεοδομικά θέματα. Να θεραπεύσει αδυναμίες που ξέμειναν από το παρελθόν, να αθροίσει πολλές μικρές μεταρρυθμίσεις που μεταβάλλουν το επιχειρηματικό περιβάλλον. Στόχος του νομοσχεδίου του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων είναι, όπως αναφέρουν κυβερνητικές πηγές στο Capital.gr, να μπει τέλος στην ταλαιπωρία επενδυτών και εργαζομένων, που μόλις ξεμπερδέψουν με ένα εμπόδιο εμφανίζονται μπροστά τους άλλα πέντε, γεγονός που οδηγεί στην απώλεια της εμπιστοσύνης τους απέναντι στο κράτος.
Για την επίτευξη αυτού του στόχου προωθούνται οι εξής αλλαγές:
Στρατηγικές Επενδύσεις: Δίνεται μεγαλύτερη ευελιξία στις επενδύσεις που θεωρούνται στρατηγικές (ακόμα και οι επενδύσεις μικρότερου μεγέθους όπως όσες έχουν προϋπολογισμό 40 εκατ. ευρώ και παράγουν 100 νέες θέσεις εργασίας) για να μπορέσουν να αδειοδοτηθούν γρήγορα.
Αναπτυξιακοί νόμοι: Εισάγεται ευέλικτη διαδικασία πιστοποίησης της ολοκλήρωσης και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης από ορκωτούς-ελεγκτές λογιστές ή ελεγκτικές εταιρείες καθώς και από πολιτικούς μηχανικούς, μηχανολόγους μηχανικούς ή άλλης επαγγελματικής ειδικότητας πρόσωπα, που πληρούν τα κριτήρια που ορίζει η σχετική διάταξη.
Χωροταξία-Πολεοδομία: Με τη νέα διάταξη ορίζεται ότι στην Αττική επιτρέπονται πλέον δραστηριότητες κατηγορίας Α2 (που αντιστοιχούν με τις παλαιότερες δραστηριότητες μέσης όχλησης), αλλά μόνο εντός οργανωμένων βιομηχανικών περιοχών/βιομηχανικών πάρκων/επιχειρηματικών πάρκων.
Επιχειρηματικά πάρκα: Πλέον η ανάπτυξη ενός επιχειρηματικού πάρκου εγκρίνεται με κοινή απόφαση των αρμόδιων Γενικών Διευθυντών του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων και του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Μεταφέρονται, μειώνοντας έτσι τη γραφειοκρατία, ο χρόνος και το κόστος που απαιτείται για την έναρξη λειτουργίας ενός Επιχειρηματικού Πάρκου. Επίσης μια επιχείρηση δεν θα χρειάζεται πλέον -εκτός της άδειας εγκατάστασης- ούτε άδεια λειτουργίας και θα αρκεί μια απλή γνωστοποίηση ότι ξεκινά τη δραστηριότητά της.
Αδειοδοτήσεις: Αναδιατυπώνονται οι γενικές αρχές αδειοδότησης των επιχειρήσεων προς μια πιο φιλική για το επιχειρείν κατεύθυνση, αποσαφηνίζοντας ότι επί της αρχής η έναρξη λειτουργίας είναι ελεύθερη και ότι απαιτείται έγκριση λειτουργίας ή εγκατάστασης μόνο για τις απολύτως απαραίτητες περιπτώσεις για την αποφυγή κινδύνων (περιβαλλοντικών, οικονομικών, δημοσίου συμφέροντος κ.ά.).
Έλεγχος και εποπτεία: Για πρώτη φορά δίνεται το δικαίωμα και σε ιδιώτες να πιστοποιηθούν ως ελεγκτές. Για κάθε οικονομική δραστηριότητα ορίζεται μόνο μία αρχή ελέγχου και προβλέπονται πρωτόκολλα συνεργασίας μεταξύ των κεντρικών και των άλλων αρχών που αναλαμβάνουν καθήκοντα εποπτείας.
Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης: Εισάγεται η έννοια του προγραμματισμού στον σχεδιασμό, την εφαρμογή, την παρακολούθηση και τον έλεγχο των αναπτυξιακών παρεμβάσεων, που χρηματοδοτούνται από τους εθνικούς πόρους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ).
Ελληνική Εταιρεία Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου: Καθίσταται βασικό εργαλείο υποστήριξης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων ως προς τις εξαγωγές και τις επενδύσεις και αναλαμβάνει κεντρικό ρόλο στην προσέλκυση άμεσων επενδύσεων. Υπό την εποπτεία του Υπουργείου Εξωτερικών, αξιοποιεί το δίκτυο των Γραφείων Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων.
Ενιαίος Ψηφιακός Χάρτης: Θα περιλαμβάνονται αποκλειστικά εκείνες οι γεωχωρικές πληροφορίες που συνδέονται με την άσκηση επενδυτικής ή κατασκευαστικής δραστηριότητας, δηλαδή τα χαρακτηριστικά των κτιρίων και εκτάσεων που καταγράφονται. Ο Ενιαίος Ψηφιακός Χάρτης θα είναι δεσμευτικός και για τη Διοίκηση - θα είναι το εργαλείο που θα χρησιμοποιεί υποχρεωτικά και η Διοίκηση, για να προσδιορίζει πότε θα αδειοδοτεί μια δραστηριότητα και πότε θα αρνείται την αδειοδότηση.
Εθνικό Μητρώο Υποδομών: Θα καταχωριστούν όλες οι δημόσιες υποδομές και κτίρια, πότε κατασκευάστηκαν, ποιος φορέας είναι αρμόδιος για τη συντήρηση και τον έλεγχό τους, πότε και τις είδους εργασίες συντήρησης και ελέγχου έχουν γίνει.
Παρατηρητήριο Γραφειοκρατίας: Θα αναζητά και θα αποτυπώνει τα διοικητικά βάρη που προκύπτουν από τη νομοθεσία και τις κανονιστικές πράξεις προς τους πολίτες, τις επιχειρήσεις, αλλά και τους ίδιους τους δημοσίους υπαλλήλους, και θα συντάσσει ετήσιες αναφορές για τις τάσεις της γραφειοκρατίας. Θα θέτει επίσης ποσοτικούς και ποιοτικούς στόχους βελτίωσης.
Δικαιοσύνη: Από τον Ιανουάριο του 2021 υποχρεωτικά πλέον οι δικηγόροι και τα μέλη του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους θα πρέπει να καταθέτουν ηλεκτρονικά τα δικόγραφα και όλα τα σχετικά έγγραφα στο Συμβούλιο της Επικρατείας και στα τακτικά διοικητικά δικαστήρια. Ηλεκτρονικά θα γίνονται και όλες οι όλες οι επιδόσεις των αποφάσεων.
Δημόσιες συμβάσεις: Η κυβέρνηση εισηγείται τρεις αλλαγές, με στόχο να επιταχυνθούν οι διαδικασίες υλοποίησης των αναγκαίων έργων υποδομών στη χώρα. Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι στον προγραμματικό σχεδιασμό της κυβέρνησης προβλέπονται επενδύσεις σε έργα υποδομής τουλάχιστον 10 δισ. ευρώ σε βάθος τετραετίας, με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών και της ανταγωνιστικότητας της χώρας. Παράλληλα, τα υπό σχεδιασμό έργα αναμένεται να δημιουργήσουν περί τις 43.000 θέσεις εργασίας ετησίως, σε όλη την Ελλάδα. Για να συμβεί αυτό, μειώνεται το απαιτούμενο ποσοστό συντέλεσης απαλλοτριώσεων στο 50% καθώς και εκπόνησης της Έκθεσης Αναλυτικής Αρχαιολογικής Τεκμηρίωσης.
ΓΕΜΗ: Προβλέπεται προθεσμία πέντε ημερών, εντός των οποίων θα πρέπει να διεκπεραιώνουν τα αιτήματα των επιχειρήσεων οι Υπηρεσίες ΓΕΜΗ. Επίσης τίθεται προθεσμία 20 εργάσιμων ημερών από τη γέννηση της υποχρέωσης εμπορικής δημοσιότητας, εντός των οποίων οι υπόχρεοι θα πρέπει να υποβάλουν την αίτησή τους στην ΥΓΕΜΗ. Αν δεν τηρηθεί η εν λόγω προθεσμία θα επιβάλλεται πρόστιμο. Ενώ προβλέπεται η επιβολή προστίμων από 500 ευρώ, έως 100.000 ευρώ για τις επιχειρήσεις που δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του νόμου.
Good Standing: Πρόκειται για ένα νέο πιστοποιητικό διεθνώς αποδεκτό. Θα μπορεί να το λαμβάνει κάθε υπόχρεος του ΓΕΜΗ, εφόσον δεν έχει διαγραφεί, δεν βρίσκεται σε κατάσταση λύσης και διαδικασία εκκαθάρισης κ.λπ.
